Belgenin tamam� i�in program� sat�n alman�z gerekmektedir.

+90 (555) 801 30 49

+90 (242) 248 23 55

+90 (212) 654 88 15

+90 (312) 231 81 36

+90 (242) 248 23 32

	5510 Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanunu		16.06.2006 26200
	Kabul Tarihi	31.05.2006

5510
19.04.2006 Tarihli ve 5489 Say�l� Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanunu ve Anayasan�n 89 uncu ve 104 �nc� Maddeleri Gere�ince Cumhurba�kan�nca Bir Daha G�r��lmek �zere Geri G�nderme Tezkeresi

( Genel Gerek�e )

T.C. Cumhurba�kanl��
Say�	B.01.0.KKB.01-18/A-5-2006-336
10.05.2006

T�RK�YE B�Y�K M�LLET MECL�S� BA�KANLI�INA

�LG�: 25.04.2006 g�nl�, A.01.0.GNS.0.10.00.02-10377/31449 say�l� yaz�n�z.

T�rkiye B�y�k Millet Meclisi Genel Kurulu'nca 19.04.2006 g�n�nde kabul edilen 5489 say�l� "Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanunu" incelenmi�tir.

Yasa ile, Devlet memurlar� ve di�er kamu g�revlileri, hizmet akdine dayal� �cretle �al��anlar, tar�msal i�lerde �cretle �al��anlar, kendi hesab�na �al��anlar ve tar�msal alanda kendi hesab�na �al��anlar� kapsayan be� ayr� emeklilik rejiminin, akt�eryal olarak hak ve y�k�ml�l�klerin e�it olaca�� tek emeklilik rejiminde bulu�turulmas� ama�lanmaktad�r.
Yasa, sosyal sigortalar ile genel sa�l�k sigortas�ndan yararlanacak ki�ileri, i�verenleri, sa�l�k hizmeti sunucular�n�, bu Yasa'n�n uygulanmas� y�n�nden ger�ek ki�iler ile her t�rl� kamu ve �zel hukuk t�zelki�ilerini ve t�zelki�ili�i olmayan di�er kurum ve kurulu�lar� kapsamaktad�r.
Yasa'da, sosyal sigortalar ile genel sa�l�k sigortas� y�n�nden ki�ileri g�venceye alacak d�zenlemeler yap�lmaktad�r. Bu ba�lamda, Yasa'da, sigortalardan yararlanacak ki�iler ve sa�lanacak haklar, bu haklardan yararlanma ko�ullar�, finansman ve kar��lanma y�ntemleri belirlenmekte, sosyal sigortalar�n ve genel sa�l�k sigortas�n�n i�leyi�ine ili�kin ilke ve y�ntemlere yer verilmektedir.
Yasa'n�n incelenmesine ge�ilmeden �nce, Anayasa'da, T�rkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri aras�nda say�lan sosyal devlet ilkesi ve herkes i�in �ng�r�len sosyal g�venlik hakk� �zerinde durulmas� gerekmektedir.
Anayasa'n�n 2. maddesinde, T�rkiye Cumhuriyeti'nin, toplumun huzuru, ulusal dayan��ma ve adalet anlay�� i�inde, insan haklar�na sayg�l�, Atat�rk milliyet�ili�ine ba�l�, ba�lang��ta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti oldu�u belirtilmi�; "sosyal devlet" niteli�i, T�rkiye Cumhuriyeti'nin temel nitelikleri aras�nda say�lm��t�r.
Madde gerek�esinde belirtildi�i gibi, sosyal devlet, �al��an, ancak, �al��mas� kar��l�� elde etti�i �r�n ile mutlu olabilmek i�in tasarlad�� maddi ve manevi de�erlere ula�amayan ki�ilere yard�mc� olmay� ilke edinen devlettir.
Sosyal devlet, bireyin huzur ve g�nencini ger�ekle�tiren ve g�venceye alan, ki�i ve toplum aras�nda denge kuran, emek ve sermaye ili�kilerini dengeli olarak d�zenleyen, �al��anlar�n insanca ya�amas� ve �al��ma ya�am�n�n kararl�l�k i�inde geli�mesi i�in sosyal, ekonomik ve mali �nlemleri alarak �al��anlar� koruyan, i�sizli�i �nleyici ve ulusal gelirin adalete uygun bi�imde da��lmas�n� sa�lay�c� �nlemleri alan, adaletli bir hukuk d�zeni kuran ve bunu s�rd�rmeye kendini y�k�ml� sayan, hukuka ba�l� devlettir.
Anayasa Mahkemesi'nin konuya ili�kin t�m kararlar�na egemen olan g�r��e g�re de, sosyal devletin g�revi, ki�inin do�u�tan sahip oldu�u onurlu bir ya�am s�rd�rmesini, maddi ve manevi varl��n� bu y�nde geli�tirmesi i�in gerekli ko�ullar�, g��s�zleri g��l�ler kar��s�nda koruyarak ger�ek e�itli�i, yani sosyal adaleti, sosyal g�nenci, sosyal g�venli�i ve toplumsal dengeyi sa�lamakt�r.
Sosyal devlette sosyal g�venlik sistemi, yaln�zca akt�eryal hesaba dayanan bir d�zenek olarak olu�turulamaz. Sosyal g�venli�i salt akt�eryal denge olgusu d��ncesiyle olu�turmak, "sosyal devlet" ilkesini savsaklamak anlam�na gelir ki, bunu, Anayasa'n�n 2. maddesiyle ba�da�t�rmak olanaks�zd�r.
Devletin "sosyal" niteli�i, akt�eryal denge ile sosyal devlet ilkesi aras�nda uyum sa�lanmas�n�; sosyal g�venlik sisteminden kaynaklanan a��klar�n, ba�ka bir deyi�le sosyal g�venlik y�k�n�n gerekti�inde devlet�e kar��lanmas�n� zorunlu k�lar.
Ayr�ca, hukuk devletinin ama� edindi�i ki�inin korunmas� da, toplumda sosyal g�venli�in, sosyal g�nencin ve sosyal adaletin sa�lanmas�yla ger�ekle�tirilebilmektedir.
Cumhuriyet'in nitelikleri aras�nda yer verilen sosyal hukuk devleti ilkesi uyar�nca, toplumda yoksul ve gereksinim duyan insanlara Devlet'�e yard�m yap�larak, onlara insan onuruna yara��r asgari ya�am d�zeyinin sa�lanmas�, b�ylece, sosyal adaletin ve sosyal devlet ilkesinin ger�ekle�mesine elveri�li ortam yarat�lmas� gerekmektedir.
Sosyal devletin g�revleri aras�nda yer alan insan onuruna yara��r asgari ya�am d�zeyinin sa�lanmas�, herkese �al��ma olana�� yarat�lmas�, �al��anlara adaletli ve dengeli �cret verilmesi ve �al��amayacak durumda olanlar�n sosyal g�venlik �nlemleri ile korunmas� anlam�n� ta��maktad�r.
Sosyal g�venli�in de i�inde bulundu�u sosyal haklar�n devlet�e tan�nm�� olmas� yeterli de�ildir. Bu haklar�n ger�ekle�mesi i�in devletin olumlu edimde bulunmas�, sosyal g�venlik alan�nda olu�turulacak kural ve kurumlar�n da, Anayasa'n�n s�z�ne ve �z�ne, bu ba�lamda sosyal hukuk devleti ilkesine uygun olmas� zorunludur.
Uluslararas� hukuk belgelerinde ve �a�da� anayasalarda oldu�u gibi, Anayasam�zda da sosyal g�venlik hakk�na, "Temel Haklar ve �devler" b�l�m�nde "sosyal ve ekonomik haklar " aras�nda yer verilmi�tir.
Anayasa'n�n 60. maddesinde, herkesin sosyal g�venlik hakk�na sahip oldu�u; Devlet'in, bu g�venli�i sa�layacak gerekli �nlemleri al�p �rg�t� kuraca�� belirtilmi�tir.
Maddede, sosyal g�venlik, bireyler y�n�nden "hak", Devlet y�n�nden "�dev" olarak �ng�r�lm��t�r. Anayasa koyucu, Devlet'i yaln�zca sosyal g�venli�i sa�layacak �nlemleri almak ve gerekli �rg�t� kurmakla g�revlendirmemi�, ayn� zamanda bunu Devlet'in y�k�ml�l�� olarak g�rm��t�r.
�te yandan, Anayasa'n�n 5. maddesinde, ki�ilerin ve toplumun g�nen�, huzur ve mutlulu�unu sa�lamak, ki�inin temel hak ve �zg�rl�klerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle ba�da�mayacak bi�imde s�n�rlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kald�rmak, insan�n maddi ve manevi varl��n�n geli�mesi i�in gerekli ko�ullar� haz�rlamak Devlet'in temel ama� ve g�revleri aras�nda say�lm��t�r.
Sosyal g�venlik hakk�n�n, yurtta�lar�n�n sosyal durumu ve g�nenciyle ilgilenen, onlara insanl�k onuruna yara��r asgari ya�ama d�zeyi sa�layan "sosyal devlet"in gere�i ve zorunlu sonucu oldu�u tart��mas�zd�r.
Sosyal g�venlik, geliri ne olursa olsun bireylere belirli sosyal riskler kar��s�nda ekonomik g�vence sa�lanmas�n�, onun kimi zararlara u�rama olas�l��na kar�� korunmas�n�, sosyal zararlar�n tehlikeleri kar��s�nda bireyin ekonomik y�nden g��l� k�l�nmas�n� gerektirmektedir.
�a�da� toplumlarda bu niteli�i ile sosyal g�venli�in sa�lanmas�, bireylerin geleceklerini g�vence alt�na almaya, mutlulu�unu, huzurunu ve g�nencini sa�lamaya y�nelik etkinliklerin en �nemlilerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Sosyal g�venli�in i�levlerinin yerine getirilmesini ama�layan kurallar ve kurumlar�n t�m� sosyal g�venlik sistemini olu�turmaktad�r. Toplumsal dayan��man�n kurumsal duruma getirilmesini anlatan sosyal g�venlik sistemi, Devlet'in, Anayasa'n�n 60. maddesi gere�ince kurmakla g�revli ve y�k�ml� oldu�u sosyal g�venlik �rg�t� ile yine Devlet'in sosyal g�venli�i sa�lamak i�in alaca�� nlemlerin t�m�n� kapsamaktad�r.
�te yandan, Anayasa'n�n 65. maddesinde, Devlet'in, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen g�revlerini, bu g�revlerin ama�lar�na uygun �ncelikleri g�zeterek, mali kaynaklar�n�n yeterlili�i �l��s�nde yerine getirece�i belirtilmi�tir.
Anayasa Mahkemesi kararlar�nda da belirtildi�i gibi, Devlet, yurtta�lar i�in hak, kendisi i�in �dev olan sosyal g�venli�i sa�lama g�revini yerine getirirken, sosyal sigortac�l��n teknik gereklerine uygun kimi s�n�rlamalar yapabilirse de, sosyal g�venlik hakk�n� kullan�lamayacak duruma getiren �nlemler alamaz.
Nitekim, Anayasa'n�n 65. maddesinde, Devlet'e sosyal haklar� mali kaynaklar�n�n yeterlili�i �l��s�nde ger�ekle�tirme olana�� tan�n�rken, "bu g�revlerin ama�lar�na uygun �ncelikleri g�zetme" ko�ulu da konulmu�tur.
Yine Anayasa Mahkemesi'nin 23.02.2001 g�nl�, E.1999/42, K.2001/41 say�l� karar�nda belirtildi�i gibi, sosyal g�venlik sisteminde yap�lan de�i�ikliklerin, hukuk devletinde olmas� gereken hukuk g�venli�ini zedelemeyecek bi�imde "adil, makul ve �l��l�" olmas� zorunludur.
Bu yakla��m, emekli olabilmek i�in �ng�r�len prim �deme g�n say�s�, prime esas ayl�k tutar� ve prim oran�, emeklili�e hak kazanabilme ile emekli ayl��na hak kazanmada ya� s�n�rlar�, ya�l�l�k ayl�� ba�lama oran�, ya�l�l�k ayl�� hesaplama y�ntemi, ayl�klarda sa�lanacak y�ll�k art�� tutar� ve sa�l�k gibi konularda getirilen kurallar�n adil, makul ve �l��l� olmas�n� gerektirmektedir.
Yasa'n�n genel olarak maddeleri incelendi�inde sosyal g�venlik sistemindeki kimi konular y�n�nden "adil, makul ve �l��l�" olma �l��t�n�n g�zetilmedi�i g�r�lmektedir. A�a��da bu konulara ve buna ili�kin gerek�elere ayr�nt�lar�yla yer verilmi�tir.
1. Yasa'n�n 28. maddesinde, 01.01.2007'den sonra sigortal� kapsam�na girenlere, kad�n i�in 58, erkek i�in 60 ya��n� doldurmu� olmalar� ve en az 9000 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi bildirilmi� bulunmas� ko�uluyla ayl�k ba�lanaca�� belirtilmektedir. Ya� s�n�r�, 01.01.2036'dan ba�layarak kad�nlar i�in 01.01.2048'e, erkekler i�in 01.01.2044'e kadar art�r�l�p, 65'e y�kseltilmektedir.
  �lkemizde ortalama ya�ama s�resinin 66 y�l oldu�u g�zetildi�inde, Yasa ile t�m sigortal�lar y�n�nden emekli ayl�� ba�lama ya� s�n�r�n�n zaman i�inde de olsa 65'e y�kseltilmesi; s�rekli �al��ma olana�� i�verenin inisiyatifinde olan sigortal�lar y�n�nden de prim �deme g�n say�s�n�n 9000'e ��kar�lmas�n�n gelecek ku�aklar�n emeklilik hakk�na kavu�mas�n� olanaks�z k�laca��, bu niteli�i ile adil, makul ve �l��l� olmad�� a��kt�r.
  ��iler i�in prim �deme g�n say�s�n�n 7000'den 9000 g�ne ��kar�lmas�, T�rkiye ger�ekleriyle ba�da�mad�� gibi, esnek �al��man�n, sendikas�zla�t�rman�n, kay�td�� al��t�rman�n ve yo�un i�sizli�in ya�and�� lkemizde 9000 prim �deme g�n� ger�ek�i g�r�nmemektedir.
  �stelik, emekli olabilme ya�� ile ayl�k ba�lama ya�� aras�ndaki kimi durumlarda uzun y�llar� i�eren fark da �l��s�zl��n bir ba�ka g�stergesidir. �rne�in, 01.01.2007 g�n�nde, 18 ya��nda iken sosyal sigorta kapsam�na giren, 43 ya��nda emekli olma hakk� kazanan bir sigortal�, ancak 22 y�l sonra, 65 ya��nda ayl��a hak kazanabilecektir.
  Yukar�da da belirtildi�i gibi, Yasa'n�n 28. maddesinde, emeklilik ya��n�n, 01.01.2007 g�n�nden sonra ilk kez sigortal� olacaklar y�n�nden kad�n i�in 58, erkek i�in 60 olarak belirlenmesine kar��n, bu ya� ko�ulu 2036 y�l�ndan ba�layarak kademeli olarak art�r�lmakta ve emeklilik ya�� 65'e y�kseltilmektedir.
  Bu d�zenlemeye g�re, kad�n i�in 58, erkek i�in 60 ya��n� 01.01.2036 g�n�nden �nce dolduramayan sigortal�lar, emeklilik ya��n� kademeli olarak y�kselten kurala ba�l� olacak ve bunun sonucunda, kendisine emekli ayl�� ba�lanabilmesi i�in 65'e kadar uzanan ya�lar� beklemek zorunda kalacaklard�r. Ayr�ca, yine bu durum nedeniyle, ayn� g�n i�e ba�layan ve prim �deme s�releri e�it olan farkl� ya�lardaki sigortal�lar, ya�l�l�k ayl��na ayn� y�lda hak kazanamayacaklard�r.
  Ba�ka bir anlat�mla, Yasa'n�n 28. maddesinin ikinci f�kras�n�n (a) bendinde, 01.01.2007'den sonra ilk kez sigortal� olanlar i�in �ng�r�len kad�n i�in 58, erkek i�in 60 ya� s�n�r�, ancak s�ras�yla 30 ve 32 ya�lar�nda g�reve ba�layanlar y�n�nden ge�erlidir. Ya� k��ld�k�e, 2036 y�l�ndan sonra art�r�lan ya� s�n�r� nedeniyle bekleme s�resi artmaktad�r. �rne�in, 01.01.2007'de sigorta kapsam�na giren bir kad�n sigortal� 30 ya��nda ise 58 ya��na ula�t�� 2035 y�l�nda; 18 ya��nda ise, 65 ya��na ula�t�� 2054 y�l�nda ya�l�l�k ayl��na hak kazanabilecektir.
2. Yasa'n�n 80. maddesinde, prime esas kazan�lar d�zenlenmi�tir. Maddede, basamak sistemi kald�r�lmas� nedeniyle Ba�-Kur'a ba�l� sigortal�lar ile t�m �demeler kesene�e ba�l� tutulaca�� i�in TC Emekli Sand�� i�tirak�ileri y�n�nden �nemli de�i�iklikler getirilmektedir.
  Yasa'n�n 80. maddesinin dokuzuncu f�kras�ndaki d�zenleme ile, Ba�-Kur sigortal�lar� y�n�nden basamak sistemi kald�r�lmakta; ayl�k prime esas kazan�lar�n, prime esas g�nl�k kazan� alt s�n�r� ile �st s�n�r� aras�nda kalmak ko�uluyla kendilerinin bildirecekleri g�nl�k kazanc�n otuz kat� olaca�� belirtilmektedir.
  80. maddenin birinci f�kras�nda, TC Emekli Sand�� i�tirak�isi olanlar�n ayl�k prime esas kazan�lar�n�n belirlenmesinde yap�lan �demelerin t�m�n�n br�t tutarlar�n�n g�z�n�nde bulundurulaca�� ng�r�lmektedir. Oysa, bug�nk� sistemde zam ve tazminat �demelerinin yasada hesap bi�imi belirtilen s�n�rl� tutar� emeklilik kesene�ine ba�l� tutulmaktad�r.
  Ayr�ca, Yasa'n�n 82. maddesinde, t�m sigortal�lar y�n�nden, prime esas kazanc�n hesaplanmas�nda alt ve �st s�n�r getirilmi�ken, 46. maddesinde, kamu g�revlilerinin prime esas kazan�lar�n�n saptanmas�nda 82. maddedeki �st s�n�r�n aranmayaca�� belirtilmi�tir. B�ylece, kamu g�revlilerinin t�m ayl�k gelirlerinden prim kesintisi yap�lmas� olanakl� k�l�nm��t�r.
  Bu durumda, TC Emekli Sand�� i�tirak�ileri y�n�nden, �al��anlar i�in prim oran� % 14'e d��r�lmesine kar��n, prime esas matrah�n artmas� nedeniyle g�rev ayl�klar�nda azalma olmas� ka��n�lmazd�r.
  Bunun i�indir ki, Yasa'n�n ge�ici 4. maddesinin dokuzuncu f�kras�nda, eski ve yeni matrahlar aras�ndaki farka ili�kin sigorta priminin iki y�l s�reyle kurumca kar��lanmas� �ng�r�lm��t�r. B�ylece, g�rev ayl�klar�ndaki azalma iki y�l ertelenmi� olmaktad�r.
3. Yasa'n�n 29. maddesinde, ayl�k ba�lama oran�n�n, toplam prim �deme g�n say�s�n�n her 360 g�n�, yani her y�l i�in 2015 y�l� sonuna kadar % 2,5, 2016 y�l�ndan ba�layarak % 2 oldu�u belirtilmi�tir.
  Yine maddede, ayl�k ba�lama oran�n�n % 90'� ge�emeyece�i de kurala ba�lanm��t�r.
  Bug�n i�in ayl�k ba�lama oran�, Sosyal Sigortalar Kurumu ile Ba�-Kur'a ba�l� sigortal�lar y�n�nden her y�l i�in ortalama % 2,6, TC Emekli Sand�� i�tirak�ileri y�n�nden ise 25 y�l i�in y�ll�k % 3, sonraki y�llar i�in y�ll�k % 1'dir.
  Ayr�ca, bug�nk� sistemde TC Emekli Sand�� i�tirak�ileri y�n�nden ayl�k ba�lama oran�nda �st s�n�r % 100'd�r.
  Ayl�k ba�lama oran�n�n d��r�lmesinin daha az emekli ayl�� anlam�na gelece�i, bu durumun, �al��anlar�n emeklilik stat�s� y�n�nden olumsuz bir geli�me oldu�u a��kt�r.
4. Yasa'n�n 29. maddesinde, ya�l�l�k ayl��n�n, ilgilinin ortalama ayl�k kazanc� ile ayl�k ba�lama oran�n�n �arp�m�yla hesaplanaca�� belirtilmi�tir.
  "Ortalama ayl�k kazan�" ise, sigortal�n�n her y�la ili�kin prime esas kazanc�n�n, kazanc�n ili�kin oldu�u y�ldan ba�layarak ayl�k istem g�n�ne kadar ge�en y�llar i�in, her y�l ger�ekle�en g�ncelleme katsay�s� ile g�ncellenerek bulunan kazan�lar toplam�n�n, itibari hizmet s�resi ile fiili hizmet s�resi zamm� d��nda, toplam prim �deme g�n say�s�na b�l�nmesiyle hesaplanan ortalama g�nl�k kazanc�n 30 kat� olarak tan�mlanm��t�r.
  Ya�l�l�k ayl��n�n hesaplanmas�nda "ortalama ayl�k kazan�"�n esas al�nmas�, bug�n i�in Sosyal Sigortalar Kurumu'na ba�l� sigortal�lar y�n�nden �nemli yenilik getirmemektedir.
  Sosyal Sigortalar Kurumu sigortal�lar� y�n�nden eski ve yeni sistem aras�ndaki fark, ilkinde prime esas kazan�, her takvim y�l� itibariyle T�rkiye �statistik Kurumu'nca a��klanan t�ketici fiyatlar� indeksindeki art�� oran� ve gayrisafi yurt i�i has�la sabit fiyatlarla geli�me h�z� kadar ayr� ayr� artt�r�larak, emekli olunan g�ne kadar g�ncelle�tirilmekte iken, bu kez g�ncelle�tirme i�inin "g�ncelle�tirme katsay�s�" esas al�narak yap�lmas�ndan ibarettir.
  Getirilen kural, Ba�-Kur sigortal�lar� ve �zellikle TC Emekli Sand�� i�tirak�ileri y�n�nden �nemli yenilik i�ermektedir.
  Yasa'yla Ba�-Kur'a ba�l� sigortal�lar y�n�nden basamak sistemi kald�r�larak, bunlar�n prime esas g�nl�k kazan� alt s�n�r� ile �st s�n�r� aras�nda kendilerinin bildirece�i g�nl�k kazanc�n prime esas al�nmas� �ng�r�lm��; dolay�s�yla bunlar�n ya�l�l�k ayl�klar�n�n hesaplanmas� y�ntemi de de�i�tirilmi�tir.
  Ya�l�l�k ayl��n�n hesaplanmas� y�nteminde en k�kl� de�i�iklik TC Emekli Sand�� i�tirak�ileri y�n�nden yap�lm��t�r.
  TC Emekli Sand�� i�tirak�ilerinin emekli ayl�klar�n�n nas�l hesaplanaca�� 5434 say�l� Yasa'n�n 41 ve ek 70. maddelerinde g�sterilmektedir. Bu maddelere g�re, emekli ayl�klar�; memur ayl�k katsay�s�, emekli olunan g�nde bulunulan emeklilik kesene�ine esas derece ve kademe g�stergesi, �al��ma ya�am� boyunca elde edilen en y�ksek ek g�sterge, k�dem ayl��, taban ayl��, zam ve tazminat �demeleri varsa yasada g�sterilen oran�n, en y�ksek Devlet memuru ayl��n�n br�t tutar�na uygulanmas� suretiyle hesaplanan emeklilik tazminat�ndan olu�maktad�r.
  Ayr�ca, 5434 say�l� Yasa'n�n ek 68. maddesine g�re de, makam tazminat� ile y�ksek yarg��l�k tazminat� �denmesini gerektiren g�revlerde bulunduktan sonra emekliye ayr�lanlara, bulunduklar� en �st g�revin makam, y�ksek yarg��l�k, temsil ve g�rev tazminatlar� emekli ayl�klar�na eklenmektedir.
  �zetle, TC Emekli Sand�� i�tirak�ilerinin emekli ayl�klar�n�n hesaplanmas�nda, i�tirak�inin bulundu�u en son g�revinin ayl�� ve yap�lan �demelerin br�t tutarlar� g�z�n�nde bulundurulmaktad�r.
  Oysa, Yasa'da, TC Emekli Sand�� i�tirak�ileri y�n�nden de yukar�da a��klanan y�ntem benimsenmi�tir. Bu y�ntem uyar�nca, Devlet memurunun, g�reve ba�lad�� y�llarda daha d��k olan ayl�k ��eleri �zerinden hesaplanan prime esas kazan�lar� ya�l�l�k ayl��n�n belirlenmesinde de dikkate al�nacak ve sonuca etkili olacakt�r.
  Bu durumun, ya�l�l�k ayl�� ba�lama oran�n�n da d��r�ld�� g�z �n�nde bulunduruldu�unda, kamu g�revlilerine ba�lanacak ya�l�l�k ayl�klar�n�n bug�ne g�re daha d��k olmas�na yol a�aca�� ortadad�r.
  G�n�m�zde uygulanan emekli ayl�klar�n�n, insan onuruna yara��r asgari ya�ama d�zeyini sa�lamaktan uzak oldu�u g�zetildi�inde, bu tutarlar� daha da azaltan yeni kural�n adil, makul ve �l��l� olmad��; emeklilerin ulusal gelirden hak ettikleri pay� almalar�n� sa�layamayaca�� a��kt�r.
  Ayr�ca, Yasa'n�n ge�ici 2. maddesinde, �al��anlar�n 01.01.2007 g�n�ne kadar sosyal g�venlik kurumlar�na ba�l� ge�en s�releri i�in ya�l�l�k ayl�klar�n�n eski kurallara, bu g�nden sonraki s�relerine ili�kin ya�l�l�k ayl�klar�n�n Yasa kurallar�na g�re hesap edilerek her iki tutar�n toplam�n�n ya�l�l�k ayl��n� olu�turaca�� belirtilmi�tir ki, bu konunun, �zellikle ayn� g�revde �al��m�� ve �al��makta olanlar�n emekli ayl�klar� ile �lenlerin dul ve yetimlerinin ayl�klar� aras�nda fark olu�turaca��; bu fark�n, e�itlik ilkesine ayk�r� oldu�u ve adaletsizlik yarataca�� a��kt�r.
5. Yasa'n�n 55. maddesinin ��nc� f�kras�nda, bu Yasa'ya g�re ba�lanan gelir ve ayl�klar�n, her y�l�n Ocak ve Temmuz �deme g�nlerinden ge�erli olmak �zere, bir �nceki alt� ayl�k d�neme g�re T�rkiye �statistik Kurumu'nca a��klanan en son temel y�ll� t�ketici fiyatlar� genel indeksindeki de�i�im oran� kadar art�r�larak belirlenece�i kurala ba�lanm��; ge�ici 1. maddenin be�inci f�kras�nda da, bu kural�n ba�lanm�� ayl�k ve gelirler i�in de uygulanmas� �ng�r�lm��t�r.
  Oysa, 5434 say�l� Yasa'n�n ek 9. maddesinin birinci f�kras�nda, yasalarla yap�lacak de�i�iklikler sonunda ayl�k tutarlar�nda olu�acak y�kselmelerin, ayn� r�tbe, kadro unvan� ve dereceden ba�lanm�� bulunan emekli, adi malull�k, vazife malull��, dul ve yetim ayl�klar�na da uygulanmas� esas� getirilmi�tir.
  Bu d�zenleme, 25.08.1999 g�nl�, 4447 say�l� Yasa'n�n 24. maddesiyle de�i�tirilerek, Yasa'n�n y�r�rl��e girdi�i 08.09.1999'dan �nce emekli, adi malull�k, vazife malull�� ile dul ve yetim ayl�� alanlar�n bu ayl�klar�n�n, Yasa'n�n y�r�rl��e girdi�i g�nden; Yasa'n�n y�r�rl��nden sonra ba�lanacak emekli, adi malull�k, vazife malull�� ile dul ve yetim ayl�klar�n�n ise, ba�land�� g�nden sonraki ilk memur ayl�k art�� g�n�nden ba�layarak her ay bir �nceki aya ili�kin T�rkiye �statistik Kurumu'nca a��klanan en son temel y�ll� kentsel yerler t�ketici fiyatlar� indeksi de�i�im oran�na g�re belirlenmesi �ng�r�lm��t�r.
  G�r�ld�� gibi, �nceki ve sonraki emekliler aras�ndaki gelir fark�n� giderecek d�zenlemeye, 4447 say�l� Yasa d�neminde oldu�u gibi Yasa'da da yer verilmemi�tir. Bu durum, bir yandan emeklilerin ulusal gelirden hak ettikleri pay� almalar�na engel olacak, �te yandan da, ayn� g�revi yapm�� nceki ve sonraki emekliler aras�nda, hakkaniyete ayk�r� bi�imde gelir fark� yaratacakt�r.
  Anayasa Mahkemesi'nin 4447 say�l� Yasa'ya ili�kin 23.02.2001 g�nl�, E.1999/42, K.2001/41 say�l� karar�nda,
  gerek�esine yer verilerek, 4447 say�l� Yasa'n�n, 5434 say�l� Yasa'n�n ek 9. maddesini de�i�tiren kural�, Anayasa'n�n 2 ve 10. maddelerine ayk�r� bulunup iptal edilmi�tir.
  Bunun �zerine, 5434 say�l� Yasa'n�n ek 9. madde kural�n�n yeniden yasala�t�r�lmas� ya da benzer bir yasal d�zenleme yap�lmas� gerekirken, Yasa'n�n 55. maddesinde, 4447 say�l� Yasa benzeri bir kurala yer verilmi�tir.
  Bu durum, 55. madde kural�n�n, Anayasa'n�n 2 ve 10. maddelerine a��k�a ayk�r� oldu�unu g�stermektedir.
  Yasa'n�n ge�ici 1. maddesinde, 55. madde kural�n�n ba�lanm�� ayl�k ve gelirlere de uygulanmas�n�n �ng�r�lmesi sonuca etkili de�ildir. ��nk�, bu d�zenleme, yaln�zca eski ve yeni emekli ayl�klar�n�n ayn� esasa g�re, enflasyon oran�nda art�r�lmas�na ili�kin olup, Anayasa Mahkemesi karar�nda belirtilen ve ayn� g�revde �al��an memurlar ile bu g�revlerden emekli olanlar�n ayl�k art��lar� aras�ndaki fark� giderecek, 5434 say�l� Yasa'n�n ek 9. maddesine benzer bir i�erik ta��mamaktad�r.
  Yasa'da, emekli ayl�klar�n�n, yasal kesin �l��tler yerine piyasa ko�ullar�na dayanan y�netsel keyfi �l��tlerle art�r�lmas�n�n �ng�r�lmesi de hukuk devleti ilkesine ayk�r�l�k olu�turmaktad�r.
  Ayr�ca, emekli ayl�klar�n�n yaln�zca y�ll�k T�FE oran� kadar art�r�lmas�, ulusal gelirdeki art�� pay�n�n, ba�ka bir deyi�le g�nen� pay�n�n emekli ayl�klar�na yans�t�lmamas�, emeklilerin ulusal gelirden ald�klar� pay�n daha da gerilemesine neden olacakt�r ki, bu da, sosyal hukuk devleti ilkesiyle ba�da�mamaktad�r.
  Sonu� olarak, yukar�da (a), (b), (c), (d) ve (e) b�l�mlerinde belirtilen gerek�elerle, Yasa'n�n 3, 28, 29, 31, 46, 55, 80, 82, ge�ici 1, ge�ici 2, ge�ici 4. ve ge�ici 6. maddeleri, Anayasa'n�n sosyal hukuk devleti ve e�itlik ilkeleriyle ba�da�mamakta ve uygun g�r�lmemektedir.
Yasa'n�n 40. maddesinde, 506 say�l� Yasa'n�n ek 5. maddesi ile 5434 say�l� Yasa'n�n 32. maddesine g�re, kimi a��r ve y�prat�c� i�ler i�in "itibari hizmet ya da fiili hizmet s�resi zamm�" ad�yla farkl� esas ve s�relerde verilmekte olan fiili hizmet s�releri, sosyal g�venlik kurumlar�na g�re farkl�l�klar� kald�r�larak yeniden d�zenlenmi�tir.
Bu ba�lamda, sigortal�lar�n hizmet s�relerine fiili hizmet s�resi zamm� eklenmesini gerektiren i�yerleri ve/veya i�ler ile sigortal�lar�n bu i�yerlerinde ve/veya i�lerde ge�en �al��ma s�relerinin her 360 g�n� i�in fiili hizmet zamm� olarak eklenecek s�reler g�sterilmi�; hesaplanan fiili hizmet s�resi zamm�n�n, yer alt� i�lerinde s�rekli ya da d�n��ml� olarak �al��anlar�n maden i�yerlerinde ge�en hizmetleri ayr�k olmak �zere, en �ok 8 y�l�n�n uzun vadeli sigorta kollar� uygulamas�nda prim �deme g�n say�s�na eklenmesi ve bunun, �� y�l� ge�memek ko�uluyla yar�s�n�n emeklilik ya� s�n�rlar�ndan indirilmesi �ng�r�lm��t�r.
Bu d�zenleme, fiili hizmet zamm� eklenmesi gereken kimi a��r ve �al��an� y�prat�c� i�leri yapanlar aras�nda ay�r�ma yol a�mas� nedeniyle e�itsizlik yaratmaktad�r.
Ger�ekten, Yasa'n�n 40. maddesinde yer verilen ve fiili hizmet s�resi zamm�n� gerektiren i�yerleri ve i�ler ile sigortal�lar� g�steren cetvel incelendi�inde,
- 12. s�rada, T�rkiye Radyo-Televizyon Kurumu'nda haber hizmeti yapan ve haber hizmetlerinde fiilen �al��anlardan unvanlar� say�lanlar�n TRT Kurumu haber hizmetlerinde,
- 14. s�rada, Devlet Tiyatrosu sanat��lar� ile Cumhurba�kanl�� Senfoni Orkestras� �ef ve �yelerinin, Devlet Tiyatrolar� ile Cumhurba�kanl�� Senfoni Orkestras�'nda,
ge�en �al��malar� nedeniyle fiili hizmet s�resi zamm�ndan yararlanmalar�na olanak tan�nd��; ancak, ayn� ya da benzer etkinlikleri �zel televizyon kurulu�lar� ve �zel tiyatro ya da orkestralarda y�r�tenlerin fiili hizmet s�resi zamm�ndan yararland�r�lmad�� g�r�lmektedir.
Anayasa'n�n 10. maddesinde, herkesin, dil, �rk, renk, cinsiyet, siyasal d��nce, felsefi inan�, din, mezhep ve benzeri nedenlerle ay�r�m g�zetilmeksizin yasa �n�nde e�it oldu�u belirtilmi�tir.
Anayasa Mahkemesi'nin bir�ok karar�nda vurgulad�� gibi, yasa �n�nde e�itlik, hukuksal durumlar� ayn� olanlar i�in s�z konusudur. Bu ilke ile eylemli de�il, hukuksal e�itlik �ng�r�lmektedir.
E�itlik ilkesinin amac�, ayn� durumda bulunan ki�ilerin yasalarca ayn� i�leme ba�l� tutulmalar�n� sa�lamak ve ki�ilere yasa kar��s�nda ay�r�m yap�lmas�n� ve ayr�cal�k tan�nmas�n� �nlemektir. Bu ilkeyle, ayn� durumda bulunan ki�i ve topluluklara ayr� kurallar uygulanarak yasa kar��s�nda e�itli�in zedelenmesi �nlenmi�tir. Durum ve konumlar�ndaki �zellikler, kimi ki�iler ya da topluluklar i�in de�i�ik kurallar� gerekli k�labilir. Ayn� hukuksal durumlar ayn�, ayr� hukuksal durumlar ayr� kurallara ba�l� tutulursa Anayasa'da �ng�r�len e�itlik ilkesi zedelenmi� olmaz. Nitelikleri ve durumlar� �zde� olanlar i�in de�i�ik kurallar konulamaz.
�te yandan, Anayasa Mahkemesi'nin 06.01.2005 g�nl�, E.2001/479, K.2005/1 say�l� karar�nda belirtildi�i gibi, Anayasa'n�n 2. ve 60. maddeleri uyar�nca, Devlet'�e, sosyal g�venli�in ve sosyal adaletin sa�lanmas�na elveri�li ortam�n yarat�lmas� ve bu anlamda sosyal g�venlik alan�nda getirilecek bir haktan, ayn� sosyal g�venlik kurumu i�inde yer alan ve temelde birbirine yak�n konumda bulunan t�m sigortal�lar�n "dengeli ve makul" �l��ler i�inde yararlanmalar�n� �ng�ren d�zenlemelerin ger�ekle�tirilmesi gerekmektedir.
Yine bu kararda, ayn� sosyal g�venlik sistemi i�inde bulunan, ayn� sosyal risklere kar�� asgari �l��de g�vence alt�na al�nan ve ayn� kurallara ba�lanan sigortal�lar�n ayn� hukuksal stat� i�inde �zde� durumda bulunan ki�iler oldu�u, ayn� durumdaki ki�ilerin, yasan�n �ng�rd�� haklardan ayn� esaslara g�re yararland�r�lmalar�n�n ise e�itlik ilkesinin gere�i bulundu�u a��klanm��t�r.
Yasa'n�n 40. maddesinde yer verilen ve fiili hizmet s�resi zamm� verilmesini gerektiren i�yerleri ve i�ler ile sigortal�lar� g�steren cetvel bu ilke ve kararlar �er�evesinde de�erlendirildi�inde, T�rkiye Radyo-Televizyon Kurumu'nda haber hizmeti yapan ve haber hizmetlerinde �al��anlar ile Devlet Tiyatrosu sanat��lar� ve Cumhurba�kanl�� Senfoni Orkestras�n�n �ef ve �yelerinin fiili hizmet s�resi zamm�ndan yararlanmalar�na olanak tan�nd��; ancak, ayn� ya da benzer etkinlikleri �zel televizyon kurulu�lar�, �zel tiyatrolar ve orkestralarda y�r�tenlerin fiili hizmet s�resi zamm�ndan yararland�r�lmad�� g�r�lmektedir.
Oysa, televizyon haber hizmetlerini TRT Kurumu'nda y�r�tenler ile �zel televizyon kurulu�lar�nda y�r�tenler aras�nda, bu etkinli�in gerektirdi�i teknik uygulamalar ile �al��anlar�n g�rev ve sorumluluklar� aras�nda, �al��anlar�n y�pranmas� y�n�nden bir fark bulunmamaktad�r. Ayn� durum, Devlet Tiyatrolar� ve Cumhurba�kanl�� Senfoni Orkestras� sanat��lar� ile �zel tiyatro ve orkestra sanat��lar� y�n�nden de ge�erlidir.
Yasa'n�n temel yakla��m�, Devlet memurlar�, hizmet akdine g�re �cretle �al��anlar, tar�m i�lerinde �cretle �al��anlar, kendi hesab�na �al��anlar ve tar�mda kendi hesab�na �al��anlar� kapsayan be� farkl� emeklilik rejiminin, akt�eryal olarak hak ve y�k�ml�l�klerin e�it olaca�� tek bir emeklilik stat�s�ne d�n��t�r�lmesi oldu�una g�re, kurumlar�n�n ve ba�l� olduklar� �al��ma rejiminin, an�lan sigortal�lar�n fiili hizmet s�resi zamm�ndan yararlan�p, yararlanmamas�nda ayr�m yap�lmas�na dayanak olamayaca�� a��kt�r.
Nitekim, ayn� cetvelin,
- 3. s�ras�nda, T�rkiye Denizcilik ��letmeleri ya da K�y� Emniyeti ve Gemi Kurtarma ��letmeleri Genel M�d�rl�� ile �zel sekt�r denizcilik firmalar� aras�nda bir ayr�m yap�lmadan gemi adamlar�, gemi ate��ileri ve dalg��lar denizde,
- 6. s�ras�nda, T�rk Hava Yollar� ile di�er �zel havayolu firmalar� aras�nda ayr�m yap�lmadan, havayollar�n�n u�ucu personeli u�akta,
ge�en �al��malar� i�in fiili hizmet s�resi zamm�ndan e�it bi�imde yararland�r�lm��t�r.
Bu nedenlerle, Yasa'n�n 40. maddesinde yer verilen cetvelin 12. ve 14. s�ras�ndaki d�zenlemeler, Anayasa'n�n 2. ve 10. maddelerinde yaz�l� hukuk devleti ve e�itlik ilkeleriyle ba�da�mamaktad�r.
Yasa'n�n ge�ici 9. maddesinin ilk �� f�kras�nda,
d�zenlemesine yer verilmi�tir.
B�ylece, 08.09.1999 ile Yasa'n�n y�r�rl��e girece�i 01.01.2007 g�nleri aras�nda, 506 say�l� Sosyal Sigortalar Yasas� ile 2925 say�l� Tar�m ��ileri Sosyal Sigortalar Yasas� kapsam�nda ilk kez sigortal� olanlar�n, sigortal� olduklar� g�nde ge�erli ko�ullarla ya�l�l�k ayl��na hak kazanma olanaklar� korunmu�tur.
Yine ayn� g�nler aras�nda ilk kez Ba�-Kur kapsam�nda sigortal� olanlar�n, kad�n i�in 60, erkek i�in 62 ya��n� doldurmak ve en az onbe� tam y�l malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi �demek ko�uluyla "k�smi ya�l�l�k ayl��"ndan yararlanma olanaklar� da korunmu�tur.
Buna kar��l�k, Yasa'da ayn� g�nler aras�nda ilk kez Emekli Sand�� ile ilgilendirilmelerini gerektiren g�revlere atananlar�n emekli ayl��na, yine ilk kez Ba�-Kur'a tabi olmay� gerektiren etkinliklere ba�layanlar�n ise "tam ya�l�l�k ayl��"na hak kazanabilmeleri i�in, i�tirak�i ya da sigortal� olduklar� g�n ge�erli olan ko�ullara ba�l� olduklar�n� belirten bir ge�i� kural�na yer verilmemi�tir.
�te yandan, 5434 say�l� Emekli Sand�� Yasas�'n�n emekli ayl�� ba�lanacak durumlar�n belirlendi�i 39. maddesi ile 1479 say�l� Esnaf ve Sanatkarlar ve Di�er Ba��ms�z �al��anlar Sosyal Sigortalar Yasas�'n�n ya�l�l�k ayl��ndan yararlanma ko�ullar�n�n d�zenlendi�i 35. maddesi, Yasa'n�n 106. maddesinin 2. ve 8. f�kralar�yla y�r�rl�kten kald�r�lmaktad�r.
Dolay�s�yla, bu durumda olanlar�n emeklilik ya da tam ya�l�l�k ayl��na hak kazanmas�nda ya� s�n�r�, fiili hizmet s�resi ve prim �deme g�n say�s� gibi ko�ullar� belirleyen herhangi bir d�zenleme kalmamakta; ba�ka bir anlat�mla, 08.09.1999-01.01.2007 g�nleri aras�nda i�tirak�i olanlar ile Ba�-Kur kapsam�nda sigortal� olanlar�n nas�l ve hangi ko�ullarla emeklilik haklar�na kavu�acaklar� konusu belirsiz b�rak�lmaktad�r.
Bu ki�ilerin emeklilik ko�ullar�n�n Yasa'n�n 28. maddesiyle d�zenlendi�inden s�z edilmesi de olanaks�zd�r. ��nk�, Yasa'n�n 28. maddesinde, Yasa'n�n y�r�rl��e girmesinden, yani 01.01.2007 g�n�nden sonra ilk kez sigortal� olacaklar�n ya�l�l�k ayl��ndan yararlanma ko�ullar� d�zenlenmektedir.
Sonu� olarak, 08.09.1999-01.01.2007 g�nleri aras�nda Emekli Sand�� i�tirak�isi olanlar ile Ba�-Kur kapsam�nda sigortal� olanlar�n nas�l ve hangi ko�ullarla emeklilik haklar�na, bu ba�lamda ya�l�l�k ayl��na kavu�acaklar� belirsiz b�rak�larak, bu ki�ilerin sosyal g�venlik haklar�n�n belki de en �nemli ��esi olan emeklilik hakk�n� kullanamaz duruma getirilmeleri Anayasa'n�n 2, 5 ve 60. maddeleriyle ba�da�mamaktad�r.
Yasa ile getirilen bir ba�ka de�i�iklik emekli ikramiyelerinin �denmesi y�n�ndendir.
TC Emekli Sand�� i�tirak�ilerinin emekli ikramiyesi, 5434 say�l� Yasa'n�n 89. maddesine g�re Emekli Sand��'nca �denmekte ve �denen tutar, sonra g�revlinin son �al��t�� kurumundan geri al�nmaktad�r.
Yasa ile emekli ikramiyesine ili�kin kural korunmaktad�r. Ancak, Yasa'n�n ge�ici 4. maddesinin ikinci f�kras�nda, emekli ikramiyelerinin bir y�l daha Sosyal G�venlik Kurumu'nca �denmesi, bir y�ldan sonra ise �demenin do�rudan son �al��lan kurumca yap�lmas� �ng�r�lmektedir.
Kimi kamu kurum ve kurulu�lar�n�n, �zellikle yerel y�netimlerin mali zorluk nedeniyle hizmet akdi ile �al��an i��ilerin k�dem tazminatlar�n� �demekte g��l�k i�inde bulunduklar� bir ger�ektir.
Yap�lan d�zenleme ile, memurlar ve di�er kamu g�revlileri emekli ikramiyesini alabilmek y�n�nden ayn� g�� ko�ullar i�ine itilmektedirler.
Normal i�leyen bir d�zenden, riski Kurum yerine �al��anlar �zerine ta��yan bir sisteme ge�menin sosyal devlet ilkesiyle ba�da�mayaca�� a��kt�r.
Ayr�ca, emekli ikramiyesini �deyecek kurumu de�i�tiren kal�c� d�zenlemenin ge�ici maddelerle yap�lmas�n�n yasa yapma tekni�ine uygun d��medi�ini de vurgulamak gerekir.
Anayasa'n�n 56. maddesinde, sa�l�k hizmetlerinin yayg�n bi�imde yerine getirilmesi i�in yasayla genel sa�l�k sigortas� kurulabilece�i belirtilmi�tir.
Yasa'yla, sosyal g�venlik sistemi yeniden yap�land�r�l�rken, T�rkiye'de ya�ayan herkese sa�lanacak sa�l�k hizmeti giderlerinin kar��lanmas�n�n e�it ve tek stat�ye ba�lanmas� �ng�r�lmektedir. B�ylece, yurtta�lar�n sa�l�k giderleri y�n�nden sosyal g�venlik kapsam�na al�nmas� sa�lanmaktad�r.
Yasa'n�n ��nc� k�sm�nda, "Genel Sa�l�k Sigortas�"na ili�kin kurallara yer verilmi�; 61. maddesiyle de, yaln�z sosyal sigorta kapsam�ndaki sigortal�lar de�il, bunlar�n yan�nda T�rk yurtta�� olan ya da T�rkiye'de yerle�ik herkes genel sa�l�k sigortas� kapsam�na al�nm��t�r.
Yasa'n�n 63. maddesinde, genel sa�l�k sigortal�lar� ile bakmakla y�k�ml� olduklar� ki�ilerin, giderleri Sosyal G�venlik Kurumu'nca kar��lanacak sa�l�k hizmetleri d�zenlenmi�tir.
Maddenin birinci f�kras�n�n (d) bendinde,
denilerek, a��z ve di� tedavisinde giderleri Kurum'ca �denecek hizmetler say�lm��t�r.
Kurala g�re, 18-45 ya� aras�ndaki ki�ilerin di� protez giderleri Kurum'ca kar��lanmayacak; 45 ya� ve �zerindeki ki�ilerin di� protez giderlerinin de ancak yar�s� Kurum'ca �denecektir.
Bu durum, Anayasa'da yer verilen sosyal devlet ilkesiyle, 56. maddesindeki Devlet'in "herkesin ya�am�n�, beden ve ruh sa�l�� i�inde s�rd�rmesini sa�lamak" y�k�ml�l��yle ba�da�mamaktad�r.
Anayasa'n�n 65. maddesinde, Devlet'in, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen g�revlerini, mali kaynaklar�n�n yeterlili�i �l��s�nde yerine getirece�i belirtilmi�tir. Ancak, Anayasa Mahkemesi kararlar�nda da a��kland�� gibi, bu kural�n, sosyal g�venlik hakk�n� ortadan kald�ran ya da onu kullan�lamayacak �l��de s�n�rlayan bi�imde uygulanmamas� gerekmektedir.
Bu nedenle, di� protez giderlerinin 18-45 ya� aras�nda Kurum'ca �denmeyece�i, 18 ya��n� doldurmam�� olanlar ile 45 ve yukar� ya�larda ise yaln�zca % 50'sinin �denece�ine ili�kin yasa kural�, sosyal devlet ilkesi ve sosyal g�venlik hakk� ile ba�da�mamaktad�r.

Yay�mlanmas� yukar�da a��klanan gerek�elerle uygun g�r�lmeyen 5489 say�l� "Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanunu", 3, 28, 29, 31, 40, 46, 55, 63, 80, 82, ge�ici 1, ge�ici 2, ge�ici 4, ge�ici 6 ve ge�ici 9. maddelerinin T�rkiye B�y�k Millet Meclisi'nce bir kez daha g�r��lmesi i�in, Anayasa'n�n de�i�ik 89 ve 104. maddeleri uyar�nca ili�ikte geri g�nderilmi�tir.

A. Necdet SEZER
Cumhurba�kan�

ANAYASANIN 89 UNCU VE 104 �NC� MADDELER� GERE��NCE CUMHURBA�KANINCA B�R DAHA G�R��LMEK �ZERE GER� G�NDER�LEN KANUN
SOSYAL S�GORTALAR VE GENEL SA�LIK S�GORTASI KANUNU

Kanun No	: 5489		Kabul Tarihi	: 19.04.2006

B�R�NC� KISIM
Ama�, Kapsam ve Tan�mlar

Madde - 1: Ama�

Bu Kanunun amac�, sosyal sigortalar ile genel sa�l�k sigortas� bak�m�ndan ki�ileri g�vence alt�na almak; bu sigortalardan yararlanacak ki�ileri ve sa�lanacak haklar�, bu haklardan yararlanma �artlar� ile finansman ve kar��lanma y�ntemlerini belirlemek; sosyal sigortalar�n ve genel sa�l�k sigortas�n�n i�leyi�i ile ilgili usul ve esaslar� d�zenlemektir.

Madde - 2: Kapsam

Bu Kanun; sosyal sigortalar ile genel sa�l�k sigortas�ndan yararlanacak ki�ileri, i�verenleri, sa�l�k hizmeti sunucular�n�, bu Kanunun uygulanmas� bak�m�ndan ger�ek ki�iler ile her t�rl� kamu ve �zel hukuk t�zel ki�ilerini ve t�zel ki�ili�i olmayan di�er kurum ve kurulu�lar� kapsar.

Madde - 3: Tan�mlar

Bu Kanunun uygulanmas�nda;

Bakanl�k: �al��ma ve Sosyal G�venlik Bakanl��n�,
Kurum: Sosyal G�venlik Kurumu Ba�kanl��n�,
Sosyal Sigortalar: K�sa ve uzun vadeli sigorta kollar�n�,
K�sa vadeli sigorta kollar�: �� kazas� ve meslek hastal��, hastal�k ve anal�k sigortas� kollar�n�,
Uzun vadeli sigorta kollar�: Malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortas� kollar�n�,
Sigortal�: K�sa ve/veya uzun vadeli sigorta kollar� bak�m�ndan ad�na prim �denmesi gereken veya kendi ad�na prim �demesi gereken ki�iyi,
Hak sahibi: Sigortal�n�n veya s�rekli i� g�remezlik geliri ile malull�k veya ya�l�l�k ayl�� almakta olanlar�n �l�m� halinde, gelir veya ayl�k ba�lanmas�na veya toptan �deme yap�lmas�na hak kazanan e�, �ocuk, ana ve babas�n�,
Genel sa�l�k sigortas�: Ki�ilerin �ncelikle sa�l�klar�n�n korunmas�n�, sa�l�k riskleri ile kar��la�malar� halinde ise olu�an harcamalar�n finansman�n� sa�layan sigortay�,
Genel sa�l�k sigortal�s�: Bu Kanunun 60 �nc� maddesinde say�lan ki�ileri,
Bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�i: Genel sa�l�k sigortal�s�n�n, sigortal� veya iste�e ba�l� sigortal� say�lmayan, kendi sigortal�l�� nedeniyle gelir veya ayl�k ba�lanmam�� olan;
1. E�ini,
2. 18 ya��n�, lise ve dengi ��renim veya 05.06.1986 tarihli ve 3308 say�l� Mesleki E�itim Kanununda belirtilen aday ��rakl�k ve ��rakl�k e�itimi ile i�letmelerde mesleki e�itim g�rmesi halinde 20 ya��n�, y�ksek ��renim g�rmesi halinde 25 ya��n� doldurmam�� ve evli olmayan �ocuklar� ile ya��na bak�lmaks�z�n bu Kanuna g�re malul oldu�u tespit edilen evli olmayan �ocuklar�n�,
3. Ge�iminin sigortal� taraf�ndan sa�land�� Kurumca belirlenen kriterlere g�re tespit edilen ana ve babas�n�,
Hizmet akdi: 22.04.1926 tarihli ve 818 say�l� Bor�lar Kanununda tan�mlanan hizmet akdini ve i� mevzuat�nda tan�mlanan i� s�zle�mesini veya hizmet akdini,
�cret: 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) ve (c) bendi kapsam�nda sigortal� say�lanlara saatlik, g�nl�k, haftal�k, ayl�k veya y�ll�k olarak para ile �denen ve s�reklilik niteli�i ta��yan br�t tutar�,
Asgari �cret: 22.05.2003 tarihli ve 4857 say�l� �� Kanunu gere�ince 16 ya��ndan b�y�k i��iler i�in belirlenen bir ayl�k br�t �creti,
Ay: �cretleri; kamu idarelerinde her ay�n 15'inde �denen 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) ve (c) bentleri kapsam�ndaki sigortal�lar i�in, ay�n 15'inden ertesi ay�n 15'ine kadar ge�en, di�er sigortal�lar i�in ise ay�n 1'i ila sonu aras�nda ge�en ve otuz g�n olarak de�erlendirilen s�reyi,
Y�l: �cretleri; kamu idarelerinde her ay�n 15'inde �denen 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) ve (c) bentleri kapsam�ndaki sigortal�lar i�in, 15 Ocak tarihinden ertesi y�l�n 15 Ocak tarihine kadar ge�en, di�er sigortal�lar i�in ise 1 Ocak ila 31 Aral�k tarihleri aras�nda ge�en ve 360 g�n olarak de�erlendirilen s�reyi,
Gelir: �� kazas� veya meslek hastal�� halinde sigortal�ya veya sigortal�n�n �l�m� halinde hak sahiplerine, yap�lan s�rekli �demeyi,
Ayl�k: Malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar�ndan yap�lan s�rekli �demeyi,
�deme d�nemi: Bu Kanuna g�re ba�lanan gelir ve ayl�klar�n, �deme tarihinden takip eden �deme tarihine kadar ge�en s�reyi,
Tar�msal faaliyet: Kendi m�lk�nde, ortakl�k veya kiralamak suretiyle ba�kalar�n�n m�lk�nde veya kamuya mahsus mahallerde; ekim, dikim, bak�m, �retme, yeti�tirme ve �slah yoluyla yahut do�rudan do�ruya tabiattan istifade etmek suretiyle bitki, orman, hayvan ve su �r�nleri elde edilmesini ve/veya bu �r�nlerin yeti�tiricileri taraf�ndan; muhafazas�n�, ta��nmas�n� veya pazarlanmas�n�,
Kurum Sa�l�k Kurulu: Kurumca yetkilendirilen sa�l�k hizmeti sunucular�n�n sa�l�k kurullar�nca d�zenlenecek raporlardaki te�his ve bu te�hise dayanak te�kil eden belgeleri incelemek suretiyle, �al��ma g�c� kayb� ve meslekte kazanma g�c� kayb� oranlar�n� belirlemeye yetkili hekimlerden ve/veya di� hekimlerinden olu�an kurullar�,
Kamu idaresi: 10.12.2003 tarihli ve 5018 say�l� Kamu Mali Y�netimi ve Kontrol Kanununun 3 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (a) bendinde belirtilen idare ve kurumlar ile bunlar�n �denmi� sermayesinin % 50'sinden fazlas�na sahip olduklar� ortakl�klar� veya �zel kanunlar�na g�re personel �al��t�ran di�er kamu kurumlar�n�,
Sa�l�k hizmeti: Genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilere 63 �nc� madde gere�i finansman� sa�lanacak t�bbi �r�n ve hizmetleri,
Ki�iye y�nelik koruyucu sa�l�k hizmeti: Ki�ilerin hastal�ktan korunmas� veya sa�l�kl� olma halinin s�rd�r�lmesi amac�yla, ki�iye y�nelik olarak finansman� sa�lanacak sa�l�k hizmetlerini,
Aile hekimi: Sa�l�k Bakanl�� taraf�ndan aile hekimi olarak yetkilendirilen ve Kurum ile s�zle�me yapm�� hekimleri,
Sa�l�k hizmeti sunucusu: Sa�l�k hizmetini sunan ve/veya �reten; ger�ek ki�iler ile kamu ve �zel hukuk t�zel ki�ilerini ve bunlar�n t�zel ki�ili�i olmayan �ubelerini,
Kat�l�m pay�: Sa�l�k hizmetlerinden yararlanabilmek i�in, genel sa�l�k sigortal�s� veya bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�iler taraf�ndan �denecek tutar�,
S��nmac� ve Vatans�z: ��i�leri Bakanl�� taraf�ndan s��nmac� veya vatans�z olarak kabul edilen ki�ileri,
Pe�in sermaye de�eri: Kurumca, bu Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen giderlerin ya�, kesilme ihtimali ve Kurumca belirlenecek iskonto oran� dikkate al�narak hesaplanan tutar�,
G�ncelleme katsay�s�: 4 �nc� madde kapsam�nda sigortal� say�lanlar�n, her y�l�n Kas�m ay�na ait kanuni s�resi i�inde verilen belgelerindeki prim tahakkuklar� �zerinden bulunacak ortalama prime esas g�nl�k kazanc�n, bir �nceki y�l�n ayn� ay�na ait ortalama prime esas g�nl�k kazanca g�re de�i�im oran� ile her y�l�n Aral�k ay�na g�re T�rkiye �statistik Kurumu taraf�ndan a��klanan en son temel y�ll� t�ketici fiyatlar� genel indeksindeki de�i�im oran�n�n toplam�n�n yar�s�na (1) tam say�s�n�n ilave edilmesi sonucunda bulunan de�eri,

ifade eder.

�K�NC� KISIM
Sosyal Sigorta H�k�mleri

B�R�NC� B�L�M
Sigortal�lara �li�kin H�k�mler

Madde - 4: Sigortal� say�lanlar

Bu Kanunun k�sa ve uzun vadeli sigorta kollar� uygulamas� bak�m�ndan;

Hizmet akdi ile bir veya birden fazla i�veren taraf�ndan �al��t�r�lanlar,
K�y ve mahalle muhtarlar�, hizmet akdine ba�l� olmaks�z�n kendi ad�na ve hesab�na ba��ms�z �al��anlardan ise;
1. Ticari kazan� veya serbest meslek kazanc� nedeniyle ger�ek veya basit usulde gelir vergisi m�kellefi olanlar,
2. Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulan meslek odalar�na usul�ne uygun olarak kay�tl� olanlar,
3. Anonim �irketlerin kurucu ortaklar� ve/veya y�netim kurulu �yesi olan ortaklar�, sermayesi paylara b�l�nm�� komandit �irketlerin komandite ortaklar�, di�er �irket ve donatma i�tiraklerinin ise t�m ortaklar�,
4. Tar�msal faaliyette bulunanlar,
Kamu idarelerinde;
1. (a) bendine tabi olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda s�rekli olarak �al��p, ilgili kanunlar�nda (a) bendi kapsam�na girenler gibi sigortal� olmas� �ng�r�lmemi� olanlar,
2. (a) ve (b) bentlerine tabi olmayanlardan, s�zle�meli olarak �al��p ilgili kanunlar�nda (a) bendi kapsam�na girenler gibi sigortal� olmas� �ng�r�lmemi� olanlar ile 657 say�l� Devlet Memurlar� Kanununun 86 nc� maddesi uyar�nca a��ktan vekil atananlar,

sigortal� say�l�rlar.

Birinci f�kran�n (a) bendi gere�i sigortal� say�lanlara ili�kin h�k�mler;

��i sendikalar�n�n y�netim kurullar�na se�ilenler,
Bir veya birden fazla i�veren taraf�ndan �al��t�r�lan; film, tiyatro, sahne, g�steri, ses ve saz sanat��lar� ile m�zik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri di�er u�ra�lar� i�ine alan b�t�n g�zel sanat kollar�nda �al��anlardan, d��n�rlerden ve yazarlardan hizmet akdi ile �al��anlar,
M�tekabiliyet esas�na dayal� olarak uluslararas� sosyal g�venlik s�zle�mesi yap�lm�� lke uyru�unda olanlar hari� olmak �zere, yabanc� uyruklu ki�ilerden hizmet akdi ile �al��anlar,
02.07.1941 tarihli ve 4081 say�l� �ift�i Mallar�n�n Korunmas� Hakk�nda Kanuna g�re �al��t�r�lanlar,
24.04.1930 tarihli ve 1593 say�l� Umumi H�fz�ss�hha Kanununda belirtilen umumi kad�nlar,
Milli E�itim Bakanl�� taraf�ndan d�zenlenen kurslarda usta ��retici olarak �al��t�r�lanlar, kamu idarelerinde ders �creti kar��l�� g�rev verilenler ile 657 say�l� Devlet Memurlar� Kanununun 4 �nc� maddesinin (C) bendi kapsam�nda �al��t�r�lanlar,

hakk�nda da uygulan�r.

Birinci f�kran�n (c) bendi gere�i sigortal� say�lanlara ili�kin h�k�mler;

Kurulu� ve personel kanunlar� veya di�er kanunlar gere�ince se�imle veya atama yoluyla kamu idarelerinde g�reve gelenlerden; bu g�revleri sebebiyle kendilerine ilgili kanunlar�nda Devlet memurlar� gibi emeklilik hakk� tan�nm�� olanlardan hizmet akdi ile �al��mayanlar,
Cumhurba�kan�, Ba�bakan, bakanlar, T�rkiye B�y�k Millet Meclisi �yeleri, belediye ba�kanlar�, il daimi komisyonu �yeleri,
Birinci f�kran�n (c) bendi kapsam�nda iken, bu kapsamdaki ki�ilerin kurdu�u sendikalar�n veya sendika konfederasyonlar�n�n y�netim kurullar�na se�ilenler,
Harp okullar� ile fak�lte ve y�ksek okullarda, T�rk Silahl� Kuvvetleri hesab�na okuyan veya kendi hesab�na okumakta iken askeri ��renci olanlar ile astsubay meslek y�ksek okullar� ve astsubay naspedilmek �zere temel askerlik e�itimine tabi tutulan adaylar ile fak�ltelerde veya meslek y�ksek okullar�nda kendi hesab�na okuduktan sonra veya askerlik hizmetini m�teakip subayl��a veya astsubayl��a ge�irilenlerin, okullarda ge�en normal e�itim s�releri,
Polis Akademisi ile fak�lte ve y�ksek okullarda, Emniyet Genel M�d�rl�� hesab�na okuyan veya kendi hesab�na okumakta iken Emniyet Genel M�d�rl�� hesab�na okumaya devam eden ��renciler ile fak�ltelerde veya meslek y�ksek okullar�nda kendi hesab�na okuduktan sonra komiser yard�mc�l��na veya polisli�e ge�irilenlerin, okullarda ge�en normal e�itim s�releri,

hakk�nda da uygulan�r.

Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 5: Baz� sigorta kollar�n�n uygulanaca�� sigortal�lar

K�sa ve uzun vadeli sigorta kollar� bak�m�ndan a�a��da say�lan ki�iler hakk�nda uygulanacak sigorta kollar� �unlard�r:

Hizmet akdi ile �al��mamakla birlikte, ceza infaz kurumlar� ile tutukevleri b�nyesinde olu�turulan tesis, at�lye ve benzeri �nitelerde �al��t�r�lan h�k�ml� ve tutuklular hakk�nda, i� kazas� ve meslek hastal�� ile anal�k sigortas� uygulan�r ve bunlar, 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda sigortal� say�l�rlar.
Hizmet akdi ile �al��mamakla birlikte 05.06.1986 tarihli ve 3308 say�l� Mesleki E�itim Kanununda belirtilen aday ��rak, ��rak ve i�letmelerde mesleki e�itim g�ren ��renciler hakk�nda i� kazas�, meslek hastal�� ve hastal�k sigortas�; meslek liselerinde okumakta iken veya y�ksek ��renimleri s�ras�nda zorunlu staja tabi tutulan ��renciler hakk�nda ise i� kazas� ve meslek hastal�� sigortas� uygulan�r ve bu bentte say�lanlar, 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda sigortal� say�l�rlar.
Harp malulleri ile 12.04.1991 tarihli ve 3713 say�l� Ter�rle M�cadele Kanunu, 03.11.1980 tarihli ve 2330 say�l� Nakdi Tazminat ve Ayl�k Ba�lanmas� Hakk�nda Kanuna g�re ayl�klar� hesaplanarak �denen veya asayi� ve g�venli�in sa�lanmas� ile ilgili kanunlara g�re vazife malull�� ayl�� ba�lanm�� olanlardan, bu Kanuna tabi sigortal� olarak �al��anlar hakk�nda ayl�klar� kesilmeksizin k�sa vadeli sigorta kollar� uygulan�r. Ancak bunlar hakk�nda, uzun vadeli sigorta kollar�na tabi olmay� istemeleri halinde, bu isteklerini Kuruma bildirdikleri tarihi takip eden ay ba��ndan itibaren, uzun vadeli sigorta kollar� uygulan�r.
Sosyal g�venlik destek primine tabi olanlar hakk�nda, sadece i� kazas� ve meslek hastal�� sigortas� h�k�mleri uygulan�r.
T�rkiye �� Kurumu taraf�ndan d�zenlenen meslek edindirme, geli�tirme ve de�i�tirme e�itimine kat�lan kursiyerler, 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda sigortal� say�l�rlar ve bunlar hakk�nda i� kazas� ve meslek hastal�� sigortas� h�k�mleri uygulan�r.
25.08.1999 tarihli ve 4447 say�l� ��sizlik Sigortas� Kanunu gere�ince i�sizlik �dene�inden yararland�r�lan ki�ilere, i�sizlik �dene�inin hak edildi�i s�re i�inde, 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda sigortal� say�larak uzun vadeli sigorta kollar� uygulan�r.

Madde - 6: Sigortal� say�lmayanlar

Bu Kanunun k�sa ve uzun vadeli sigorta kollar� h�k�mlerinin uygulanmas�nda;

��verenin i�yerinde �cretsiz �al��an e�i,
Ayn� konutta birlikte ya�ayan ve ��nc� derece dahil bu dereceye kadar h�s�mlar aras�nda ve aralar�na d��ardan ba�ka kimse kat�lmaks�z�n, ya�ad�klar� konut i�inde yap�lan i�lerde �al��anlar,
Ev hizmetlerinde s�reksiz olarak �al��anlar ile ev hizmetlerinde hizmet akdi ile s�rekli �al��mas�na ra�men, haftal�k �al��ma s�relerinin 4857 say�l� �� Kanununda belirtilen s�relerden az olmas� nedeniyle, ayl�k kazan�lar� prime esas g�nl�k kazan� alt s�n�r�n�n otuz kat�ndan az olanlar,
Askerlik hizmetlerini er ve erba� olarak yapmakta olanlar ile yedek subay okulu ��rencileri,
Yabanc� bir �lkede kurulu herhangi bir kurulu� taraf�ndan ve o kurulu� ad�na ve hesab�na T�rkiye'ye bir i� i�in g�nderilen ve yabanc� �lkede sosyal sigortaya tabi oldu�unu belgeleyen ki�iler ile T�rkiye'de kendi ad�na ve hesab�na ba��ms�z �al��anlardan, yurt d��nda ikamet eden ve o �lke sosyal g�venlik mevzuat�na tabi olanlar,
Resmi meslek ve sanat okullar� ile yetkili resmi makamlar�n izniyle kurulan meslek veya sanat okullar�nda ve y�ksek okullarda fiilen normal e�itim s�releri i�inde yap�lan, tatbiki mahiyetteki yap�m ve �retim i�lerinde �al��an ��renciler,
Sa�l�k hizmet sunucular� taraf�ndan i�e al��t�r�lmakta olan veya rehabilite edilen, hasta veya maluller,
4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) ve (c) bentleri gere�i sigortal� say�lmas� gereken i�lerde �al��makla birlikte, 18 ya��n� doldurmam�� olanlar,
Kamu idareleri hari� olmak �zere, tar�m i�lerinde veya orman i�lerinde hizmet akdiyle s�reksiz i�lerde �al��anlar ile tar�mda kendi ad�na ve hesab�na ba��ms�z �al��anlardan; tar�msal faaliyette bulunan ve y�ll�k tar�msal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ili�kin masraflar d��ld�kten sonra kalan tutar�n ayl�k ortalamas�n�n, bu Kanunda tan�mlanan prime esas g�nl�k kazan� alt s�n�r�n�n otuz kat�ndan az oldu�unu belgeleyenler,
Niteli�i itibar�yla bir ki�inin bir g�n i�inde yapabilece�i i�lerde, yevmiyeli olarak �al��anlar,
Kendi ad�na ve hesab�na ba��ms�z �al��anlardan gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkar siciliyle birlikte kanunla kurulu meslek odalar�na usul�ne uygun olarak kay�tl� olanlardan, ayl�k faaliyet gelirlerinden bu faaliyetine ili�kin masraflar d��ld�kten sonra kalan tutar�, prime esas g�nl�k kazan� alt s�n�r�n�n otuz kat�ndan az oldu�unu belgeleyenler,
Kamu idarelerinin d�� temsilciliklerinde istihdam edilen ve temsilcili�in bulundu�u �lkede s�rekli ikamet izni veya bu devletin vatanda�l��n� da haiz bulunan T�rk uyruklu s�zle�meli personelden, bulundu�u �lkenin sosyal g�venlik kurumunda sigortal� oldu�unu belgeleyenler ile kamu idarelerinin d�� temsilciliklerinde istihdam edilen s�zle�meli personelin uluslararas� sosyal g�venlik s�zle�meleri �er�evesinde ve temsilcili�in bulundu�u �lkenin kamu d�zeninin zorunlu k�ld�� hallerde, i�verenleri taraf�ndan bulunulan �lkede sosyal sigorta kapsam�nda sigortal� yap�lanlar,

4 �nc� ve 5 inci maddelere g�re sigortal� say�lmaz.

(h) bendinin uygulanmas�yla ilgili olarak, bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden, 22.11.2001 tarihli ve 4721 say�l� T�rk Medeni Kanunu h�k�mlerine g�re mahkemece ergin k�l�nmak suretiyle, ��renimleriyle ilgili g�revlerde �al��anlar hakk�nda 18 ya��n bitirilmi� olmas� �art� aranmaz.

Birinci f�kran�n (�) bendinin uygulanmas�nda, T�rkiye Ziraat Odalar� Birli�inin g�r�� al�n�r.

Bu maddenin uygulamas�na ili�kin usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 7: Sigortal�l��n ba�lang�c�

Sigorta hak ve y�k�ml�l�kleri 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n;

(a) bendi kapsam�nda sigortal� say�lanlar i�in �al��maya, mesleki e�itime veya zorunlu staja ba�lad�klar� tarihten,
(b) bendi kapsam�nda sigortal� say�lanlardan, gelir vergisi m�kellefi olanlar�n gelir vergisi m�kellefiyetinin ba�lad�� tarihten; �irket ortaklar�n�n �irket ortakl�klar�n�n tescil edildi�i tarihten; gelir vergisinden muaf olanlar�n ise esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kurulu�lar�na usul�ne uygun kay�tl� olduklar� tarihten; tar�mda kendi ad�na ve hesab�na ba��ms�z �al��anlar i�in tar�msal faaliyetlerinin kanunla kurulu ilgili meslek kurulu�lar�nca tescil edildi�i tarihten; k�y ve mahalle muhtarlar� i�in se�ildikleri tarihten,
(c) bendi kapsam�nda sigortal� say�lanlar i�in, g�reve ba�lad�klar� veya okullar�nda e�itime ba�lad�klar� tarihten,

itibaren ba�lar.

Birinci f�kran�n (b) bendinin uygulanmas�nda, gelir vergisinden muaf olanlar ile tar�mda kendi ad�na ve hesab�na ba��ms�z �al��anlar�n kay�t ve tescil i�lemleri ile ilgili olarak kanunla kurulmu� ilgili meslek kurulu�lar�n�n g�r��leri al�n�r.

Madde - 8: Sigortal� bildirimi ve tescili

��verenler, 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda sigortal� say�lan ki�ileri, 7 nci maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendinde belirtilen sigortal�l�k ba�lang�c�ndan �nce, sigortal� i�e giri� bildirgesi ile Kuruma bildirmekle y�k�ml�d�r. Ancak i�veren taraf�ndan sigortal� i�e giri� bildirgesi;

�n�aat i�yerlerinde i�e ba�lat�lacak sigortal�lar i�in, en ge� �al��maya ba�lat�ld�� g�n Kuruma verilmesi halinde,
Yabanc� �lkelere sefer yapan ula�t�rma ara�lar�na sefer esnas�nda al�narak �al��t�r�lanlar ile Kuruma ilk defa i�yeri bildirgesi verilecek i�yerlerinde; ilk defa sigortal� �al��t�rmaya ba�lan�lan tarihten itibaren bir ay i�inde �al��maya ba�layan sigortal�lar i�in, �al��maya ba�lad�klar� tarihten itibaren en ge� s�z konusu bir ayl�k s�renin doldu�u tarihe kadar, Kuruma verilmesi halinde,
Kamu idarelerince yurt d�� g�revde �al��mak �zere i�e al�nanlar�n, i�ten ayr�lm�� olsalar dahi, �al��maya ba�lad�klar� tarihten itibaren �� ay i�inde, Kuruma verilmesi halinde,

sigortal�l�k ba�lang�c�ndan �nce bildirilmi� say�l�r.

Sigortal�lar, �al��maya ba�lad�klar� tarihten itibaren en ge� bir ay i�inde, sigortal� olarak �al��maya ba�lad�klar�n� Kuruma bildirirler. Ancak, sigortal�n�n kendini bildirmemesi, sigortal� aleyhine delil te�kil etmez.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�nda sigortal� say�lan ki�iler i�in; 7 nci maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendinde belirtilen sigortal�l�k ba�lang�c�ndan itibaren kendi mevzuatlar�na g�re kay�t veya tescili yapan ilgili kurum, kurulu� ve birlikler veya vergi daireleri sigortal� i�e giri� bildirgesi d�zenleyerek, en ge� onbe� g�n i�inde Kuruma vermekle y�k�ml�d�r. Kurum bu bildirimden itibaren bir ay i�inde tescili yap�lan ki�ilere, sigortal�l�k hak ve y�k�ml�l�klerinin ba�lad��n� bildirir.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendinin (4) numaral� alt bendi gere�i sigortal� say�lanlar ise, sigortal� i�e giri� bildirgesini, 7 nci maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendinde belirtilen sigortal�l�k ba�lang�c�ndan itibaren, doksan g�n i�inde Kuruma vermekle y�k�ml�d�rler.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda sigortal� say�lan ki�ileri �al��t�racak i�verenler, �al��t�rmaya ba�latt�klar� ki�ileri, 7 nci maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendinde belirtilen sigortal�l�k ba�lang�c�ndan itibaren, onbe� g�n i�inde sigortal� i�e giri� bildirgesi ile Kuruma bildirmekle y�k�ml�d�rler.

5 inci maddenin (f) bendi kapsam�nda sigortal� say�lan ki�iler i�in T�rkiye �� Kurumu, i�sizlik �dene�inin fiilen �denmeye ba�land�� tarihten itibaren bir ay i�inde, sigortal� i�e giri� bildirgesini Kuruma bildirmekle y�k�ml�d�r.

Kamu idareleri ile bankalar, Kurumca sa�lanacak elektronik altyap�dan yararlanmak suretiyle, Kurumca belirlenecek i�lemlerde, i�lem yapt�� ki�ilerin sigortal�l�k bak�m�ndan tescilli olup olmad��n� kontrol etmek ve sigortas�z oldu�unu tespit etti�i ki�ileri, Kuruma bildirmekle y�k�ml�d�rler.

Bu maddenin ikinci ve be�inci f�kralar� hari� olmak �zere, di�er f�kralar�nda belirtilen y�k�ml�l�kleri yerine getirmeyen ilgililer hakk�nda, 102 nci madde h�k�mlerine g�re idari para cezas� uygulan�r.

Sigortal� i�e giri� bildirgesinin �ekli ve i�eri�i, bildirgenin verilme y�ntemleri ve bu maddenin uygulanmas�na ili�kin di�er usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 9: Sigortal�l��n sona ermesi

K�sa ve uzun vadeli sigorta kollar� bak�m�ndan sigortal�l�k;

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�ndaki sigortal�lar�n, hizmet akdinin sona erdi�i tarihten,
4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�ndaki sigortal�lar�n;
1. Gelir vergisi m�kellefi olanlar i�in, m�kellefiyetlerini gerektiren faaliyetlerine son verdikleri tarihten,
2. Gelir vergisinden muaf olanlar i�in, esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek odalar�ndaki �ye kay�tlar�n�n silinmesi gereken veya 6 nc� maddenin birinci f�kras�n�n (k) bendi kapsam�na girdi�i tarihten,
3. �irket ve donatma i�tiraki orta�� olanlar i�in, tabi olduklar� mevzuata g�re �irketle ve donatma i�tiraki ile ilgilerinin kesildi�i tarihten,
4. �irket orta�� olanlar i�in, �irketin iflas�na veya tasfiyesine karar verildi�i veya m�nfesih say�ld�� tarihten,
5. Tar�mda kendi ad�na ve hesab�na ba��ms�z �al��anlar i�in, tar�msal faaliyetlerinin sona erdi�i veya 6 nc� maddenin birinci f�kras�n�n (�) bendi kapsam�na girdi�i tarihten,
6. K�y ve mahalle muhtarlar�n�n, muhtarl�k g�revlerinin sona erdi�i tarihten,
7. Herhangi bir yabanc� �lkede ikamet eden ve o �lke mevzuat� kapsam�nda sigortal� olarak �al��maya ba�lad�� veya ikamet esas�na ba�l� olarak, o �lke sosyal g�venlik sistemine dahil oldu�u tarihten,
8. �flas�na karar verilmi� olan veya tasfiye halindeki �zel i�letmeler ile �irketlerin ortaklar�ndan hizmet akdi ile �al��anlar�n, �al��maya ba�lad�� tarihten,
9. K�y ve mahalle muhtarlar�ndan; kendi ad�na ve hesab�na ba��ms�z �al��mas�ndan dolay� gelir vergisi m�kellefiyeti bulunanlar hari�, ayn� zamanda hizmet akdi ile �al��anlar�n �al��maya ba�lad�� tarihten,
10. Gelir vergisinden muaf olan, ancak esnaf ve sanatkarlar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kurulu�lar�ndaki kay�tlara istinaden bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�nda sigortal� say�lanlardan, bu sigortal�l�klar�n�n devam� s�ras�nda, hizmet akdi ile �al��anlar�n �al��maya ba�lad�� tarihten,
4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda sigortal� say�lanlar�n;
1. �l�m halinde veya ayl�k ba�lanmas�n� gerektiren hallerde, bu tarihi takip eden ay�n ilk g�n�nden,
2. Di�er hallerde ise g�revden ayr�ld�klar� tarihten,
5 inci madde gere�i baz� sigorta kollar�na tabi tutulanlar�n, sigortal� say�lmalar�n� gerektiren halin sona erdi�i tarihten,
6 nc� maddenin birinci f�kras�n�n (l) bendi kapsam�nda olanlardan, �al��makta iken bulundu�u �lkenin sosyal g�venlik kurumu ile irtibatland�r�lanlar ile uluslararas� sosyal g�venlik s�zle�meleri �er�evesinde, se�imini bu y�nde kullananlar i�in sigortaland�klar� tarihten,

itibaren sona erer.

Ancak, hastal�k ve anal�k h�k�mlerinin uygulanmas�nda sigortal�l�k;

�lgili kanunlar gere�i sigortal�n�n �cretsiz izinli olmas�, greve i�tirak etmesi veya i�verenin lokavt yapmas� hallerinde, bu hallerin sona ermesini,
Di�er hallerde ise birinci f�krada belirtilen tarihleri,

takip eden onuncu g�nden ba�lanarak yitirilmi� say�l�r.

Birinci f�kran�n (a), (c) ve (d) bentlerine g�re sigortal�l�� sona erenlerin durumlar� i�verenleri taraf�ndan, (b) bendinde belirtilen �ekillerde sona erenlerin durumlar� ise kendileri ve s�z� edilen bentte belirtilen faaliyetin sona erme halinin bildirildi�i kurulu�lar veya vergi daireleri taraf�ndan, en ge� on g�n i�inde Kuruma bildirilir. Bu ki�ilerin meslek kurulu�lar�na ya da vergi dairelerine olan y�k�ml�l�klerini yerine getirmemi� olmalar�, sigortal�l��n sona ermesine ili�kin belge ya da bilginin verilmesine engel te�kil etmez.

Birinci f�kran�n (e) bendine g�re sigortal�l�� sona erenler ile 8 inci maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendine g�re bildirimi yap�lan sigortal�lar�n, sigortal�l��n�n sona ermesine ili�kin bildirimleri, �� ay i�inde Kuruma yap�l�r.

Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 10: Sigortal�lar�n i�leri nedeniyle ge�ici olarak yurt d��nda bulunmalar�

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendinde say�lan sigortal�lar�n i�verenleri taraf�ndan ge�ici g�revle yurt d��na g�nderilmeleri, (c) bendinde say�lan sigortal�lar�n mevzuatlar�nda belirtilen usule uygun olarak yurt d��na g�nderilmeleri veya (b) bendinde say�lanlar�n sigortal�l��a esas �al��mas� nedeniyle yurt d��nda bulunmalar� halinde, bu g�revleri yapt�klar� s�rece, sigortal�lar�n ve i�verenlerin sosyal sigortaya ili�kin hak ve y�k�ml�l�kleri devam eder.

Sosyal g�venlik s�zle�mesi imzalanmayan �lkelerde i� �stlenen i�verenlerce �al��t�r�lmak �zere bu �lkelere g�t�r�len T�rk i��ileri de bu Kanunun uygulanmas�nda ge�ici g�revle yurt d��na g�nderilmi� say�l�r.

�K�NC� B�L�M
��yerleri ve ��verenlere �li�kin H�k�mler

Madde - 11: ��yeri, i�yerinin bildirilmesi, devri, intikali ve nakli

��yeri, sigortal� say�lanlar�n maddi olan ve olmayan unsurlar ile birlikte i�lerini yapt�klar� yerlerdir.

��yerinde �retilen mal veya verilen hizmet ile nitelik y�n�nden ba�l�l�� bulunan ve ayn� y�netim alt�nda �rg�tlenen i�yerine ba�l� yerler, dinlenme, �ocuk emzirme, yemek, uyku, y�kanma, muayene ve bak�m, beden veya meslek e�itimi yerleri, avlu ve b�ro gibi di�er eklentiler ile ara�lar da i�yerinden say�l�r.

��veren, �rne�i Kurumca haz�rlanacak i�yeri bildirgesini en ge� sigortal� �al��t�rmaya ba�lad�� tarihte, Kuruma vermekle y�k�ml�d�r. �irket kurulu�u a�amas�nda, �al��t�raca�� sigortal� say�s�n� ve bunlar�n i�e ba�lama tarihini, ticaret sicili memurluklar�na bildiren i�verenlerin, bu bildirimleri Kuruma yap�lm�� say�l�r. Ticaret sicili memurluklar�, kendilerine yap�lan bu bildirimi en ge� on g�n i�inde Kuruma bildirmek zorundad�r.

29.06.1956 tarihli ve 6762 say�l� T�rk Ticaret Kanunu h�k�mlerine tabi �irketlerin nevilerinin de�i�mesi, birle�mesi veya di�er bir �irkete kat�lmas� durumunda, bu hususlar�n ticaret siciline tesciline ili�kin ilan tarihini; adi �irketlerde �irkete yeni ortak al�nmas� durumunda ise en ge� yeni orta��n al�nd�� tarihi takip eden on g�n i�inde, i�yeri bildirgesi ile Kuruma bildirilmek zorundad�r.

��yerinin faaliyette bulundu�u adresten ba�ka bir ildeki adrese nakledilmesi, sigortal� �al��t�r�lan bir i�in veya i�yerinin ba�ka bir i�verene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, i�yerinin nakledildi�i, yeni i�verenin i�i veya i�yerini devrald�� tarihi takip eden on g�n i�inde, i�yerinin miras yoluyla intikali halinde ise miras��lar�, �l�m tarihinden itibaren en ge� �� ay i�inde, i�yeri bildirgesini Kuruma vermekle y�k�ml�d�r. ��yerinin ayn� il s�n�rlar� i�inde Kurumun di�er bir �nitesinin g�rev alan�na giren ba�ka bir adrese nakledilmesi halinde, adres de�i�ikli�inin yaz� ile bildirilmesi yeterlidir. Bu i�lerde �al��an sigortal�lar�n, sigorta hak ve y�k�ml�l�kleri devam eder.

Valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili di�er kamu ve �zel hukuk t�zel ki�ileri, yap� ruhsat� ve di�er t�m ruhsat veya ruhsat niteli�i ta��yan i�lemlerine ili�kin bilgi ve belgeler ile varsa bunlar�n verilmesine esas olan istihdama ili�kin bilgileri, verildi�i tarihten itibaren bir ay i�inde Kuruma bildirmekle y�k�ml�d�rler.

Bu maddede belirtilen y�k�ml�l�kleri yerine getirmeyenler hakk�nda, 102 nci maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi uyar�nca idari para cezas� uygulan�r. �dari para cezas� uygulanmas�, bu y�k�ml�l�klerin yerine getirilmesine engel te�kil etmez.

Alt i�veren, as�l i�verenin i�yerinde �al��t�rd�� sigortal�lar�, i�verenle aralar�nda yapt�klar� s�zle�menin ibraz� kayd�yla, Kurumdan alaca�� zel bir numara ile as�l i�verenin kay�tl� oldu�u dosyadan bildirir.

��yeri bildirgesinin verilmemesi veya ge� verilmesi, bu Kanunda belirtilen hak ve y�k�ml�l�kleri ortadan kald�rmaz. ��yeri bildirgesinin �ekli ve i�eri�i ile bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 12: ��veren, i�veren vekili, ge�ici i� ili�kisi kurulan i�veren ve alt i�veren

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) ve (c) bentlerine g�re sigortal� say�lan ki�ileri �al��t�ran ger�ek veya t�zel ki�iler ile t�zel ki�ili�i olmayan kurum ve kurulu�lar i�verendir.

��veren ad�na ve hesab�na, i�in veya g�r�len hizmetin b�t�n�n�n y�netim g�revini yapan kimse, i�veren vekilidir. Bu Kanunda ge�en i�veren deyimi, i�veren vekilini de kapsar. ��veren vekili ve 4857 say�l� �� Kanununda tan�mlanan ge�ici i� ili�kisi kurulan i�veren, bu Kanunda belirtilen y�k�ml�l�klerinden dolay� i�veren ile birlikte m��tereken ve m�teselsilen sorumludur.

4 �nc� maddenin ikinci f�kras�n�n (a) bendine tabi olanlar hakk�nda, i�verenlerin bu Kanunda belirtilen y�k�ml�l�kleri, bunlar� �al��t�ran i��i sendikalar� veya i�veren taraf�ndan; 4 �nc� maddenin ��nc� f�kras�na tabi olanlar hakk�nda, i�verenlerin bu Kanunda belirtilen y�k�ml�l�kleri, bunlar� �al��t�ran kamu idareleri veya e�itim g�rd�kleri okullar taraf�ndan yerine getirilir.

02.07.1941 tarihli ve 4081 say�l� �ift�i Mallar�n�n Korunmas� Hakk�nda Kanuna g�re �al��t�r�lanlar hakk�nda, i�verenlerin bu Kanunda belirtilen y�k�ml�l�kleri, bunlar� �al��t�rmaya yetkili makam taraf�ndan yerine getirilir.

Ceza infaz kurumlar� ile tutukevleri b�nyesinde olu�turulan tesis, at�lye ve benzeri �nitelerde �al��t�r�lan h�k�ml� ve tutuklular�n i�vereni, Ceza �nfaz Kurumlar� ile Tutukevleri �� Yurtlar� Kurumu, i�veren vekilleri ise Ceza �nfaz Kurumlar� ile Tutukevleri �� Yurtlar� Kurumunun sorumlu m�d�r ve amirleridir.

Bir i�verenden, i�yerinde y�r�tt�� mal veya hizmet �retimine ili�kin bir i�te veya bir i�in b�l�m veya eklentilerinde, i� alan ve bu i� i�in g�revlendirdi�i sigortal�lar� �al��t�ran ��nc� ki�iye alt i�veren denir. Sigortal�lar, ��nc� bir ki�inin arac�l�� ile i�e girmi� ve bunlarla s�zle�me yapm�� olsalar dahi, as�l i�veren, bu Kanunun i�verene y�kledi�i y�k�ml�l�klerden dolay� alt i�veren ile birlikte sorumludur.

��NC� B�L�M
K�sa Vadeli Sigorta H�k�mleri

Madde - 13: �� kazas�n�n tan�m�, bildirilmesi ve soru�turulmas�

�� kazas�;

Sigortal�n�n i�yerinde bulundu�u s�rada,
��veren taraf�ndan y�r�t�lmekte olan i� nedeniyle veya g�revi nedeniyle, sigortal� kendi ad�na ve hesab�na ba��ms�z �al��yorsa y�r�tmekte oldu�u i� veya �al��ma konusu nedeniyle i�yeri d��nda,
Bir i�verene ba�l� olarak �al��an sigortal�n�n, g�revli olarak i�yeri d��nda ba�ka bir yere g�nderilmesi nedeniyle as�l i�ini yapmaks�z�n ge�en zamanlarda,
Emziren kad�n sigortal�n�n, �ocu�una s�t vermek i�in ayr�lan zamanlarda,
Sigortal�lar�n, i�verence sa�lanan bir ta��tla i�in yap�ld�� yere gidi� geli�i s�ras�nda,

meydana gelen ve sigortal�y� hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen �z�re u�ratan olayd�r.

�� kazas�n�n 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n;

(a) bendi ile 5 inci madde kapsam�nda bulunan sigortal�lar bak�m�ndan bunlar� �al��t�ran i�veren taraf�ndan, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en ge� kazadan sonraki �� i�g�n� i�inde,
(b) bendi kapsam�nda bulunan sigortal� bak�m�ndan kendisi taraf�ndan, bir ay� ge�memek �art�yla rahats�zl��n�n bildirim yapmaya engel olmad�� g�nden sonra �� i�g�n� i�inde,
(c) bendi kapsam�nda bulunan sigortal�lar bak�m�ndan, bunlar� �al��t�ran i�veren taraf�ndan, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine veya kendi mevzuatlar�na g�re yetkili mercilere derhal ve Kuruma da en ge� kazadan sonraki �� i�g�n� i�inde,

i� kazas� ve meslek hastal�� bildirgesinin do�rudan ya da taahh�tl� posta ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu f�kran�n (a) ve (c) bentlerinde belirtilen s�re, i� kazas�n�n i�verenin kontrol� d��ndaki yerlerde meydana gelmesi halinde, i� kazas�n�n ��renildi�i tarihten itibaren ba�lar.

Kuruma bildirilen olay�n i� kazas� say�l�p say�lmayaca�� hakk�nda bir karara var�labilmesi i�in gerekti�inde, Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurlar� taraf�ndan veya Bakanl�k i� m�fetti�leri vas�tas�yla soru�turma yap�labilir. Bu soru�turma sonunda yaz�l� olarak bildirilen hususlar�n ger�e�e uymad�� ve olay�n i� kazas� olmad�� anla��l�rsa, Kurumca bu olay i�in yersiz olarak yap�lm�� bulunan �demeler, �demenin yap�ld�� tarihten itibaren ger�e�e ayk�r� bildirimde bulunanlardan, 96 nc� madde h�km�ne g�re tahsil edilir.

�� kazas� ve meslek hastal�� bildirgesinin �ekli ve i�eri�i, verilme usul� ile bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 14: Meslek hastal��n�n tan�m�, bildirilmesi ve soru�turulmas�

Meslek hastal��, sigortal�n�n �al��t�� veya yapt�� i�in niteli�inden dolay� tekrarlanan bir sebeple veya i�in y�r�t�m �artlar� y�z�nden u�rad�� ge�ici veya s�rekli hastal�k, bedensel veya ruhsal engellil�k halleridir.

Sigortal�n�n �al��t�� i�ten dolay� meslek hastal��na tutuldu�unun;

Kurumca yetkilendirilen sa�l�k hizmet sunucular� taraf�ndan usul�ne uygun olarak d�zenlenen sa�l�k kurulu raporu ve dayana�� t�bbi belgelerin incelenmesi,
Kurumca gerekli g�r�ld�� hallerde, i�yerindeki �al��ma �artlar�n� ve buna ba�l� t�bbi sonu�lar�n� ortaya koyan denetim raporlar� ve gerekli di�er belgelerin incelenmesi,

sonucu Kurum Sa�l�k Kurulu taraf�ndan tespit edilmesi zorunludur.

Meslek hastal��, i�ten ayr�ld�ktan sonra meydana ��km�� ve sigortal� olarak �al��t�� i�ten kaynaklanm�� ise, sigortal�n�n bu Kanunla sa�lanan haklardan yararlanabilmesi i�in, eski i�inden fiilen ayr�lmas�yla hastal��n meydana ��kmas� aras�nda bu hastal�k i�in Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikte belirtilen s�reden daha uzun bir zaman�n ge�memi� olmas� �artt�r. Bu durumdaki ki�iler, gerekli belgelerle Kuruma m�racaat edebilirler. Herhangi bir meslek hastal��n�n klinik ve laboratuvar bulgular�yla belirlendi�i ve meslek hastal��na yol a�an etkenin i�yerindeki inceleme sonunda tespit edildi�i hallerde, meslek hastal�klar� listesindeki y�k�ml�l�k s�resi a��lm�� olsa bile, s�z konusu hastal�k Kurumun veya ilgilinin ba�vurusu �zerine Sosyal Sigorta Y�ksek Sa�l�k Kurulunun onay� ile meslek hastal�� say�labilir.

Meslek hastal��n�n 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n;

(a) ve (c) bentleri ile 5 inci madde kapsam�nda bulunan sigortal�lar bak�m�ndan, sigortal�n�n meslek hastal��na tutuldu�unu ��renen veya bu durum kendisine bildirilen i�veren taraf�ndan,
(b) bendi kapsam�ndaki sigortal� bak�m�ndan ise kendisi taraf�ndan,

bu durumun ��renildi�i g�nden ba�layarak �� i�g�n� i�inde, i� kazas� ve meslek hastal�� bildirgesi ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu y�k�ml�l�� yerine getirmeyen veya yaz�l� olarak bildirilen hususlar� kasten eksik ya da yanl�� bildiren i�verene veya 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�ndaki sigortal�ya, Kurumca bu durum i�in yap�lm�� bulunan masraflar ile �denmi�se ge�ici i� g�remezlik �denekleri r�cu edilir.

Meslek hastal�� ile ilgili bildirimler �zerine gerekli soru�turmalar, Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurlar� taraf�ndan veya Bakanl�k i� m�fetti�leri vas�tas�yla yapt�r�labilir.

Hangi hallerin meslek hastal�� say�laca��, i� kazas� ve meslek hastal�� bildirgesinin �ekli ve i�eri�i, verilme usul� ile bu maddenin uygulanmas�na ili�kin di�er usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikte d�zenlenir. Y�netmelikte belirlenmi� hastal�klar d��nda herhangi bir hastal��n meslek hastal�� say�l�p say�lmamas� hususunda ��kabilecek uyu�mazl�klar, Sosyal Sigorta Y�ksek Sa�l�k Kurulunca karara ba�lan�r.

Madde - 15: Hastal�k ve anal�k hali

Sigortal�n�n, i� kazas� ve meslek hastal�� d��nda kalan ve i� g�remezli�ine neden olan rahats�zl�klar, hastal�k halidir.

Sigortal� kad�n�n veya sigortal� erke�in sigortal� olmayan e�inin gebeli�inin ba�lad�� tarihten itibaren do�umdan sonraki ilk sekiz haftal�k, �o�ul gebelik halinde ise ilk on haftal�k s�reye kadar olan gebelik ve anal�k haliyle ilgili rahats�zl�k ve engellil�k halleri anal�k hali kabul edilir.

Madde - 16: �� kazas�, meslek hastal��, hastal�k ve anal�k hallerinde sa�lanan haklar

�� kazas� veya meslek hastal�� halleri nedeniyle sa�lanan haklar �unlard�r:

Sigortal�ya; ge�ici i� g�remezlik s�resince g�nl�k ge�ici i� g�remezlik �dene�i verilmesi.
Sigortal�ya; s�rekli i� g�remezlik geliri ba�lanmas�.
�� kazas� veya meslek hastal�� sonucu �len sigortal�n�n hak sahiplerine; gelir ba�lanmas�.
Gelir ba�lanm�� olan e� ve �ocuklara; evlenme �dene�i verilmesi.
�� kazas� ve meslek hastal�� sonucu �len sigortal� i�in; cenaze �dene�i verilmesi.

Sigortal�ya hastal�k veya anal�k hallerine ba�l� olarak ortaya ��kan i� g�remezlik s�resince, g�nl�k ge�ici i� g�remezlik �dene�i verilir.

Sigortal� kad�na veya sigortal� olmayan kar�s�n�n do�um yapmas� nedeniyle sigortal� erke�e, �ocu�un ya�amas� �art�yla do�umdan sonraki alt� ay s�resince her ay, do�um tarihinde ge�erli olan asgari �cretin ��te biri tutar�nda emzirme �dene�i verilir.

Emzirme �dene�ine hak kazanan sigortal�lardan 9 uncu maddeye g�re sigortal�l�� sona erenlerin, bu tarihten ba�lamak �zere ��y�z g�n i�inde �ocuklar� do�arsa, sigortal� kad�n veya kar�s� anal�k sigortas� haklar�ndan yararlanacak sigortal� erkek, do�um tarihinden �nceki onbe� ay i�inde en az �� ay prim �denmi� olmas� �art�yla emzirme �dene�inden yararland�r�l�r.

Madde - 17: �denek ve gelirlere esas tutulacak g�nl�k kazan�

�� kazas�, meslek hastal��, hastal�k ve anal�k hallerinde verilecek �deneklerin veya ba�lanacak gelirlerin hesab�na esas tutulacak g�nl�k kazan�; i� kazas�n�n veya do�umun oldu�u tarihten, meslek hastal�� veya hastal�k halinde ise i� g�remezli�in ba�lad�� tarihten �nceki oniki aydaki son �� ay i�inde 80 inci maddeye g�re hesaplanacak prime esas kazan�lar toplam�n�n, bu kazan�lara esas prim g�n say�s�na b�l�nmesi suretiyle hesaplan�r. Bu surette bulunan g�nl�k kazan�; i� g�remezli�in ba�lad�� veya gelirin ba�lanaca�� tarihten geriye do�ru oniki ay ve daha �ncesine ait ise g�ncelleme katsay�s� ile g�ncellenerek hesaplan�r.

Oniki ayl�k d�nemde �al��mam�� ve �cret almam�� olan sigortal�, �al��maya ba�lad�� ay i�inde i� kazas� veya meslek hastal�� nedeniyle i� g�remezli�e u�rarsa verilecek �deneklerin veya ba�lanacak gelirlerin hesab�na esas g�nl�k kazan�; �al��maya ba�lad�� tarih ile i� g�remezli�inin ba�lad�� tarih aras�ndaki s�rede elde etti�i prime esas g�nl�k kazan� toplam�n�n, �al��t�� g�n say�s�na b�l�nmesi suretiyle; �al��maya ba�lad�� g�n i� kazas�na u�ramas� halinde ise ayn� veya emsal i�te �al��an benzeri bir sigortal�n�n g�nl�k kazanc� esas tutulur.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) ve (c) bentleri gere�i sigortal� say�lanlar�n �denek veya gelire esas g�nl�k kazan�lar�n�n hesab�nda:

Prim, ikramiye ve bu nitelikteki ar�zi �demeler dikkate al�nm�� ise �denek ve gelire esas al�nacak g�nl�k kazan�, �cret toplam�n�n �cret al�nan g�n say�s�na b�l�nmesiyle hesaplanacak g�nl�k kazanca, % 50 oran�nda bir ekleme yap�larak bulunan tutardan �ok olamaz.
�dare veya yarg� mercilerince verilen karar gere�ince yap�lan �cret, ikramiye, zam, tazminat ve bu mahiyetteki �demelerden, �denek ve gelirin hesab�na esas al�nan �� ayl�k d�nemden �nceki aylara ili�kin olanlar dikkate al�nmaz.

Meslek hastal��, sigortal�n�n sigortal� olarak �al��t�� son i�inden ayr�ld�� tarihten bir y�l ge�tikten sonra meydana ��km�� ise, g�nl�k kazanc� bu son i�inden ayr�ld�� tarih esas al�narak yukar�daki f�kralara g�re hesaplan�r.

�� kazas� ile meslek hastal�� sigortas�ndan ba�lanacak gelirlere esas tutulacak ayl�k kazan�, yukar�daki h�k�mlere g�re hesaplanacak g�nl�k kazanc�n otuz kat�d�r.

Madde - 18: Ge�ici i� g�remezlik �dene�i

Kurumca yetkilendirilen hekim veya sa�l�k kurullar�ndan istirahat raporu al�nm�� olmas� �art�yla;

�� kazas� veya meslek hastal�� nedeniyle i� g�remezli�e u�rayan sigortal�ya her g�n i�in,
4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) ve (c) bentleri ile 5 inci madde kapsam�ndaki sigortal�lar�n hastal�k sebebiyle i� g�remezli�e u�ramas� halinde, i� g�remezli�in ba�lad�� tarihten �nceki bir y�l i�inde en az doksan g�n k�sa vadeli sigorta primi bildirilmi� olmas� �art�yla ge�ici i� g�remezli�in ��nc� g�n�nden ba�lamak �zere her g�n i�in,
Sigortal� kad�n�n anal�� halinde, do�umdan �nceki bir y�l i�inde en az doksan g�n k�sa vadeli sigorta primi bildirilmi� olmas� �art�yla, do�umdan �nceki ve sonraki sekizer haftal�k s�rede, �o�ul gebelik halinde ise do�umdan �nceki sekiz haftal�k s�reye iki haftal�k s�re ilave edilerek �al��mad�� her g�n i�in,
Sigortal� kad�n�n iste�i ve hekimin onay� ile do�uma �� hafta kal�ncaya kadar �al��lmas� halinde, do�um sonras� istirahat s�resine eklenen s�reler i�in,

ge�ici i� g�remezlik �dene�i verilir.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine g�re sigortal� say�lanlara hastal�klar� halinde ge�ici i� g�remezlik �dene�i, genel sa�l�k sigortas� dahil prim ve her t�rl� bor�lar�n�n �denmi� olmas� �art�yla yatarak tedavi s�resince veya yatarak tedavi sonras� bu tedavinin gere�i olarak istirahat raporu ald�klar� s�rede �denir.

�� kazas�, meslek hastal��, hastal�k ve sigortal� kad�n�n anal�� halinde verilecek ge�ici i� g�remezlik �dene�i, 17 nci maddeye g�re hesaplanacak g�nl�k kazanc�n�n ��te ikisidir. Ancak ge�ici i� g�remezlik �dene�inin g�ncellenmemi� tutar�, sigortal�n�n �denek hesab�na esas al�nan d�neme ili�kin kazan� �zerinden vergi, sosyal sigorta, genel sa�l�k sigortas� ve i�sizlik sigortas� primleri kesintileri sonras� hesaplanan g�nl�k net kazanc�n� ge�emez.

Sigorta prim ve �deneklerinin hesab�na esas tutulacak g�nl�k kazan�lar�n alt s�n�r�nda meydana gelecek de�i�ikliklerde, yeniden tespit edilen alt s�n�r�n alt�nda bir g�nl�k kazan� �zerinden �denek almakta bulunanlar�n veya almaya hak kazanm�� veya kazanacak olanlar�n bu �denekleri, g�nl�k kazan�lar�n�n alt s�n�r�ndaki de�i�ikliklerin y�r�rl��e girdi�i tarihten ba�layarak de�i�tirilmi� g�nl�k kazan�lar�n alt s�n�r�na g�re �denir.

Bir sigortal�da i� kazas�, meslek hastal��, hastal�k ve anal�k hallerinden birka�� birle�irse, ge�ici i� g�remezlik �deneklerinden en y�kse�i verilir.

Ge�ici i� g�remezlik �denekleri, toplu i� s�zle�mesi yap�lan i�yerleri ile kamu idarelerinin i�verenleri taraf�ndan Kurumca belirlenen usul ve esaslara g�re Kurum ad�na sigortal�lara �denerek, daha sonra Kurum ile mahsupla�mak suretiyle tahsil edilebilir.

Ge�ici i� g�remezlik �deneklerinin �deme zaman� ile bu maddenin uygulanmas�na ili�kin di�er usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 19: S�rekli i� g�remezlik gelirine hak kazanma, hesaplanmas�, ba�lang�c� ve birden �ok i� kazas� ve meslek hastal�� hali

�� kazas� veya meslek hastal�� sonucu olu�an hastal�k ve engellilik nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sa�l�k hizmeti sunucular�n�n sa�l�k kurullar� taraf�ndan verilen raporlarda meslekte kazanma g�c� en az % 10 oran�nda azalm�� bulundu�u belirtilen ve Kurum Sa�l�k Kurulunca bu durumu onaylanan sigortal�, s�rekli i� g�remezlik gelirine hak kazan�r.

S�rekli i� g�remezlik geliri ba�lanm�� olan sigortal�n�n yeniden tedavi ettirilmesi halinde meslekte kazanma g�c�n� ne oranda yitirdi�i, birinci f�krada belirtilen sa�l�k kurullar�ndan al�nacak raporlara g�re yeniden tespit olunur.

S�rekli i� g�remezlik geliri, sigortal�n�n mesle�inde kazanma g�c�n�n kayb� oran�na g�re hesaplan�r. S�rekli tam i� g�remezlikte sigortal�ya, 17 nci maddeye g�re hesaplanan ayl�k kazanc�n�n % 70'i oran�nda gelir ba�lan�r. S�rekli k�smi i� g�remezlikte sigortal�ya ba�lanacak gelir, tam i� g�remezlik geliri gibi hesaplanarak bunun i� g�remezlik derecesi oran�ndaki tutar� kendisine �denir. Sigortal�, ba�ka birinin s�rekli bak�m�na muhta� ise gelir ba�lama oran� % 100 olarak uygulan�r.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine g�re sigortal� say�lanlara, s�rekli i� g�remezlik geliri ba�lanabilmesi i�in, kendi sigortal�l��ndan dolay�, genel sa�l�k sigortas� dahil prim ve her t�rl� bor�lar�n�n �denmi� olmas� zorunludur.

Bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda bulunan sigortal�lardan, kurumlar�nca s�rekli i� g�remezlik nedeniyle g�revlerine son verilenlerden;

Malull�k veya ya�l�l�k ayl��na hak kazanamayan sigortal�lara s�rekli tam i� g�remezlik geliri ba�lanarak s�rekli i� g�remezlik derecesine g�re hesaplanacak s�rekli i� g�remezlik gelir tutar� ile s�rekli tam i� g�remezlik geliri aras�ndaki fark, sigortal�n�n g�revine son veren kurum taraf�ndan, Kuruma �denir. Bunlar�n bu Kanun kapsam�nda tekrar �al��mas� halinde, s�rekli i�g�remezlik geliri, s�rekli i� g�remezlik derecesine g�re �denmeye devam edilir.
Malull�k veya ya�l�l�k ayl��na hak kazanan sigortal�lara ise s�rekli i� g�remezlik derecesine g�re gelir ba�lan�r.

Ba�ka birinin s�rekli bak�m�na muhta� olanlar hari�, s�rekli i� g�remezlik gelirinin g�ncellenmemi� ayl�k tutar�; sigortal�n�n s�rekli i� g�remezlik geliri hesab�na esas al�nan d�neme ili�kin kazanc� �zerinden vergi, sosyal sigorta, genel sa�l�k sigortas� ve i�sizlik sigortas� primleri kesintileri sonras� hesaplanan ayl�k net kazanc�n� ge�emez.

Yukar�daki f�kralara g�re hesaplanan gelir, g�nl�k kazan� hesab�na giren son ay ile gelir ba�lang�� tarihi aras�nda 55 inci maddenin ikinci f�kras� h�km�ne g�re art�r�larak belirlenir.

Sigortal�n�n s�rekli i� g�remezlik geliri;

Ge�ici i� g�remezlik �dene�inin sona erdi�i tarihi,
Ge�ici i� g�remezlik tespit edilemeden s�rekli i� g�remezlik durumuna girilmi�se, buna ait sa�l�k kurulu raporu tarihini,

takip eden ay ba��ndan ba�lar.

S�rekli i� g�remezlik geliri ba�lanm�� sigortal�lardan, ayn� engellil�k veya meslek hastal�� nedeniyle istirahat raporu alanlara, yaz�l� istek tarihinden itibaren 18 inci maddeye g�re hesaplanacak bir g�nl�k ge�ici i� g�remezlik �dene�i ile ayl�k s�rekli i� g�remezlik gelirinin otuzda biri aras�ndaki fark, her g�n i�in ge�ici i� g�remezlik �dene�i olarak verilir.

Sigortal�n�n yeniden bir i� kazas�na u�ramas� veya yeni bir meslek hastal��na tutulmas� halinde, meydana gelen engellilikin b�t�n� g�z �n�ne al�narak kendisine, s�rekli i� g�remezli�ini do�uran son i� kazas� veya meslek hastal�� s�ras�ndaki kazanc� �zerinden gelir hesaplan�r. Ancak, sigortal�n�n son i� kazas� veya meslek hastal�� s�ras�ndaki g�nl�k kazanc�na g�re bulunacak geliri, hesaplanan ilk gelirinden az ise sigortal�n�n s�rekli i� g�remezlik geliri ilk kazan� �zerinden �denir.

�� kazas� ve meslek hastal�� sonucu s�rekli i� g�remezlik hallerinde meslekte kazanma g�c�ndeki kay�p oran�n�n belirlenmesine ve bu maddenin uygulanmas�na ili�kin di�er usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 20: Hak sahiplerine gelir ba�lanmas�, evlenme ve cenaze �denekleri

�� kazas� veya meslek hastal��na ba�l� nedenlerden dolay� �len sigortal�n�n hak sahiplerine, 17 nci madde gere�ince tespit edilecek ayl�k kazanc�n�n % 70'i, 55 inci maddenin ikinci f�kras�na g�re g�ncellenerek 34 �nc� madde h�k�mlerine g�re gelir olarak ba�lan�r.

�� kazas� veya meslek hastal�� sonucu meslekte kazanma g�c�n� % 50 veya daha fazla oranda kaybetmesi nedeniyle s�rekli i� g�remezlik geliri ba�lanm�� iken �lenlerin, �l�m�n i� kazas� veya meslek hastal��na ba�l� olup olmad��na bak�lmaks�z�n birinci f�kraya g�re belirlenen tutar, 34 �nc� madde h�k�mlerine g�re hak sahiplerine gelir olarak ba�lan�r.

�� kazas� veya meslek hastal�� sonucu meslekte kazanma g�c�n� % 50 oran�n�n alt�nda kaybetmesi nedeniyle s�rekli i� g�remezlik geliri ba�lanm�� iken �lenlerin, �l�m�n i� kazas� veya meslek hastal��na ba�l� olmamas� halinde sigortal�n�n almakta oldu�u s�rekli i� g�remezlik geliri, 34 �nc� madde h�k�mlerine g�re hak sahiplerine gelir olarak ba�lan�r.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine g�re sigortal� say�lanlar�n hak sahiplerine gelir ba�lanabilmesi i�in, kendi sigortal�l��ndan dolay�, genel sa�l�k sigortas� dahil prim ve her t�rl� bor�lar�n�n �denmi� olmas� zorunludur.

Gelirin ba�lang�c�, kesilmesi ve yeniden ba�lanmas�nda 34 �nc� ve 35 inci maddeler uygulan�r.

37 nci madde h�k�mlerine g�re hak sahiplerine cenaze ve evlenme �dene�i verilir.

Madde - 21: �� kazas� ve meslek hastal�� ile hastal�k bak�m�ndan i�verenin ve ��nc� ki�ilerin sorumlulu�u

�� kazas� ve meslek hastal��, i�verenin kast� veya sigortal�lar�n sa�l��n� koruma ve i� g�venli�i mevzuat�na ayk�r� bir hareketi sonucu meydana gelmi�se, Kurumca sigortal�ya veya hak sahiplerine bu Kanun gere�ince yap�lan veya ileride yap�lmas� gereken �demeler ile ba�lanan gelirin ba�lad�� tarihteki ilk pe�in sermaye de�eri toplam�, sigortal� veya hak sahiplerinin i�verenden isteyebilecekleri tutarlarla s�n�rl� olmak �zere, Kurumca i�verene �dettirilir. ��verenin sorumlulu�unun tespitinde ka��n�lmazl�k ilkesi dikkate al�n�r.

�� kazas�n�n, 13 �nc� maddenin ikinci f�kras�n�n (a) bendinde belirtilen s�rede i�veren taraf�ndan Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar ge�en s�re i�in sigortal�ya �denecek ge�ici i� g�remezlik �dene�i, Kurumca i�verenden tahsil edilir.

�al��ma mevzuat�nda sa�l�k raporu al�nmas� gerekti�i belirtilen i�lerde, b�yle bir rapora dayan�lmaks�z�n veya eldeki rapora ayk�r� olarak b�nyece elveri�li olmad�� i�te �al��t�r�lan sigortal�n�n, bu i�e girmeden �nce var oldu�u tespit edilen veya b�nyece elveri�li olmad�� i�te �al��t�r�lmas� sonucu meydana gelen hastal�� nedeniyle, Kurumca sigortal�ya �denen ge�ici i� g�remezlik �dene�i i�verene �dettirilir.

�� kazas�, meslek hastal�� ve hastal�k, ��nc� bir ki�inin kusuru nedeniyle meydana gelmi�se, sigortal�ya ve hak sahiplerine yap�lan veya ileride yap�lmas� gereken �demeler ile ba�lanan gelirin ba�lad�� tarihteki ilk pe�in sermaye de�erinin yar�s�, zarara sebep olan ��nc� ki�ilere ve �ayet kusuru varsa bunlar� �al��t�ranlara r�cu edilir.

�� kazas�, meslek hastal�� ve hastal�k; kamu g�revlileri, er ve erba�lar ile kamu idareleri taraf�ndan g�revlendirilen di�er ki�ilerin vazifelerinin gere�i olarak yapt�klar� fiiller sonucu meydana gelmi� ise, bu fiillerden dolay� haklar�nda kesinle�mi� mahkumiyet karar� bulunanlar hari� olmak �zere, sigortal� veya hak sahiplerine yap�lan �demeler veya ba�lanan gelirler i�in kurumuna veya ilgililere r�cu edilmez. Ayr�ca, i� kazas� veya meslek hastal�� sonucu �l�mlerde, bu Kanun uyar�nca hak sahiplerine ba�lanacak gelir ve verilecek �denekler i�in, i� kazas� veya meslek hastal��n�n meydana gelmesinde kusuru bulunan hak sahiplerine veya i� kazas� sonucu �len kusurlu sigortal�n�n hak sahiplerine, Kurumca r�cu edilmez.

Madde - 22: Sigortal�n�n kendisinden kaynaklanan sebeplerle tedavi s�resinin uzamas�, i� g�remezli�inin artmas�

Sigortal�n�n a�a��daki say�lan nedenlerden dolay� i� kazas�na veya meslek hastal��na u�ramas�, hastalanmas�, tedavi s�resinin uzamas� veya i� g�remezli�inin artmas� hallerinde ge�ici i� g�remezlik �dene�i veya s�rekli i� g�remezlik geliri;

Ceza sorumlulu�u olmayanlar ile kabul edilebilir bir mazereti olanlar hari�, sigortal�n�n i� kazas�, meslek hastal��, hastal�k ve anal�k nedeniyle hekimin bildirdi�i tedbir ve tavsiyelere uymamas� sonucu tedavi s�resinin uzamas�na veya i� g�remezlik oran�n�n artmas�na, malul kalmas�na neden olmas� halinde, uzayan tedavi s�resi veya artan i� g�remezlik oran� esas al�narak d�rtte birine kadar� Kurumca eksiltilir.
Ceza sorumlulu�u olmayanlar hari�, a��r kusuru y�z�nden i� kazas�na u�rayan, meslek hastal��na tutulan veya hastalanan sigortal�n�n kusur derecesi esas al�narak ��te birine kadar� Kurumca eksiltilir.
Kasdi bir hareketi y�z�nden i� kazas�na u�rayan, meslek hastal��na tutulan, hastalanan veya Kurumun yaz�l� bildirimine ra�men teklif edilen tedaviyi kabul etmeyen sigortal�ya, yar�s� tutar�nda �denir.
Tedavi g�rd�� hekimden, tedavinin sona erdi�ine ve �al��abilir oldu�una dair belge almaks�z�n �al��an sigortal�ya ge�ici i� g�remezlik �dene�i �denmez, �denmi� olanlar da yersiz yap�lan �deme tarihinden itibaren 96 nc� madde h�k�mlerine g�re geri al�n�r.

13 �nc� maddenin ikinci f�kras�n�n (b) bendinde belirtilenler taraf�ndan i� kazas�n�n an�lan bentte belirtilen s�re i�inde Kuruma bildirilmemesi durumunda, sigortal�ya yap�lacak i� g�remezlik �denekleri bildirim tarihinden itibaren �denir.

Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 23: S�resinde bildirilmeyen sigortal�l�ktan do�an sorumluluk

Sigortal� �al��t�rmaya ba�land��n�n s�resi i�inde sigortal� i�e giri� bildirgesi ile Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirgenin sonradan verildi�i veya sigortal� �al��t�r�ld��n�n Kurumca tespit edildi�i tarihten �nce meydana gelen i� kazas�, meslek hastal��, hastal�k ve anal�k halleri sonucu ilgililerin gelir ve �denekleri Kurumca �denir.

Yukar�daki f�krada belirtilen hallerde, Kurumca yap�lan ve ileride yap�lmas� gerekli bulunan her t�rl� masraflar�n tutar� ile gelir ba�lan�rsa bu gelirin ba�lad�� tarihteki ilk pe�in sermaye de�eri tutar�, 21 inci maddenin birinci f�kras�nda yaz�l� sorumluluk halleri aranmaks�z�n, i�verene ayr�ca �dettirilir.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�nda sigortal� oldu�u halde, 8 inci maddenin d�rd�nc� f�kras�nda belirtilen s�re i�erisinde bildirimde bulunmayanlara, bildirimde bulunulmayan s�rede meydana gelen i� kazas�, meslek hastal��, hastal�k ve anal�k halleri sonucu ilgililerin gelir ve �denekleri Kurumca �denmez.

Madde - 24: K�sa vadeli sigorta kollar�nda dikkate al�nmayan s�reler

K�sa vadeli sigorta kollar� bak�m�ndan;

Herhangi bir sebeple silah alt�na al�nan sigortal�n�n askerlikte ge�en hizmet s�resi,
H�k�ml�l�kle sonu�lanmayan tutuklulukta ge�en s�re,
�� kazas�, meslek hastal��, hastal�k ve anal�k sigortalar�ndan ge�ici i� g�remezlik �dene�i alan sigortal�n�n i� g�remedi�i s�re,
Sigortal�n�n greve i�tirak etmesi veya i�verenin lokavt yapmas� hallerinde ge�en s�re,

18 inci maddede belirtilen �al��ma s�relerine girmedi�i gibi, i� g�remezli�in ba�lad�� veya hastal��n anla��ld�� yahut do�umun oldu�u tarihten �nceki bir y�l�n hesab�nda da dikkate al�nmaz.

D�RD�NC� B�L�M
Uzun Vadeli Sigorta H�k�mleri

Madde - 25: Malul say�lma

Sigortal�n�n veya i�verenin talebi �zerine Kurumca yetkilendirilen sa�l�k hizmeti sunucular�n�n sa�l�k kurullar�nca usul�ne uygun d�zenlenecek raporlar ve dayana�� t�bbi belgelerin incelenmesi sonucu, �al��ma g�c�n�n veya i� kazas� veya meslek hastal�� sonucu meslekte kazanma g�c�n�n en az % 60'�n� kaybetti�i Kurum Sa�l�k Kurulunca tespit edilen sigortal�, malull�k sigortas� bak�m�ndan malul say�l�r.

Ancak, sigortal� olarak ilk defa �al��maya ba�lad�� tarihten �nce sigortal�n�n �al��ma g�c�n�n % 60'�n� kaybetti�i �nceden veya sonradan tespit edilirse, sigortal� bu hastal�k veya engellili�i sebebiyle malull�k ayl��ndan yararlanamaz.

Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 26: Malull�k sigortas�ndan sa�lanan haklar ve yararlanma �artlar�

Malull�k sigortas�ndan sigortal�lara sa�lanan hak, malull�k ayl�� ba�lanmas�d�r.

Sigortal�ya malull�k ayl�� ba�lanabilmesi i�in sigortal�n�n;

25 inci maddeye g�re malul say�lmas�,
En az on y�ldan beri sigortal� bulunup, toplam olarak 1800 g�n veya ba�ka birinin s�rekli bak�m�na muhta� derecede malul olan sigortal�lar i�in ise en az be� y�ldan beri sigortal� bulunup toplam 900 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi bildirilmi� olmas�,
Maluliyeti nedeniyle sigortal� olarak �al��t�� i�ten ayr�ld�ktan veya i�yerini kapatt�ktan veya devrettikten sonra Kurumdan yaz�l� istekte bulunmas�,

halinde malull�k ayl�� ba�lan�r. Ancak, 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine g�re sigortal� say�lanlar�n kendi sigortal�l�� nedeniyle genel sa�l�k sigortas� primi dahil, prim ve her t�rl� bor�lar�n�n �denmi� olmas� zorunludur.

Madde - 27: Malull�k ayl��n�n hesaplanmas�, ba�lang�c�, kesilmesi ve yeniden ba�lanmas�

Malull�k ayl��; prim �deme g�n say�s� 9000 g�nden az olan sigortal�lar i�in 9000 g�n �zerinden, 9000 g�n ve daha fazla olanlar i�in ise toplam prim �deme g�n say�s� �zerinden, 29 uncu madde h�k�mlerine g�re hesaplan�r. Sigortal� ba�ka birinin s�rekli bak�m�na muhta� ise tespit edilen ayl�k ba�lama oran� 10 puan art�r�l�r.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a), (b) ve (c) bentleri kapsam�ndaki sigortal�lar i�in ayr� ayr� olmak �zere, malull�k sigortas�ndan dosya baz�nda her y�l ba�lanan ayl�klar�n ayl�k ba�lang�� tarihinin ait oldu�u y�l�n Ocak ay� itibar�yla y�l i�ine ait art��lar uygulanmaks�z�n hesaplanacak tutarlar�, ya�l�l�k sigortas�ndan bir �nceki y�l�n son �deme ay�nda s�z konusu sigortal�lar i�in ayr� ayr� dosya baz�nda �denen en d��k ya�l�l�k ayl��ndan az olamaz.

Malull�k ayl��, sigortal�n�n;

Malul say�lmas�na esas tutulan rapor tarihi yaz�l� istek tarihinden �nce ise yaz�l� istek tarihini,
Malul say�lmas�na esas tutulan rapor tarihi yaz�l� istek tarihinden sonra ise rapor tarihini,
4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda bulunanlar�n �al��t�klar� i�yerine m�racaatlar� halinde, g�revlerinden ayr�ld�klar� tarihi,

takip eden ay ba��ndan itibaren ba�lar.

Sigortal�, ayl��n ba�lang�� tarihinde ge�ici i� g�remezlik �dene�i almakta ise malull�k ayl�� ge�ici i� g�remezlik �dene�i verilme s�resinin sona erdi�i tarihten sonraki ay ba��ndan ba�lar. Ancak, ba�lanacak malull�k ayl��, sigortal�n�n almakta oldu�u ge�ici i� g�remezlik �dene�inin ayl�k tutar�ndan fazla ise aradaki fark, bu maddenin ��nc� f�kras�na g�re tespit edilecek tarihten ba�lanarak verilir.

Malull�k ayl�� almakta iken sigortal� olarak yeniden �al��maya ba�layanlar�n veya yabanc� bir �lke mevzuat� kapsam�nda �al��maya veya ikamete dayal� sosyal yard�m almaya ba�layanlar�n malull�k ayl�klar�, �al��maya ba�lad�klar� veya ikamete dayal� sosyal yard�m almaya ba�lad�klar� tarihi takip eden �deme d�nemi ba��nda kesilir.

Bu Kanuna g�re sigortal� olmay� gerektiren bir i�te �al��mas� nedeniyle malull�k ayl�klar� kesilenlerden �al��mas� sona erip, malull�k ayl�� ba�lanmas� i�in yaz�l� istekte bulunanlara, kontrol muayenesine tabi tutulmak ve malull��n�n devam etti�i anla��lmak �art�yla eski malull�k ayl��, yaz�l� istekte bulundu�u tarihten sonraki ay ba��ndan itibaren �denmeye ba�lan�r. Ancak, bu durumdaki sigortal�lar i�in yaz�l� istek tarihlerine g�re yeniden malull�k ayl�� hesaplan�r ve bu ayl�k �nceden ba�lanan malull�k ayl��ndan fazla ise hesaplanan yeni ayl�k �zerinden �deme yap�l�r.

Madde - 28: Ya�l�l�k sigortas�ndan sa�lanan haklar ve yararlanma �artlar�

Ya�l�l�k sigortas�ndan sigortal�ya sa�lanan haklar �unlard�r:

Ya�l�l�k ayl�� ba�lanmas�.
Toptan �deme yap�lmas�.

�lk defa bu Kanuna g�re sigortal� say�lanlara;

Kad�n ise 58, erkek ise 60 ya��n� doldurmu� olmalar� ve en az 9000 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi bildirilmi� olmas� �art�yla ya�l�l�k ayl�� ba�lan�r.
(a) bendinde belirtilen ya� �art�;
1. 01.01.2036 ila 31.12.2037 tarihleri aras�nda kad�n i�in 59, erkek i�in 61,
2. 01.01.2038 ila 31.12.2039 tarihleri aras�nda kad�n i�in 60, erkek i�in 62,
3. 01.01.2040 ila 31.12.2041 tarihleri aras�nda kad�n i�in 61, erkek i�in 63,
4. 01.01.2042 ila 31.12.2043 tarihleri aras�nda kad�n i�in 62, erkek i�in 64,
5. 01.01.2044 ila 31.12.2045 tarihleri aras�nda kad�n i�in 63, erkek i�in 65,
6. 01.01.2046 ila 31.12.2047 tarihleri aras�nda kad�n i�in 64, erkek i�in 65,
7. 01.01.2048 tarihinden itibaren ise kad�n ve erkek i�in 65,
olarak uygulan�r.

Sigortal�lar, ikinci f�kran�n (a) ve (b) bentlerinde yer alan ya� hadlerine �� y�l eklenmek ve adlar�na en az 5400 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi bildirilmi� olmak �art�yla da ya�l�l�k ayl��ndan yararlanabilirler.

Sigortal� olarak ilk defa �al��maya ba�lad�� tarihten �nce 25 inci maddenin ikinci f�kras�na g�re malul say�lmay� gerektirecek derecede hastal�k veya engellili�i bulunan ve bu nedenle malull�k ayl��ndan yararlanamayan sigortal�lara, en az onbe� y�ldan beri sigortal� bulunmak ve en az 3960 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi bildirilmi� olmak �art�yla ya�l�l�k ayl�� ba�lan�r.

Kurumca yetkilendirilen sa�l�k hizmet sunucular�n�n sa�l�k kurullar�nca usul�ne uygun d�zenlenecek raporlar ve dayana�� t�bbi belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sa�l�k Kurulunca �al��ma g�c�ndeki kay�p oran�n�n;

% 50 ila % 59 aras�nda oldu�u anla��lan sigortal�lar, en az 16 y�ldan beri sigortal� olmalar� ve 4320 g�n,
% 40 ila % 49 aras�nda oldu�u anla��lan sigortal�lar, en az 18 y�ldan beri sigortal� olmalar� ve 4680 g�n,

malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi bildirilmi� olmak �art�yla ikinci f�kran�n (a) bendindeki ya� �artlar� aranmaks�z�n ya�l�l�k ayl��na hak kazan�rlar. Bunlar 94 �nc� madde h�k�mlerine g�re kontrol muayenesine tabi tutulabilirler.

Bakanl�k�a tespit edilen maden i�yerlerinin yeralt� i�lerinde s�rekli veya m�navebeli olarak en az 20 y�ldan beri �al��an sigortal�lar i�in ikinci f�krada belirtilen ya� �art� 55 olarak uygulan�r.

50 ya��n� dolduran ve erken ya�lanm�� oldu�u tespit edilen sigortal�lar, ya� d��ndaki di�er �artlar� ta��malar� halinde ya�l�l�k ayl��ndan yararlan�rlar.

Yukar�daki f�kralarda belirtilen ya�l�l�k ayl�klar�ndan yararlanabilmek i�in, 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendinde belirtilen sigortal�n�n �al��t�� i�ten ayr�ld�ktan, (b) bendinde belirtilen sigortal�n�n sigortal�l��a esas faaliyete son verip vermeyece�ini beyan ettikten, (c) bendinde belirtilen sigortal�lar�n ise Kurumun ayl�k ba�lanma hakk� oldu�una dair yaz�s� �zerine yetkili makamdan emekliye sevk onay� ald�ktan ve ili�i�i kesildikten sonra yaz�l� istekte bulunmas� �artt�r.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendinde belirtilen sigortal�lara ya�l�l�k ayl�� ba�lanabilmesi i�in ayr�ca, yaz�l� talepte bulundu�u tarih itibar�yla genel sa�l�k sigortas� primi dahil kendi sigortal�l�� nedeniyle prim ve her t�rl� borcunun olmamas� zorunludur.

Bu maddenin uygulamas�na ili�kin usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 29: Ya�l�l�k ayl��n�n hesaplanmas�

Ya�l�l�k ayl��na hak kazanan sigortal�lar�n ayl��, a�a��daki h�k�mlere g�re belirlenecek ortalama ayl�k kazanc� ile ayl�k ba�lama oran�n�n �arp�m� sonucunda bulunan tutard�r.

Ortalama ayl�k kazan�, sigortal�n�n her y�la ait prime esas kazanc�n�n, kazanc�n ait oldu�u y�ldan itibaren ayl�k talep tarihine kadar ge�en y�llar i�in, her y�l ger�ekle�en g�ncelleme katsay�s� ile g�ncellenerek bulunan kazan�lar toplam�n�n, itibari hizmet s�resi ile fiili hizmet s�resi zamm� hari� toplam prim �deme g�n say�s�na b�l�nmesi suretiyle hesaplanan ortalama g�nl�k kazanc�n otuz kat�d�r.

Ayl�k ba�lama oran�, sigortal�n�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar�na tabi ge�en toplam prim �deme g�n say�s�n�n her 360 g�n� i�in 2015 y�l� sonuna kadar % 2,5; 2016 y�l� ba��ndan itibaren ise % 2 olarak uygulan�r. Bu hesaplamada 360 g�nden eksik s�reler orant�l� olarak dikkate al�n�r. Ancak ayl�k ba�lama oran� % 90'� ge�emez.

28 inci maddenin d�rd�nc� ve be�inci f�kralar�na g�re ayl��a hak kazanan sigortal�lar i�in hesaplanacak ayl�k ba�lama oran�, prim �deme g�n say�s� 9000 g�nden az olanlar i�in �al��ma g�c� kay�p oran�n�n 9000 g�n prim �deme g�n say�s� ile �arp�m� sonucu bulunan rakam�n % 60'a b�l�nmesi suretiyle hesaplanan g�n say�s�na g�re, ��nc� f�kra uyar�nca tespit edilen orand�r. Prim �deme g�n say�s� 9000 g�nden fazla olanlar i�in ise toplam prim �deme g�n say�s�na g�re ayl�k ba�lama oran� belirlenir.

Yukar�daki �ekilde hesaplanan ayl��n ba�lang�� tarihinin y�l�n ilk alt� ayl�k d�nemine rastlamas� halinde 55 inci maddenin ikinci f�kras�na g�re Ocak �deme d�nemi i�in gelir ve ayl�klara uygulanan art�� oran� kadar art�r�larak, y�l�n ikinci alt� ayl�k d�nemine rastlamas� halinde ise �ncelikle Ocak �deme d�nemi, daha sonra Temmuz �deme d�nemi i�in gelir ve ayl�klara uygulanan art�� oranlar� kadar art�r�larak, sigortal�n�n ayl�k ba�lang�� tarihindeki ayl�� hesaplan�r.

Madde - 30: Ya�l�l�k ayl��n�n ba�lang�c�, kesilmesi veya sosyal g�venlik destek primi �denmesi

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n;

(a) ve (b) bentlerinde belirtilen sigortal�lardan ya�l�l�k ayl��na hak kazananlara, yaz�l� istek tarihinden sonraki,
(c) bendinde belirtilen sigortal�lardan yetkili makamdan emekliye sevk onay� ald�ktan ve g�revleriyle ili�i�i kesildikten sonra Kuruma ba�vuranlara, ili�i�inin kesildi�i tarihi takip eden,
(c) bendinde belirtilen sigortal�lardan her ne �ekilde olursa olsun sigortal� olmay� gerektiren g�revinden ayr�lm�� olanlara ise istek tarihini takip eden,

ay ba��ndan itibaren ayl�k ba�lan�r.

Ayl��n �denmesine ba�lanaca�� tarihte hastal�k sigortas�ndan ge�ici i� g�remezlik �dene�i almakta olan sigortal�n�n ya�l�l�k ayl��, ge�ici i� g�remezlik �dene�i verilme s�resinin sona erdi�i tarihi takip eden ay ba��ndan ba�lar. Ancak, ba�lanacak ya�l�l�k ayl�� ge�ici i� g�remezlik �dene�inin ayl�k tutar�ndan fazla ise, aradaki fark birinci f�kraya g�re tespit edilecek tarihten ba�lanarak verilir.

Ya�l�l�k ayl�� almakta iken sigortal� olarak yeniden �al��maya ba�layanlar�n veya yabanc� bir �lke mevzuat� kapsam�nda �al��maya veya ikamete dayal� sosyal yard�m almaya ba�layanlar�n ya�l�l�k ayl�klar�, �al��maya ba�lad�klar� veya ikamete dayal� sosyal yard�m almaya ba�lad�klar� tarihi takip eden �deme d�nemi ba��nda kesilir. Ya�l�l�k ayl�klar� kesilenlerden, bu Kanuna tabi olarak yeniden �al��maya ba�layanlardan �al��t�klar� s�re zarf�nda 80 inci maddeye g�re belirlenen prime esas kazan�lar� �zerinden 81 inci madde gere�ince k�sa ve uzun vadeli sigorta kollar�na ait prim al�n�r. �al��maya ba�lamas� nedeniyle ya�l�l�k ayl�klar� kesilenlerden, i�ten ayr�larak veya i�yerini kapatarak yeniden ya�l�l�k ayl�� ba�lanmas� i�in yaz�l� istekte bulunan sigortal�ya, yaz�l� istek tarihini takip eden ay ba��ndan itibaren yeniden ya�l�l�k ayl�� hesaplanarak ba�lan�r. Bu durumda olanlar�n yeniden hesaplanan ya�l�l�k ayl��, 55 inci maddenin ikinci f�kras�na g�re yeni talep tarihine kadar y�kseltilen eski ayl�klar�n�n alt�nda olamaz.

Ya�l�l�k ayl�� almakta iken bu Kanuna tabi sigortal� olarak yeniden �al��maya ba�layanlardan veya 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine tabi faaliyete devam edece�ini beyan edenlerden ayl�klar�n�n kesilmemesi i�in yaz�l� istekte bulunanlar�n ya�l�l�k ayl�klar�n�n �denmesine devam edilir. Bunlardan 80 inci maddeye g�re tespit edilen prime esas kazan�lar �zerinden 81 inci maddenin (e) bendi gere�ince sosyal g�venlik destek primi al�n�r. Sosyal g�venlik destek primi �denmi� veya bildirilmi� s�reler bu Kanuna g�re malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� prim �deme g�n say�s�na ilave edilmez, 31 inci ve 36 nc� madde h�k�mlerine g�re toptan �deme yap�lmaz.

��nc� f�kraya g�re ya�l�l�k ayl�� kesilenler, bu Kanuna tabi olarak yeniden �al��t�klar� s�re i�inde d�rd�nc� f�kra h�k�mlerinin uygulanmas�n�; d�rd�nc� f�kraya g�re ya�l�l�k ayl�� kesilmeden �al��anlar ise �al��t�klar� s�re i�inde haklar�nda ��nc� f�kra h�k�mlerinin uygulanmas�n� isteyebilirler.

Madde - 31: Ya�l�l�k toptan �demesi ve ihya

Sigortal� olarak �al��t�� i�ten ayr�lan veya i�yerini kapatan ve ya�l�l�k ayl�� ba�lanmas� i�in gerekli ya� �art�n� doldurdu�u halde malull�k ve ya�l�l�k ayl�� ba�lanmas�na hak kazanamayan sigortal�ya, bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (a) ve (c) bendi kapsam�nda ise kendi ad�na bildirilen, (b) bendi kapsam�nda ise �dedi�i malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primlerinin her y�la ait tutar�, primin ait oldu�u y�ldan itibaren yaz�l� istek tarihine kadar ge�en y�llar i�in, her y�l�n ger�ekle�en g�ncelleme katsay�s� ile g�ncellenerek toptan �deme �eklinde verilir.

Bu Kanun veya bu Kanundan �nce y�r�rl�kte bulunan sosyal g�venlik kanunlar�na g�re toptan �deme yap�larak hizmetleri tasfiye edilmi� bulunanlardan, yeniden bu Kanuna tabi olarak yahut bu Kanunla y�r�rl�kten kald�r�lm�� kanunlara g�re malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi bildirilmi� olanlar, yaz�l� olarak m�racaat etmeleri halinde, ald�klar� toptan �demenin �deme tarihi ile yaz�l� istek tarihi aras�nda ge�en y�llar i�in her y�l�n ger�ekle�en g�ncelleme katsay�s� ile g�ncellenerek bulunan tutar�n� talep tarihini takip eden ay�n sonuna kadar �demeleri halinde, bu hizmetler ihya edilerek bu Kanunun uygulanmas�nda dikkate al�n�r.

Madde - 32: �l�m sigortas�ndan sa�lanan haklar ve yararlanma �artlar�

�l�m sigortas�ndan sa�lanan haklar �unlard�r:

�l�m ayl�� ba�lanmas�.
�l�m toptan �demesi yap�lmas�.
Ayl�k almakta olan e� ve �ocuklara evlenme �dene�i verilmesi.
Cenaze �dene�i verilmesi.

�l�m ayl��;

En az be� y�ldan beri sigortal� bulunup, toplam olarak 900 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi bildirilmi�,
Malull�k veya ya�l�l�k ayl�� almakta iken veya malull�k veya ya�l�l�k ayl�� ba�lanmas�na hak kazanm�� olup hen�z i�lemi tamamlanmam��,
Ba�lanm�� bulunan malull�k veya ya�l�l�k ayl��, sigortal� olarak �al��maya ba�lamalar� sebebiyle kesilmi�,

durumda iken �len sigortal�n�n hak sahiplerine, yaz�l� istekte bulunmalar� halinde ba�lan�r. Ancak, 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine g�re sigortal� say�lanlar�n hak sahiplerine ayl�k ba�lanabilmesi i�in �len sigortal�n�n genel sa�l�k sigortas� primi dahil kendi sigortal�l��ndan dolay� prim ve her t�rl� borcunun olmamas� �artt�r.

Madde - 33: �l�m sigortas�ndan ba�lanacak ayl��n hesaplanmas�

Sigortal�n�n �l�m� halinde hak sahiplerine ba�lanan ayl��n hesaplanmas�nda;

Sigortal�n�n almakta oldu�u veya ba�lanmas�na hak kazand�� malull�k veya ya�l�l�k ayl��,
Malull�k veya ya�l�l�k ayl�� ba�land�ktan sonra sigortal� olarak �al��maya ba�lamas� sebebiyle ayl�� kesilen sigortal�n�n �l�m tarihi esas al�narak 27 nci veya 29 uncu maddelere g�re tespit edilecek ayl��,
32 nci maddenin ikinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi �demi� olan sigortal�n�n prim �deme g�n say�s�, 9000 g�nden az ise 9000 g�n �zerinden, 9000 g�n ve daha fazla ise toplam prim �deme g�n say�s� �zerinden, 29 uncu madde h�k�mlerine g�re hesaplanan ayl��,

esas al�n�r.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a), (b) ve (c) bentleri ile 5 inci madde kapsam�ndaki sigortal�lar i�in ayr� ayr� olmak �zere; sigortal�lar�n �l�mleri halinde �l�m sigortas�ndan dosya baz�nda her y�l ba�lanan ayl�klar�n ayl�k ba�lang�� tarihinin ait oldu�u y�l�n Ocak ay� itibar�yla y�l i�ine ait art��lar uygulanmaks�z�n hesaplanacak tutarlar�, ya�l�l�k sigortas�ndan bir �nceki y�l�n son �deme ay�nda s�z konusu sigortal�lar i�in ayr� ayr� �denen en d��k ya�l�l�k ayl��ndan az olamaz. Sigortal� ba�ka birinin s�rekli bak�m�na muhta� durumda malul say�larak ayl�k ba�lanmas�na hak kazanm�� ise, birinci f�kran�n (a) ve (b) bentlerinin uygulanmas�nda bu durum dikkate al�nmaz.

Madde - 34: �l�m ayl��n�n hak sahiplerine payla�t�r�lmas�

�len sigortal�n�n 33 �nc� madde h�k�mlerine g�re hesaplanacak ayl��n�n;

Dul e�ine % 50'si; ayl�k ba�lanm�� ocu�u bulunmayan dul e�ine ise bu Kanun kapsam�nda veya yabanc� bir �lke mevzuat� kapsam�nda �al��mamas� veya kendi �al��malar� nedeniyle gelir veya ayl�k ba�lanmam�� olmas� halinde % 75'i,
Bu Kanun kapsam�nda veya yabanc� bir �lke mevzuat� kapsam�nda �al��mayan veya kendi �al��malar� nedeniyle gelir veya ayl�k ba�lanmam�� ocuklardan;
1. 18 ya��n�, lise ve dengi ��renim g�rmesi halinde 20 ya��n�, y�ksek ��renim yapmas� halinde 25 ya��n� doldurmayanlar�n veya,
2. Kurum Sa�l�k Kurulu karar� ile �al��ma g�c�n� en az % 60 oran�nda yitirip malul oldu�u anla��lanlar�n veya,
3. Ya�lar� ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan bo�anan veya dul kalan k�zlar�n�n,
her birine % 25'i,
(b) bendinde belirtilen �ocuklardan sigortal�n�n �l�m� ile anas�z ve babas�z kalan veya sonradan bu duruma d��enlerle, ana ve babalar� aras�nda evlilik ba�� bulunmayan veya sigortal�n�n �l�m� tarihinde evlilik ba�� bulunmakla beraber ana veya babalar� sonradan evlenenler ile kendisinden ba�ka ayl�k alan hak sahibi bulunmayanlar�n her birine % 50'si,
Hak sahibi e� ve �ocuklardan artan hisse bulunmas� halinde, ana ve babaya �al��mamas� ve gelir veya ayl�k ba�lanmam�� olmas� halinde % 25'i oran�nda; �al��mayan ana ve baban�n 65 ya��n �st�nde olmas�, gelir veya ayl�k ba�lanmam�� olmas� halinde ise artan hisseye bak�lmaks�z�n % 25'i,

oran�nda ayl�k ba�lan�r.

Sigortal� taraf�ndan evlat edinilmi�, tan�nm�� veya soy ba�� d�zeltilmi� veya babal�� h�kme ba�lanm�� ocuklar� ile sigortal�n�n �l�m�nden sonra do�an �ocuklar�, ba�lanacak ayl�ktan yukar�da belirtilen esaslara g�re yararlan�r.

Hak sahiplerine ba�lanacak ayl�klar�n toplam� sigortal�ya ait ayl��n tutar�n� ge�emez. Bu s�n�r�n a��lmamas� i�in gerekirse hak sahiplerinin ayl�klar�ndan orant�l� olarak indirimler yap�l�r.

Madde - 35: Hak sahiplerinin ayl�klar�n�n ba�lang�c�, kesilmesi ve yeniden ba�lanmas�

�l�m sigortas�ndan sigortal�n�n hak sahiplerine ba�lanacak ayl�klar;

Sigortal�n�n �l�m tarihini,
Hak sahibi olma niteli�inin �l�m tarihinden sonra kazan�lmas� halinde, bu niteli�in kazan�ld�� tarihi,

takip eden ay ba��ndan itibaren ba�lat�l�r. Hak sahiplerine ba�lanan ayl�klar 34 �nc� maddede belirtilen �artlar�n ortadan kalkt�� tarihi takip eden �deme d�nemi ba��ndan itibaren kesilir.

Ancak bu Kanunun 4 �nc� maddesinin ��nc� f�kras�n�n (d) ve (e) bentlerinde belirtilenlerden ��renci olanlar�n sigortal� say�lmalar�, ba�lanan ayl�klar�n kesilmesini gerektirmez.

Ayl��n kesilmesine yol a�an sebebin ortadan kalkmas� halinde, 34 �nc� maddede belirtilen �artlar sakl� kalmak kayd�yla, m�racaat tarihini takip eden ay ba��ndan itibaren yeniden ayl�k ba�lan�r. Ancak evlili�in �l�m nedeniyle sona ermesi durumunda, �nceki ayl��n yeniden ba�lanmas�, sonraki e�ten dolay� ayl�k hakk�n�n do�mamas� �art�na ba�l�d�r.

Bu madde gere�ince ayl�� kesilen �ocuklardan, sonradan Kurum Sa�l�k Kurulu karar� ile �al��ma g�c�n� en az % 60 oran�nda kaybederek malul oldu�u anla��lanlara, 34 �nc� maddede belirtilen �artlar� ta��malar� halinde, malull�k durumlar�n�n tespitine esas te�kil eden rapor tarihini takip eden ay ba��ndan itibaren, 94 �nc� madde h�km� sakl� kalmak kayd�yla ayl�k ba�lan�r.

Yeniden ba�lanan ayl�k, ayl��n kesildi�i tarihten tekrar ba�land�� tarihe kadar ge�en s�re i�in 55 inci maddenin ikinci f�kras�na g�re art�r�lmak suretiyle belirlenir.

Madde - 36: �l�me ba�l� toptan �deme ve ihya

�len sigortal�n�n hak sahiplerine �l�m ayl�� ba�lanamamas� durumunda, �l�m tarihi esas al�nmak kayd�yla 31 inci maddenin birinci f�kras�na g�re hesaplanan tutar, 34 �nc� madde h�k�mleri dikkate al�narak hak sahiplerine toptan �deme �eklinde verilir.

Hak sahiplerine yap�lacak toptan �demenin toplam�, sigortal�ya yap�lacak toptan �deme tutar�n� ge�emez. Bu s�n�r�n a��lmamas� i�in gerekirse hak sahiplerinin hisselerinden orant�l� olarak indirim yap�l�r.

Toptan �deme yap�ld�ktan sonra artan tutar olursa sigortal�n�n �l�m�nden sonra do�an veya soy ba�� d�zeltilen veya babal�� h�kme ba�lanan �ocuklar�na da bu madde h�k�mlerine g�re toptan �deme yap�l�r.

Bu Kanun veya bu Kanundan �nce y�r�rl�kte bulunan sosyal g�venlik kanunlar�na g�re toptan �deme yap�larak tasfiye edilmi� s�reler, bor�lan�larak veya yurt d�� hizmetleri birle�tirilerek ya da sonradan hizmet tespiti nedeniyle hak kazan�lan s�relerin eklenmesi suretiyle �l�m sigortas�ndan yararlanmak i�in gerekli prim �deme g�n say�s�n�n tamamlanmas� halinde, hak sahiplerinin yaz�l� iste�i �zerine 31 inci maddenin ikinci f�kras�na g�re ihya edilebilir. Yukar�daki s�reler, ihya edilen s�reye ili�kin tutar dahil her t�rl� bor�lar�n �dendi�i tarihi takip eden ay ba�� itibar�yla bu Kanuna g�re ayl�k ba�lanmas�nda dikkate al�n�r.

Madde - 37: Evlenme ve cenaze �dene�i

Evlenmeleri nedeniyle 34 �nc� maddeye g�re ba�lanan gelir veya ayl�klar� kesilmesi gereken e� veya �ocuklar�n, evlenmeleri ve talepte bulunmalar� halinde almakta olduklar� ayl�k veya gelirlerinin bir y�ll�k tutar� bir defaya mahsus olmak �zere evlenme �dene�i olarak pe�in �denir. Evlenme �dene�i alan hak sahibinin ayl��n�n kesildi�i tarihten itibaren bir y�l i�erisinde bo�anmas� halinde, bir y�ll�k s�renin sonuna kadar gelir veya ayl�k ba�lanmaz.

Evlenme �dene�i verilmesi halinde, di�er hak sahiplerinin ayl�k veya gelirleri evlenme �dene�i verilen s�renin bitimini takip eden �deme d�neminden itibaren 34 �nc� maddeye g�re yeniden belirlenir.

�� kazas� veya meslek hastal�� sonucu veya s�rekli i� g�remezlik geliri, malull�k veya ya�l�l�k ayl�� almakta iken veya kendisi i�in en az 360 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortas� primi bildirilmi� olup da �len sigortal�n�n hak sahiplerine, asgari �cretin �� kat� tutar�nda cenaze �dene�i �denir. Cenaze �dene�i, s�ras�yla sigortal�n�n e�ine, yoksa �ocuklar�na, o da yoksa ana babas�na, o da yoksa karde�lerine verilir.

Cenaze �dene�inin yukar�daki f�kraya g�re �denememesi ve sigortal�n�n cenazesinin ger�ek veya t�zel ki�iler taraf�ndan kald�r�lmas� durumunda, ��nc� f�krada belirtilen tutar� ge�memek �zere belgelere dayanan masraflar, masraf� yapan ger�ek veya t�zel ki�ilere �denir.

Madde - 38: Uzun vadeli sigorta kollar� bak�m�ndan sigortal�l�k s�resi

Malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar�n�n uygulanmas�nda dikkate al�nacak sigortal�l�k s�resinin ba�lang�c�; sigortal�n�n, m�lga 02.06.1949 tarihli ve 5417 say�l� �htiyarl�k Sigortas� Kanununa, m�lga 04.02.1957 tarihli ve 6900 say�l� Maluliyet, �htiyarl�k ve �l�m Sigortalar� Hakk�nda Kanuna, 17.07.1964 tarihli ve 506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanununa, 02.09.1971 tarihli ve 1479 say�l� Esnaf ve Sanatkarlar ve Di�er Ba��ms�z �al��anlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa, 17.10.1983 tarihli ve 2925 say�l� Tar�m ��ileri Sosyal Sigortalar Kanununa, bu Kanunla m�lga 17.10.1983 tarihli ve 2926 say�l� Tar�mda Kendi Ad�na ve Hesab�na �al��anlar Sosyal Sigortalar Kanununa ve 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununa, 506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanununun ge�ici 20 nci maddesi kapsam�ndaki sand�klara veya bu Kanuna tabi olarak ilk defa �al��maya ba�lad�� tarih olarak kabul edilir. Uluslararas� sosyal g�venlik s�zle�meleri h�k�mleri sakl�d�r.

Bu Kanunun uygulanmas�nda 18 ya��ndan �nce malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar�na tabi olanlar�n sigortal�l�k s�resi, 18 ya��n� doldurduklar� tarihte ba�lam�� kabul edilir. Bu tarihten �nceki s�reler i�in �denen malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primleri, prim �deme g�n say�lar�n�n hesab�na dahil edilir.

Ayl�k ve gelir ba�lama i�lemlerinde dikkate al�nan sigortal�l�k s�releri, sigortal�l��n ba�lang�� tarihi ile sigortal�n�n ayl�k veya gelir ba�lanmas� i�in yaz�l� istekte bulundu�u, ayl�k veya gelir ba�lanmas� i�in istekte bulunmayan sigortal�lar i�in ise �l�m tarihi aras�nda ge�en s�redir. 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�ndaki sigortal�lar bak�m�ndan sigortal�l�k s�resi; sigortal�l��n ba�lang�� tarihi ile 48 inci maddeye g�re Kurumun ayl�k ba�lanma hakk� kazand��na dair yaz�s� �zerine yetkili makamdan emekliye sevk onay�n�n al�nd�� ve ili�i�inin kesildi�i ay�n son g�n�d�r. �zel kanun h�k�mleri hari� olmak �zere yetkili makam�n emekliye sevk onay�, talep tarihinden itibaren bir ay� ge�emez.

Madde - 39: Uzun vadeli sigorta kollar� bak�m�ndan ��nc� ki�inin sorumlulu�u

��nc� bir ki�inin kast� nedeniyle malul kalan sigortal�ya veya �l�m� halinde hak sahiplerine, bu Kanun uyar�nca ba�lanacak ayl��n ba�lad�� tarihteki ilk pe�in sermaye de�erinin yar�s� i�in Kurumca zarara sebep olan ��nc� ki�ilere r�cu edilir.

Malull�k veya �l�m hali, kamu g�revlilerinin veya er ve erba�lar ile kamu idareleri taraf�ndan g�revlendirilen di�er ki�ilerin vazifelerinin gere�i olarak yapt�klar� fiiller sonucu meydana gelmi� ise, bu fiillerden dolay� haklar�nda kesinle�mi� mahkumiyet karar� bulunanlar hari� olmak �zere, sigortal� veya hak sahiplerine yap�lan �demeler veya ba�lanan ayl�klar i�in Kurumca, kurumuna veya ilgililere r�cu edilmez.

Madde - 40: Fiili hizmet s�resi zamm�

A�a��da belirtilen i�yerlerinde ve/veya i�lerde �al��an sigortal�lar�n, hizmet s�relerine, bu i�yerlerinde ve/veya i�lerde ge�en �al��ma s�relerinin her 360 g�n� i�in kar��lar�nda g�sterilen prim g�n say�lar�, fiili hizmet s�resi zamm� olarak eklenir. 360 g�nden eksik s�relere ait fiili hizmet s�resi zamm�, 360 g�n i�in eklenen fiili hizmet s�resi ile orant�l� olarak belirlenir.

A�a��daki bentlerden birden fazlas�na dahil olanlar i�in, en y�ksek olan bentten fiili hizmet s�resi zamm� uygulan�r.

Kapsamdaki Sigortal�lar		Kapsamdaki ��yerleri ve/veya ��ler	Eklenecek G�n Say�s�
1.	Fabrika, at�lye, havuz ve depolarda, trafo binalar�nda �al��anlar.	�elik, demir, pirin� ve tun� d�k�m i�lerinde. Zehirli, bo�ucu, yak�c�, �ld�r�c� ve patlay�c� gaz, asit, boya i�leri ile gaz maskesiyle �al��may� gerektiren ba�ka i�lerde. Patlay�c� maddeler yap�lmas� i�lerinde. Lokomotif ve gemi kazanlar�n�n onar�lmas� ve temizlenmesi i�lerinde. Gemilerin sintine, Dabilbotom gibi kapal� sarn��lar i�indeki raspa ve boya i�lerinde. Oksijen veya elektrik kayna��, keski, tabanca ve per�in, tak�m sertle�tirilmesi ve kum p�sk�rtme suretiyle raspa i�lerinde.	90 g�n
2.	Bas�m ve gazetecilik i�yerlerinde 4857 say�l� �� Kanununa g�re �al��anlar.	Solunum ve cilt yoluyla v�cuda ge�en gaz veya di�er zehirleyici maddelerle �al��lan i�yerleri. Fazla g�r�lt�l� ve ihtizaz yap�c� makine ve aletlerle �al��arak i� yap�lan i�yerleri. Tabii ��n hi� olmad�� veya m�nhas�ran suni ��k alt�nda �al��lan i�yerleri. G�nl�k mesainin yar�dan fazlas� saat 20.00'den sonra �al��larak yap�lan i�yerleri. Do�rudan do�ruya y�ksek hararete maruz bulunarak �al��lan i�yerleri. Fazla ve devaml� fiziki gayret sarf edilerek i� yap�lan i�yerleri.	90 g�n
3.	Gemi adamlar�, gemi ate��ileri, gemi k�m�rc�leri, dalg��lar.	Denizde	90 g�n
4.	Yeralt� i�lerinde s�rekli veya m�navebeli �al��anlar.	Maden i�yerleri	180 g�n
5.	Mesle�i icab�; r�ntgen, radyum ve benzeri iyonizan radyasyonlar�nda fiilen �al��an hekim, di� hekimi, teknisyen, sa�l�k memuru, radyasyon fizik�isi ve teknisyeni ve iyonizan radyasyonla fiilen �al��an bilumum personel ve yard�mc�lar�.	R�ntgen, radyum ve benzeri iyonizan radyasyon laboratuvarlar� i�lerinde.	90 g�n
6.	Havayollar�n�n u�ucu personeli, lokomotif makinistleri	Fiilen u�akta ve lokomotifte	90 g�n
7.	Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erba�lar.	T�rk Silahl� Kuvvetlerinde	90 g�n
8.	Asaleti onaylanm�� olmak �art�yla adayl�kta ge�irilen s�reler dahil polis, komiser yard�mc�s�, komiser, ba� komiser, emniyet amiri, emniyet m�d�rleri ile bu ve daha yukar� maa� ve derecelerdeki emniyet mensuplar�, Milli �stihbarat Te�kilat� mensuplar�.	Emniyet ve polis mesle�inde, Milli �stihbarat Te�kilat�nda	90 g�n
9.	13.06.1952 tarihli ve 5953 say�l� Kanuna tabi olarak �al��an sigortal�lar ile Bas�n Kart� Y�netmeli�ine g�re bas�n kart� sahibi olmak suretiyle gazetecilik yaparken kamu kurumlar�na giren ve bu kurumlarda meslekleriyle ilgili g�revde istihdam edilenler.	5953 say�l� Kanun kapsam�ndaki i�yerlerinde.	90 g�n
10.	�nfaz koruma memurlar�, ba� memurlar� ve di�er personel	Ceza ve tutukevlerinde fiilen h�k�ml� ve tutuklularla irtibat i�inde olan g�revliler.	90 g�n
11.	PTT da��t�c�lar�	Posta da��t�m� i�yerlerinde yaya olarak yap�lan i�lerde.	90 g�n
12.	T�rkiye Radyo- Televizyon Kurumunda haber hizmetini yapan ve haber hizmetlerinde fiilen �al��an; Daire Ba�kan�, Ba�kan Yard�mc�s�, M�d�r, M�d�r Yard�mc�s�, �ef, Muhabir, Stajyer Muhabir, Ba�spiker, Redakt�r Spiker, Spiker, Stajyer Spiker, Masa �efi, Ba�kameraman, �ef Kameraman, Kameraman, Kamera Asistan�, Ba�montajc�, �ef Montajc�, Montajc�, Stajyer Montajc�, Redakt�r, M�tercim, Foto�raf��, I��k��, Ses�i, Ba�teknisyen, �ef Teknisyen, Teknisyen, Ba�teleks�i, �ef Teleks�i, Teleks Operat�r�.	T�rkiye Radyo ve Televizyon Kurumu haber hizmetlerinde.	90 g�n
13.	Tar�m Bakanl�� Zirai M�cadele ve Karantina Te�kilat� ile Veteriner Te�kilat�nda vazife g�ren memur ve hizmetliler.	Zirai m�cadele ve zirai karantina teknik ve idari i�leri ile salg�n, bula��c�, paraziter hayvan hastal�klar� ile m�cadele i�lerinde.	60 g�n
14.	Devlet Tiyatrosu sanatkarlar�, Cumhurba�kanl�� Senfoni Orkestras�n�n �ef ve �yeleri.	Devlet Tiyatrolar� ile Cumhurba�kanl�� Senfoni Orkestras�nda	90 g�n

Yukar�daki h�k�mlere g�re hesaplanan fiili hizmet s�resi zamm� sekiz y�l� ge�memek �zere uzun vadeli sigorta kollar� uygulamas�nda prim �deme g�n say�s�na eklenir ve emeklilik ya� hadlerinden �� y�l� ge�memek �zere yar�s� indirilir. Yukar�da yer verilen tablonun (4) numaral� s�ras�nda yer alan ve 180 g�n fiili hizmet zamm� s�resi verilen sigortal�lar i�in sekiz y�ll�k s�re s�n�r� uygulanmaz.

Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar Kurumun �nerisi �zerine Bakanl�k�a ��kar�lacak y�netmelik ile d�zenlenir.

Madde - 41: Sigortal�lar�n bor�lanabilece�i s�reler

Bu Kanuna g�re sigortal� say�lanlar�n;

Kanunlar� gere�i verilen �cretsiz do�um ya da anal�k izni s�releri,
Er veya erba� olarak silah alt�nda veya yedek subay okulunda ge�en s�releri,
4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda olanlar�n, personel mevzuat�na g�re ayl�ks�z izin s�releri,
Sigortal� olmaks�z�n doktora ��renimi veya t�pta uzmanl�k i�in yurt i�inde veya yurt d��nda ge�irdikleri normal doktora veya uzmanl�k ��renim s�releri,
Sigortal� olmaks�z�n avukatl�k staj�n� yapanlar�n normal staj s�releri,
Sigortal� iken herhangi bir su�tan tutuklanan veya g�zalt�na al�nanlardan bu su�tan dolay� beraat edenlerin tutuklulukta veya g�zalt�nda ge�en s�releri,
Grev ve lokavtta ge�en s�releri ve Kurumca kabul edilecek sekt�rel veya genel ekonomik kriz d�nemlerinde i�vereni taraf�ndan �cretsiz izinli say�lanlar�n, her y�l i�in 3 ay� ge�memek �zere bu s�releri,
Hekimlerin fahri asistanl�kta ge�en s�releri,
Se�im kanunlar� gere�ince g�revlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile se�imin yap�ld�� tarihi takip eden ay ba��na kadar a��kta ge�irdikleri s�releri,

kendilerinin veya hak sahiplerinin yaz�l� talepte bulunmalar� ve talep tarihinde 82 nci maddeye g�re belirlenen prime esas g�nl�k kazan� alt ve �st s�n�rlar� aras�nda olmak �zere, kendilerince belirlenecek g�nl�k kazanc�n % 32'si �zerinden hesaplanacak primlerini borcun tebli�i tarihinden itibaren bir ay i�inde �demeleri �art� ile bor�land�r�larak, bor�land�r�lan s�releri sigortal�l�klar�na say�l�r.

Bir ay i�inde �denmeyen bor�lanmalar i�in ise yeni ba�vuru �art� aran�r. Primi �denmeyen bor�lanma s�releri hizmetten say�lmaz. Bor�lanma s�relerinin ne �ekilde belgelenece�ini belirlemeye Kurum yetkilidir.

Bu Kanuna g�re tespit edilen sigortal�l��n ba�lang�� tarihinden �nceki s�reler i�in bor�land�r�lma halinde, sigortal�l��n ba�lang�� tarihi, bor�land�r�lan g�n say�s� kadar geriye g�t�r�l�r. Sigortal�l�k bor�lanmas� ile ayl�k ba�lanmas�na hak kazan�lmas� durumunda, ilgililere borcun �dendi�i tarihi takip eden ay ba��ndan itibaren ayl�k ba�lan�r.

Bor�lan�lan s�reler, uzun vadeli sigorta ve genel sa�l�k sigortas� bak�m�ndan;

Birinci f�kran�n (a), (b), (d), (e), (f), (g) ve (h) bentleri gere�i bor�lananlar, bor�land�� tarihteki 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n ilgili bendine g�re,
Birinci f�kran�n (c) ve (�) bentleri gere�i bor�lananlar, 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendine g�re,

sigortal�l�k s�resi olarak de�erlendirilir.

Bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden sonraki s�relere ait bor�lanmalarda; bor�lan�lan prime esas g�n say�s� bor�lan�lan ilgili aylara mal edilir. Se�ilen prime esas kazan�, borcun �dendi�i tarihteki prime esas asgari kazanca oranlanarak, s�z konusu oran ilgili ay�n prime esas asgari kazanc� ile �arp�l�r. Bulunan tutar, ilgili ay�n prime esas kazanc� kabul edilir. Ancak hesaplanan prime esas kazan� hi�bir suretle o ay�n prime esas azami kazanc�n� ge�emez.

Madde - 42: Bildirim ve itiraz

Kurum, sigortal�ya veya hak sahiplerine ba�lanacak gelir, ayl�k veya toptan �demeleri, gerekli belgelerin ve incelemelerin tamamland�� tarihten itibaren en ge� �� ay i�inde hesap ve tespit ederek sonu�lar�n� yaz� ile bildirir. �lgililer, yaz�y� ald�klar� g�nden ba�lamak �zere iki ay i�inde Kuruma veya Kurumca verilen karar �zerine, yetkili mahkemeye ba�vurarak Kurum karar�na itirazda bulunabilir. Mahkemeye itiraz, karar�n uygulanmas�n� geciktirmez.

BE��NC� B�L�M
Kamu G�revlilerine �li�kin H�k�mler

Madde - 43: Cumhurba�kanl��, T�rkiye B�y�k Millet Meclisi Ba�kanl�� ve Ba�bakanl�k g�revinde bulunanlar�n ayl�klar�

Cumhurba�kan� iken bu g�revinden herhangi bir nedenle ayr�lanlara, istekleri �zerine, m�racaat tarihini takip eden ay ba��ndan itibaren, istek tarihinde Cumhurba�kan�na �denmekte olan ayl�k �dene�in % 40'� oran�nda ya�l�l�k ayl�� ba�lan�r.

Ancak, herhangi bir nedenle g�revden ayr�lan Cumhurba�kan�, 28 inci maddeye g�re ya�l�l�k ayl��na hak kazan�yorsa, 29 uncu maddeye g�re ya�l�l�k ayl�� ayr�ca hesaplan�r ve ayl�klardan y�ksek olan� ya�l�l�k ayl�� olarak ba�lan�r. 28 inci maddeye g�re ayl��a hak kazanamamas� halinde birinci f�kraya g�re ba�lanan ayl��n t�m�, 28 inci maddeye g�re ayl��a hak kazanmas� halinde ve 29 uncu maddeye g�re hesaplanan ayl�k, birinci f�kraya g�re ba�lanan ayl�ktan d��kse aradaki fark, Hazineden tahsil edilir.

T�rkiye B�y�k Millet Meclisi Ba�kan� veya Ba�bakan iken bu g�revinden herhangi bir nedenle ayr�lanlara, istekleri �zerine, m�racaat tarihini takip eden ay ba��ndan itibaren, istek tarihindeki Cumhurba�kan�na �denmekte olan ayl�k �dene�in % 40'� esas al�narak Cumhurba�kan�na ba�lanacak ya�l�l�k ayl��n�n % 75'i oran�nda ya�l�l�k ayl�� ba�lan�r.

Ancak herhangi bir nedenle g�revden ayr�lan T�rkiye B�y�k Millet Meclisi Ba�kan� veya Ba�bakan, 28 inci maddeye g�re ya�l�l�k ayl��na hak kazan�yorsa, 29 uncu maddeye g�re ya�l�l�k ayl�� ayr�ca hesaplan�r ve ayl�klardan y�ksek olan� ya�l�l�k ayl�� olarak ba�lan�r. 28 inci maddeye g�re ayl��a hak kazan�lam�yorsa ��nc� f�kraya g�re ba�lanan ayl��n t�m�, 28 inci maddeye g�re ayl��a hak kazan�l�yor ve 29 uncu maddeye g�re hesaplanan ayl�k, ��nc� f�kraya g�re ba�lanan ayl�ktan d��kse aradaki fark Hazineden tahsil edilir.

Cumhurba�kan�, T�rkiye B�y�k Millet Meclisi Ba�kan� veya Ba�bakan iken veya bu g�revlerden ayr�ld�ktan sonra �lenlerin hak sahiplerine, bu maddeye g�re hesap edilen ayl�k 34 �nc� madde h�k�mlerine g�re �l�m ayl�� olarak ba�lan�r.

Bu madde kapsam�nda ba�lanan gelir ve ayl�klar, 55 inci maddenin ikinci f�kras� h�k�mlerine g�re art�r�l�r.

Madde - 44: Baz� kamu g�revlilerine ya�l�l�k ayl�� ba�lanacak haller

Bu Kanun h�k�mlerinin uygulanmas�nda bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda sigortal� say�lan baz� kamu g�revlilerine ya�l�l�k ayl�� ba�lanmas�na ili�kin a�a��daki h�k�mler uygulan�r:

5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununun 40 �nc� maddesi gere�ince ya� haddinden emekliye ayr�lanlara 5400 g�n prim �deme g�n say�s� olmas� halinde,
�zel kanunlar� gere�ince kadrosuzluk nedeniyle emekliye sevk edilenlere ya� �art� aranmaks�z�n, prim �deme g�n say�s� 9000 g�n olmas� halinde,

ya�l�l�k ayl�� ba�lan�r.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda olanlardan subay, astsubay, askeri memurlarla uzman jandarma ve uzman erba�lar ahlak noktas�ndan h�k�mle veya yetersizlik ya da disiplin sebeplerinden dolay� sicilleri �zerine veyahut askeri mahkemelerce verilecek kararlar �zerine kurumlar�nca re'sen, bunlar d��nda kalanlar ise ahlak ve yetersizlik sebeplerinden dolay� y�netmeli�ine g�re sicilleri �zerine kurumlar�nca re'sen emekliye sevk edilenlere ise, 28 inci maddenin ikinci ve ��nc� f�kras�nda belirtilen ya� ve prim �deme g�n say�s�n� tamamlamalar� halinde ya�l�l�k ayl�� ba�lan�r.

Birinci f�kran�n (a) ve (b) bentleri gere�ince ba�lanan ya�l�l�k ayl�klar�, 28 inci maddenin ikinci ve ��nc� f�kras�nda aranan ya� ve prim �deme g�n say�s� tamamlan�ncaya kadar bunlar� �al��t�ran kamu idarelerinden tahsil edilir.

Madde - 45: Kanunlar� gere�ince g�revden uzakla�t�r�lanlar, tutuklananlar veya g�revine son verilenlerin sigortal�l�klar� ve primleri

Bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda olan sigortal�lardan g�revden uzakla�t�r�lan, g�revi ile ilgili olsun veya olmas�n herhangi bir su�tan tutuklanan veya g�zalt�na al�nanlardan, kanunlar� gere�ince eksik ayl��a m�stahak bulunanlar�n prime esas kazan�lar�n�n yar�s�; kanunlar�na g�re bu m�ddetler i�in sonradan g�revlerine iade edilerek tam ayl��a hak kazananlar�n ise prime esas kazan�lar�n�n tamam� �zerinden prim al�n�r.

G�revine son verilenlerden yarg� karar� ile g�revlerine iade edilenlerin primleri, g�reve son verildi�i tarihten g�revine ba�lad�� tarihe kadar kendi kadrosunun veya emsali kadronun prime esas kazanc�na g�re hesaplan�r. Bu durumdakilerin primlerine ait sigortal� ve i�veren hisselerinin gecikme cezas� ve gecikme zamlar� kurumlar�nca �denir ve bu s�reler sigortal�l�k s�resinden say�l�r.

Birinci ve ikinci f�kraya g�re sigortal�l�k durumu de�i�enler i�in ek bildirge d�zenlenerek Kuruma verilir ve bu durumda 102 nci madde h�k�mleri uygulanmaz.

Bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda sigortal� say�lanlardan, ilgili kanunlar� gere�ince kulland�klar� ayl�ks�z izin s�relerinin bitiminden sonra g�reve ba�layanlar ile g�reve ba�lamas� i�in tan�nan s�relerde bu Kanunun 67 nci maddesinde aranan 30 g�nl�k prim �deme �art� aranmaz.

Madde - 46: Baz� kamu g�revlilerinin prime esas kazan�lar� ve prime esas kazan� �st s�n�r�

Harp okullar� ile fak�lte ve y�ksek okullarda silahl� kuvvetler hesab�na okuyanlar�n ve astsubay meslek y�ksek okulu ��rencilerinin ��renci har�l�klar� ile ilgisine g�re en az ayl�k alan te�men veya astsubay �avu�un prime esas kazan�lar� aras�ndaki fark�n primi; polis akademisi ile fak�lte ve y�ksek okullarda Emniyet Genel M�d�rl�� hesab�na okuyan veya kendi hesab�na okumakta iken Emniyet Genel M�d�rl�� hesab�na okumaya devam eden ��rencilerin ��renci har�l�klar� ile komiser yard�mc�s� veya polis memuru prime esas kazan�lar� aras�ndaki fark�n primi, ��renciler ad�na kurumlar�nca �denir.

Fak�lte veya y�ksek okullarda kendi hesab�na okuduktan sonra subay naspedilen veya yedek subayl�k hizmetini takiben subayl��a ge�irilenler ile fak�lte ve y�ksekokullarda kendi hesab�na okuduktan sonra, komiser yard�mc�s� veya polis memuru olarak atananlar�n y�ksek ��renim s�resinin fiili hizmetten say�lmas� nedeni ile do�acak bor�lanma bedeli, ilgisine g�re talep tarihindeki en az ayl�k alan te�menin veya komiser yard�mc�s�n�n prime esas kazanc� �zerinden, sigortal� prim hissesi kendilerince, i�veren prim hissesi de kurumlar�nca verilmek suretiyle borcun tebli� tarihinden itibaren iki y�l i�inde e�it taksitler halinde �denir.

Talim ve manevra i�in r�tbe ile silah alt�na al�nan 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda olan sigortal�lardan r�tbelerinin prime esas kazan�lar�, vazifelerinin prime esas kazanc�ndan fazla olanlar�n prime esas kazan� farklar�na ait primleri vazife g�rd�kleri kurumlar�nca ve seferberlik ve harp i�in silah alt�na al�nanlardan vazifelerinin prime esas kazan�lar�, r�tbelerinin prime esas kazanc�ndan fazla olanlar�n prime esas kazan�lar� aras�ndaki fark�n primleri de, r�tbelerinin prime esas kazanc�n� �deyen kamu idaresince kesilerek Kuruma �denir.

Kamu g�revlilerinin k�sa ve uzun vadeli sigorta kollar�n�n uygulamas� bak�m�ndan prime esas kazan�lar�n�n tespitinde 82 nci maddede belirtilen �st s�n�r aranmaz. Ancak yurt d��nda ge�ici ya da s�rekli g�reve g�nderilen kamu g�revlilerinin prime esas kazanc� olarak, T�rkiye'deki emsali kadrodaki sigortal�n�n prime esas kazanc� ile yurt d��nda g�revlendirme �ncesindeki g�revlerinin prime esas kazanc�ndan y�ksek olan� esas al�n�r.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda bulunanlara ge�ici i� g�remezlik �dene�i verildi�i s�rece, bunlar�n uzun vadeli sigorta kollar� primleri ile genel sa�l�k sigortas� primleri i�verenlerince �denmeye devam edilir.

Madde - 47: Vazife malull��, harp malull�� ile harp malullerine verilecek malull�k zamm� ve vazife malullerine verilecek s�rekli i� g�remezlik geliri kar��l��

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�ndaki kamu g�revlileri i�in 13 �nc� maddede yaz�l� i� kazas�; vazifelerini yapt�klar� s�rada vazifelerinden veya vazifeleri d��nda kurumlar�n verdi�i herhangi bir kuruma ait ba�ka i�leri yaparken bu i�lerden veya kurumlar�n menfaatini korumak maksad�yla bir i� yaparken ya da g�revleriyle ilgili olarak i�e geli�i ve i�ten d�n�� s�ras�nda do�mu� olursa, buna vazife malull�� ve bunlara u�rayanlara da vazife malul� denir. Bunlar�n s�rekli i� g�remezlik gelirleri, 19 uncu madde h�k�mlerine g�re hesaplan�r.

Subay (yedek subay dahil), astsubay, uzman jandarma, uzman erba� ile T�rk Silahl� Kuvvetlerince g�revlendirilen ve bu Kanun kapsam�nda bulunan sigortal�lardan;

Harpte fiilen ate� alt�nda,
Harpte, harp b�lgelerindeki harp harekat ve hizmetleri s�ras�nda, bu harekat ve hizmetlerin sebep ve etkileriyle,
Harpte veya harbe haz�rl�k devresinde her �e�it d��man silahlar�n�n etkisiyle,
Askeri harekat� gerektiren i� tedip ve s�n�r hareketleri s�ras�nda, bu hareketlerin sebep ve etkisiyle,
Bar��ta veya ola�an�st� hallerde, emir veya g�rev ile u�u� yapan u�ucularla hangi meslek ve s�n�ftan olursa olsun emirle g�revli olarak u�akta bulunanlardan u�u�un havadaki ve yerdeki sebepleriyle ve yine emir ve g�rev ile dal�� yapan dalg��larla, hangi meslek ve s�n�ftan olursa olsun emirle g�revli olarak denizalt� gemisinde veya dalg�� k�tas�nda bulunanlardan denizalt�c�l��n veya dalg��l��n �e�itli sebep ve tesirleriyle,
Anayasan�n 92 nci maddesi veya T�rkiye'nin taraf oldu�u uluslararas� s�zle�meler uyar�nca yabanc� �lkelere T�rk Silahl� Kuvvetleri g�nderilmesini gerektiren durumlarda, birliklerin bulunduklar� yerlerden hareketlerinden itibaren yurt i�inde, yurt d��nda, yabanc� �lkelerde veya yurda d�n�� s�ras�nda,

bu Kanunun 19 uncu maddesinde belirtildi�i �ekilde s�rekli i� g�remezlik gelirine esas olacak �ekilde meslekte kazanma g�c�n� kaybeden veya bu Kanunun 25 inci maddesine g�re malul say�lmay� gerektirecek derecede malul olanlara, harp malul� denir.

Bunlardan uzman erba�lara bulunduklar� kademenin �� ilerisindeki kademenin, uzman jandarmalara bulunduklar� r�tbenin bir �st r�tbesinin ayn� kademesinin; astsubaylarla yarbay r�tbesine kadar (yarbay hari�) bir �st r�tbenin ayn� kademesinin, yarbaylara albay, albaylara k�demli albay, k�demli albay ile general ve amirallere bir �st r�tbenin, bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda bulunan sigortal�lara ise bir �st derecesine veya kademesine kar��l�k gelen prime esas kazanc� �zerinden s�rekli i� g�remezlik geliri ba�lan�r.

Bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (a) ve (b) bentleri kapsam�nda bulunan sigortal�lardan, T�rk Silahl� Kuvvetlerince g�revlendirilenlere, ��renim durumlar�na g�re 14/7/1965 tarihli ve 657 say�l� Devlet Memurlar� Kanununun 36 nc� maddesinde tespit edilen giri� derece ve kademesinin bir �st derecesindeki ayn� kademesine kar��l�k gelen prime esas kazan� �zerinden; bunlardan ��renim g�rmemi� olanlara ayn� i� g�remezlik derecesinden s�rekli i� g�remezlik geliri alan ve Devlet Memurlar� Kanununa ekli g�sterge tablosundaki ilkokulu bitiren sigortal�ya ba�lanmas� icap eden derece ve kademesinin bir �st derecesindeki ayn� kademesine kar��l�k gelen prime esas kazan� �zerinden s�rekli i� g�remezlik geliri ba�lan�r. Bulunduklar� derecenin bir �st derecesi olmayanlar i�in o derecenin �� ilerisindeki kademe g�stergesi, �� ilerisindeki kademe g�stergesi olmayanlar i�in de o derecenin son kademe g�stergesi esas al�n�r.

Sigortal�lardan harp malul� olanlara ba�lanacak s�rekli i� g�remezlik geliri, harp malul� erlere ba�lanacak s�rekli i� g�remezlik gelirinden az olamaz.

Harp malullerinin, malull�k derecesine g�re a�a��daki yaz�l� g�stergelerin, memur ayl�k katsay�s� ile �arp�m� sonucu bulunacak miktar "Harp malull�� zamm�" olarak s�rekli i�g�remezlik gelirlerine ayr�ca eklenir.

�� G�remezlik Derecesi	G�stergeler
% 81 ve �zeri	1100
% 67 ila 80	1000
% 51 ila 66	900
% 41 ila 50	800
% 31 ila 40	700
% 21 ila 30	600
% 10 ila 20	450

Harp malul� say�lanlardan bir harekat�n ba�ar�yla sonu�lanmas�n� �ahsen sa�lad�� ve �rnek tutulacak cesaret ve fedakarl�k g�sterdi�i s�ralarda bu malull��e u�rad�klar� usul�ne g�re s�ral� �stlerince saptanan T�rk Silahl� Kuvvetleri mensuplar� ile T�rk Silahl� Kuvvetlerince g�revlendirilen sivil g�revlilere, Genelkurmay Ba�kanl��n�n uygun g�rmesi ve Milli Savunma Bakan�n�n onay� ile harp malull�� zamlar� % 25 fazlas�yla ba�lan�r.

5434 say�l� Kanunun harp malull�� h�k�mlerine ili�kin di�er kanunlarda yap�lan at�flar bu maddeye yap�lm�� say�l�r.

Bu madde gere�ince s�rekli i� g�remezlik geliri almakta iken veya ba�lanmas� gerekirken �lenlerin hak sahiplerine harp malull�� zamm� da dahil olmak �zere prim �deme g�n say�s�na bak�lmaks�z�n �l�m ayl�� ba�lan�r.

Harp malul� olanlara verilecek her t�rl� malull�k zamm� tutar�n�n Kurumca belirlenecek pe�in sermaye de�eri toplam� en ge� bir ay i�inde Milli Savunma Bakanl�� veya ��i�leri Bakanl�� taraf�ndan Kurumun g�sterece�i hesaplara yat�r�l�r. S�resinde yat�r�lmayan tutarlar i�in 89 uncu madde h�k�mleri uygulan�r.

Bu madde gere�ince kendilerine s�rekli i� g�remezlik geliri ba�lananlar�n, sigortal� olarak �al��maya ba�lamalar� halinde bu gelirleri kesilmez.

Harp malullerinin hak sahiplerine ba�lanacak �l�m gelirinin tutar�, harp malull�� zamm� da ayr�ca dikkate al�narak hesap edilir.

Harp malulleri, vazife malulleri ve malul olanlar istekleri halinde, bu Kanun h�k�mleri uygulanmaks�z�n malull�klerinin engel olmad�� ba�ka vazife veya s�n�flara nakil suretiyle tayinleri yap�lmak �zere, istifa etmi� say�l�rlar. Bunlar�n, istifa etmi� say�lmalar�ndan sonra dahi, bu Kanun h�k�mlerinin uygulanmas�n� isteme haklar� sakl�d�r. Ancak, kurumlar�nda ba�ka vazife veya s�n�flara nakli m�mk�n olanlardan, �zel kanunlar�na g�re y�k�ml�l�k s�resine tabi olanlar, bu y�k�ml�l�klerini tamamlamad�k�a veya maluliyetlerinin yeni vazifelerine de mani oldu�una dair bu Kanun h�k�mlerine g�re yeniden rapor almad�k�a bu haklar�n� kullanamazlar.

Bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda sigortal� say�lan T�rk Silahl� Kuvvetleri personelinin harp malull��, i� kazas�, meslek hastal�� ve malull�k sonucu �al��ma g�c� kayb� ve i� g�remezlik derecelerinin tespiti, T�rk Silahl� Kuvvetleri Sa�l�k Yetene�i Y�netmeli�i h�k�mleri esas al�narak Kurum taraf�ndan belirlenir.

Madde - 48: Kamu g�revlilerinin emekliye sevk onaylar�

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda olanlar�n ya�l�l�k veya malull�k ayl�� almak �zere g�revleriyle ili�iklerinin kesilmesi;

Re'sen emekliye sevk hallerinde, sigortal�n�n �al��t�� g�reve atamas�ndaki usule g�re atamaya yetkili makam�n,
�stek �zerine veya ya� haddi veya malull�k hallerinde atamaya yetkili makam�n,
T�rkiye B�y�k Millet Meclisi �yeleri, belediye ba�kanlar�, belediye meclisi ve il genel meclisi �yelerinin ya�l�l�k ayl�� taleplerinde, maluliyet ve ya� haddi hallerinde adlar�na prim kesilmi� en son kurumun en y�ksek amirinin, bunlardan bu g�revlerinden �nce herhangi bir kamu kurumuna tabi olarak �al��mayanlar�n son defa g�rev yapt�klar� yer ba�kan�n�n,
Kurumlar�n y�netim kurulu �yelerinin istek, maluliyet ve ya� haddi hallerinde, atanmalar�nda atamay� yapan kurumun en y�ksek amirinin,
Dan��tay Ba�kan�n�n istek, maluliyet ve ya� haddi hallerinde Ba�bakanl�k, Say��tay Ba�kan�n�n ayn� halleri i�in T�rkiye B�y�k Millet Meclisi Ba�kanl��,

onay� ile tekemm�l eder.

�zel kanun h�k�mleri hari� olmak �zere yetkili makam�n emekliye sevk onay�, talep tarihinden itibaren bir ay� ge�emez. Bakanlar Kurulu karar� veya m��terek kararname ile atananlar�n g�revleriyle ili�iklerinin kesilmesi ilgili bakan�n onay� ile tekemm�l eder.

�zelle�tirilmeleri sonucu sermayesindeki kamu pay� % 50'nin alt�na d��en kurulu�lar ile sat�� veya devri yap�lm�� olan kurulu�larda �al��makta iken emekliye ayr�lanlar i�in emekliye sevk onay� aranmaz. Birinci f�kran�n (b) bendine g�re emekliye ayr�lmak isteyenler i�in her durumda, istek tarihinden itibaren bir ayl�k s�re sonunda ili�ikleri kesilmi� say�l�r.

Madde - 49: �tibari hizmet s�releri ve itibari hizmet s�resi primi

�tibari hizmet s�resi, bu Kanuna g�re ba�lanacak ayl�klar ve yap�lacak toptan �demelerin hesab�nda fiilen �al��lmak suretiyle ge�en hizmet s�relerine eklenen s�redir. Sigortal�lar�n a�a��da yaz�l� g�revlerde ge�en zamlar hari�, fiili hizmet s�relerinin her y�l� i�in;

Subay (yedek subay dahil), astsubay, uzman jandarma ve uzman erba�lardan;
1. Harbi do�uran genel ve k�smi seferberli�e kat�lanlar�n, harbin ilan�ndan seferberli�in bitim tarihine,
2. Seferberli�i gerektiren i� tedip hareketlerine fiilen kat�lan birliklerde g�revli olanlar�n, �arp��malar�n ba�lang�c�ndan seferberli�in sona erdi�i tarihe,
3. Harp veya seferberlik ilan edilmeden, Anayasan�n 92 nci maddesi veya T�rkiye'nin taraf oldu�u uluslararas� s�zle�meler uyar�nca, yabanc� �lkelere g�nderilen T�rk Silahl� Kuvvetlerinde g�rev yapanlar�n, yabanc� �lkeye g�nderildi�i tarihten T�rkiye'ye d�n�� tarihine,
kadar ge�en tutsakl�k s�releri dahil fiili hizmet s�relerinin,
4 �nc� madde gere�i sigortal� say�lanlardan birinci f�kran�n (a) bendinin (1), (2) ve (3) numaral� alt bentlerinde yaz�l� hareketlere sivil g�revli, er veya erba� olarak kat�lanlar�n, bu durumlarda ge�en fiili hizmet s�relerinin, bu tarihlerden sonra devam eden tutsakl�k s�relerinin,
Harp halinde d��mana tutsak d��en veya d��man taraf�ndan enterne edilen sigortal�lardan kanunlar� gere�ince, ayl�klar� �denmek suretiyle, s�zle�meli personel hari� olmak �zere kurumlar� ile ilgileri kesilmeyenlerin, bu durumlarda ge�en fiili hizmet s�relerinin,

bir kat�, itibari hizmet s�resi olarak eklenir. Bu nedenlerle eklenecek itibari hizmet s�relerinin toplam�, be� y�ldan fazla olamaz.

T�rk Silahl� Kuvvetleri, Milli �stihbarat Te�kilat� M�ste�arl��, Emniyet Genel M�d�rl�� ve Orman Genel M�d�rl��nde pilot olan ve olmayan u�ucu, denizalt�c�, dalg��, kurba�a adam ve para��t��lerin bu g�revlerinde ge�irdikleri fiili hizmet s�relerinin her y�l� i�in alt� ay itibari hizmet s�resi eklenir. Bunlardan bu maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendinin (1) ve (2) numaral� alt bentlerinde g�sterilenler i�in itibari hizmet s�resi zamlar� ayr�ca eklenir. Bu f�kradaki nedenlere ba�l� olarak eklenecek itibari hizmet s�relerinin hesab�nda, be� y�ll�k s�n�r uygulanmaz.

�tibari hizmet s�releri, ayl�k ba�lama oran�n�n hesab�nda prim �deme g�n say�s�na eklenir. Bu s�reler malull�k, ya�l�l�k ve �l�m ayl�� ba�lanmas� i�in gerekli prim g�n say�s�, ya� ve emekli ikramiyesi hesab�nda nazara al�nmaz.

Her y�l sonunda, sigortal�n�n fiili hizmet s�resine bu maddenin birinci f�kras�n�n (a), (b) ve (c) bentleri ile ikinci f�kras� h�k�mleri uyar�nca eklenen itibari hizmet s�resinin her otuz g�n� i�in, y�l�n son ay�nda sigortal� ad�na �denen sigortal� ve i�veren prim toplam� kadar ayr�ca itibari hizmet s�resi primi i�verenden tahsil edilir. S�resinde yat�r�lmayan tutarlar i�in 89 uncu madde h�k�mleri uygulan�r.

ALTINCI B�L�M
�ste�e Ba�l� Sigorta H�k�mleri

Madde - 50: �ste�e ba�l� sigorta ve �artlar�

�ste�e ba�l� sigorta; ki�ilerin iste�e ba�l� olarak prim �demek suretiyle uzun vadeli sigorta kollar�na ve genel sa�l�k sigortas�na tabi olmalar�n� sa�layan sigortad�r.

�ste�e ba�l� sigortal� olabilmek i�in T�rkiye'de yasal olarak ikamet edenlerde;

Bu Kanuna tabi zorunlu sigortal� olmay� gerektirecek �ekilde �al��mamak veya sigortal� olarak �al��makla birlikte, ay i�erisinde 30 g�nden az �al��mak veya son bir y�l i�inde 360 g�nden az �al��mak ya da tam g�n �al��mamak,
Kendi sigortal�l�� nedeniyle ayl�k ba�lanmam�� olmak,
18 ya��n� doldurmu� bulunmak,
�ste�e ba�l� sigorta talep dilek�esiyle Kuruma ba�vuruda bulunmak,

�artlar� aran�r.

Madde - 51: �ste�e ba�l� sigorta ba�lang�c� ve sona ermesi

�ste�e ba�l� sigortal�l�k, m�racaat�n Kurum kay�tlar�na intikal etti�i tarihi takip eden g�nden itibaren ba�lar.

�ste�e ba�l� sigortal� olarak prim �denen tarihlerde, 4 �nc� maddeye g�re sigortal� olmay� gerektirecek �al��mas� bulundu�u tespit edilenlerin, zorunlu sigortal�l�kla �ak��an iste�e ba�l� prim �denen s�releri iptal edilerek, bu s�reye ili�kin �dedikleri primler ilgililere iade edilir.

�ste�e ba�l� sigortal�l�k;

�ste�e ba�l� sigortal�l��n� sona erdirme talebinde bulunanlar�n, primi �denmi� son g�n� takip eden g�nden,
Ayl�k talebinde bulunanlar�n, ayl��a hak kazanm�� olmak �art�yla talep tarihinden,
�len sigortal�n�n �l�m tarihinden,

itibaren sona erer.

�ste�e ba�l� sigorta primi �denmi� s�reler, malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� ile genel sa�l�k sigortas� h�k�mlerinin uygulamas�nda dikkate al�n�r ve bu s�reler 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�nda sigortal�l�k s�resi olarak kabul edilir.

Madde - 52: �ste�e ba�l� sigorta primleri ve �denmesi

�ste�e ba�l� sigorta primi, 82 nci maddeye g�re belirlenen prime esas kazanc�n alt s�n�r� ile �st s�n�r� aras�nda, sigortal� taraf�ndan belirlenen g�nl�k kazan� ve prim �deme g�n say�s� �zerinden bulunacak kazanc�n % 32'sidir. Bunun % 20'si malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi, % 12'si genel sa�l�k sigortas� primidir.

�ste�e ba�l� sigortal� olanlar, bakmakla y�k�ml� olunan ki�i olsa dahi, 60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�nda genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r ve genel sa�l�k sigortas� primini de �demekle y�k�ml�d�rler.

Ait oldu�u aydan itibaren en ge� 12 ay i�inde 89 uncu maddenin ikinci f�kras�na g�re hesaplanacak gecikme cezas� ve gecikme zamm�yla birlikte �denmeyen s�reler, sigortal�l�k s�resinden say�lmaz. Bu 12 ayl�k s�reden sonra �denen primler 89 uncu maddenin ��nc� f�kras� h�k�mlerine g�re iade edilir.

�ste�e ba�l� sigortal�lar�n zorunlu sigortal�l�k nedeniyle prim borcunun bulunmas� halinde, iste�e ba�l� sigortaya tabi �denen primler �ncelikle zorunlu sigortal�l�k nedeniyle Kuruma olan bor�lar�na mahsup edilir.

YED�NC� B�L�M
K�sa ve Uzun Vadeli Sigorta Kollar�na �li�kin Ortak H�k�mler

Madde - 53: Sigortal�l�k hallerinin birle�mesi

Sigortal�n�n, 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortal�l�k nedenlerinden birden fazlas�na ayn� anda tabi olmas�n� gerektirecek �ekilde �al��mas� halinde; �ncelikle (c) bendi kapsam�nda, (c) bendi kapsam�nda �al��mas� yoksa ilk �nce ba�layan sigortal�l�k ili�kisi esas al�narak sigortal� say�l�r.

Sigortal�n�n, 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortal�l�k halleri ile 5 inci maddenin (a) ve (e) bentlerine tabi sigortal�l�k hallerinin �ak��mas� halinde, 4 �nc� madde kapsam�nda sigortal� say�l�r ve birinci f�kra h�km� uygulan�r.

Sigortal�n�n, bu madde h�km�ne g�re sigortal� say�lmas� gereken sigortal�l�k halinden ba�ka bir sigortal�l�k hali i�in prim �demi� olmas� durumunda, �denen primler birinci f�kraya g�re esas al�nan sigortal�l�k hali i�in �denmi� ve esas al�nan sigortal�l�k halinde ge�mi� kabul edilir.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten itibaren ilk defa sigortal� say�lanlardan 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlas�na tabi olarak �al��m�� olanlar�n ayl�k ba�lanma taleplerinde, en son sigortal� say�ld�� tarihten geriye do�ru en fazla sigortal�l��n ge�ti�i sigortal�l�k hali esas al�n�r.

Madde - 54: Ayl�k ve gelirlerin birle�mesi

Bu Kanuna g�re ba�lanacak ayl�k ve gelirlerin birle�mesi durumunda;

Uzun vadeli sigorta kollar�ndan;
1. Hem malull�k hem de ya�l�l�k ayl��na hak kazanan sigortal�ya, bu ayl�klardan y�ksek olan�, ayl�klar e�itse yaln�z ya�l�l�k ayl��,
2. Malull�k veya ya�l�l�k ayl�� ile birlikte, �len e�inden dolay� da ayl��a hak kazanan sigortal�ya her iki ayl��,
3. Ana ve babas�ndan ayr� ayr� ayl��a hak kazanan �ocuklara, y�ksek olan ayl��n tamam�, az olan ayl��n yar�s�,
4. Birden fazla �ocu�undan ayl��a hak kazanan ana ve babaya en fazla �demeye imkan veren ilk iki dosyadan y�ksek olan ayl��n tamam�, d��k olan ayl��n yar�s�,
5. K�z �ocuklar�n�n hem e�inden, hem de ana ve babas�ndan �l�m ayl��na hak kazanmas� halinde, tercih etti�i ayl��,
ba�lan�r.
K�sa vadeli sigorta kollar�ndan;
1. S�rekli i� g�remezlik geliriyle birlikte �len e�inden dolay� da gelire hak kazanan e�e her iki geliri,
2. Ana ve babadan ayr� ayr� gelire hak kazananlara, y�ksek olan gelirin tamam�, az olan�n yar�s�,
3. Birden fazla �ocu�undan gelire hak kazanan ana ve babaya, en fazla �demeye imkan veren ilk iki dosyadan y�ksek olan ayl��n tamam�, d��k olan ayl��n yar�s�,
4. K�z �ocuklar�n�n hem e�inden, hem de ana ve babas�ndan �l�m gelirine hak kazanmas� halinde tercih etti�i geliri,
ba�lan�r.
Malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� ile i� kazas� ve meslek hastal�� sigortas�ndan hak kazan�lan ayl�k ve gelirler birle�irse, sigortal�ya veya hak sahibine bu ayl�k veya gelirlerden y�ksek olan�n tamam�, az olan�n yar�s�, e�itli�i halinde ise i� kazas� ve meslek hastal��ndan ba�lanan gelirin t�m�, malull�k ve ya�l�l�k ayl��n�n yar�s� ba�lan�r.
Birinci f�kradaki s�ralamaya g�re yap�lacak de�erlendirmeler sonucunda, bir ki�ide ikiden fazla gelir veya ayl�k birle�ti�i takdirde, bu gelir ve ayl�klardan en fazla �demeye imkan veren iki dosya �zerinden gelir veya ayl�k ba�lan�r, di�er dosya veya dosyalardaki gelir ve ayl�k haklar� durum de�i�ikli�i veya di�er bir dosyadan gelir veya ayl��a hak kazan�ld�� tarihe kadar d��er.

Madde - 55: Gelir ve ayl�klar�n d�zeltilmesi, y�kseltilmesi, �denmesi ve yoklama i�lemleri

Bu Kanuna g�re gelir veya ayl�k ba�lanan sigortal� ile hak sahibi ki�ilerin durumlar�n�n, kendilerine veya ba�ka hak sahiplerine ba�lanm�� bulunan gelir veya ayl�k tutar�n�n d�zeltilmesini gerektirir bir �ekilde de�i�mesi halinde gelir veya ayl�k tutarlar�, de�i�ikli�in meydana geldi�i tarihten sonraki �deme d�nemi ba��ndan ba�lanarak yeni duruma g�re d�zeltilir.

Bu Kanuna g�re ba�lanan gelir ve ayl�klar, her y�l�n Ocak ve Temmuz �deme tarihlerinden ge�erli olmak �zere, bir �nceki alt� ayl�k d�neme g�re T�rkiye �statistik Kurumu taraf�ndan a��klanan en son temel y�ll� t�ketici fiyatlar� genel indeksindeki de�i�im oran� kadar art�r�larak belirlenir.

Sigortal�ya veya hak sahiplerine ba�lanan gelir veya ayl�klar, her ay pe�in olarak �denir. Gelir ve ayl�klar�n �deme d�nemleri, �deme tarihleri, �deme �ekli ve �deme merkezleri Kurumca belirlenir.

Gelir ve ayl�k alma �artlar�n�n devam edip etmedi�ine y�nelik yoklama i�lemlerine ili�kin usul ve esaslar ile bu maddenin uygulanmas�na ili�kin di�er usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelik ile d�zenlenir.

Madde - 56: Gelir ve ayl�k ba�lanmayacak haller

�len sigortal�n�n hak sahiplerinden;

Kesinle�mi� yarg� karar� �zerine, kendisinden ayl�k ba�lanacak sigortal�y� veya gelir ya da ayl�k ba�lanm�� olan sigortal�y�, kasten �ld�ren veya �ld�rmeye te�ebb�s edenlere veya bu Kanun gere�ince s�rekli i� g�remez hale veya malul duruma getirenlere,
Kesinle�mi� yarg� karar� �zerine, kendisinden ayl�k ba�lanacak sigortal�ya veya gelir ya da ayl�k ba�lanmam�� olan sigortal�ya veya hak sahibine kar�� a��r bir su� i�lemesi veya bunlara kar�� aile hukukundan do�an y�k�ml�l�klerini �nemli �l��de yerine getirmemesi nedeniyle �l�me ba�l� bir tasarrufla miras��l�ktan ��kar�lanlara,
Sonraki e�inden dolay� bu Kanuna g�re gelir veya ayl��a hak kazanan dul e�e, �nceki e�inden,

gelir veya ayl�k �denmez. �denmi� bulunan gelir ve ayl�klar, 96 nc� madde h�k�mlerine g�re geri al�n�r.

E�inden bo�and�� halde, bo�and�� e�iyle fiilen birlikte ya�ad�� belirlenen e� ve �ocuklar�n, ba�lanm�� olan gelir ve ayl�klar� kesilir. Bu ki�ilere �denmi� olan tutarlar, 96 nc� madde h�k�mlerine g�re geri al�n�r.

Madde - 57: Ya�

�� kazas�yla meslek hastal�� halinde, hak sahiplerine ba�lanacak gelirlerin hesab�nda, i� kazas�n�n oldu�u veya meslek hastal��n�n hekim veya sa�l�k kurulu raporu ile ilk defa tespit edildi�i tarihte n�fus k�t��nde kay�tl� bulunan do�um tarihleri esas al�n�r.

Malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar�na ili�kin ya� ile ilgili h�k�mlerin uygulanmas�nda, sigortal�lar�n ve hak sahibi �ocuklar�n�n, m�lga 02.06.1949 tarihli ve 5417 say�l� Kanun ve m�lga 04.02.1957 tarihli ve 6900 say�l� Kanun ile 17.07.1964 tarihli ve 506 say�l�, 02.09.1971 tarihli ve 1479 say�l�, 17.10.1983 tarihli ve 2925 say�l�, bu Kanunla m�lga 17.10.1983 tarihli ve 2926 say�l� ve 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� kanunlara, 17.07.1964 tarihli ve 506 say�l� Kanunun ge�ici 20 nci maddesine tabi sand�klara veya bu Kanuna g�re ilk defa malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar�na tabi oldu�u tarihte, n�fus k�t��nde kay�tl� bulunan do�um tarihleri, sigortal�n�n bu Kanuna g�re ilk defa �al��maya ba�lad�� tarihten sonra do�an �ocuklar�n�n ise n�fus k�t��ne ilk olarak yaz�lan do�um tarihleri esas al�n�r.

�� kazas�, meslek hastal��, malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar�ndan gelir ve ayl�k tahsisleri ile sermaye de�erinin hesab�nda, i� kazas�n�n oldu�u veya meslek hastal��n�n hekim raporuyla ilk defa tespit edildi�i veya sigortal�lar�n bu Kanuna ve bu Kanunla y�r�rl�kten kald�r�lm�� kanunlara tabi olarak ilk defa �al��maya ba�lad�� tarihten sonraki ya� d�zeltmeleri dikkate al�nmaz.

N�fus kay�tlar�nda do�um ay ve g�nleri yaz�l� olmayanlar 1 Temmuz'da, do�um ay� yaz�l� olup da g�n� yaz�l� olmayanlar o ay�n birinde do�mu� say�l�r.

T�rk Silahl� Kuvvetleri mensuplar�n�n 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununun 40 �nc� maddesinde belirlenen ya� hadleri sebebiyle emeklilik i�lemleri, do�um tarihlerinde ay ve g�n yaz�l� olmayanlar ile do�um g�nleri 1 Eyl�lden �nce olanlar i�in 1 Eyl�l, do�um g�nleri 1 Eyl�l ve daha sonra olanlar i�in m�teakip y�l�n 1 Eyl�l tarihinde yap�l�r.

Madde - 58: Sosyal Sigorta Y�ksek Sa�l�k Kurulu

Bu Kanunda yaz�l� olan g�revleri yerine getirmek �zere bran�lar� Kurum taraf�ndan belirlenecek uzman hekimlerden olu�an Sosyal Sigorta Y�ksek Sa�l�k Kurulu kurulur. Kurul; Milli Savunma Bakanl��, Sa�l�k Bakanl��, �al��ma ve Sosyal G�venlik Bakanl��, Y�ksek ��retim Kurulu, en fazla �yeye sahip i�veren, i��i ve kamu �al��anlar�n� temsil eden konfederasyonlar, T�rkiye Odalar ve Borsalar Birli�i, T�rkiye Esnaf ve Sanatkarlar� Konfederasyonu, T�rk Tabipleri Birli�i ile Kurum taraf�ndan g�revlendirilecek birer uzman hekimden olu�ur. Ayn� usulle birden fazla Kurul olu�turmaya Bakanl�k yetkilidir.

Kurula, kendi aralar�ndan se�ecekleri �ye ba�kanl�k eder. Ba�kan, yoklu�unda yerine bakacak �yeyi belirler. Kurul, haftada en az bir kez ve en az yedi �ye ile toplan�r, kararlar salt �o�unlukla al�n�r. Kurulda g�revlendirilecek olan hekimlerin hizmet s�releri �� y�l olup, �� y�l sonunda yeniden g�revlendirilebilirler. Bir takvim y�l� i�erisinde mazeretsiz olarak birbirini izleyen be� veya toplam on toplant�ya kat�lmayan �yelerin �yelikleri kendili�inden sona erer. Bu �ekilde �yeli�i sona eren �yenin yerine bir ba�ka ki�i, ayn� usulle g�revlendirilir.

Sosyal Sigorta Y�ksek Sa�l�k Kuruluna i�tirak edenlerden; kat�ld�klar� her toplant� g�n� i�in uhdesinde kamu g�revi bulunanlara (2000), uhdesinde kamu g�revi bulunmayanlara ise (3000) g�sterge rakam�n�n memur ayl�k katsay�s� ile �arp�m� sonucu bulunacak miktarda ve ayda d�rt toplant�y� ge�memek �zere huzur hakk� �denir. Kurulun �al��malar� ile ilgili her t�rl� giderler Kurumca �denir. Kurul gerek g�rd�� hallerde d��ar�dan uzman ki�ilerin g�r��ne ba�vurabilir.

Kurul, sigortal�lar hakk�nda i� kazas� ve meslek hastal�� sonucu s�rekli i� g�remezlik derecesi tespiti ile �al��ma g�c�n�n maluliyeti gerektirecek derecede kayb�na ili�kin Kurumca verilen kararlardan itiraza konu olanlar� inceleyerek karara ba�lar. Kurul, sigortal� veya hak sahiplerinin talebi �zerine g�revlendirdi�i uzman bir hekimi dinlemek zorundad�r.

Kurul, bu Kanunda yaz�l� g�revlerle s�n�rl� olmak kayd�yla, mahkemelerden intikal eden ve bilirki�i s�fat�yla rapor d�zenlenmesi talep edilen dava dosyalar� hakk�nda, gerekli incelemeleri yaparak g�r�� bildirir. Mahkemeler, bahse konu dosyalar i�in belirledi�i bilirki�i �cretini kurul �yelerine iletilmek �zere Kuruma g�nderir.

Sosyal Sigorta Y�ksek Sa�l�k Kurulunun hizmetlerini ifa etmesi i�in gerekli sekretarya i�lemleri Kurumca yerine getirilir. Sosyal Sigorta Y�ksek Sa�l�k Kurulunun g�rev, yetki, �al��ma usul ve esaslar� ile bu maddenin uygulanmas�na ili�kin di�er usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 59: Kurumun denetleme ve kontrol yetkisi

Bu Kanunun uygulanmas�na ili�kin i�lemlerin denetimi, Kurumun denetim ve kontrol ile g�revlendirilmi� memurlar� eliyle y�r�t�l�r. Askeri i�yerlerine ait sigorta i�lemlerinin denetim ve kontrol�, askeri i� m�fetti�leri taraf�ndan da yap�labilir.

Kurumun denetim ve kontrol ile g�revlendirilmi� memurlar�n�n g�revleri s�ras�nda tespit ettikleri Kurum alaca��n� do�uran olay ve bu olaya ili�kin i�lemler, yemin hari� her t�rl� delile dayand�r�labilir. Bunlar taraf�ndan d�zenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar ge�erlidir. ��verenler ve sigortal�lar ile i�yeri sahipleri, tasfiye ve iflas idaresinin memurlar�, i�le ilgili ger�ek ve t�zel ki�iler, Kurumun denetim ve kontrol ile g�revlendirilmi� memurlar�na bilgi verilmek �zere �a�r�ld�klar� zaman gelmek, gerekli olan defter, belge ve delilleri getirip g�stermek ve vermek, g�revlerini yapmak i�in her t�rl� kolayl�� sa�lamak ve bu yoldaki isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle y�k�ml�d�rler. Kurumun denetim ve kontrol ile g�revlendirilmi� memurlar� g�revlerini yaparken, t�m kamu g�revlileri gerekli kolayl�� g�sterir ve yard�mc� olurlar.

Bu Kanunun uygulanmas� bak�m�ndan, Kurumun denetim ve kontrol ile g�revlendirilmi� memurlar�, 4857 say�l� �� Kanununda belirtilen denetim, tefti� ve kontrol yetkisini de haizdir.

�haleli i�ler ile �zel bina in�aat� i�yerleri i�verenlerine, Kuruma prim bor�lar�n�n bulunmad��n� g�steren ili�iksizlik belgesinin verilmesinde, 01.06.1989 tarihli ve 3568 say�l� Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali M��avirlik ve Yeminli Mali M��avirlik Kanununa g�re yetki verilmi� serbest muhasebeci mali m��avirler ile yeminli mali m��avirler taraf�ndan i�yeri kay�tlar�n�n incelenmesi sonucunda Kuruma bildirildi�i tespit edilen i��ilik tutarlar�n�n uygunlu�u, Kurumun denetim yetkisi sakl� kalmak kayd�yla, esas al�nabilir.

Usul ve esaslar� Kurumca belirlenmi� hesaplama y�ntemine uygun olarak serbest muhasebeci mali m��avirler ile yeminli mali m��avirlerce d�zenlenen rapor ile Kuruma yeterli i��ilik bildirilmedi�i anla��lan i�yeri ve i�verenlerinin, tespit edilen fark i��ilik tutar� �zerinden hesaplanacak prim, gecikme cezas� ve gecikme zamm� tutar�n� 102 nci maddenin birinci f�kras�n�n (d) bendi ile (e) bendinin (4) numaral� alt bendi uyar�nca verilecek idari para cezalar� ile birlikte �demeleri kayd�yla ili�iksizlik belgesi verilebilir.

Kurumca belirlenen usul ve esaslara ayk�r� hareket ederek Kurum zarar�na sebebiyet verdi�i anla��lan serbest muhasebeci mali m��avirler ile yeminli mali m��avirler taraf�ndan d�zenlenen raporlar dikkate al�nmaz ve bunlar�n daha sonra d�zenleyecekleri raporlar Kurumca i�leme konulmaz. Ger�e�e ayk�r� rapor d�zenleyen serbest muhasebeci mali m��avirler ile yeminli mali m��avirler, Kurumun bu nedenle u�rad�� zarardan i�verenle birlikte m��tereken ve m�teselsilen sorumlu olup, bunlar hakk�nda, genel h�k�mlere g�re Kurumun takip hakk� sakl�d�r. Meslek mensuplar�, i�verenlerin devaml� i�yerlerinin sigortal�lar� ile yapt�klar� i�ler ile Kurumda tescil edilmemi� veya tescil edilmi� olmakla birlikte i��ilik bildiriminde bulunulmam�� olan yukar�daki i�ler hakk�nda inceleme yapamazlar.

Kamu idarelerinin denetim ve kontrolle g�revlendirilmi� memurlar�, kendi mevzuat� gere�ince i�yerlerinde yapacaklar� soru�turma, denetim ve incelemeler s�ras�nda, �al��t�r�lanlar�n sigortal� olup olmad��n� da tespit ederek, sigortas�z �al��t�r�lanlar� Kuruma bildirmek zorundad�r. Bu kurumlar ayr�ca kendi mevzuatlar� gere�ince yapt�klar� inceleme ve tespitler s�ras�nda bu Kanuna g�re sigortal� say�lanlar�n prime esas kazan�lar�n�n veya sigortal� g�n say�lar�n�n eksik bildirilmesi sonucunu do�uran tespitlerini de en ge� bir ay i�inde Kuruma bildirirler. Kurum bu bildirimleri esas almak �zere gerekli yasal i�lemi yapar. �lgililerin itiraz haklar� sakl�d�r.

Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

��NC� KISIM
Genel Sa�l�k Sigortas� H�k�mleri

B�R�NC� B�L�M
Kapsamdaki Ki�iler ve Tescili

Madde - 60: Genel sa�l�k sigortal�s� say�lanlar

Yerle�im yeri T�rkiye'de olan ki�ilerden;

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n;
1. (a) ve (c) bentleri gere�ince sigortal� say�lan ki�iler,
2. (b) bendi gere�ince sigortal� say�lan ki�iler,
�ste�e ba�l� sigortal� olan ki�iler,
Yukar�daki (a) ve (b) bentlerine g�re sigortal� say�lmayanlardan;
1. 18.06.1992 tarihli ve 3816 say�l� �deme G�c� Olmayan Vatanda�lar�n Tedavi Giderlerinin Ye�il Kart Verilerek Devlet Taraf�ndan Kar��lanmas� Hakk�nda Kanun kapsam�nda ye�il kart verilen ki�iler,
2. Vatans�zlar ve s��nmac�lar,
3. 01.07.1976 tarihli ve 2022 say�l� 65 Ya��n� Doldurmu� Muhta�, G��s�z ve Kimsesiz T�rk Vatanda�lar�na Ayl�k Ba�lanmas� Hakk�nda Kanun h�k�mlerine g�re ayl�k alan ki�iler,
4. 24.02.1968 tarihli ve 1005 say�l� �stiklal Madalyas� Verilmi� Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden �eref Ayl�� Ba�lanmas� Hakk�nda Kanun h�k�mlerine g�re �eref ayl�� alan ki�iler,
5. 28.05.1986 tarihli ve 3292 say�l� Vatani Hizmet Tertibi Ayl�klar�n�n Ba�lanmas� Hakk�nda Kanun h�k�mlerine g�re ayl�k alan ki�iler,
6. 03.11.1980 tarihli ve 2330 say�l� Nakdi Tazminat ve Ayl�k Ba�lanmas� Hakk�nda Kanun h�k�mlerine g�re ayl�k alan ki�iler,
7. 24.05.1983 tarihli ve 2828 say�l� Sosyal Hizmetler ve �ocuk Esirgeme Kurumu Kanunu h�k�mlerine g�re korunma, bak�m ve rehabilitasyon hizmetlerinden �cretsiz faydalanan ki�iler,
8. Harp malull�� ayl�� alanlar ile Ter�rle M�cadele Kanunu kapsam�nda ayl�k alanlar,
9. 18.03.1924 tarihli ve 442 say�l� K�y Kanununun 74 �nc� maddesinin ikinci f�kras�na g�re g�revlendirilen ki�iler,
Oturma izni alm�� yabanc� �lke vatanda�lar�ndan yabanc� bir �lke mevzuat� kapsam�nda sigortal� olmayan ki�iler,
25.08.1999 tarihli ve 4447 say�l� ��sizlik Sigortas� Kanunu gere�ince i�sizlik �dene�inden yararland�r�lan ki�iler,
Bu Kanun veya bu Kanundan �nce y�r�rl�kte bulunan sosyal g�venlik kanunlar�na g�re gelir veya ayl�k ba�lanm�� olan ki�iler,
Yukar�daki bentlerin d��nda kalan ve ba�ka bir �lkede sa�l�k sigortas�ndan yararlanma hakk� bulunmayan ki�iler,

genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r.

6 nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a), (b), (c), (f), (g), (h), (�), (j) ve (k) bentlerinde say�lanlar�n �ncelikle, genel sa�l�k sigortal�s�n�n bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�i olup olmad��na bak�l�r. Genel sa�l�k sigortal�s�n�n bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�i ise tescili yap�lmaz. Aksi takdirde birinci f�kra h�k�mlerinden durumuna uyan bende g�re genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r. Birinci f�kran�n (f) bendi kapsam�nda gelir almas� nedeniyle genel sa�l�k sigortal�s� say�lanlar, ayn� zamanda di�er bentler gere�i de genel sa�l�k sigortal�s� say�lmas� halinde (f) bendi d��ndaki bentler kapsam�nda genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r.

6 nc� maddenin birinci f�kras�n�n (d), (e) ve (l) bentleri kapsam�nda olanlar, ceza infaz kurumlar� ile tutukevleri b�nyesinde bulunan h�k�ml� ve tutuklular, kamu idarelerinin d�� temsilciliklerinde istihdam edilen ve temsilcili�in bulundu�u �lkede s�rekli ikamet izni veya bu devletin vatanda�l��n� da haiz bulunan T�rk uyruklu s�zle�meli personelden, bulundu�u �lkenin sosyal g�venlik kurumunda sigortal� oldu�unu belgeleyenler ile kamu idarelerinin d�� temsilciliklerinde istihdam edilen s�zle�meli personelin uluslararas� sosyal g�venlik s�zle�meleri �er�evesinde ve temsilcili�in bulundu�u �lkenin kamu d�zeninin zorunlu k�ld�� hallerde, bulunulan �lkede sosyal sigorta kapsam�nda sigortal� olanlar, birinci f�kran�n (d) bendi kapsam�na girenler T�rkiye'de bir y�ldan k�sa s�reyle yerle�ik olmas� halinde genel sa�l�k sigortal�s� ve genel sa�l�k sigortal�s�n�n bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�i say�lmazlar.

Birinci f�kran�n (d) ve (g) bentlerinin uygulanmas�nda evli olanlar i�in, e�lerden hangisinin bu maddeye g�re genel sa�l�k sigortal�s�, hangisinin bakmakla y�k�ml� olunan ki�i olaca��n�n tespiti kendi tercihlerine b�rak�l�r. Di�er bentler gere�i e�lerin her ikisinin de genel sa�l�k sigortal�l�k �artlar�n�n olu�mas� halinde her ikisi de ayr� ayr� genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r.

Madde - 61: Genel sa�l�k sigortal�l��n�n ba�lang�c�, bildirimi ve tescili

Genel sa�l�k sigortal�l�� ba�lang�c�n�n tespiti ve tescil i�lemleri a�a��daki h�k�mlere g�re y�r�t�l�r. 60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n;

(a) ve (b) bentlerinde say�lanlar; sigortal� veya iste�e ba�l� sigortal� olarak tescil edildikleri tarihten itibaren genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r ve ayr�ca bir bildirime gerek olmaks�z�n tescil edilmi� say�l�r.
(c) bendinde say�lanlar; ilgili mevzuatlar� gere�i ye�il kart ald�klar�, ayl��a hak kazand�klar�, vatans�z ve s��nmac� say�ld�klar�, korunma, bak�m ve rehabilitasyon hizmetlerinden �cretsiz yararlanmaya ba�lad�klar� tarihten itibaren genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r ve ilgili kurumlar�n kapsama al�nan tarihten itibaren bir ay i�inde verecekleri genel sa�l�k sigortas� giri� bildirgesi ile tescil edilirler.
(d) bendinde say�lanlar; T�rkiye'deki yerle�im s�resinin bir y�l� ge�ti�i tarihten itibaren genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r ve bu tarihten itibaren bir ay i�inde verecekleri genel sa�l�k sigortas� giri� bildirgesi ile tescil edilirler.
(e) bendinde say�lanlar, i�sizlik �dene�inden yararlanmaya ba�lad�klar� tarihten itibaren genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r ve T�rkiye �� Kurumu taraf�ndan i�sizlik �dene�inin ba�land�� tarihten itibaren bir ay i�inde verece�i genel sa�l�k sigortas� giri� bildirgesi ile tescil edilirler.
(f) bendinde say�lanlar; gelir veya ayl�ktan yararlanmaya ba�lad�klar� tarihten itibaren genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r ve ayr�ca bir bildirime gerek olmaks�z�n tescil edilmi� say�l�r.
(g) bendinde say�lanlar; di�er bentlere g�re genel sa�l�k sigortal�s� olmad�klar� tarihten itibaren genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r ve bu tarihten itibaren bir ay i�inde verecekleri genel sa�l�k sigortas� giri� bildirgesi ile tescil edilirler.

60 �nc� madde gere�i genel sa�l�k sigortal�s� say�lanlar�n �ocuklar�, ana ya da baban�n tescil edilmi� olmas�na bak�lmaks�z�n ve ayr�ca bir i�leme gerek olmaks�z�n 18 ya��na kadar genel sa�l�k sigortal�s�n�n bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�i olarak sa�l�k hizmetlerinden ve di�er haklardan yararland�r�l�r. 18 ya��ndan k��k �ocu�un ana ve babas� da yok ise 18 ya��na kadar 60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendinin (7) numaral� alt bendi kapsam�nda primi Devlet taraf�ndan �denmek �zere genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r.

60 �nc� madde gere�i genel sa�l�k sigortal�s� iken durumunda de�i�iklik olan ki�ilerden, ayn� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendinin (1) numaral� alt bendine veya (g) bendi kapsam�na giren ki�iler durumlar�nda de�i�iklik oldu�u tarihten itibaren en ge� bir ay i�inde 18.06.1992 tarihli ve 3816 say�l� Kanun gere�i ye�il kart veren kuruma ba�vurmak zorundad�r. Bu ki�ilere ye�il kart verilmemesi halinde de�i�iklik oldu�u tarihten ba�lamak �zere (g) bendi kapsam�nda genel sa�l�k sigortal�s� say�l�rlar.

Genel sa�l�k sigortal�l��, yerle�im yerinin T�rkiye olmad�� veya 60 �nc� maddenin ��nc� f�kras� gere�i genel sa�l�k sigortas� kapsam� d��na ��k�lan tarihten itibaren sona erer.

Bu maddede belirtilen genel sa�l�k sigortas� giri� bildirgesini s�resi i�inde vermeyenler hakk�nda 102 nci maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendine g�re idari para cezas� uygulan�r.

Genel sa�l�k sigortas� giri� bildirgesinin i�erik ve �ekli ile bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 62: Sa�l�k hizmetleri ve di�er haklar ile bunlardan yararlanma

Bu Kanun gere�ince genel sa�l�k sigortas�ndan sa�lanacak sa�l�k hizmetlerinden ve di�er haklardan yararlanmak, genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�iler i�in bir hak, Kurum i�in ise bu hizmet ve haklar�n finansman�n� sa�lamak bir y�k�ml�l�kt�r.

Sa�l�k hizmetlerinden ve di�er haklardan genel sa�l�k sigortal�s� ile bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�iler yararland�r�l�r.

Bu Kanun kapsam�ndaki ki�ilere sa�lanacak sa�l�k hizmetleri ve di�er haklar ile ki�ilerden al�nan primlerin tutar� aras�nda ili�ki kurulamaz.

�K�NC� B�L�M
Sa�lanan Sa�l�k Hizmetleri ve Di�er Haklar

Madde - 63: Finansman� sa�lanan sa�l�k hizmetleri ve s�resi

Genel sa�l�k sigortal�s�n�n ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin sa�l�kl� kalmalar�n�; hastalanmalar� halinde sa�l�klar�n� kazanmalar�n�; i� kazas� ile meslek hastal��, hastal�k ve anal�k sonucu t�bben gerekli g�r�len sa�l�k hizmetlerinin kar��lanmas�n�, i� g�remezlik hallerinin ortadan kald�r�lmas�n� veya azalt�lmas�n� temin etmek amac�yla Kurumca finansman� sa�lanacak sa�l�k hizmetleri �unlard�r:

Ki�ilerin hastalanmalar�na bak�lmaks�z�n ki�iye y�nelik koruyucu sa�l�k hizmetleri ile insan sa�l��na zararl� madde ba��ml�l��n� �nlemeye y�nelik koruyucu sa�l�k hizmetleri.
Ki�ilerin hastalanmalar� halinde ayakta veya yatarak; hekim taraf�ndan yap�lacak muayene, hekimin g�rece�i l�zum �zerine te�his i�in gereken klinik muayeneler, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile di�er tan� y�ntemleri, konulan te�hise dayal� olarak yap�lacak t�bbi m�dahale ve tedaviler, hasta takibi ve rehabilitasyon hizmetleri, organ, doku ve k�k h�cre nakline ve h�cre tedavilerine y�nelik sa�l�k hizmetleri, acil sa�l�k hizmetleri, ilgili kanunlar� gere�ince sa�l�k meslek mensubu say�lanlar�n hekimlerin karar� �zerine yapacaklar� t�bbi bak�m ve tedaviler.
Anal�k sebebiyle ayakta veya yatarak; hekim taraf�ndan yap�lacak muayene, hekimin g�rece�i l�zum �zerine te�his i�in gereken klinik muayeneler, do�um, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile di�er tan� y�ntemleri, konulan te�hise dayal� olarak yap�lacak t�bbi m�dahale ve tedaviler, hasta takibi, rahim tahliyesi, t�bbi sterilizasyon ve acil sa�l�k hizmetleri, ilgili kanunlar� gere�ince sa�l�k meslek mensubu say�lanlar�n hekimlerin karar� �zerine yapacaklar� t�bbi bak�m ve tedaviler.
Ki�ilerin hastalanmalar� halinde ayakta veya yatarak; a��z ve di� muayenesi, di� hekiminin g�rece�i l�zum �zerine a��z ve di� hastal�klar�n�n te�hisi i�in gereken klinik muayeneler, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile di�er tan� y�ntemleri, konulan te�hise dayal� olarak yap�lacak t�bbi m�dahale ve tedaviler, di� �ekimi, konservatif di� tedavisi ve kanal tedavisi, hasta takibi, travmaya ve onkolojik tedaviye ba�l� protez uygulamalar�, a��z ve di� hastal�klar� ile ilgili acil sa�l�k hizmetleri, 18 ya��n� doldurmam�� ki�ilerin ortodontik di� tedavileri ile 18 ya��n� doldurmam�� veya 45 ya��ndan g�n alm�� ki�ilerin di� protezlerinin 72 nci maddeye g�re belirlenen tutar�n�n % 50'si.
Evli olmakla birlikte �ocuk sahibi olmayan genel sa�l�k sigortal�s� kad�n ise kendisinin, erkek ise kar�s�n�n;
1. Yap�lan t�bbi tedavileri sonras�nda normal t�bbi y�ntemlerle �ocuk sahibi olamad��n�n ve ancak yard�mc� �reme y�ntemi ile �ocuk sahibi olabilece�inin Kurumca yetkilendirilen sa�l�k hizmet sunucular� sa�l�k kurullar� taraf�ndan t�bben m�mk�n g�r�lmesi,
2. 23 ya��ndan b�y�k, 39 ya��ndan k��k olmas�,
3. Son �� y�l i�inde di�er tedavi y�ntemlerinden sonu� al�namam�� oldu�unun Kurumca yetkilendirilen sa�l�k hizmet sunucular� sa�l�k kurullar� taraf�ndan belgelenmesi,
4. Uygulaman�n yap�ld�� t�bbi merkezin Kurum ile s�zle�me yapm�� olmas�,
5. En az be� y�ld�r genel sa�l�k sigortal�s� veya bakmakla y�k�ml� olunan ki�i olup, 900 g�n genel sa�l�k sigortas� prim g�n say�s�n�n olmas�,
�artlar�n�n birlikte ger�ekle�mesi halinde en fazla iki deneme ile s�n�rl� olmak �zere yard�mc� �reme y�ntemi tedavileri ile bir hastal��n tedavisinin ba�ka t�bbi bir y�ntemle m�mk�n olmamas� ve Kurumca yetkilendirilen sa�l�k hizmet sunucular� sa�l�k kurullar� taraf�ndan t�bben zorunlu g�r�lmesi halinde yard�mc� �reme y�ntemi tedavileri.
Yukar�daki bentler gere�ince sa�lanacak sa�l�k hizmetleriyle ilgili te�his ve tedavileri i�in gerekli olabilecek kan ve kan �r�nleri, kemik ili�i, a��, ila�, ortez, protez, t�bbi ara� ve gere�, ki�i kullan�m�na mahsus t�bbi cihaz, t�bbi sarf, iyile�tirici nitelikteki t�bbi sarf malzemelerinin sa�lanmas�, tak�lmas�, garanti s�resi sonras� bak�m�, onar�lmas� ve yenilenmesi hizmetleri.

Kurum, finansman� sa�lanacak sa�l�k hizmetlerinin te�his ve tedavi y�ntemleri ile (f) bendinde belirtilen sa�l�k hizmetlerinin t�rlerini, miktarlar�n� ve kullan�m s�relerini Sa�l�k Bakanl��n�n g�r��n� alarak belirlemeye yetkilidir. Kurum, bu ama�la bilimsel komisyonlar kurar, ulusal ve uluslararas� t�zel ki�ilerle i�birli�i yapabilir.

60 �nc� maddede say�lan genel sa�l�k sigortal�s� say�lma �artlar�n�n yitirilmesi halinde, devam etmekte olan tedavi nedeniyle sa�lanacak sa�l�k hizmetleri ki�inin iyile�mesine kadar s�rer.

Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar, Sa�l�k Bakanl��n�n g�r�� zerine Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 64: Kurumca sa�lanmayacak sa�l�k hizmetleri

Kurumca sa�lanmayacak sa�l�k hizmetleri �unlard�r:

V�cut b�t�nl��n� sa�lamak amac�yla yap�lan ve i� kazas� ile meslek hastal��na, kazaya, hastal�klara veya konjenital nedenlere ba�l� olarak ortaya ��kan durumlarda yap�lacak sa�l�k hizmetleri d��nda estetik ama�l� yap�lan her t�rl� sa�l�k hizmeti ile estetik ama�l� ortodontik di� tedavileri.
Sa�l�k Bakanl��nca izin veya ruhsat verilmeyen sa�l�k hizmetleri ile Sa�l�k Bakanl��nca t�bben sa�l�k hizmeti oldu�u kabul edilmeyen sa�l�k hizmetleri.

Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar Sa�l�k Bakanl��n�n uygun g�r�� al�narak, Kurumca ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 65: Yol gideri, g�ndelik ve refakat�i giderleri

Hekimin veya di� hekiminin muayene veya tedavi sonras� t�bben g�rece�i l�zum �zerine genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin sa�l�k hizmetinden yararlanmalar� i�in muayene ve tedavi edildikleri yerle�im yeri d��na yap�lan sevkinde, ayakta tedavilerde kendisinin ve bir ki�i ile s�n�rl� olmak �zere refakat�isinin gidi� ve d�n�� yol gideri ve g�ndelikleri; yatarak tedavilerde ise gidi� ve d�n�� tarihleri i�in g�ndelikleri ile yol gideri Kurumca kar��lan�r.

Genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin yatarak tedavileri s�ras�nda, hekimin veya di� hekiminin t�bben g�rece�i l�zum �zerine yan�nda kalan refakat�inin yatak ve yemek giderleri bir ki�i ile s�n�rl� olmak �zere Kurumca kar��lan�r.

Yurt i�inde veya yurt d��na yap�lan sevkler nedeniyle �denecek g�ndelik, yol, yatak ve yemek giderlerinin tutar� 72 nci maddede belirtilen Sa�l�k Hizmetleri Fiyatland�rma Komisyonu taraf�ndan belirlenir.

S�rekli i� g�remezlik veya malull�k durumlar�n�n tespiti, kontrol� veya periyodik sa�l�k muayenesi amac�yla yap�lan sa�l�k hizmeti giderleri ile yol ve g�ndelik giderleri de bu madde h�k�mlerine g�re �denir.

Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 66: Yurt d��nda tedavi

63 �nc� maddede say�lan sa�l�k hizmetlerinin yurt i�indeki sa�l�k hizmet sunucular�ndan sa�lanmas� esast�r. Ancak;

60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendinin (1) numaral� alt bendinde say�lan genel sa�l�k sigortal�lar�ndan; i�verenleri taraf�ndan Kurumca belirlenen usule uygun olarak veya kamu idareleri i�in �zel mevzuatlar�nda belirtilen usule uygun olarak ge�ici g�revle yurt d��na g�nderilenlere, acil hallerde,
60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendinin (1) numaral� alt bendinde say�lan genel sa�l�k sigortal�lar�ndan; i�verenleri taraf�ndan Kurumca belirlenen usule uygun olarak veya kamu idareleri i�in �zel mevzuatlar�nda belirtilen usule uygun olarak s�rekli g�revle yurt d��na g�nderilenler ile bunlar�n yurt d��nda birlikte ya�ad�klar� bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilere,
Sa�l�k Bakanl��n�n uygun g�r�� zerine yurt i�inde tedavisi m�mk�n olmad�� tespit edilen ki�ilerin,

sa�l�k hizmetleri yurt d��nda sa�lan�r.

Ancak, yukar�daki f�kran�n (a) ve (b) bentleri gere�i yurt d��nda sa�lanan sa�l�k hizmetlerinin Kurumca kar��lanacak bedelleri, yurt i�inde s�zle�meli sa�l�k hizmet sunucular�na �denen tutar� ge�emez. Bu tutar� a�an k�s�m i�verenler taraf�ndan �denir. Uluslararas� sosyal g�venlik s�zle�meleri h�k�mleri sakl�d�r.

Bakanlar Kurulu karar� ile birlik halinde ya da kamu idarelerinin yetkili makamlar�nca yurt d��na askeri veya g�venlik ama�l� g�revlendirilenlerin, bu Kanun kapsam�na giren sa�l�k hizmetlerinin sa�lanmas� ile bu hizmetlere ili�kin giderlerin yurt i�indeki s�zle�meli sa�l�k hizmeti sunucular�na �denen tutar� a�an k�sm�, kurumlar�nca kar��lan�r.

Kurum, birinci f�kran�n (a) ve (b) bentleri kapsam�ndaki ki�ilerin sa�l�k hizmetlerini, bu ki�ilerin ge�ici veya s�rekli g�rev s�resince genel sa�l�k sigortas� i�in Kuruma �denen prim tutar�n� ge�memek kayd�yla, ilgili �lkede sa�l�k sigortas� yapt�rmak suretiyle de sa�layabilir.

Birinci f�kran�n (c) bendi gere�ince yurt d��na sevk edilen ki�ilerin sa�l�k hizmeti bedelinin t�m� �denir. Ancak bu tutar varsa Kurumun yurt d��nda sevke konu tedaviye ili�kin s�zle�meli oldu�u sa�l�k hizmet sunucular�na �denen tutar� ge�emez. Bu ki�ilerin 65 inci madde h�k�mlerine g�re yap�lacak giderleri ayr�ca kar��lan�r.

Yukar�daki haller d��nda, yurt d��nda sa�l�k hizmetlerine ili�kin giderler Kurumca �denmez.

Bu maddenin uygulanmas�nda 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda sigortal� olmas� nedeniyle genel sa�l�k sigortal�s� say�lanlar�n daimi olarak alt� aydan fazla s�reyle yurt d��nda g�revlendirilmeleri durumu, s�rekli g�revle yurt d��na g�nderilme say�l�r.

Kamu idarelerinde �al��an sigortal�lar d��nda 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�ndaki sigortal�lar�n ge�ici veya s�rekli g�revlendirilmesine ili�kin usuller ve s�reler ile bu maddenin uygulanmas�na ili�kin di�er usul ve esaslar, ilgili Bakanl�klar�n g�r�� al�narak Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

��NC� B�L�M
Sa�l�k Hizmetlerinden Yararlanma �artlar� ve Kat�l�m Pay�

Madde - 67: Sa�l�k hizmetlerinden yararlanma �artlar�

18 ya��n� doldurmam�� olan ki�iler, t�bben ba�kas�n�n bak�m�na muhta� olan ki�iler, acil haller, i� kazas� ile meslek hastal�� halleri, bildirimi zorunlu bula��c� hastal�klar, 63 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) ve (c) bentleri gere�ince sa�lanan sa�l�k hizmetleri, 75 inci maddede say�lan afet ve sava� ile grev ve lokavt hali hari� olmak �zere sa�l�k hizmetlerinden ve di�er haklardan yararlanabilmek i�in;

60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (f) bendi hari� di�er bentleri gere�i genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin, sa�l�k hizmeti sunucusuna ba�vurdu�u tarihten �nceki son bir y�l i�inde toplam 30 g�n genel sa�l�k sigortas� prim �deme g�n say�s�n�n olmas�,
60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendinin (2) numaral� alt bendi ile (b), (d) ve (g) bentlerine tabi olan genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin yukar�daki bentte say�lan �artla birlikte, sa�l�k hizmeti sunucusuna ba�vurdu�u tarihte k�sa ve uzun vadeli sigorta primleri dahil genel sa�l�k sigortas� prim borcunun bulunmamas�,

�artt�r.

Ayr�ca genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin sa�l�k hizmetlerinden ve di�er haklardan yararlanabilmeleri i�in sa�l�k hizmet sunucular�na ba�vurduklar�nda acil haller hari� olmak �zere (acil hallerde ise acil halin sona ermesinden sonra); n�fus c�zdan�, s�r�c� belgesi, evlenme c�zdan�, pasaport veya Kurum taraf�ndan verilen resimli sa�l�k kart� belgelerinden birinin g�sterilmesi zorunludur.

Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 68: Kat�l�m pay� al�nmas�

63 �nc� maddede say�lan sa�l�k hizmetlerinden kat�l�m pay� al�nacak olanlar �unlard�r:

Ayakta tedavide hekim ve di� hekimi muayenesi.
Ortez, protez, iyile�tirme ara� ve gere�leri.
Ayakta tedavide sa�lanan ila�lar.

Kat�l�m pay�, birinci f�kran�n (a) bendindeki sa�l�k hizmetleri i�in 2 Yeni T�rk Liras� olarak uygulan�r. Kat�l�m pay�, (b) ve (c) bendindeki sa�l�k hizmetleri i�in gereksiz kullan�m� azaltma, sa�l�k hizmetlerinin niteli�i itibar�yla hayati �neme sahip olup olmamas�, ki�ilerin prime esas kazan�lar�n�n, gelir ve ayl�klar�n�n tutar� ve benzeri �l��tler dikkate al�narak % 10 ila % 20 oranlar� aras�nda olmak �zere Kurumca belirlenir. Birinci f�kran�n (a) bendindeki sa�l�k hizmetleri i�in belirlenen kat�l�m pay� tutar�, 04.01.1961 tarihli ve 213 say�l� Vergi Usul Kanunu uyar�nca belirlenen yeniden de�erleme oran� kadar her y�l art�r�l�r. Birinci f�kran�n (a) bendi gere�i belirlenen kat�l�m pay�n�, birinci basamak sa�l�k hizmet sunucular�nda yap�lan muayenelerde almamaya ya da daha d��k tutarlarda belirlemeye Kurum yetkilidir.

�kinci f�krada belirtilen kat�l�m pay� tutar� ve oranlar�, genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin sevk zincirine uymadan, di�er basamaktaki sa�l�k hizmet sunucular�na do�rudan m�racaatlar� halinde % 50 oran�nda art�r�larak uygulan�r.

Genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin birinci f�kran�n (b) bendi gere�i �deyecekleri kat�l�m pay�n�n tutar�, sa�l�k hizmetinin al�nd�� tarihteki asgari �cretin % 75'ini ge�emez.

63 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (e) bendi gere�ince sa�lanan ve bir hastal��n tedavisinin ba�ka t�bbi bir y�ntemle m�mk�n olmamas� nedeniyle yap�lacak yard�mc� �reme y�ntemi tedavisi d��ndaki, yard�mc� �reme y�ntemi tedavisinde kat�l�m pay� ilk denemede % 30, ikinci denemede % 25 oran�nda uygulan�r. Ancak kat�l�m pay�nda d�rd�nc� f�kra gere�i uygulanan �st limit dikkate al�nmaz.

60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendinin (1), (2) ve (3) numaral� alt bentleri gere�i genel sa�l�k sigortal�s� say�lanlar ile bunlar�n bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin �demi� olduklar� kat�l�m paylar�, talepleri halinde, 29.05.1986 tarihli ve 3294 say�l� Sosyal Yard�mla�ma ve Dayan��may� Te�vik Kanunu h�k�mlerine g�re kendilerine geri �denir.

Kat�l�m paylar�n�, gelir veya ayl�k alan ki�ilerin gelir veya ayl�klar�ndan, �al��anlar�n �cret veya maa�lar�ndan mahsup edilmek suretiyle tahsile ve kat�l�m paylar�n�n �denme usul�n� belirlemeye Kurum yetkilidir. S�zle�meli sa�l�k hizmeti sunucular�na, tahsil ettikleri kat�l�m pay� d��ld�kten sonra kalan tutar �denir.

Kat�l�m paylar�n�n hesaplanmas�nda 72 nci maddeye g�re tespit edilen sa�l�k hizmeti tutarlar� esas al�n�r. Kurumca belirlenen kat�l�m paylar�n� tahsil etmeyen sa�l�k hizmet sunucular�na 102 nci maddenin (j) bendi gere�ince idari para cezas� uygulan�r.

Kat�l�m paylar�n�n �denme usulleri ile bu maddenin uygulanmas�na ili�kin di�er usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 69: Kat�l�m pay� al�nmayacak haller, sa�l�k hizmetleri ve ki�iler

68 inci maddede say�lan sa�l�k hizmetlerinden kat�l�m pay� al�nmayacak haller, sa�l�k hizmetleri ve ki�iler �unlard�r:

�� kazas� ile meslek hastal�� halleri ile askeri tatbikat ve manevralarda sa�lanan sa�l�k hizmetleri.
75 inci maddede yer alan afet ve sava� hali nedeniyle sa�lanan sa�l�k hizmetleri.
Aile hekimi muayeneleri ve ki�iye y�nelik koruyucu sa�l�k hizmetleri.
Sa�l�k kurulu raporu ile belgelendirilmek �art�yla; Kurumca belirlenen kronik hastal�klar ve hayati �nemi haiz 68 inci maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�ndaki sa�l�k hizmetleri ile organ nakli.
Kontrol muayeneleri.
60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c ) bendinin (4), (5), (6), (7) ve (8) numaral� alt bentleri kapsam�nda say�lanlar, vazife malulleri ile 4 �nc� maddenin ��nc� f�kras�n�n (d) ve (e) bentlerinde say�lanlar.

Bu madde gere�ince kat�l�m pay� al�nmayacak sa�l�k hizmetlerini tek tek veya grupland�rarak tespite Kurum yetkilidir.

Madde - 70: Hizmet basamaklar� ve sevk zinciri

Bu Kanunun uygulanmas� bak�m�ndan sa�l�k hizmeti sunucular� birinci, ikinci ve ��nc� basamak olarak Sa�l�k Bakanl�� taraf�ndan s�n�fland�r�l�r. Bu basamaklar ve sa�l�k hizmet sunucular� aras�nda sevk zinciri; tan�, �n tan�, hekimlerin ve di� hekimlerinin uzmanl�klar� dikkate al�nmak suretiyle t�m yurtta veya il ya da il�e baz�nda Sa�l�k Bakanl��n�n g�r�� al�narak Kurum taraf�ndan belirlenir. Aile hekimleri birinci basamak hizmet sunucular� i�inde yer al�r.

Kurumca sa�l�k hizmetlerinin sa�lanabilmesi i�in, genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�iler sevk zinciri kurallar�na uygun hareket etmek zorundad�r.

�� kazas� ile meslek hastal��, afet ve sava� hali ile acil haller d��nda, sevk zincirine uyulmadan genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�iler taraf�ndan s�zle�meli sa�l�k hizmeti sunucular�na yap�lan ba�vurular sonucu al�nan sa�l�k hizmetlerinin 72 nci madde gere�i belirlenen tutar�n�n % 70'i Kurumca �denir. Aradaki fark, genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�iler taraf�ndan �denir.

Madde - 71: Kimlik tespiti ve acil haller

Sa�l�k hizmeti sunucular�, genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilere sa�l�k hizmeti sunumu a�amas�nda (acil hallerde ise acil halin sona ermesinden sonra), 67 nci maddenin ikinci f�kras�nda say�lan belgeleri ve bu belgelerin ba�vuran ki�iye ait olup olmad��n� kontrol etmek zorundad�r. Bu zorunlulu�u yerine getirmeyen sa�l�k hizmet sunucular� hakk�nda 102 nci maddenin birinci f�kras�n�n (�) bendi gere�i idari para cezas� uygulan�r.

Genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin kendi ad�na bir ba�kas�n�n sa�l�k hizmeti almas�n� veya Kurumdan haks�z bir menfaat temin etmesini sa�lamas� yasakt�r. Bu fiilleri i�leyenlerden Kurumun u�rad�� zarar�n iki kat� kanuni faiziyle birlikte m��tereken ve m�teselsilen tahsil edilir ve ilgililer hakk�nda 26.09.2004 tarihli ve 5237 say�l� T�rk Ceza Kanunu h�k�mleri uygulan�r.

Bu Kanunun uygulamas�nda acil hallerin ve acil sa�l�k hizmetlerinin neler oldu�una, hangi y�ntem ve �l��tlerle tespit edilece�ine ili�kin hususlar, Sa�l�k Bakanl��n�n uygun g�r�� zerine Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

D�RD�NC� B�L�M
Mali ve �e�itli H�k�mler

Madde - 72: Sa�l�k hizmetlerinin �denecek bedellerinin belirlenmesi

63 �nc� madde h�k�mlerine g�re sa�lanan sa�l�k hizmetlerinin ve 65 inci madde gere�i �denecek g�ndelik, yol, yatak ve yemek giderlerinin Kurumca �denecek bedellerini; sa�l�k hizmetinin sunuldu�u il ve basamak, sa�l�k hizmetlerinin maliyeti, Devletin do�rudan veya dolayl� olarak sa�lam�� oldu�u s�bvansiyonlar, sa�l�k hizmetinin niteli�i itibariyle hayati �neme sahip olup olmamas�, kan�ta dayal� t�p uygulamalar�, te�his ve tedavi maliyetini esas alan maliyet-etkililik �l��tleri ve genel sa�l�k sigortas� b�t�esi dikkate al�nmak suretiyle, her bir sa�l�k hizmeti i�in belirlemeye Sa�l�k Hizmetleri Fiyatland�rma Komisyonu yetkilidir.

Komisyon; Maliye Bakanl��n�, Sa�l�k Bakanl��n�, Devlet Planlama Te�kilat� M�ste�arl��n�, Hazine M�ste�arl��n� ve Kurumu temsilen toplam be� �yeden olu�ur. Komisyon kararlar�n� y�l� merkezi y�netim b�t�esi y�n�nden Maliye Bakanl��n�n g�r��n� almak suretiyle salt �o�unluk ile al�r; kararlar Resmi Gazetede yay�mlan�r. Komisyonca gerekli g�r�len hallerde sa�l�k hizmetlerinin t�rlerine g�re birden fazla alt komisyon kurulabilir. Komisyonun sekretarya i�lemleri Kurumca yerine getirilir.

Sa�l�k Hizmetleri Fiyatland�rma Komisyonuna i�tirak edenlere, ayda iki defadan fazla olmamak �zere kat�ld�klar� her toplant� g�n� i�in (3000) g�sterge rakam�n�n memur ayl�k katsay�s� ile �arp�larak bulunacak tutar� �zerinden toplant� �creti �denir. Komisyon �al��malar� ile ilgili her t�rl� giderler Kurumca �denir.

Kurum, Komisyon ad�na �al��malar�na ba�lamadan �nce Y�ksek ��retim Kurulunun, T�rk Tabipleri Birli�inin, T�rk Di� Hekimleri Birli�inin, T�rk Eczac�lar� Birli�inin, T�rkiye Odalar ve Borsalar Birli�inin, T�rkiye Sigorta ve Reas�rans �irketleri Birli�inin, T�rkiye ��veren Sendikalar� Konfederasyonunun, en fazla �yeye sahip ilk �� i��i ve kamu �al��anlar� konfederasyonunun, en fazla �yeye sahip Optisyenlik Derne�inin, T�rkiye Esnaf ve Sanatkarlar� Konfederasyonunun, en fazla �yeye sahip �zel sa�l�k kurum ve kurulu�lar� dernekleri veya federasyonlar�n�n, en fazla �yeye sahip �zel polikliniklerin dernek veya federasyonlar�n�n, en fazla �yeye sahip �zel t�bbi malzeme �retici veya ithalat��lar� dernekleri veya federasyonlar�n�n, en fazla �yeye sahip t�p uzmanl�k derneklerinin ve Komisyonca uygun g�r�lecek di�er kurum ve kurulu�lar�n g�r��lerini al�r. �lgili kurumlar bir ay i�inde g�r��lerini g�ndermek zorundad�r. Komisyon �al��malar�n�n ba�lang�c�nda, bu kurumlar�n temsilcilerinin kat�l�m� ile olu�turulacak toplant�da g�r��lerini s�zl� olarak da dinler.

Sa�l�k Hizmetleri Fiyatland�rma Komisyonunun �al��mas�na, g�rev ve yetkileri ile bu maddenin uygulanmas�na ili�kin di�er usul ve esaslar, Komisyon �yesi kurumlar�n g�r��leri al�narak Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 73: Sa�l�k hizmetlerinin sa�lanma y�ntemi ve sa�l�k giderlerinin �denmesi

Bu Kanuna g�re sa�l�k hizmetleri, Kurum ile yurt i�indeki veya yurt d��ndaki sa�l�k hizmeti sunucular� aras�nda yap�lan s�zle�meler yoluyla ve/veya bu Kanun h�k�mlerine uygun olarak genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin s�zle�mesiz sa�l�k hizmeti sunucular�ndan sat�n ald�klar� sa�l�k hizmeti giderlerinin �denmesi suretiyle sa�lan�r.

Kurum, sa�l�k hizmet sunucular�n�n s�zle�me ba�vurular�n�n de�erlendirilmesinde, sonu�land�r�lmas�nda ve uygulanmas�nda sa�l�k hizmeti sunucular� aras�nda; s�zle�mesiz sa�l�k hizmeti sunucular�ndan sat�n ald�klar� sa�l�k hizmeti giderlerinin �denmesi a�amas�nda ise genel sa�l�k sigortal�lar� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�iler aras�nda tarafs�zl�k, hakkaniyet ve a��kl�k ilkelerine uymak ve bunun uyguland��n�n izlenebilece�i bir sistem kurmak ve t�bbi etik ve deontoloji kurallar�na uygunlu�u aramak zorundad�r.

Kurum, provizyon i�lemlerini y�r�tmek �zere sa�l�k hizmeti sunucular�n�n mahallinde provizyon merkezi a�abilir ve personel �al��t�rabilir. S�zle�meli sa�l�k hizmeti sunucular�, bu ama�la Kuruma uygun ba��ms�z mekan tahsis etmek zorundad�r.

S�zle�meli sa�l�k hizmeti sunucular�, genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerden s�zle�meli oldu�u sa�l�k hizmetleri i�in otelcilik hizmetleri ile ��retim �yesi taraf�ndan sa�lanan sa�l�k hizmetleri d��nda, herhangi bir fark �demesi talep edemez. Otelcilik hizmeti ile ��retim �yesi taraf�ndan sa�lanan sa�l�k hizmetleri i�in genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerden al�nabilecek fark �demesi, 72 nci maddeye g�re belirlenen tutar�n iki kat�n� ge�emez. Bu fark�n al�nabilmesi i�in, ki�ilerin fark �demeyi kabul etti�inin yaz�l� olarak belgelenmesi zorunludur. Otelcilik hizmeti ile ��retim �yesi taraf�ndan sa�lanan sa�l�k hizmetleri d��nda veya belirlenen tavan�n �zerinde fark al�nmas� halinde, s�zle�meli sa�l�k hizmeti sunucular�n�n s�zle�meleri bir y�l s�reyle feshedilir.

S�zle�mesiz sa�l�k hizmeti sunucular�ndan acil hallerde al�nan sa�l�k hizmeti bedeli, 72 nci madde gere�i s�zle�meli sa�l�k hizmeti sunucular� i�in belirlenen bedeller esas al�narak genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilere fatura kar��l�� denir. S�zle�mesiz sa�l�k hizmeti sunucular�, acil hallerde genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerden veya Kurumdan herhangi bir fark talep edemez.

70 inci maddedeki h�k�mlere uyulmak �art�yla, s�zle�mesiz sa�l�k hizmeti sunucular�ndan sa�l�k hizmeti almay� tercih eden genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilere, 72 nci madde gere�i s�zle�meli sa�l�k hizmeti sunucular� i�in belirlenen bedellerin % 70'i fatura kar��l�� denir. 70 inci madde h�k�mlerine uymaks�z�n s�zle�mesiz sa�l�k hizmeti sunucular�ndan sa�l�k hizmeti almay� tercih eden genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilere, 72 nci madde gere�i s�zle�meli sa�l�k hizmeti sunucular� i�in belirlenen bedellerin % 50'si fatura kar��l�� denir.

S�zle�mesiz sa�l�k hizmeti sunucular�ndan sat�n al�nan sa�l�k hizmeti bedelinin bu maddenin d�rd�nc� ve be�inci f�kralar�na g�re Kurumca �denebilmesi i�in; Sa�l�k Bakanl�� veya ilgili kamu idareleri taraf�ndan �denecek sa�l�k hizmetine ili�kin sa�l�k hizmeti sunucular�na ruhsat veya izin verme uygulamas�n�n olmas� halinde ruhsat veya izin al�nm�� olmas�, ayr�ca Kurumca s�zle�mesiz sa�l�k hizmeti sunucusunun �artlar�n�n s�zle�meli sa�l�k hizmeti sunucusunda aranan �artlara uygun oldu�unun kabul edilmesi �artt�r.

Sa�l�k hizmeti sunucular�, genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin sa�l�k hizmetlerinden yararlanmaya m�stahak olup olmad��n�, Kurumun elektronik veya di�er ortamlarda sa�layaca�� y�ntemlere uygun olarak kontrol etmek ve belgelemek zorundad�r.

Sa�l�k hizmeti sat�n alma s�zle�melerinin haz�rlanmas� ve akdedilmesi, sa�l�k hizmeti giderlerinin �denmesi ve bu maddenin uygulanmas�na ili�kin di�er usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 74: Genel sa�l�k sigortas� gelirlerinin kullan�m amac�, k�sa ve uzun vadeli sigorta kollar� i�in yap�lan sa�l�k harcamalar�

Genel sa�l�k sigortas� prim gelirleri; y�netim giderleri, genel sa�l�k sigortas�ndan sa�lanan sa�l�k hizmetleri ve di�er haklar d��nda ba�ka bir ama�la kullan�lamaz.

Uzun ve k�sa vadeli sigorta kollar� bak�m�ndan s�rekli i� g�remezlik, malull�k, �al��ma g�c� kayb� hallerinin tespiti veya bu ama�la yap�lan kontroller nedeniyle olu�an sa�l�k hizmeti giderleri ile 72 nci maddeye g�re, usul ve esaslar� Kurumca belirlenecek g�ndelik ve yol giderleri, refakat�� giderleri, k�sa ve uzun vadeli sigorta kollar� prim gelirlerinden kar��lan�r.

Madde - 75: Do�al afetler veya sava� hali

15.05.1959 tarihli ve 7269 say�l� Umumi Hayata M�essir Afetler Dolay�siyle Al�nacak Tedbirlerle Yap�lacak Yard�mlara Dair Kanun kapsam�ndaki afetler ile 04.11.1983 tarihli ve 2941 say�l� Seferberlik ve Sava� Hali Kanunu gere�ince ilan edilen sava� halinde genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin sa�l�k hizmetleri Kurum taraf�ndan sa�lanmaya devam edilir. Ancak, afet veya sava� hallerine ba�l� nedenlerden dolay� Kurumca yap�lan sa�l�k hizmeti giderleri, giderlerin �dendi�i takvim y�l� sonu esas al�narak genel b�t�eden Kuruma bir y�l i�inde transfer edilir.

Madde - 76: ��verenin, genel sa�l�k sigortal�s�n�n ve ��nc� ki�ilerin sorumlulu�u

��veren, i� kazas�na u�rayan veya meslek hastal��na tutulan genel sa�l�k sigortal�s�na sa�l�k durumunun gerektirdi�i sa�l�k hizmetlerini derhal sa�lamakla y�k�ml�d�r. Bu ama�la i�veren taraf�ndan yap�lan ve belgelere dayanan sa�l�k hizmeti giderleri ve 65 inci madde h�k�mlerine g�re yap�lacak masraflar Kurum taraf�ndan kar��lan�r.

Birinci f�krada belirtilen y�k�ml�l�klerin yerine getirilmesindeki ihmalinden veya gecikmesinden dolay�, genel sa�l�k sigortal�s�n�n tedavi s�resinin uzamas�na veya malul kalmas�na veya malull�k derecesinin artmas�na sebep olan i�veren, Kurumun bu nedenle yapt�� her t�rl� sa�l�k hizmeti giderini �demekle y�k�ml�d�r.

�lgili kanunlar� gere�ince sa�l�k raporu al�nmas� gerekti�i halde sa�l�k raporuna dayanmaks�z�n veya al�nan raporlarda s�z konusu i�te �al��mas� t�bbi y�nden elveri�li olmad�� belirtildi�i halde genel sa�l�k sigortal�s�n� �al��t�ran i�verenlere, bu nedenle Kurumca yap�lan sa�l�k hizmeti giderleri tazmin ettirilir.

�� kazas� ile meslek hastal��, i�verenin kast� veya sigortal�n�n i� sa�l��n� koruma ve i� g�venli�i ile ilgili mevzuat h�k�mlerine ayk�r� hareketi sonucu olmu�sa, Kurumca yap�lan sa�l�k hizmeti giderleri i�verene tazmin ettirilir. ��verenin sorumlulu�unun tespitinde ka��n�lmazl�k ilkesi dikkate al�n�r.

Hekim veya di� hekimi sa�l�k raporu ile belli bir i�te �al��amayaca�� belgelenen 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) ve (c) bentleri kapsam�ndaki ki�iler bu i�te �al��t�r�lamaz. Bu ki�ileri �al��t�ran i�verenler, genel sa�l�k sigortal�s�n�n ayn� hastal�k sebebiyle Kurumca yap�lan masraflar�n� �demekle y�k�ml�d�r. Bu ki�iler, bir ba�ka i�verene ait i�yerinde �al��m�� ise, bu durumu bilerek �al��t�ran i�veren ile genel sa�l�k sigortal�s�, do�acak masraflardan Kuruma kar�� m��tereken ve m�teselsilen sorumludur.

Genel sa�l�k sigortal�s�na ve bunlar�n bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�iler i�in Kurumun sa�l�k hizmeti sa�lamas�na veya bu ki�ilerin tedavi s�resinin uzamas�na, kast� veya kusurlu bir hareketi veya ilgili kanunlarla verilmi� bir g�revi yapmamas� veya savsamas� nedeniyle sebep oldu�u mahkeme karar�yla tespit edilen ��nc� ki�ilere, Kurumun yapt�� sa�l�k hizmeti giderleri tazmin ettirilir.

Madde - 77: S�zle�meli sa�l�k hizmeti sunucular�n�n duyurulmas� ve sa�l�k hizmet sunucusunu se�me serbestisi

Bu Kanun gere�ince genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin sa�l�k hizmetinden yararlanmak i�in ba�vuracaklar� yurt i�inde veya yurt d��ndaki s�zle�meli sa�l�k hizmeti sunucular�n�n unvan, isim ve adresleri Kurumca elektronik ortamda veya di�er y�ntemlerle duyurulur.

Genel sa�l�k sigortal�lar� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�iler, sa�l�k hizmeti sunucular� aras�ndan, genel sa�l�k sigortas�yla ilgili di�er madde h�k�mlerine uymak �art�yla istedi�ini se�me hakk�na sahiptir.

Madde - 78: Sa�l�k hizmeti sunucular�n�n kay�t ve bildirim zorunlulu�u ve kontrol yetkisi

Kurum ile s�zle�mesi olup olmad��na bak�lmaks�z�n t�m sa�l�k hizmeti sunucular�, sa�l�k hizmeti sundu�u t�m ki�ilere ait s�zle�me h�k�mlerinde yer verilen bilgileri, belirlenen y�ntemlere ve s�reye uygun bi�imde elektronik ortamda veya yaz�l� olarak Kuruma g�ndermek zorundad�r. Bu bilgiler g�nderilmeksizin talep edilen sa�l�k hizmeti bedelleri, bilgiler g�nderilinceye kadar �denmez.

Genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�inin sa�l�k bilgilerinin gizlili�i esast�r. Sa�l�k bilgilerinin ne �ekilde korunaca��, ulusal g�venlik nedeniyle sa�l�k bilgisi payla��ma a��lmayacak ki�ilerin tespiti ilgili bakanl�klar�n �nerisi �zerine Bakanl�k�a tespit edilir.

Kurum, genel sa�l�k sigortas� h�k�mlerinin uygulanmas�yla ilgili olarak i�verenler, sa�l�k hizmeti sunucular� ve di�er ger�ek ve t�zel ki�iler nezdindeki defter, belge ve bilgileri inceleyebilir, ibraz�n� isteyebilir.

Kurum, bu Kanunda belirtilen g�revleriyle ilgili olarak sa�l�k hizmeti sunucular�n�n y�r�tt�� hizmet ve i�lemleri kontrol yetkisine sahiptir. Kurum, bu yetkisini g�revlendirdi�i personeli vas�tas�yla veya kamu kurumlar� ve �zel kurumlardan hizmet sat�n almak suretiyle kullanabilir.

D�RD�NC� KISIM
Primlere �li�kin H�k�mler

B�R�NC� B�L�M
Prim Al�nmas�, Prime Esas Kazan�, Prim Oranlar� ve Asgari ��ilik

Madde - 79: Prim al�nmas� zorunlulu�u

K�sa ve uzun vadeli sigortalar ile genel sa�l�k sigortas� i�in, bu Kanunda �ng�r�len her t�rl� �demeler ile y�netim giderlerini kar��lamak �zere Kurum prim almak, ilgililer de prim �demek zorundad�r.

Kurumca tahsil edilen genel sa�l�k sigortas� primleri, tahsil edilmesini m�teakip do�rudan Kurum b�t�esinin genel sa�l�k sigortas� kalemine aktar�l�r.

Madde - 80: Prime esas kazan�lar

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) ve (c) bentleri kapsam�ndaki sigortal�lar�n prime esas kazan�lar�n�n hesab�nda;

Hak edilen �cretler ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki her �e�it istihkaktan o ay i�in yap�lan �demelerin br�t toplam� esas al�n�r.
�l�m, do�um ve evlenme yard�mlar�, g�rev yolluklar�, k�dem tazminat�, i� sonu tazminat� veya k�dem tazminat� mahiyetindeki toplu �deme, ke�if �creti, ihbar ve kasa tazminatlar�, emekli ikramiyesi ile Bakanl�k�a tutarlar� y�llar itibar�yla belirlenecek yemek, �ocuk ve aile zamlar�, �zel sa�l�k sigortalar�na ve bireysel emeklilik sistemine �denen ve ayl�k toplam� asgari �cretin % 30'unu ge�meyen �zel sa�l�k sigortas� primi ve bireysel emeklilik katk� paylar� tutarlar�, g�revin yerine getirilmesi i�in zorunlu olarak yap�lan ayni yard�mlar ile Bakanl�k�a belirlenecek di�er ayni yard�mlar�n asgari �cretin % 30'unu ge�meyen k�sm�, prime esas kazanca tabi tutulmaz.
Bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendine tabi sigortal�lara �denen d�ner sermaye katk� paylar� ve d�ner sermayelerden ba�ka adla yap�lan bu nitelikteki her t�rl� �demeler ile ikramiyeler ve benzeri �demelerden en y�ksek Devlet memuru ayl��n�n % 200'�n� a�an k�sm� prime esas kazanca tabi tutulmaz.

Yukar�daki f�kran�n (b) ve (c) bentlerinde belirtilen istisnalar d��nda her ne adla yap�l�rsa yap�ls�n t�m �demeler prime esas kazanca tabi tutulur. Di�er kanunlardaki prime tabi tutulmamas� gerekti�ine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmas�nda dikkate al�nmaz.

�cretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Di�er �demeler ise �ncelikle �dendi�i ay�n kazanc�na dahil edilir ve �cret d��ndaki bu �demelerin �st s�n�r� a�an k�sm�, �demenin yap�ld�� ay� takip eden aydan ba�lanarak oniki ay� ge�memek �zere �st s�n�r�n alt�nda kalan sonraki aylar�n prime esas kazan�lar�na ilave edilir. Toplu i� s�zle�melerine tabi i�yerleri i�verenlerince veya kamu idareleri veya yarg� mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan �denen �cret d��ndaki �demelerin hizmet akdinin mevcut olmad�� veya ask�da oldu�u bir tarihte �denmesi durumunda, 82 nci madde h�km� de nazara al�nmak suretiyle prime esas kazanc�n tabi oldu�u en son ay�n kazanc�na dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukar�da belirtilen mercilerin kararlar�n�n kesinle�me tarihini izleyen ay�n sonuna kadar �denmesi halinde, gecikme cezas� ve gecikme zamm� al�nmaz ve 102 nci madde h�k�mleri uygulanmaz.

Saatlik, g�nl�k, haftal�k veya ayl�k olarak belirli bir �crete dayanm�� olmay�p da komisyon �creti ve kara kat�lma gibi belirsiz zaman ve tutar �zerinden �cret alan sigortal�lar�n prim ve �deneklerinin hesab�nda esas tutulacak g�nl�k kazan�lar�, 82 nci madde h�km�ne g�re belirlenen alt s�n�rd�r.

Bir i�verene tabi olarak �al��an sigortal�n�n belirli �cretinin d��nda ayr�ca yukar�daki f�kra kapsam�nda �cret almas� halinde, prime esas g�nl�k kazanc� bunlar�n toplam�ndan olu�ur.

Bu Kanun gere�ince primlerin hesab�na esas tutulacak g�nl�k kazan�, sigortal�n�n, bir ay i�in prime esas tutulan kazanc�n�n otuzda biridir. Ancak g�nl�k kazanc�n hesab�na esas tutulan ay i�indeki baz� g�nlerde �al��mam�� ve �al��mad�� g�nler i�in �cret almam�� sigortal�n�n g�nl�k kazanc�, o ay i�in prime esas tutulan kazanc�n�n �cret ald�� g�n say�s�na b�l�nmesi suretiyle hesaplan�r.

Sigortal�lar�n g�nl�k kazan�lar�n�n hesab�nda esas tutulan g�n say�lar�, ayn� zamanda, bunlar�n prim �deme g�n say�lar�n� g�sterir. Ancak, i�veren ve sigortal� aras�nda k�smi s�reli hizmet akdinin yaz�l� olarak yap�lm�� olmas� kayd�yla, ay i�erisinde g�n�n baz� saatlerinde �al��an ve �al��t�� saat kar��l��nda �cret alan sigortal�n�n ay i�indeki prim �deme g�n say�s�, ay i�indeki toplam �al��ma saati s�resinin 4857 say�l� �� Kanununa g�re belirlenen haftal�k �al��ma s�resine g�re hesaplanan g�nl�k �al��ma saatine b�l�nmesi suretiyle bulunur. Bu �ekildeki hesaplamada g�n kesirleri bir g�n kabul edilir.

��veren ve sigortal� aras�nda �a�r� �zerine �al��maya dayal� yaz�l� i� s�zle�mesinde taraflar aras�nda �al��ma s�resi g�n, hafta ve ay olarak belirlenmemi� ise, sigortal�n�n ay i�indeki prim �deme g�n say�s� yukar�daki f�kra h�km�ne g�re hesaplan�r.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�ndaki sigortal�lar�n ayl�k prime esas kazan�lar�, 82 nci maddeye g�re belirlenen prime esas g�nl�k kazan� alt s�n�r� ile �st s�n�r� aras�nda kalmak �art� ile kendileri taraf�ndan beyan edilecek g�nl�k kazanc�n otuz kat�d�r. Bu sigortal�lar taraf�ndan Kurumca belirlenen s�relerde ayl�k prime esas kazan� beyan edilir. Ancak beyan edilen kazan�ta bir de�i�iklik olmas� durumunda, sigortal�n�n yeniden beyan etti�i kazan� �zerinden hesaplanan prim tahsil edilir.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�nda sigortal� say�lan ki�i, ayn� zamanda i�veren ise beyan edece�i ayl�k kazanc�, �al��t�rd�� sigortal�lar�n kazanc�n�n en y�kse�inden az olamaz. Beyanda bulunmayan sigortal�n�n primleri, prime esas asgari ayl�k kazan� �zerinden hesap ve tahsil edilir. Beyanda bulunmayan veya beyan etti�i kazanc�n d��k oldu�u tespit edilen sigortal�lar�n prime esas kazan�lar�, tespit edilen kazan� d�zeyine ��kart�larak beyan edilen kazan�la aras�ndaki fark�n primi 89 uncu madde h�k�mlerine g�re gecikme cezas� ve gecikme zamm� uygulanmak suretiyle tahsil edilir.

Sigortal� olmay� gerektiren �ekilde birden fazla i�te �al��lmas� halinde, bu Kanun gere�ince al�nacak primlerine esas tutulacak ayl�k ve g�nl�k kazanc�n�n tespitinde, yaln�zca bu Kanunun 53 �nc� maddesine g�re belirlenen 4 �nc� maddenin ilgili bendi kapsam�ndaki i�lerden elde etti�i ayl�k ve g�nl�k kazan� tutar� ayr� ayr� dikkate al�n�r ve primler buna g�re hesaplan�r.

Yaln�zca genel sa�l�k sigortas�na tabi olanlar bak�m�ndan prime esas ayl�k kazanc�n tespitinde; 60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (d) ve (g) bentlerinde say�lan ki�iler i�in 82 nci maddeye g�re belirlenen prime esas g�nl�k kazan� alt s�n�r�n�n iki kat�n�n otuz g�nl�k tutar�, 60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendinde belirtilen ki�iler i�in asgari �cret, 60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (e) bendi ile 5 inci maddenin (f) bendinde belirtilen ki�iler i�in ise prime esas asgari kazan� tutar� esas al�n�r.

Bu maddenin uygulamas�na ili�kin usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 81: Prim oranlar� ve Devlet katk�s�

Bu Kanun gere�ince al�nacak sigorta prim oranlar� a�a��daki �ekildedir:

Malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� prim oran�, sigortal�n�n prime esas kazanc�n�n % 20'sidir. Bunun % 9'u sigortal� hissesi, % 11'i i�veren hissesidir.
Bu Kanunda belirtilen fiili hizmet zamm� uygulanan i�lerde �al��an sigortal�lar i�in uygulanacak malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� prim oran�, (a) bendinde belirtilen % 20 oran�n�n, her y�l i�in 40 �nc� maddeye g�re eklenen fiili hizmet g�n say�s�n�n 360'a b�l�m� sonucu bulunacak oranda art�r�lmas� suretiyle belirlenir. Bu �ekilde bulunan oran ile (a) bendinde belirtilen % 20 oran� aras�ndaki farka ait primin tamam� i�veren taraf�ndan �denir.
K�sa vadeli sigorta kollar� prim oran�, yap�lan i�in i� kazas� ve meslek hastal�� bak�m�ndan g�sterdi�i tehlikenin a��rl��na g�re % 1 ila % 6,5 oranlar� aras�nda olmak �zere, 83 �nc� maddeye g�re Kurumca belirlenir. Bu primin tamam�n� i�veren �der.
5 inci maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendinde belirtilen ��renciler ile (e) bendinde belirtilen kursiyerler i�in prim oran� prime esas kazan�lar�n�n % 1'idir. Kursiyerlerin prime esas g�nl�k kazan�lar�n�n hesaplanmas�nda prime esas g�nl�k kazan� alt s�n�r� dikkate al�n�r. Aday ��rak, ��rak ve mesleki e�itim g�ren ��rencilerin prime esas kazanc� ilgili kanunlar�nda belirtilen �ekilde uygulan�r.
Ya�l�l�k ayl�� almakta iken bu Kanuna tabi bir i�te �al��anlara uygulanacak sosyal g�venlik destek primi oran� (a), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen prim oranlar�n�n toplam� kadard�r. Sigortal� ve i�veren hissesi bu bentlerde belirtilen oranlardad�r.
Genel sa�l�k sigortas� primi, k�sa ve uzun vadeli sigorta kollar�na tabi olanlar i�in 82 nci maddenin birinci f�kras�na g�re hesaplanan prime esas kazanc�n % 12,5'idir. Bu primin % 5'i sigortal�, % 7,5'i ise i�veren hissesidir. Yaln�zca genel sa�l�k sigortas�na tabi olanlar�n genel sa�l�k sigortas� primi, prime esas kazanc�n % 12'sidir.
4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�ndaki sigortal�lar (a), (c) ve (f) bentlerindeki prim oranlar�n�n toplam� �zerinden, �ayet sosyal g�venlik destek primi �demek suretiyle �al��yorlar ise (e) bendinde belirtilen prim oranlar�n�n toplam� �zerinden primlerini �derler.

Devlet, sigortal�n�n prime esas kazanc� esas al�narak; malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� i�in % 5 oran�nda; genel sa�l�k sigortas� i�in ise % 3 oran�nda katk� yapar. Devlet katk�s�, Kurumun ay itibar�yla tahsil etti�i malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� ile genel sa�l�k sigortas� priminin d�rtte biri olarak hesaplan�r. Devlet katk�s�n�n �denmesine ili�kin usul ve esaslar, Bakanlar Kurulu karar�yla belirlenir.

Madde - 82: G�nl�k kazan� s�n�rlar�

Bu Kanun gere�ince al�nacak prim ve verilecek �deneklerin hesab�na esas tutulan g�nl�k kazanc�n alt s�n�r�, asgari �cretin otuzda biri, �st s�n�r� ise g�nl�k kazan� alt s�n�r�n�n 6,5 kat�d�r.

G�nl�k kazan�lar� yukar�daki f�krada belirtilen alt s�n�r�n alt�nda olan sigortal�lar ile �cretsiz �al��an sigortal�lar�n g�nl�k kazan�lar� alt s�n�r �zerinden, g�nl�k kazan�lar� �st s�n�rdan fazla olan sigortal�lar�n g�nl�k kazan�lar� da �st s�n�r �zerinden hesaplan�r.

�kinci f�kraya g�re sigortal�n�n kazanc� alt s�n�r�n alt�nda ise bu kazan� ile alt s�n�r aras�ndaki farka ait sigorta primleri ile �cretsiz �al��an sigortal�lara ait sigorta primlerinin t�m�n� i�veren �der.

Sigortal�lar�n bu Kanunun 53 �nc� maddesine g�re belirlenen ayn� sigortal�l�k haline tabi olacak �ekilde birden fazla i�te �al��mas� nedeniyle Kuruma �denen primler toplam�, bu sigortal�l�k hali i�in belirlenen prime esas kazan� �st s�n�r� �zerinden hesaplanacak miktar� a�arsa, a�an k�sm�n tamam�, sigortal�n�n talebi �zerine en ge� talep tarihini takip eden ay i�inde hissesi oran�nda sigortal�ya defaten geri �denir. Geri verilen primler i�in ayr�ca gecikme cezas� ve gecikme zamm� ile faiz �denmez.

Madde - 83: K�sa vadeli sigorta kollar� prim tarifesi ve i�kollar�n�n ve i�lerin tehlike s�n�f ve derecelerinin belirlenmesi

K�sa vadeli sigorta kollar� primi, yap�lan i�in i� kazas� ve meslek hastal�� bak�m�ndan g�sterdi�i tehlikenin a��rl��na g�re tespit edilir. �� kollar� tehlikenin a��rl��na g�re s�n�flara, bu s�n�flar da �zel i� �artlar�na ve tehlikeyi �nlemek i�in al�nm�� olan tedbirlere g�re derecelere ayr�l�r. Hangi i� kollar�n�n hangi tehlike s�n�f�na girdi�i, tehlike s�n�f ve derecesine ait prim oranlar�n�n ve tehlike derecelerinin belirlenmesinde uygulanacak esaslar, ilgili bakanl�klar�n g�r��leri de al�narak Bakanl��n teklifi �zerine Bakanlar Kurulu karar�yla y�r�rl��e konulacak bir tarife ile tespit edilir. Prim tarifesi gerekli g�r�l�rse ayn� usulle de�i�tirilebilir.

Yap�lan i�in birinci f�krada belirtilen tarifeye g�re hangi tehlike s�n�f ve derecesine girdi�i ve �denecek k�sa vadeli sigorta kollar� primi oran� Kurumca belirlenerek i�verene ve 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine g�re sigortal� say�lanlara tebli� edilir. �� kazas�n� ve meslek hastal��n� �nleyecek tedbirler hakk�ndaki mevzuat h�k�mlerine uygun bulunmad�� tespit edilen i�ler, Kurumca daha y�ksek primli derecelere konulabilir.

Kurum, i�yerinin tespit edilmi� bulunan tehlike s�n�f ve derecesini yapt�raca�� incelemelere dayanarak kendili�inden veya i�verenin ya da 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine g�re sigortal� say�lanlar�n iste�i �zerine de�i�tirebilir. Kurumca yap�lacak de�i�ikliklere ili�kin karar�n takvim y�l�ndan en az bir ay �nce i�verene, i�veren taraf�ndan de�i�iklik iste�inin de takvim y�l�ndan en az iki ay �nce Kuruma bildirilmesi �artt�r.

B�ylece karara ba�lanacak de�i�iklikler, karar veya istekten sonraki takvim y�l� ba��nda y�r�rl��e girer.

��verenler ile 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine g�re sigortal� say�lanlar, tehlike s�n�f ve derecesi ile prim oran� hakk�nda Kurumca yap�lacak yaz�l� bildirimi ald�ktan sonra bir ay i�inde Kuruma itiraz edebilir. Kurum, bu itiraz� inceleyerek en ge� �� ay i�inde karara ba�layarak sonucunu itiraz edene bildirir. �lgililer, Kurumun karar� �zerine, karar�n tebli� tarihinden itibaren bir ay i�inde yetkili mahkemeye ba�vurabilir. Kuruma itiraz edilmesi veya mahkemeye ba�vurulmas�, primlerin takip ve tahsilini durdurmaz.

��verenin veya 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine g�re sigortal� say�lanlar�n itiraz�; i�yerinin tehlike s�n�f� ve derecesi ile k�sa vadeli sigorta kollar� prim oran�n�n tebli�ine ili�kin yaz�n�n i�verence veya 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine g�re sigortal� say�lanlar taraf�ndan tebell��nden itibaren bir ay i�inde yap�lm�� ise, de�i�tirilen i� kolu kodu ve tehlike s�n�f� ile tehlike derecesinin hatal� uyguland�� tarihten, bir ayl�k s�re d��nda yap�lm�� ise, itiraz�n Kurum kay�tlar�na intikali tarihini izleyen y�lba��ndan, ��nc� f�krada belirtilen s�relerin a��lmas� durumunda ise, Kurumca yap�lacak de�i�ikli�e ili�kin karar�n tebli�ini izleyen takvim y�l� ba��ndan ge�erli olarak uygulan�r.

Bu de�i�iklik nedeniyle tehlike s�n�f ve derecesinin y�kselmesi halinde, karar�n i�verene veya 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine g�re sigortal� say�lanlara tebli� edildi�i tarih ile y�r�rl�k tarihi aras�ndaki s�reye ili�kin k�sa vadeli sigorta kollar�na ait prim fark�n�n tebli�i tarihini takip eden bir ay i�erisinde Kuruma �denmesi halinde, fark prim i�in gecikme cezas� ve gecikme zamm� al�nmaz. Aksi takdirde, fark primi 89 uncu madde uyar�nca gecikme cezas� ve gecikme zamm� ile birlikte tahsil olunur. Tehlike s�n�f ve derecesinin d��mesi halinde ise, k�sa vadeli sigorta kollar� sigortas� prim fark�, i�verenin varsa bor�lar�na mahsup edilir, yoksa iade edilir. Bir ay i�inde iade edilmesi halinde faiz �denmez.

Madde - 84: Tehlike s�n�f ve derecelerini etkileyebilecek de�i�iklikler

��verenler ile 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine g�re sigortal� say�lanlar, tehlike s�n�f ve derecesini etkileyebilecek her t�rl� de�i�ikli�i bir ay i�inde Kuruma bildirmekle y�k�ml�d�r. Bu bildirim �zerine Kurum, yapt�raca�� incelemeler sonunda tehlike s�n�f ve derecesini de�i�tirebilir. Tehlike s�n�f ve derecesini etkileyebilecek de�i�iklik bir ay i�inde bildirilirse bu konuda Kurumca verilecek karar, de�i�ikli�in meydana geldi�i tarihten sonraki ay ba��ndan ba�lanarak uygulan�r.

Tehlike s�n�f ve derecesini etkileyebilecek de�i�iklik bir ay i�inde bildirilmezse;

Tehlike s�n�f� y�kseliyorsa, de�i�ikli�in meydana geldi�i,
Tehlike s�n�f� d��yorsa, de�i�ikli�in Kurumca ��renildi�i,

tarihler esas al�nmak ve bu tarihlerden sonraki ay ba��ndan itibaren uygulanmak �zere, Kurumca karar al�n�r ve ilgililere tebli� olunur.

Madde - 85: Asgari i��ilik uygulamas�

��verenin, i�in emsaline, niteli�ine, kapsam ve kapasitesine g�re i�in y�r�t�m� a��s�ndan gerekli olan sigortal� say�s�n�n, �al��ma s�resinin veya prime esas kazan� tutar�n�n alt�nda bildirimde bulundu�unun tespiti halinde, i�in y�r�t�m� a��s�ndan gerekli olan asgari i��ilik tutar�; yap�lan i�in niteli�i, kullan�lan teknoloji, i�yerinin b�y�kl��, benzer i�letmelerde �al��t�r�lan sigortal� say�s�, ilgili meslek veya kamu kurulu�lar�n�n g�r�� gibi unsurlar dikkate al�narak tespit edilir. S�z konusu tespitler, Kurumun denetim ve kontrolle g�revlendirilmi� memurlar� taraf�ndan yap�l�r.

Kamu idareleri, d�ner sermayeli kurulu�lar ile bankalar taraf�ndan ihale mevzuat�na g�re yapt�r�lan i�lerden ve �zel nitelikteki in�aat i�lerinden dolay� bu i�leri yapan i�veren taraf�ndan yeterli i��ilik bildirilmi� olup olmad�� Kurumca ara�t�r�l�r. Bu ara�t�rma sonucunda yeterli i��ili�in bildirilmemi� oldu�u anla��l�rsa, eksik bildirilen i��ilik tutar� �zerinden hesaplanan prim tutar�, 89 uncu madde gere�i hesaplanacak gecikme cezas� ve gecikme zamm� ile birlikte bir ay i�inde �denmek �zere i�verene tebli� edilir. Tebli� edilen prim ve gecikme cezas� ve gecikme zamm�n�n �dendi�i veya �denece�inin i�veren taraf�ndan yaz�l� olarak taahh�t edilmesi halinde bor� kesinle�ir. Kuruma verilecek taahh�tnamede �stlenilen �deme y�k�ml�l��n�n yerine getirilmemesi halinde, i�veren hakk�nda 88 inci ve 89 uncu maddeler uyar�nca i�lem yap�l�r. Tebli� edilen prim ve gecikme cezas� ve gecikme zamm�n�n �denmemesi, taahh�tname verilmemesi veya Kurumca i�yerinin denetlenmesine gerek g�r�lmesi durumunda Kurumca inceleme yap�l�r.

Bu maddenin birinci ve ikinci f�kras�nda belirtilen usullerle Kuruma bildirilmedi�i tespit edilen asgari i��ilik tutar� �zerinden Kurumca re'sen tahakkuk ettirilen sigorta primleri, 88 inci ve 89 uncu maddeler dikkate al�narak i�verene tebli� edilir. ��veren, tebli� edilen prim borcuna kar�� tebli� tarihinden itibaren bir ay i�inde Kuruma itiraz edebilir. �tiraz takibi durdurur. Kurumca itiraz�n reddi halinde i�veren, karar�n tebli� tarihinden itibaren bir ay i�inde yetkili i� mahkemesine ba�vurabilir. Mahkemeye ba�vurulmas�, prim borcunun takip ve tahsilini durdurmaz.

Kurumun denetim ve kontrolle g�revlendirilmi� memurlar�nca, Kuruma asgari i��ilik tutar�n�n bildirilmedi�i tespit edilen i�yerleri hakk�nda ayr�ca 102 nci maddenin birinci f�kras�n�n (d) bendi ile (e) bendinin (4) numaral� alt bendi uyar�nca idari para cezas� uygulan�r.

Kamu idareleri, d�ner sermayeli kurulu�lar ile bankalar, bu maddenin uygulanmas�yla ilgili Kurumca istenilecek bilgileri ve belgeleri yaz�l� olarak en ge� bir ay i�inde vermeye mecburdur.

Kuruma yeterli i��ilik tutar�n�n bildirilmi� olup olmad��n�n ara�t�r�lmas�nda, i�in y�r�t�m� i�in gerekli olan asgari i��ilik tutar�n�n tespitinde dikkate al�nacak asgari i��ilik oranlar�n�n saptanmas� ve asgari i��ilik oranlar�na vaki itirazlar�n incelenerek karara ba�lanmas� amac�yla Kurum b�nyesinde; Kurum teknik elemanlar�ndan d�rt �ye, Y�netim Kurulunda temsil edilen i��i ve i�veren konfederasyonlar�nca g�revlendirilecek iki �ye, T�rkiye Odalar ve Borsalar Birli�inden bir �ye olmak �zere toplam yedi teknik elemandan olu�an, Asgari ��ilik Tespit Komisyonu kurulur.

Kurumca gerek g�r�ld��nde, ayn� esaslara g�re birden fazla Asgari ��ilik Tespit Komisyonu kurulabilir. Komisyon salt �o�unlukla toplan�r ve kararlar en az d�rt �yenin ayn� y�ndeki oyu ile al�n�r. Kurum d��ndaki �yelerin �st �ste �� toplant�ya, son alt� ay i�inde ise be� toplant�ya kat�lmamas� halinde, toplant�ya kat�lmayan �yeyi g�revlendiren konfederasyonlar�n yerine, �ye say�s� bak�m�ndan en y�ksek bir sonraki konfederasyondan �ye davet edilir.

Asgari ��ilik Tespit Komisyonuna Kurum d��ndan g�revlendirilenlere, kat�ld�klar� her toplant� g�n� i�in (2500) g�sterge rakam�n�n memur ayl�klar�n�n hesab�nda kullan�lan katsay� ile �arp�larak bulunacak tutar� �zerinden huzur hakk� Kurumca �denir.

Asgari ��ilik Tespit Komisyonunun �al��ma usul ve esaslar�, Komisyonda g�rev alacak teknik elemanlar�n nitelikleri, asgari i��ilik tespitinde uygulanacak y�ntem, verilerin belirlenmesi, tamamlanm�� veya devam etmekte olan i�lerle ilgili yap�lacak yerinde tespit kriterleri ile bu maddenin uygulanmas�na ili�kin di�er usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

�K�NC� B�L�M
Prim Belgeleri ve Primlerin �denmesi

Madde - 86: Prim belgeleri ve i�yeri kay�tlar�

��veren bir ay i�inde 4 �nc� ve 5 inci maddeye tabi �al��t�rd�� sigortal�lar�n ve sosyal g�venlik destek primine tabi sigortal�lar�n;

Ad ve soyadlar�n�, T.C. kimlik numaralar�n�,
80 inci maddeye g�re hesaplanacak prime esas kazan�lar�n�,
Prim �deme g�n say�lar� ile prim tutarlar�n�,

g�steren ve �rne�i Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle belirlenen as�l veya ek ayl�k prim ve hizmet belgesini, ait oldu�u ay� takip eden ay�n yirmibe�inci g�n�n�n sonuna kadar Kuruma vermekle veya sigortal� �al��t�rmad�� takdirde, bu hususu sigortal� �al��t�rmaya son verdi�i tarihten itibaren, onbe� g�n i�inde Kuruma bildirmekle y�k�ml�d�r.

��veren, i�yeri sahipleri; i�yeri defter, kay�t ve belgelerini ilgili oldu�u y�l� takip eden y�l ba��ndan ba�lamak �zere on y�l s�reyle, kamu idareleri otuz y�l s�reyle, tasfiye ve iflas idaresi memurlar� ise g�revleri s�resince, saklamak ve Kurumun denetim ve kontrol ile g�revlendirilen memurlar�nca istenilmesi halinde onbe� g�n i�inde ibraz etmek zorundad�r.

��verenin, sigortal�y�, 4857 say�l� �� Kanununun 7 nci maddesine g�re ba�ka bir i�verene i� g�rme edimini yerine getirmek �zere ge�ici olarak devretmesi halinde, sigortal�y� devir alan, ge�ici i� ili�kisi s�resine ili�kin birinci f�krada belirtilen belgelerin ayn� s�re i�inde i�verene ait i�yerinden Kuruma verilmesinden, i�veren ile birlikte m�teselsilen sorumludur.

Ay i�inde baz� i�g�nlerinde �al��t�r�lmad�� ve �cret �denmedi�i beyan edilen sigortal�lar�n, otuz g�nden az �al��t�klar�n� ispatlayan belgelerin i�verence ilgili aya ait ayl�k prim ve hizmet belgesine eklenmesi �artt�r. Kamu idareleri ile toplu i� s�zle�mesi imzalanan i�yerlerinde bu �art aranmaz.

Sigortal�lar�n otuz g�nden az �al��t��n� g�steren bilgi ve belgelerin ayl�k prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken s�re i�inde Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca ge�erli say�lmamas� halinde, otuz g�nden az bildirilen s�relere ait ayl�k prim ve hizmet belgesi Kurumca re'sen d�zenlenir ve muhteviyat� primler, bu Kanun h�k�mlerine g�re tahsil olunur.

Sigortal�y� �al��t�ran i�veren ile alt i�veren ve i� g�rme edimini yerini getirmek �zere sigortal�y� ge�ici olarak devralan i�veren; ayl�k prim ve hizmet belgesinin Kurumca onaylanan bir n�shas�n� sigortal�n�n �al��t�� i�yerinde, birden ziyade i�yeri olmas� halinde ise sigortal�n�n �al��t�� her i�yerinde ayr� ayr� olmak �zere, Kuruma verilmesi gereken s�renin son g�n�n� takip eden g�nden ba�lanarak, m�teakip belgenin verilmesi gereken s�renin sonuna kadar, sigortal�lar taraf�ndan g�r�lebilecek bir yere asmak zorundad�r.

Fiilen veya i�yeri kay�tlar�ndan tespit edilecek her t�rl� bilgiden veya kamu kurum ve kurulu�lar� taraf�ndan d�zenlenen belge veya al�nan bilgilerden �al��t�� anla��lan sigortal�lara ait olup, bu Kanun uyar�nca Kuruma verilmesi gereken belgelerin yap�lan tebligata ra�men bir ay i�inde verilmemesi veya noksan verilmesi halinde, bu belgeler Kurumca re'sen d�zenlenir ve muhteviyat� sigorta primleri Kurumca tespit edilerek i�verene tebli� edilir. ��veren, bu maddeye g�re tebli� edilen prim borcuna kar�� tebli� tarihinden itibaren bir ay i�inde, ilgili Kurum �nitesine itiraz edebilir. �tiraz, takibi durdurur. �tiraz�n reddi halinde, i�veren karar�n tebli� tarihinden itibaren bir ay i�erisinde yetkili i� mahkemesine ba�vurabilir. Yetkili mahkemeye ba�vurulmas�, prim borcunun takip ve tahsilini durdurmaz. Mahkemenin Kurum lehine karar vermesi halinde, 88 inci ve 89 uncu maddelerin prim borcuna ili�kin h�k�mleri uygulan�r.

Ayl�k prim ve hizmet belgesi i�veren taraf�ndan verilmeyen veya �al��t�klar� Kurumca tespit edilemeyen sigortal�lar, �al��t�klar�n� hizmetlerinin ge�ti�i y�l�n sonundan ba�layarak be� y�l i�erisinde i� mahkemesine ba�vurarak, alacaklar� ilam ile ispatlayabilirlerse, bunlar�n mahkeme karar�nda belirtilen ayl�k kazan� toplamlar� ile prim �deme g�n say�lar� dikkate al�n�r.

Sigortal�n�n �al��t�� bir veya birden fazla i�te, bu Kanunda yaz�l� �artlar� yerine getirmi� olmas�na ra�men, kendisi i�in verilmesi gereken ayl�k prim ve hizmet belgesinin i�veren taraf�ndan verilmedi�i veya verilen ayl�k prim ve hizmet belgesinde kazan�lar�n veya prim �deme g�n say�lar�n�n eksik g�sterildi�i Kurumca tespit edilirse, hastal�k ve anal�k sigortalar�ndan gerekli �demeler yap�l�r.

Bu maddede belirtilen y�k�ml�l�klerin yerine getirilmemesi halinde, 102 nci maddeye g�re i�lem yap�l�r.

Kamu idarelerinde i�yerinin �zelli�i nedeniyle prim belgelerinin farkl� s�relerde verilme zaman�n� belirlemeye, Kurum yetkilidir. Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar ile belgelerin i�erik ve �ekli, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 87: Prim �deme y�k�ml�s�

Bu Kanunun uygulanmas�nda k�sa ve uzun vadeli sigorta kollar� ile genel sa�l�k sigortas� ve iste�e ba�l� sigorta bak�m�ndan;

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) ve (c) bentlerine ve 5 inci maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendine tabi olanlar ile bu kapsamda say�lan ki�ilerden sosyal g�venlik destek primine tabi olanlar i�in bunlar�n i�verenleri,
4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine tabi olanlar ile bu kapsamda say�lan ki�ilerden sosyal g�venlik destek primine tabi olanlar, iste�e ba�l� sigortal� olanlar ve 60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (d) ve (g) bentlerinde say�lan ki�ilerin kendileri,
60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendinde say�lan ki�iler i�in primi y�l� merkezi y�netim b�t�esinden kar��lanmak �zere ilgili kamu idareleri,
60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (e) bendinde say�lan ki�iler ile 5 inci maddenin (e) ve (f) bentlerinde belirtilenler i�in T�rkiye �� Kurumu,
5 inci maddenin (b) bendinde belirtilen aday ��rak, ��rak ve i�letmelerde mesleki e�itim g�renler ile meslek liselerinde zorunlu staja tabi tutulan ��renciler i�in Milli E�itim Bakanl�� veya bu ��rencilerin e�itim g�rd�kleri okullar, y�ksek ��renim s�ras�nda zorunlu staja tabi tutulan ��renciler i�in ��renim g�rd�kleri y�ksek ��retim kurumu,
5 inci maddenin (c) bendine tabi olanlar i�in i�verenleri veya kendileri,

prim �deme y�k�ml�s�d�r.

Madde - 88: Primlerin �denmesi

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendinde belirtilen sigortal�lar� �al��t�ran i�veren, bir ay i�inde �al��t�rd�� sigortal�lar�n primlerine esas tutulacak kazan�lar toplam� �zerinden bu Kanun gere�ince hesaplanacak sigortal� hissesi prim tutarlar�n� �cretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlar�n� da bu tutara ekleyerek en ge� ertesi ay�n sonuna kadar Kuruma �der.

Hak edilen ancak, �denmemi� olan �cretler �zerinden hesaplanacak primler hakk�nda da birinci f�kradaki h�k�m uygulan�r.

60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b), (c), (d) ve (g) bentleri gere�i genel sa�l�k sigortal�s� say�lanlar i�in, her ay otuz tam g�n genel sa�l�k sigortas� primi �denmesi zorunludur.

87 nci maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendinde belirtilen y�k�ml�ler, her aya ait primlerini takip eden ay�n sonuna kadar Kuruma �derler. Bunlardan sosyal g�venlik destek primine tabi olanlar�n primleri, ayl�klar�ndan kesilmek suretiyle tahsil edilir. Bu ki�iler primlerini en fazla 360 g�nle s�n�rl� olmak �zere pe�in olarak erken �deyebilir. Erken �deme halinde erken �denen her g�n i�in 21.07.1953 tarihli ve 6183 say�l� Amme Alacaklar�n�n Tahsil Usul� Hakk�nda Kanunun Ek 1 inci maddesine g�re erken �deme indirimi h�k�mleri uygulan�r. Ancak yap�lan erken �deme indirimi, prime esas kazan�tan indirilmez. Erken �demede sigortal�l�k s�resi, sigorta priminin ait oldu�u her ay�n ilk g�n�nden itibaren, prim �deme g�n say�s�na dahil edilir. Erken �deme yap�lan ve prim �deme g�n say�s�na dahil edilmeyen s�rede iste�e ba�l� sigortal�l��n sona ermesi halinde, sigortal�l�k s�resine say�lmayan g�nlere ait primler, ilgililere iade edilir.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�nda sigortal� say�lanlar�n, her ay i�in otuz tam g�n prim �demesi zorunludur. Bu kapsamdaki sigortal�lardan, bu Kanuna g�re tescilleri yap�ld�� halde, be� y�l� a�an s�reye ili�kin prim borcu bulunanlar�n, bu s�relere ili�kin prim bor�lar�n�n Kurumca yap�lacak bildirimde belirtilen s�re i�erisinde �denmemesi halinde, daha �nce prim �demesi bulunan sigortal�n�n �dedi�i primlerin tam olarak kar��lad�� ay�n sonu itibariyle, prim �demesi bulunmayan sigortal�n�n ise tescil tarihi itibariyle sigortal�l�� durdurulur. Prim borcunun ait oldu�u s�reler sigortal�l�k s�resi olarak de�erlendirilmez ve bu s�relere ili�kin Kurum alacaklar� takip edilmeyerek, Kurum alacaklar� aras�nda yer verilmez. Ancak, sigortal� ya da hak sahipleri daha sonra m�racaatlar� tarihindeki 80 inci maddenin dokuzuncu f�kras�na g�re belirlenecek prime esas kazan� tutar� �zerinden hesaplanacak bor� tutar�n�, tebli� tarihinden itibaren �� ay i�inde �dedikleri takdirde, bu s�reler sigortal�l�k s�resi olarak de�erlendirilir.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendinde belirtilen sigortal�lar� �al��t�ran i�verenler, �al��t�rd�� sigortal�lar�n primlerine esas tutulacak kazan�lar toplam� �zerinden bu Kanun gere�ince hesaplanacak prim tutarlar�n� �cretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlar�n� da bu tutara ekleyerek, en ge� �demenin yap�ld�� tarihi takip eden onbe� g�n i�inde Kuruma �derler.

87 nci maddenin birinci f�kras�n�n (c) ve (d) bentlerinde belirtilen y�k�ml�ler, her aya ait primleri ilgili ay� takip eden ay�n sonuna kadar Kuruma �derler.

Kuruma fiilen �denmeyen prim tutarlar�, gelir vergisi ve kurumlar vergisi uygulamas�nda gider yaz�lamaz.

Bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�nda sigortal� say�lanlar�n prim bor�lar�, satt�klar� tar�msal �r�n bedellerinden bor� tutar�n� ge�memek �art�yla % 1 ila % 3 oranlar� aras�nda olmak �zere kesinti yap�lmak suretiyle tahsil etmeye Kurum yetkilidir.

Prim bor�lar� katma de�er vergisi iade alaca��ndan mahsubu suretiyle de �denebilir. Bu takdirde katma de�er vergisi iade hakk� sahibi kendisinin, mal veya hizmet sat�n ald�� veya i�tirak veya ortakl�k ili�kisi i�inde bulundu�u i�verenlerin prim bor�lar� i�in de mahsup talep edebilir. Bu i�verenlerin mahsup talebinde bulunduklar� ayda muaccel olan prim bor�lar�n�n birinci f�krada belirtilen �deme s�relerini izleyen onbe� g�n i�inde mahsup suretiyle �denmesi halinde, yasal s�resi i�inde �dendi�i kabul edilir. Ancak prim bor�lar�n�n katma de�er vergisi iade alaca��ndan mahsup suretiyle �denmesi talebinde bulunuldu�u halde, s�resinde mahsup edilemeyen veya eksik mahsup edilen prim bor�lar� i�in birinci f�krada belirtilen �deme s�relerini izleyen g�nden ba�lanarak gecikme cezas� ve gecikme zamm� uygulan�r. Kurum, Maliye Bakanl��n�n uygun g�r�� ile bu uygulamadan faydalanacak i�verenleri; i�tigal konusu, i�letme t�r� ve i�letme b�y�kl�� itibariyle belirlemeye ve lehine mahsup talebinde bulunulan i�verenlerin prim borcu �deme s�resini otuz g�n� a�mamak �zere uzatmaya yetkilidir.

Kurum, prim ve her t�rl� alacaklar�n�, i�verenlere olan bor�lar�ndan mahsup etmek suretiyle tahsil etmeye yetkilidir.

Primlerin �zel �deme �ekilleri kullan�lmak suretiyle �denmesi zorunlulu�unu getirmeye ve primlerin yat�r�laca�� tahsilat kurulu�lar�n� belirlemeye Kurum yetkilidir.

Kurumun s�resi i�inde �denmeyen prim ve di�er alacaklar�n�n tahsilinde, Amme Alacaklar�n�n Tahsil Usul� Hakk�nda Kanunun 51 inci, 102 nci ve 106 nc� maddeleri hari�, di�er maddeleri uygulan�r. Kurum, Amme Alacaklar�n�n Tahsil Usul� Hakk�nda Kanunun uygulanmas�nda Maliye Bakanl�� ile di�er kamu kurum ve kurulu�lar� ve mercilere verilen yetkileri kullan�r.

Kurumun prim ve di�er alacaklar�n�n tahsilinde, Amme Alacaklar�n�n Tahsil Usul� Hakk�nda Kanunun uygulamas�ndan do�acak uyu�mazl�klar�n ��z�mlenmesinde Kurumun alacakl� biriminin bulundu�u yer i� mahkemesi yetkilidir. Yetkili i� mahkemesine ba�vurulmas� alacaklar�n takip ve tahsilini durdurmaz.

Kurumun sigorta primleri ve di�er alacaklar� hakl� bir sebep olmaks�z�n bu Kanunda belirtilen s�relerde �denmez ise, kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile g�revli kamu g�revlileri, t�zel ki�ili�i haiz di�er i�verenlerin �st d�zeydeki y�netici veya yetkilileri, g�revleri ile ilgili olarak Kuruma kar�� i�verenleri ile birlikte m��tereken ve m�teselsilen sorumludur.

Kurum, kamu idarelerinde i�yerinin �zelli�i nedeniyle primlerin farkl� zamanlarda �deme s�resini belirlemeye yetkilidir. Prim alacaklar�n�n tahsili i�in en ge� bir y�l i�inde icra yoluna ba�vurmayan Kurum yetkili personeli hakk�nda genel h�k�mlere g�re kovu�turma yap�l�r.

Miktar� Kurum Y�netim Kurulunca belirlenen tutar� ge�en ve yurt d��na ��k�� yasa�� konulaca��na dair ihtar tebli� edilmesine ra�men, borcunu �demeyen i�verenlerin kendileri veya kanuni temsilcileri hakk�nda Kurumun talebi �zerine, 5682 say�l� Pasaport Kanununun 22 nci maddesi h�k�mleri uygulan�r.

Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar ile hakl� sebebin neler oldu�u, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 89: Prim bor�lar�na halef olma, gecikme cezas� ve gecikme zamm� ile iadesi gereken primler

Sigortal�lar�n �al��t�r�ld�� i�yeri aktif ve pasif de�erleri ile birlikte ba�ka bir i�yeri ile birle�ir, devredilir veya intikal ederse, eski i�verenin Kuruma olan sigorta primi ile gecikme cezas� ve gecikme zamm� ve faiz dahil t�m bor�lar�ndan, ayn� zamanda yeni i�veren de m��tereken ve m�teselsilen sorumludur. Bu h�kme ayk�r� s�zle�me h�k�mleri Kuruma kar�� ge�ersizdir.

Kurumun prim ve di�er alacaklar� s�resi i�inde ve tam olarak �denmezse, �denmeyen k�sm� s�renin bitti�i tarihten itibaren ilk �� ayl�k s�rede her bir ay i�in % 3 oran�nda gecikme cezas� uygulanarak art�r�l�r. Ayr�ca, her ay i�in bulunan tutarlara �deme s�resinin bitti�i tarihten ba�lamak �zere bor� �deninceye kadar her ay i�in ayr� ayr� Hazine M�ste�arl��nca a��klanacak bir �nceki aya ait Yeni T�rk Liras� cinsinden iskontolu ihra� edilen Devlet i� bor�lanma senetlerinin ayl�k ortalama faizi bile�ik bazda uygulanarak gecikme zamm� hesaplan�r. Ancak, �demenin yap�ld�� ay i�in gecikme zamm� g�nl�k hesaplan�r. Bakanlar Kurulu, ilk �� ay i�in uygulanan gecikme cezas� oran�n� iki kat�na kadar art�rmaya veya bu oran� % 1 oran�na kadar indirmeye, yeniden kanuni oran�na getirmeye ve uygulama tarihini belirlemeye yetkilidir. Dava ve icra takibi a��lm�� olsa bile, prim ve di�er Kurum alacaklar�n�n �denmemi� k�sm� i�in gecikme cezas� ve gecikme zamm� tahsil edilir.

Yanl�� veya yersiz al�nm�� oldu�u tespit edilen primler, al�nd�klar� tarihten on y�l ge�memi� ise, hisseleri oran�nda i�verenlere, sigortal�lara, iste�e ba�l� sigortal�lara veya genel sa�l�k sigortal�lar�na veya hak sahiplerine kanuni faizi ile birlikte geri verilir. Kanuni faiz, primin Kuruma yat�r�ld�� tarihi takip eden ay ba��ndan, iadenin yap�ld�� ay�n ba��na kadar ge�en s�re i�in hesaplan�r. Ancak Bor�lar Kanununun 65 inci maddesi h�km� sakl�d�r.

Prim iadesi nedeniyle sigortal�lar�n, iste�e ba�l� sigortal�lar�n, genel sa�l�k sigortal�lar�n�n ayl�k, gelir, �denek ve sa�l�k hizmetlerinden yararlanma �artlar�n� yitirmeleri durumunda, bu Kanuna g�re �denen ayl�k, gelir ve �denekler ile sa�lanan sa�l�k hizmetleri durdurulur. Yanl�� veya yersiz yap�lan masraflar 96 nc� madde h�k�mlerine g�re ilgililerden geri al�n�r.

Madde - 90: �li�iksizlik belgesinin aranmas�

Kamu idareleri ile d�ner sermayeli kurulu�lar ve bankalar, ihale yolu ile yapt�r�lan her t�rl� i�leri �zerine alanlar� ve bunlar�n adreslerini onbe� g�n i�inde Kuruma bildirmekle y�k�ml�d�r.

��verenlerin hak edi�lerinin, Kuruma ihale konusu i�in yap�ld�� s�reye ili�kin prim ve her t�rl� bor�lar�n�n olmamas� kayd�yla �denmesi, kesin teminatlar�n�n ise ihale konusu i�le ilgili olarak Kuruma bor�lar�n�n bulunmad��n�n tespit edilmesinden sonra iadesi esast�r.

Hak edi�lerin �denmesi ve prim bor�lar�n�n teminata kar��l�k tutulmas�na ili�kin i�lemlerin usul ve esaslar�, Bakanlar Kurulunca ��kar�lacak y�netmelikle tespit edilir.

Valilikler, belediyeler, il �zel idareleri ve ruhsat vermeye yetkili di�er merciler taraf�ndan, ge�ici iskan veya yap� kullanma izin belgesi verilmeden �nce ilgililerden yap�lan in�aat dolay�s�yla; di�er kamu idareleri ile d�ner sermayeli kurulu�lar ve bankalar�n, Bakanlar Kurulu karar� ile belirlenecek i�lemlerinde Kuruma bor�lar�n�n bulunmad��na dair Kurumca d�zenlenmi� bir belgenin istenmesi zorunludur.

Bu maddede belirtilen y�k�ml�l�kler yerine getirilmeden hak edi� �denmesi, kesin teminat�n iade edilmesi veya ge�ici iskan izin belgesi ve yap� kullanma izin belgesi verilmesi veya di�er i�lemlerin ger�ekle�tirilmesi hallerinde, ilgililer hakk�nda genel h�k�mlere g�re idari ve cezai i�lem yap�l�r.

Madde - 91: Afet durumunda belgelerin verilme s�resi ve primlerin ertelenmesi

��yerleri yang�n, su bask�n�, yer kaymas�, deprem gibi afete u�rayan, tabii afet nedeniyle tar�msal faaliyetinden dolay� zarar g�ren i�verenler ile 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�ndaki sigortal�lar, bu durumu belgelemeleri kayd�yla olay�n meydana geldi�i tarihten itibaren �� ay i�inde talepte bulunmalar� ve prim �deme aczine d��t�klerinin, yap�lacak inceleme sonucu anla��lmas� halinde, afet tarihinden �nce �deme s�resi dolmu� mevcut prim bor�lar� ile afetin meydana geldi�i tarihten itibaren tahakkuk edecek �� ayl�k prim bor�lar�, olay�n meydana geldi�i tarihten itibaren bir y�la kadar Kurumca ertelenebilir.

Birinci f�krada belirtilen durumlarda, afetin meydana geldi�i ayda verilmesi gereken ayl�k prim ve hizmet belgeleri, afetin meydana geldi�i ay� takip eden �� ay i�inde Kuruma verildi�i takdirde, s�resinde verilmi� say�l�r.

15.05.1959 tarihli ve 7269 say�l� Umumi Hayata M�essir Afetler Dolay�siyle Al�nacak Tedbirlerle Yap�lacak Yard�mlara Dair Kanun uyar�nca genel hayat� etkiledi�ine karar verilen afetler nedeniyle, afet b�lgesinde do�rudan veya dolayl� olarak zarar g�ren i�verenlerle sigortal� ve hak sahiplerinin bu Kanuna g�re vermekle y�k�ml� olduklar� belgelerin verilme s�resi ile �denmesi gereken primlerin ve di�er Kurum alacaklar�n�n �deme s�relerini bu Kanundaki s�relere ba�l� olmaks�z�n, afet b�lgesindeki �artlar� ve geli�meleri g�z �n�nde tutarak belirlemeye ve ertelemeye Kurum yetkilidir.

Prim borcunun ertelendi�i s�rede zamana��m� i�lemez ve ertelenen k�sm�na gecikme cezas� ve gecikme zamm� uygulanmaz.

BE��NC� KISIM
Ortak ve �e�itli H�k�mler

B�R�NC� B�L�M
Ortak H�k�mler

Madde - 92: Sigortal�l��n zorunlu olu�u, sona ermesi ve sosyal g�venlik sicil numaras�

K�sa ve uzun vadeli sigortalar ile genel sa�l�k sigortas� kapsam�ndaki ki�ilerin sigortal� olmas� zorunludur. Bu Kanunda yer alan sigorta hak ve y�k�ml�l�klerini ortadan kald�rmak, azaltmak veya ba�kas�na devretmek i�in s�zle�melere konulan h�k�mler ge�ersizdir.

Bu Kanuna g�re al�nacak sigorta primleri ve idari para cezalar�n�n �denmesi i�in, Kurumca i�verene yap�lacak bildirim �zerine prim bor�lar� ve idari para cezalar� �denmezse, Kurumca d�zenlenen prim borcunu ve idari para cezas�n� g�steren belgeler resmi dairelerin usul�ne g�re d�zenledikleri belgeler h�km�ndedir.

Sigortal�l�k, bu Kanunda say�lan sigortal� say�lma �artlar�n�n kaybedilmesi veya �l�m halinde sona erer.

Sigortal�lar, iste�e ba�l� sigortal�lar ile bunlar�n hak sahiplerinin; genel sa�l�k sigortal�lar� ve bunlar�n bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin tescil ve di�er t�m i�lemlerinde sosyal g�venlik sicil numaras� olarak T�rk vatanda�lar� i�in T.C. kimlik numaras�, yabanc� uyruklu ki�iler i�in ise Kurumca verilecek sosyal g�venlik sicil numaras� kullan�l�r.

Madde - 93: Devir, temlik ve Kurum alacaklar�nda zamana��m�

Bu Kanun gere�ince sigortal�lar ve hak sahiplerinin gelir, ayl�k ve �denekleri, sa�l�k hizmeti sunucular�n�n genel sa�l�k sigortas� h�k�mlerinin uygulanmas� sonucu Kurum nezdinde do�an alacaklar�, devir ve temlik edilemez.

Kurumun prim ve di�er alacaklar� �deme s�resinin doldu�u tarihi takip eden takvim y�l� ba��ndan ba�layarak on y�ll�k zamana��m�na tabidir. Kurumun prim ve di�er alacaklar�, hizmet tespiti veya asgari i��ilik uygulamas� nedeniyle do�mu� ise zamana��m� s�resi; mahkeme karar�n�n kesinle�me tarihinden, Kurum veya di�er kamu idarelerinin denetim ve kontrolle g�revlendirilen memurlar� taraf�ndan yap�lan tespitler sonucunda do�mu� ise rapor tarihinden veya bu idareler taraf�ndan d�zenlenen belgelerden do�mu� ise belgenin Kuruma intikal etti�i tarihi takip eden y�l ba��ndan itibaren be� y�l olarak uygulan�r. Ancak, bu durumda zamana��m� s�resi on y�ldan az olamaz. Bu alacaklar i�in gecikme cezas� ve gecikme zamm�, alaca��n ait oldu�u ay�n veya d�nemin sonundan itibaren uygulan�r.

Bu Kanuna dayan�larak Kurumca a��lacak tazminat ve r�cu davalar�, on y�ll�k zamana��m�na tabidir. Zamana��m� tarihi; r�cu konusu gelir ve ayl�klar bak�m�ndan Kurum onay tarihinden, masraf ve �demeler i�in ise masraf veya �deme tarihinden itibaren ba�lar.

Zamana��m�ndan sonra yap�lan �demeler kabul edilir. Ancak, 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendine tabi sigortal�lar�n zamana��m� nedeniyle prim �denmeyen s�releri, sigortal�l�k s�resinden say�lmaz ve bu s�reye ili�kin sigortal�l�k hak ve y�k�ml�l�kleri d��er.

Madde - 94: Kontrol muayenesi

Kurum y�r�t�len soru�turma kapsam�yla s�n�rl� olmak �zere;

Sa�l�k hizmeti alan genel sa�l�k sigortal�s�ndan veya bunlar�n bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerden, sa�l�k hizmetinin ger�ekten al�n�p al�nmad��n�,
Sigortal�n�n, iste�e ba�l� sigortal�n�n veya bunlar�n hak sahiplerinin malull�k, i� g�remezlik raporlar�nda belirtilen rahats�zl�klar�n�n mevcut olup olmad��n�,

tespit amac�yla kontrol muayenesi ve tetkik yapt�r�lmas�n� talep edebilir.

Malull�k ayl�� veya s�rekli i� g�remezlik geliri ba�lanm�� sigortal�lar, malull�k durumlar�nda artma veya ba�ka birinin s�rekli bak�m�na muhta� oldu�unu ileri s�rerek ayl�k ve gelirlerinde de�i�iklik yap�lmas�n� isteyebilecekleri gibi; Kurum da harp malulleri ve vazife malulleri hari�, malull�k ayl�� veya s�rekli i� g�remezlik geliri ba�lanm�� sigortal�lar ile ayl�k veya gelir ba�lanan ve �al��ma g�c�n�n en az % 60'�n� yitiren malul �ocuklar�n kontrol muayenesine tabi tutulmas�n� talep edebilir.

Kurumca yapt�r�lan kontrol muayenesinde veya sigortal�n�n iste�i �zerine ya da i�e al��t�rma sonunda yap�lan muayenesinde yeniden tespit edilecek malull�k durumuna g�re, malull�k ayl�� veya s�rekli i� g�remezlik geliri, yeni malull�k durumuna esas tutulan raporun tarihini takip eden �deme d�nemi ba��ndan ba�lanarak art�r�l�r, azalt�l�r veya kesilir.

�al��ma g�c�n�n en az % 60'�n� yitiren malul �ocuklara ba�lanm�� bulunan gelir ve ayl�klar, kontrol muayenesi sonunda tespit edilecek malull�k durumuna g�re, rapor tarihinden sonraki �deme d�nemi ba��ndan itibaren kesilir.

Kurumun yaz�l� bildiriminde belirtilen tarihten sonraki �deme d�nemi ba��na kadar kabul edilebilir bir �z�r� olmad�� halde kontrol muayenesini yapt�rmayan sigortal�n�n malull�k ayl�� veya s�rekli i� g�remezlik geliri ile �al��ma g�c�n�n en az % 60'�n� yitiren malul �ocuklar�n kendilerine ba�lanm�� olan gelir veya ayl��, kontrol muayenesi i�in belirtilen tarihten sonraki �deme d�nemi ba��ndan itibaren kesilir.

Ancak, kontrol muayenesini Kurumun yaz�l� bildiriminde belirtilen tarihten ba�layarak �� ay i�inde yapt�ran ve malull�k veya s�rekli i� g�remezlik halinin devam etti�i tespit edilen sigortal�n�n veya ayl�k ya da gelir ba�lanm�� olan malul �ocu�un kesilen ayl�k veya geliri, kesildi�i tarihten ba�lanarak yeniden ba�lan�r.

Kontrol muayenesini Kurumun yaz�l� bildiriminde belirtilen tarihten �� ay ge�tikten sonra yapt�ran ve malull�k veya s�rekli i� g�remezlik halinin devam etti�i tespit edilen sigortal�n�n malull�k ayl�� veya yeni s�rekli i� g�remezlik derecesine g�re hesaplanacak geliri, gelir veya ayl�k ba�lanan �al��amayacak durumda malul �ocuklar�n ise almakta olduklar� gelir veya ayl�k, rapor tarihinden sonraki ay ba��ndan ba�lanarak yeniden ba�lan�r.

Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 95: Sa�l�k raporlar�n�n usul ve esaslar�n�n belirlenmesi

Bu Kanun gere�ince, yurt d��nda tedavi i�in yap�lacak sevklere, �al��ma g�c� kayb�, ge�ici i� g�remezlik �deneklerinin verilmesine ili�kin raporlar ile i� kazas� ve meslek hastal�� sonucu meslekte kazanma g�c� veya �al��ma g�c� kayb�na esas te�kil edecek sa�l�k kurulu raporlar�n�n usul ve esaslar�n�, bu raporlar� vermeye yetkili sa�l�k hizmeti sunucular�n�n sahip olmas� gereken kriterleri belirlemeye, usul�ne uygun olmayan sa�l�k kurulu raporu ve dayana�� t�bbi belgeleri d�zenleyen sa�l�k hizmet sunucusuna iade ederek belirlenen bilgileri i�erecek �ekilde yeniden d�zenlenmesini istemeye Kurum yetkilidir.

Usul�ne uygun sa�l�k kurulu raporu ve dayana�� t�bbi belgeler ile gerekli di�er belgelerin incelenmesiyle; yurt d��nda tedavi i�in yap�lacak sevklere, i� kazas� veya meslek hastal�� sonucu tespit edilen meslekte kazanma g�c�n�n kayb�na veya meslekte kazanma g�c�n�n kayb� derecelerine ili�kin usul�ne uygun d�zenlenmi� sa�l�k kurulu raporlar� ve di�er belgelere istinaden Kurumca verilen karara ilgililerin itiraz� halinde, durum Sosyal Sigorta Y�ksek Sa�l�k Kurulunca karara ba�lan�r.

Bu maddenin uygulamas�na ili�kin usul ve esaslar, Sa�l�k Bakanl�� ile Kurumun birlikte ��karaca�� y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 96: Yersiz �demelerin geri al�nmas�

Kurumca i�verenlere, sigortal�lara, iste�e ba�l� sigortal�lara gelir veya ayl�k almakta olanlara ve bunlar�n hak sahiplerine, genel sa�l�k sigortal�lar�na ve bunlar�n bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilere, fazla veya yersiz olarak yap�ld�� tespit edilen bu Kanun kapsam�ndaki her t�rl� �demeler;

Kas�tl� veya kusurlu davran��lar�ndan do�mu�sa, hatal� i�lemin tespit tarihinden geriye do�ru en fazla on y�ll�k s�rede yap�lan �demeler, bu �demelerin yap�ld�� tarihlerden,
Kurumun hatal� i�lemlerinden kaynaklanm��sa, hatal� i�lemin tespit tarihinden geriye do�ru en fazla be� y�ll�k s�rede yap�lan �demeler toplam�, ilgiliye tebli� edildi�i tarihten itibaren �� ay i�inde yap�lacak �demelerde faizsiz, �� ayl�k s�renin doldu�u tarihten sonra yap�lacak �demelerde ise bu s�re sonundan,

itibaren hesaplanacak olan kanuni faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alaca�� varsa bu alacaklar�ndan mahsup edilir, alacaklar� yoksa genel h�k�mlere g�re geri al�n�r.

Alacaklar�n yersiz �demelere mahsubu, en eski bor�tan ba�lanarak bor� asl�na yap�l�r, kanuni faiz kalan borca uygulan�r. Bu h�k�m ilgili hak sahiplerinin muvafakat etmeleri kayd�yla, ayn� dosyadan di�er bir hak sahibine yap�lan yersiz �demelere mahsubunda da uygulan�r.

Yersiz �demenin gelir ve ayl�klardan kesilmesinde, kesintinin ba�layaca�� deme d�nemi ba�� itibar�yla kanuni faizi ile birlikte hesaplanan bor� tutar�, gelir ve ayl�ktan % 25 oran�nda kesilmek suretiyle uygulan�r.

Yersiz �demelerin tespiti ile geri al�nmas�na ve bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 97: Zamana��m�, hakk�n d��mesi ve avans

Bu Kanunda aksine h�k�m bulunmayan hallerde, i� kazas�, meslek hastal�� ve �l�m hallerinde ba�lanmas� gereken gelir ve ayl�klar�n, hakk�n kazan�ld�� tarihten itibaren be� y�l i�inde istenmeyen k�sm� zamana��m�na u�rar. Bu durumda olanlar�n gelir ve ayl�klar�, be� y�l ge�tikten sonra, yaz�l� istek tarihini takip eden ay ba��ndan itibaren ba�lar.

Kuruma m�racaat etmemenin hakl� bir sebebe dayand��n� genel h�k�mlere g�re ispat edenler hakk�nda, yukar�daki h�k�mler uygulanmaz.

K�sa vadeli sigorta kollar�ndan ve �l�m sigortas�ndan kazan�lan di�er haklar, hakk�n do�du�u tarihten itibaren be� y�l i�inde istenmezse d��er.

Bu Kanuna g�re ba�lanan gelir ve ayl�klar�n� tahakkuk ettirildi�i tarihlerden itibaren aral�ks�z alt� ay sonuna kadar tahsil etmeyenlerin gelir ve ayl�klar�, gelir ve ayl�k ba�lanma �artlar�n�n devam edip etmedi�inin tespiti amac�yla durdurulur.

Genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin alacaklar�, hakk� do�uran olay�n ��renildi�i tarihten itibaren iki y�l i�inde istenmezse zamana��m�na u�rar, hakk� do�uran olay tarihinden itibaren ise be� y�l sonunda d��er.

Sigortal�lar ile bunlar�n hak sahiplerinin, genel sa�l�k sigortal�lar� ile bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin, bu Kanunun uygulanmas� bak�m�ndan hak ettikleri alacaklar�n�n s�resi i�inde �denememesi halinde, avans verilmesine Kurum yetkilidir.

Sa�l�k hizmeti sunucular�na, tahakkuk etmi� alacaklar� faturalar�n teslim tarihinden itibaren en ge� yetmi�be� g�n i�inde �denir. ��lemlerin gecikmesi halinde tahakkuk eden tutar�n % 75'i ila % 90'� aras�ndaki tutar, son �deme tarihini takip eden ilk i� g�n�nde alacaklar�ndan kesilmek �zere avans olarak �denir.

Madde - 98: �cretlerden kesinti yap�lmamas�, �zel sigortalara ili�kin h�k�mler ve sosyal g�venlik s�zle�melerinin y�r�t�lmesi

��veren, sosyal sigortalar ve genel sa�l�k sigortas� i�in kendisine d��en y�k�ml�l�kler nedeniyle, sigortal�lar�n �cretlerinden kesinti yapamaz. Bu Kanunda h�k�m bulunmayan hallerde �zel sigortalara ili�kin h�k�mler, bu Kanun h�k�mlerinin uygulanmas�nda dikkate al�nmaz.

Bu Kanun gere�ince sa�l�k hizmetlerinden yararlananlar�n �demekle y�k�ml� olduklar� kat�l�m paylar�, �zel sigorta �irketleri taraf�ndan teminat veya �deme konusu yap�lamaz.

Uluslararas� sosyal g�venlik s�zle�meleri kapsam�nda yap�lacak her t�rl� i�lemler ve hesapla�malar, Kurum taraf�ndan y�r�t�l�r. �lgili s�zle�melerde irtibat kurumuna yap�lan at�flar, Kuruma yap�lm�� say�l�r.

�K�NC� B�L�M
�e�itli H�k�mler

Madde - 99: Sosyal g�venlikle ilgili d�zenlemeler ve bildirimler

Sosyal g�venlik hak ve y�k�ml�l�kleri ile ilgili yap�lacak her t�rl� kanuni d�zenlemeler bu Kanunda yap�l�r.

Bu Kanun gere�ince yap�lacak bildirimler hakk�nda, 11.02.1959 tarihli ve 7201 say�l� Tebligat Kanunu h�k�mleri uygulan�r.

Madde - 100: Bilgi ve belge isteme hakk�, bilgi ve belgelerin Kuruma verilme usul�

Kurum, bu Kanun h�k�mlerine ili�kin yap�lan soru�turmalar hakk�nda Cumhuriyet savc�l�klar�ndan, kamu ve �zel hukuk t�zel ki�ileri ile ger�ek ki�ilerden bilgi ve belge isteyebilir.

Kurum, bu Kanun gere�i verilecek her t�rl� belge veya bilginin internet, elektronik ve benzeri ortamda g�nderilmesi hususunda, ger�ek ve t�zel ki�ileri zorunlu tutmaya yetkilidir.

Belge veya bilgileri internet, elektronik ve benzeri ortamda g�ndermekle zorunlu tutulan ger�ek ve t�zel ki�ilerin, Kurumun bilgi i�lem sistemlerinin herhangi bir nedenle hizmet d�� kalmas� sonucu belge ve bilgiyi, bu Kanunda �ng�r�len s�renin son g�n�nde Kuruma g�nderememesi ve muhteviyat� primleri de yasal s�resi i�inde �deyememesi halinde, sorunlar�n ortadan kalkt�� tarihi takip eden ��nc� i�g�n�n�n sonuna kadar belge veya bilgiyi g�nderir ve muhteviyat� primleri de ayn� s�rede Kuruma �der ise bu y�k�ml�l�kleri Kanunda �ng�r�len s�rede yerine getirmi� kabul edilir.

Bu maddenin uygulanmas� ile ilgili usul ve esaslar, Kurum taraf�ndan ��kar�lacak y�netmelikle d�zenlenir.

Madde - 101: Uyu�mazl�klar�n ��z�m yeri

Bu Kanunda aksine h�k�m bulunmayan hallerde, bu Kanun h�k�mlerinin uygulanmas�yla ilgili ortaya ��kan uyu�mazl�klar i� mahkemelerinde g�r�l�r.

ALTINCI KISIM
�dari Para Cezalar� ve Fesih H�k�mleri

Madde - 102: Kurumca verilecek idari para cezalar�

Kurumca dayana�� belirtilmek suretiyle di�er kanunlarda su� olu�tursa dahi ayr�ca bu Kanunun;

8 inci maddenin birinci f�kras� ile 61 inci maddede belirtilen bildirgeleri; Kurumca belirlenen �ekle ve usule uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda g�ndermekle zorunlu tutuldu�u halde an�lan ortamda g�ndermeyenler veya bu Kanunda belirtilen s�re i�inde vermeyenlere, her bir sigortal� i�in ayl�k asgari �cret tutar�nda, idari para cezas� uygulan�r.
11 inci maddede belirtilen bildirgeyi, Kurumca belirlenen �ekle ve usule uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda g�ndermekle zorunlu tutuldu�u halde, an�lan ortamda g�ndermeyenler veya bu Kanunda belirtilen s�re i�inde Kuruma vermeyenlere;
1. Kamu idareleri ile bilan�o esas�na g�re defter tutmak zorunda olanlar i�in asgari �cretin �� kat� tutar�nda,
2. Di�er defterleri tutmak zorunda olanlar i�in asgari �cretin iki kat� tutar�nda,
3. Defter tutmakla y�k�ml� olmayanlar i�in bir ayl�k asgari �cret tutar�nda,
idari para cezas� uygulan�r.
86 nc� maddenin birinci f�kras� uyar�nca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen �ekilde ve usulde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda g�ndermekle zorunlu tutuldu�u halde an�lan ortamda g�ndermeyenler veya belirlenen s�re i�inde vermeyenlere her bir fiil i�in;
1. Belgenin as�l olmas� halinde ayl�k asgari �cretin �� kat�n� ge�memek kayd�yla belgede kay�tl� sigortal� say�s� ba��na, ayl�k asgari �cretin be�te biri tutar�nda,
2. Belgenin ek olmas� halinde, ayl�k asgari �cretin �� kat�n� ge�memek kayd�yla her bir ek belgede kay�tl� sigortal� say�s� ba��na, ayl�k asgari �cretin sekizde biri tutar�nda,
3. Ek belgenin 86 nc� maddenin be�inci f�kras�na istinaden Kurumca re'sen d�zenlenmesi durumunda, ayl�k asgari �cretin yar�s� tutar�nda,
4. Belgenin mahkeme karar�, Kurum veya di�er kamu idarelerinin denetim ve kontrolle g�revlendirilmi� memurlar�nca yap�lan tespitler sonucunda veya bu idareler taraf�ndan d�zenlenen belgelerden hizmetleri veya kazan�lar� Kuruma bildirilmedi�i veya eksik bildirildi�i anla��lan sigortal�larla ilgili olmas� halinde, belgenin as�l veya ek nitelikte olup olmad��, i�verence d�zenlenip d�zenlenmedi�i dikkate al�nmaks�z�n, ayl�k asgari �cretin �� kat� tutar�nda,
idari para cezas� uygulan�r.
59 uncu madde uyar�nca Kurumun defter ve belge incelemeye yetkili denetim ve kontrolle g�revlendirilmi� memurlar� taraf�ndan veya 59 uncu maddenin be�inci f�kras�nda belirtilen serbest muhasebeci mali m��avirler ile yeminli mali m��avirlerce d�zenlenen raporlara istinaden, Kuruma bildirilmedi�i tespit edilen eksik i��ilik tutar�n�n mal edildi�i her bir ay i�in, ayl�k asgari �cretin �� kat� tutar�nda idari para cezas� uygulan�r.
86 nc� maddenin ikinci f�kras�ndaki y�k�ml�l�� Kurumca yap�lan yaz�l� ihtara ra�men onbe� g�n i�inde m�cbir sebep olmaks�z�n yerine getirmeyenlere;
1. Bilan�o esas�na g�re defter tutmakla y�k�ml� iseler, ayl�k asgari �cretin oniki kat� tutar�nda,
2. Di�er defterleri tutmakla y�k�ml� iseler, ayl�k asgari �cretin alt� kat� tutar�nda,
3. Defter tutmakla y�k�ml� de�il iseler, asgari �cretin �� kat� tutar�nda,
4. Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle verilmesi gereken ceza tutar�n� a�mamak kayd�yla; defter ve belgelerin t�m�n� verilen s�re i�inde ibraz etmekle birlikte, kullan�lmaya ba�lanmadan �nce tasdik ettirilmesi zorunlu oldu�u halde tasdiksiz tutulmu� olan defterler, kanuni tasdik s�resi ge�tikten sonra tasdik ettirilmi� olan defterlerin tasdik tarihinden �nceki k�sm�, i��ilikle ilgili giderlerin i�lenmemi� oldu�u tespit edilen defterler, sigorta primleri hesab�na esas tutulan kazan�lar�n kesin olarak tespitine imkan vermeyecek �ekilde usuls�z, kar��k veya noksan tutulmu� defterler, herhangi bir ay i�in sigorta primleri hesab�na esas tutulmas� gereken kazan�lar�n ve kazan�larla ilgili �demelerin (sigorta primine esas kazanc�n �demeye ba�l� oldu�u durumlar dahil) o ay�n dahil bulundu�u hesap d�nemine ait defterlere i�lenmemi� olmas� halinde, o aya ait defter kay�tlar�, Vergi Usul Kanunu gere�ince bilan�o esas�na g�re defter tutulmas� gerekirken i�letme hesab� esas�na g�re tutulmu� defterler ge�erli say�lmaz ve bu ge�ersizlik hallerinin her biri i�in, ayl�k asgari �cretin yar�s� tutar�nda,
5. ��verenler taraf�ndan ibraz edilen ayl�k �cret tediye bordrosunda; asgari olarak i�yerinin sicil numaras�, bordronun ili�kin oldu�u ay, sigortal�n�n ad�, soyad�, sigortal�n�n sosyal g�venlik sicil numaras�, �cret �denen g�n say�s�, sigortal�n�n �creti, �denen �cret tutar� yer al�r. �cretin al�nd��na dair sigortal�n�n imzas�n� ihtiva etmeyen (makbuz mukabilinde veya banka kanal�yla yap�lan �demeler hari�) �cret tediye bordrolar� ge�erli say�lmaz ve bu ge�ersizlik hallerinin her biri i�in ayl�k asgari �cretin yar�s� tutar�nda,
idari para cezas� uygulan�r. Verilen s�re d��nda ibraz edilen defter ve belgelerin t�m�n�n veya bir b�l�m�n�n ge�ersiz olmas� durumunda, tutulan defter t�r� de dikkate al�narak bu bendin sadece (1), (2) ve (3) numaral� alt bentlerine g�re idari para cezas� uygulan�r.
86 nc� maddenin alt�nc� f�kras�nda ve 85 inci maddenin be�inci f�kras�nda belirtilen y�k�ml�l�kleri belirtilen s�rede yerine getirmeyenlere, ayl�k asgari �cretin iki kat� tutar�nda idari para cezas� uygulan�r.
8 inci maddenin ��nc� ve alt�nc� f�kralar�nda belirtilen y�k�ml�l�kleri yerine getirmeyen kurum ve kurulu�lar ile t�zel ki�ilere ve 8 inci maddenin d�rd�nc� f�kras�ndaki y�k�ml�l�� yerine getirmeyen sigortal�lara, ayl�k asgari �cret tutar�nda idari para cezas� uygulan�r.
Sa�l�k hizmeti sunulmad�� halde sa�l�k hizmetini fatura edenler; faturay� veya faturaya dayanak olu�turan belgeleri ger�e�e ayk�r� olarak d�zenleyenler; 64 �nc� madde gere�ince kapsam d�� tutulan sa�l�k hizmetlerini kapsam i�inde olan sa�l�k hizmetleri gibi g�sterenler; sa�l�k hizmetlerine hak kazanmayan ki�ilere sunduklar� sa�l�k hizmetlerini fatura edenler hakk�nda bu fiilleri nedeniyle Kurumun yersiz �dedi�i tutar�n be� kat� idari para cezas� uygulan�r.
71 inci maddede yer alan kimlik tespiti y�k�ml�l��n� yapmayan ve bu nedenle Kurumun zarara u�ramas�na sebebiyet veren sa�l�k hizmeti sunucular�ndan, u�ran�lan zarar�n be� kat� idari para cezas� uygulan�r.
Kurumun mahsup suretiyle tahsilini yapt�� haller hari� olmak �zere, al�nmas� gereken kat�l�m paylar�n� tahsil etmeyen sa�l�k hizmeti sunucular�na, fiilin her tekrar�nda tahsil edilmeyen kat�l�m pay�n�n on kat� tutar�nda idari para cezas� uygulan�r.
63 �nc� madde gere�i Kurumca sa�lanan yard�mc� �reme y�ntemlerinin t�bbi etik d��nda uygulanmas� halinde, bu fiili i�leyen sa�l�k hizmeti sunucular�na Kurumca vak'a i�in yap�lan tedavi masraf�n�n be� kat� tutar�nda idari para cezas� uygulan�r.
Kurumun denetim ve kontrolle g�revlendirilmi� memurlar�n�n, bu Kanunun uygulanmas�ndan do�an inceleme ve soru�turma g�revlerini yerine getirmeleri s�ras�nda i�verenler, sigortal�lar, i�yeri sahipleri ve bu i�le ilgili di�er ki�iler, g�revlerini yapmas�na engel olamazlar. Engel olanlar hakk�nda eylemleri ba�ka bir su� olu�tursa dahi, ayl�k asgari �cretin iki kat� tutar�nda idari para cezas� uygulan�r.

Mahkeme karar�na, Kurum veya di�er kamu idarelerinin denetim ve kontrolle g�revlendirilmi� memurlar�nca yap�lan tespitlere ya da kamu idarelerinden al�nan belgelere istinaden d�zenlenenler hari� olmak �zere, bildirgenin yasal s�resi ge�tikten sonra ilgililerce kendiliklerinden verilmesi halinde, bu maddenin birinci f�kras�n�n (a) ve (b) bentlerinde �ng�r�len cezalar % 50 oran�nda uygulan�r.

�dari para cezas� uygulanmas� 8 inci, 11 inci ve 86 nc� maddelerde belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi y�k�ml�l��n� kald�rmaz.

�dari para cezalar� ilgiliye tebli� ile tahakkuk eder. Tebli� tarihinden itibaren onbe� g�n i�inde Kuruma ya da Kurumun ilgili hesaplar�na yat�r�l�r veya ayn� s�re i�inde Kuruma itiraz edilebilir. �tiraz takibi durdurur. Kurumca itiraz� reddedilenler, karar�n kendilerine tebli� tarihinden itibaren onbe� g�n i�inde yetkili sulh ceza mahkemesine ba�vurabilirler. Bu s�re i�inde ba�vurunun yap�lmam�� olmas� halinde, idari para cezas� kesinle�ir.

�dari para cezalar�n�n, Kuruma itiraz edilmeden veya yarg� yoluna ba�vurulmadan �nce tebli� tarihinden itibaren onbe� g�n i�inde pe�in �denmesi halinde, bunun d�rtte �� tahsil edilir. Pe�in �deme idari para cezas�na kar�� yarg� yoluna ba�vurma hakk�n� etkilemez. Ancak Kurumca veya mahkemece Kurum lehine karar verilmesi halinde, daha �nce tahsil edilmemi� olan ceza tutar�n�n d�rttebirlik k�sm�, 89 uncu maddenin ikinci f�kras� h�km� de dikkate al�narak tahsil edilir.

Mahkemeye ba�vurulmas� idari para cezas�n�n takip ve tahsilini durdurmaz. Tebli� tarihinden itibaren onbe� g�n i�inde �denmeyen idari para cezalar�, 89 uncu madde h�km� gere�ince hesaplanacak gecikme cezas� ve gecikme zamm� ile birlikte tahsil edilir.

�dari para cezalar� on y�ll�k zamana��m� s�resine tabidir. Zamana��m� s�resi, fiilin i�lendi�i tarihten itibaren ba�lar.

�dari para cezalar� hakk�nda, bu Kanunda h�k�m bulunmayan hallerde 30.03.2005 tarihli ve 5326 say�l� Kabahatler Kanunu h�k�mleri uygulan�r.

Madde - 103: �dari yapt�r�mlar ve fesih

Kurumca yap�lan inceleme neticesinde haks�z menfaat temin etmek maksad�yla;

Sa�l�k hizmeti sunulmad�� halde sa�l�k hizmetini fatura etti�i,
Faturay� veya faturaya dayanak olu�turan belgeleri, ger�e�e ayk�r� olarak d�zenledi�i,
64 �nc� madde gere�ince kapsam d�� tutulan sa�l�k hizmetlerini, kapsam i�inde olan sa�l�k hizmetleri gibi g�sterdi�i,
Sa�l�k hizmetlerine hak kazanmayan ki�ilere, sa�l�k hizmeti sunarak Kuruma fatura etti�i,

tespit edilen sa�l�k hizmeti sunucular� hakk�nda genel h�k�mlere g�re takip yap�l�r. Bu fiiller nedeniyle Kurumun yersiz �dedi�i tutar 96 nc� maddeye g�re geri al�n�r. Ayr�ca bu fiili i�leyen sa�l�k hizmeti sunucular�n�n varsa Kurum ile yapt�klar� s�zle�meleri; ilk fiilde bir ay, ilk fiilden itibaren iki y�ll�k d�nem i�erisindeki tekrar� halinde �� ay, ayn� d�nem i�erisinde ikinci kez tekrar� halinde ise bir y�l s�reyle feshedilir.

Yukar�daki f�kran�n (d) bendi hari� olmak �zere an�lan fiillerin s�zle�mesiz sa�l�k hizmet sunucular� taraf�ndan i�lenmesi halinde, bir y�l s�reyle acil durumlar hari� �deme yap�lmaz. Sa�l�k hizmet sunucusu bu s�re i�erisinde bu durumu sa�l�k hizmeti alan t�m ki�ilere yaz�l� olarak bildirmek zorundad�r. Bildirilmeyen ki�ilerin fatura bedelleri Kurum taraf�ndan �denerek, sa�l�k hizmet sunucusundan iki kat� olarak tahsil edilir.

71 inci maddede yer alan kimlik tespiti y�k�ml�l��n� yapmayan ve bu nedenle bir ba�ka ki�iye sa�l�k hizmeti sunulmas� nedeniyle Kurumun zarara u�ramas�na sebebiyet veren sa�l�k hizmeti sunucular�ndan u�ran�lan zarar geri al�n�r.

YED�NC� KISIM
Y�r�rl�kten Kald�r�lan, De�i�tirilen, Son ve Ge�ici H�k�mler

B�R�NC� B�L�M
De�i�tirilen ve Y�r�rl�kten Kald�r�lan H�k�mler

Madde - 104: Di�er kanunlardaki at�flar

Bu Kanunla y�r�rl�kten kald�r�lmayan h�k�mleri sakl� kalmak kayd�yla, 17.07.1964 tarihli ve 506 say�l�, 02.09.1971 tarihli ve 1479 say�l�, 17.10.1983 tarihli ve 2925 say�l�, 17.10.1983 tarihli ve 2926 say�l� ve 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� kanunlara yap�lan at�flar ile di�er kanunlarda sosyal sigorta haklar�na, yard�mlar�na ve y�k�ml�l�klerine, sigortal�l��a ve hak sahipli�i �artlar�na, sa�l�k hizmetlerinin veya tedavi bedellerinin �denmesine ili�kin yap�lan at�flar bu Kanunun ilgili maddelerine yap�lm�� say�l�r.

27.07.1967 tarihli ve 926 say�l� T�rk Silahl� Kuvvetleri Personel Kanununda kadrosuzluk tazminat�n�n �denmesine ili�kin T.C. Emekli Sand��na yap�lm�� olan at�f ile di�er kanunlarda T.C. Emekli Sand��na, Sosyal Sigortalar Kurumuna, Ba�-Kur'a yap�lm�� at�flar Kuruma yap�lm�� say�l�r.

Madde - 105: De�i�tirilen, eklenen ve uygulanmayacak h�k�mler

08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununun:
1. 89 uncu maddesinin birinci f�kras�nda ge�en "ayl�k ba�lamaya esas" ibaresi "ek 70 inci maddeye g�re hesaplanacak" �eklinde de�i�tirilmi�tir.
2. Ek 19 uncu maddesi a�a��daki �ekilde de�i�tirilmi�tir.
3. Ek 48 inci maddesinin son f�kras�n�n ba��na "Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanununun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda ya�l�l�k ayl��na hak kazananlar hakk�nda, ayn� Kanunun ge�ici 2 nci maddesinin (d) bendinin uygulanmas�nda:" ibaresi eklenmi�tir.
4. Ek 68 inci maddesine birinci f�kra olarak "Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanununun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda ya�l�l�k ayl��na hak kazananlar hakk�nda, ayn� Kanunun ge�ici 2 nci maddesinin (d) bendinin uygulanmas�nda:" ibaresi eklenmi�; ayn� maddede ge�en "�denir" ve "�deme yap�l�r" ibareleri "hesaplan�r" �eklinde de�i�tirilmi�; ayn� maddenin d�rd�nc� f�kras�nda ge�en "Bu tazminatlar ilgililere �dendik�e iki ay i�inde faturas� kar��l��nda Hazineden tahsil olunur." c�mlesi ile ayn� maddenin be�inci ve son f�kras� madde metninden ��kar�lm�� ve ayn� maddenin di�er f�kralar� (a), (b), (c), (d) ve (e) bentleri olarak d�zenlenmi�tir.
5. Ek 70 inci maddesinin birinci f�kras�nda ge�en "Sand�k i�tirak�ilerine �denmekte olan;" ve "emeklilik kesene�ine ve Kurum kar��l��na tabi tutulur." ibareleri s�ras�yla "Emekli ikramiyesinin hesab�nda;" ve "dikkate al�n�r" �eklinde; ayn� maddenin son f�kras� da "Personel kanunlar�nda yer alan ayl��a ili�kin g�sterge ve ek g�stergeler esas al�narak bulunan tutarlar da emekli ikramiyesi hesab�nda dikkate al�n�r." olarak de�i�tirilmi�tir.
6. Ek 73 �nc� maddesine birinci f�kra olarak "Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanununun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda ya�l�l�k ayl��na hak kazananlar hakk�nda, ayn� Kanunun ge�ici 2 nci maddesinin (d) bendinin uygulanmas�nda:" ibaresi eklenmi�; ayn� maddenin birinci f�kras�nda ge�en "toptan �deme yap�labilmesi i�in" ibaresi "toptan �deme hesaplanabilmesi i�in" �eklinde; ikinci f�kras�nda ge�en "emeklilik" kelimesi "hesaplama" �eklinde de�i�tirilmi� ve ayn� maddenin f�kralar� (a), (b) ve (c) bentleri olarak d�zenlenmi�tir.
17.10.1983 tarihli ve 2925 say�l� Tar�m ��ileri Sosyal Sigortalar Kanununun:
1. 21 inci maddesi a�a��daki �ekilde de�i�tirilmi�tir.
  - 30 uncu maddesi a�a��daki �ekilde de�i�tirilmi�tir.
  - 39 uncu maddesinin (a) bendi a�a��daki �ekilde de�i�tirilmi�tir.
29.05.1986 tarihli ve 3294 say�l� Sosyal Yard�mla�ma ve Dayan��may� Te�vik Kanununun 2 nci maddesinin ikinci f�kras� a�a��daki �ekilde de�i�tirilmi�tir.
10.02.1954 tarihli ve 6245 say�l� Harc�rah Kanununun 18 inci maddesinin ba�l�� ve birinci f�kras�n�n birinci paragraf� a�a��daki �ekilde de�i�tirilmi�tir.
08.05.1985 tarihli ve 3201 say�l� Yurtd��nda Bulunan T�rk Vatanda�lar�n�n Yurtd��nda Ge�en S�relerinin Sosyal G�venlikleri Bak�m�ndan De�erlendirilmesi Hakk�nda Kanunun:
1. 1 inci maddesi a�a��daki �ekilde de�i�tirilmi�tir.
2. 2 nci maddesinin (a) bendinin sonuna "Sosyal G�venlik Kurumu Ba�kanl��" ibaresi ve ayn� maddeye a�a��daki (e) ve (f) bentleri eklenmi�tir.
3. 3 �nc� maddesi ba�l�� ile birlikte a�a��daki �ekilde de�i�tirilmi�tir.
4. 4 �nc� maddesi ba�l�� ile birlikte a�a��daki �ekilde de�i�tirilmi�tir.
5. 5 inci maddenin birinci f�kras� "Yurt d��ndaki sigortal�l�k s�relerinin tespitinde, bunu belirten ve istek sahibinin ibraz edece�i ispatlay�c� belgelerde kay�tl� bulunan tarihler aras�ndaki son tarihten geriye do�ru olmak �zere g�n say�lar� esas al�n�r, bu tespitte 1 y�l 360 g�n, 1 ay 30 g�n hesaplan�r." �eklinde de�i�tirilmi�; ayn� maddenin ��nc� f�kras�n�n sonuna "Bu durumda olanlar Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanununun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�nda sigortal� say�l�r." c�mlesi eklenmi�; maddeye "Sosyal g�venlik s�zle�mesi yap�lm�� lkelerdeki hizmetlerini, bu Kanuna g�re bor�lananlar�n, s�zle�me yap�lan �lkede ilk defa �al��maya ba�lad�klar� tarih, ilk i�e giri� tarihi olarak dikkate al�nmaz." f�kras� eklenmi�tir.
6. 6 nc� maddenin (A) f�kras�n�n son paragraf� "Yukar�daki �artlar� yerine getirenlerden tahsise hak kazananlar�n ayl�klar�, yaz�l� istek tarihini takip eden ay ba��ndan itibaren ba�lat�lmak �zere Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanunu h�k�mlerine g�re ba�lan�r." �eklinde de�i�tirilmi�,
  Ayn� maddenin (B) f�kras�;
  �eklinde de�i�tirilmi�tir.
08.05.1985 tarihli ve 3201 say�l� Kanunun 2 nci maddesinin (b) bendine "Sosyal G�venlik Kanunlar�;" ibaresinden sonra gelmek �zere "Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanunu," ibaresi eklenmi�tir.
27.04.2005 tarihli ve 5335 say�l� Kanunun 30 uncu maddesi ile 10.07.1987 tarihli ve 285 say�l� Kanun H�km�nde Kararnamenin 5 inci maddesinin onbirinci f�kras� hari� olmak �zere, di�er kanunlar�n bu Kanuna ayk�r� h�k�mleri uygulanmaz.
27.07.1967 tarihli ve 926 say�l� Kanunun ek 18 inci maddesinin (b) f�kras� "b) (a) f�kras�na g�re bulunacak tutar, Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanununun y�r�rl�k tarihinden �nce g�reve ba�layanlar�n emekliliklerinde, Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanununun ge�ici 2 nci maddesinin (d) bendine g�re hesaplanacak k�smi ayl��n hesab�nda dikkate al�n�r." �eklinde de�i�tirilmi�tir.

Madde - 106: Y�r�rl�kten kald�r�lan h�k�mler

17.07.1964 tarihli ve 506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanununun, ge�ici 20 nci, ge�ici 81 inci, ge�ici 82 nci ve ge�ici 87 nci ve ge�ici 89 uncu maddeleri hari� di�er maddeleri,
02.09.1971 tarihli ve 1479 say�l� Esnaf ve Sanatkarlar ve Di�er Ba��ms�z �al��anlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun, 1 ila 23 �nc�, ge�ici 10 uncu ve ge�ici 11 inci maddeleri hari� di�er maddeleri,
29.08.1977 tarihli ve 2108 say�l� Muhtar �denek ve Sosyal G�venlik Yasas�n�n 4 �nc� ve 5 inci maddeleri,
17.10.1983 tarihli ve 2926 say�l� Tar�mda Kendi Ad�na ve Hesab�na �al��anlar Sosyal Sigortalar Kanunu,
24.05.1983 tarihli ve 2829 say�l� Sosyal G�venlik Kurumlar�na Tabi Olarak Ge�en Hizmetlerin Birle�tirilmesi Hakk�nda Kanun,
17.10.1983 tarihli ve 2925 say�l� Tar�m ��ileri Sosyal Sigortalar Kanununun 1 ila 5 inci, 13 ila 17 nci maddeleri,
14.07.1965 tarihli ve 657 say�l� Devlet Memurlar� Kanununun 107 nci, 188 inci, 209 uncu ve ek 22 nci maddeleri,
08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununun, 12 ila 19 uncu maddeleri, 23 �nc� maddesi, 30 ila 39 uncu maddeleri, 41 ila 55 inci maddeleri, 57 ila 59 uncu maddeleri, 61 ila 64 �nc� maddeleri, 66 ila 71 inci maddeleri, 72 nci maddesinin birinci, ikinci ve ��nc� f�kralar�, 73 ila 77 nci maddeleri, 80 inci maddesi, 82 inci maddesinin (a), (b), (c) ve (�) bentleri, 83 ila 88 inci maddeleri, 90 �nc� ve 91 inci maddeleri, 93 ila 100 �nc� maddeleri, 102 nci maddesi, 105 ila 107 nci maddeleri, 112 ila 124 �nc� maddeleri, 127 ila 129 uncu maddeleri, 131 ila 135 inci maddeleri, ek 2 ila ek 4 �nc� maddeleri, ek 8 ve ek 9 uncu maddeleri, ek 11 inci maddesi, ek 13 ila ek 18 inci maddeleri, ek 21 ila ek 23 �nc� maddeleri, ek 25 ila ek 27 nci maddeleri, ek 29 ve ek 30 uncu maddeleri, ek 31 inci maddesinin (a) ve (b) bentleri, ek 32 ila 34 �nc� maddeleri, ek 37 nci maddesi, ek 39 uncu maddesi, ek 41 ila ek 47 nci maddeleri, ek 48 inci maddesinin son f�kras� hari� di�er f�kralar�, ek 49 uncu maddesi, ek 56 ve ek 57 nci maddeleri, ek 59 uncu maddesi, ek 69 uncu maddesi, ek 72 nci maddesi, ek 74 ve ek 75 inci maddeleri, ek 80 inci maddesi, ge�ici 8 inci maddesi, ge�ici 15 inci maddesi, ge�ici 16 nc� maddesi, ge�ici 54 �nc�, ge�ici 65 inci, ge�ici 85 inci, ge�ici 86 nc�, ge�ici 88 inci, ge�ici 96 ila ge�ici 98 inci, ge�ici 103, ge�ici 104, ge�ici 109 ila ge�ici 113 �nc�, ge�ici 115 ila ge�ici 118 inci, ge�ici 120 nci, ge�ici 121 inci, ge�ici 139 ila ge�ici 141 inci, ge�ici 146 nc�, ge�ici 147 nci, ge�ici 150 ila ge�ici 151 inci, ge�ici 153 �nc�, ge�ici 157 nci, ge�ici 159 uncu, ge�ici 161 ila ge�ici 166 nc�, ge�ici 170 inci, ge�ici 171 inci, ge�ici 173 �nc�, ge�ici 176 nc�, ge�ici 180 inci, ge�ici 182 ila ge�ici 186 nc�, ge�ici 190 ila ge�ici 192, ge�ici 195 ila ge�ici 200 �nc�, ge�ici 203 �nc�, ge�ici 204 �nc�, ge�ici 207 nci ve ge�ici 208 inci, ge�ici 210 ila ge�ici 212 nci, ge�ici 218 ila ge�ici 220 nci, ek ge�ici 1 inci, ek ge�ici 2 nci, ek ge�ici 7 nci, ek ge�ici 8 inci, ek ge�ici 11 inci, ek ge�ici 19 uncu, ek ge�ici 20 nci, ek ge�ici 22 nci ve ek ge�ici 23 �nc� maddeleri,
01.10.1992 tarihli ve 3841 say�l� Kanunun ge�ici 1 inci maddesi, 24.11.1994 tarihli ve 4049 say�l� Kanunun ge�ici 1 inci maddesi ve 13.06.2001 tarihli ve 4677 say�l� Kanunun ge�ici 1 inci maddesi,
14.01.1988 tarihli ve 311 say�l� Memurlar ve Di�er Kamu G�revlileri ile �lgili Baz� Kanunlarda De�i�iklik Yap�lmas�na Dair Kanun H�km�nde Kararnamenin ge�ici 3 �nc� maddesi,
25.08.1999 tarihli ve 4447 say�l� ��sizlik Sigortas� Kanununun 56 nc� maddesinin (C) f�kras�,
19.03.1969 tarihli ve 1136 say�l� Avukatl�k Kanununun 186 ila 188 inci ve 191 inci maddeleri,
18.01.1972 tarihli ve 1512 say�l� Noterlik Kanununun 201 ila 203 �nc� maddeleri,
07.05.1987 tarihli ve 3359 say�l� Sa�l�k Hizmetleri Temel Kanununun 3 �nc� maddesinin (d) bendi ile ge�ici 3 �nc� maddesi,
22.01.1990 tarihli ve 399 say�l� Kamu �ktisadi Te�ebb�sleri Personel Rejiminin D�zenlenmesi ve 233 Say�l� Kanun H�km�nde Kararnamenin Baz� Maddelerinin Y�r�rl�kten Kald�r�lmas�na Dair Kanun H�km�nde Kararnamenin 32 nci maddesindeki "resmi ve �zel sa�l�k kurulu�lar�nda ayakta ve yatarak tedavileri ile" ibaresi,
04.06.1937 tarihli ve 3201 say�l� Emniyet Te�kilat� Kanununun 89 uncu maddesi,
04.02.1924 tarihli ve 406 say�l� Telgraf ve Telefon Kanununun ek 23 �nc� maddesi,
01.11.1983 tarihli ve 2937 say�l� Devlet �stihbarat Hizmetleri ve Milli �stihbarat Te�kilat� Kanununun 18 inci maddesi,
12.04.1991 tarihli ve 3713 say�l� Ter�rle M�cadele Kanununun 21 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (f) bendi ile (g) bendinde yer alan "ve tedavileri yapt�r�l�r" ibaresi,
23.04.1981 tarihli ve 2453 say�l� Yurt D��nda G�revli Personele Nakdi Tazminat Verilmesi ve Ayl�k Ba�lanmas� Hakk�nda Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�nda yer alan "ile yaralanan veya sakat kalanlar�n tedavi giderleri" ibaresi,
15.05.1959 tarihli ve 7269 say�l� Umumi Hayata M�essir Afetler Dolay�siyle Al�nacak Tedbirlerle Yap�lacak Yard�mlara Dair Kanunun 10 uncu maddesinin ��nc� ve d�rd�nc� f�kralar�,
01.07.1976 tarihli ve 2022 say�l� 65 Ya��n� Doldurmu� Muhta�, G��s�z ve Kimsesiz T�rk Vatanda�lar�na Ayl�k Ba�lanmas� Hakk�nda Kanunun 7 nci maddesi,
24.02.1968 tarihli ve 1005 say�l� �stiklal Madalyas� Verilmi� Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden �eref Ayl�� Ba�lanmas� Hakk�nda Kanunun 2 nci maddesinin ikinci f�kras�,
10.02.1954 tarihli ve 6245 say�l� Harc�rah Kanununun 18 inci maddesinin (c) bendi ile 20 nci maddesi,
08.05.1985 tarihli ve 3201 say�l� Kanunun 7 nci , 11 inci, ge�ici 1 ila ge�ici 4 �nc� maddeleri ile ayn� kanunda ge�en "d�viz" ibareleri,
18.06.1992 tarihli ve 3816 say�l� Kanunun birinci maddesinde yer alan "Genel Sa�l�k Sigortas� uygulamas�na ge�ilinceye kadar" ibaresi,

y�r�rl�kten kald�r�lm��t�r.

Madde - 107: Y�netmelikler

Bu Kanunda bahsi ge�en y�netmelikler bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden itibaren bir y�l i�erisinde ��kar�l�r. Kurum, bu Kanunun di�er maddelerinin uygulanmas�na ili�kin usul ve esaslar� y�netmelik ile d�zenleme yetkisine sahiptir.

�K�NC� B�L�M
Ge�ici ve Son H�k�mler

Ge�ici Madde - 1: Malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortas�na ili�kin baz� ge�i� h�k�mleri

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce, 506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanunu ile 2925 say�l� Tar�m ��ileri Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olanlar her t�rl� hak ve y�k�ml�l�kleri ile bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda, 1479 say�l� Esnaf ve Sanatkarlar ve Di�er Ba��ms�z �al��anlar Sosyal Sigortalar Kanunu ve bu Kanunla m�lga 2926 say�l� Tar�mda Kendi Ad�na ve Hesab�na �al��anlar Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olanlar her t�rl� hak ve y�k�ml�l�kleri ile bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�nda, 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununa tabi olanlar her t�rl� hak ve y�k�ml�l�kleri ile bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (c ) bendi kapsam�nda kabul edilir.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce �al��maya ba�lay�p bu tarihten sonra ayl�k talebinde bulunanlardan, birinci f�krada belirtilen sigortal�l�k hallerinden birden fazlas�na tabi olanlara ya�l�l�k ayl��na hak kazanma �artlar�ndan hangisinin uygulanaca��, en son sigortal� say�ld�� tarihten geriye do�ru son yedi y�ll�k fiili hizmet s�resi i�inde en fazla hizmetin ge�ti�i sigortal�l�k hali, hizmet s�relerinin e�it olmas� halinde ise son sigortal�l�k durumu esas al�narak belirlenir.

17.07.1964 tarihli ve 506 say�l�, 02.09.1971 tarihli ve 1479 say�l�, 17.10.1983 tarihli ve 2925 say�l�, bu Kanunla m�lga 17.10.1983 tarihli ve 2926 say�l� ve 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� kanunlara g�re ba�lanan veya talepte bulunulan; ayl�k, gelir, tazminat, harp malull�� zamm� ve di�er �denekler ile 08.02.2006 tarihli ve 5454 say�l� Kanunun 1 inci maddesine g�re �denmekte olan ek �demenin verilmesine devam edilir. Bu gelir ve ayl�klar�n durum de�i�ikli�i nedeniyle art�r�lmas�, azalt�lmas�, kesilmesi veya yeniden ba�lanmas�nda, bu Kanunla y�r�rl�kten kald�r�lan ilgili kanun h�k�mleri uygulan�r.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarih itibar�yla 17.07.1964 tarihli ve 506 say�l� ve 02.09.1971 tarihli ve 1479 say�l� kanunlara g�re �denmekte olan sosyal yard�m zamm� ile telafi edici �deme tutarlar�, 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanunu gere�ince emekli ayl�� almakta olanlara �denmekte olan makam ve y�ksek hakimlik tazminat�, g�rev ve temsil tazminat� ile ek �demeler ve yard�mlar, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihte �denen tutarlar esas al�narak, ilgililerin gelir ve ayl�klar�na ilave edilerek �denir.

Ba�lanm�� ayl�k ve gelirler, 55 inci maddenin ikinci f�kras�na g�re art�r�l�r.

Sosyal yard�m zamm�n�n ilavesinde tamam� da��t�lacak �ekilde, hak sahiplerinin gelir ve ayl�klardaki hisseleri esas al�n�r.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce �len, ancak bu Kanunla y�r�rl�kten kald�r�lan ilgili Kanun h�k�mlerine g�re �l�m ayl��n�n ba�lanabilmesi i�in yeterli prim �deme g�n say�s� olmayan sigortal�n�n hak sahiplerinin, bu Kanun h�k�mlerine g�re �l�m ayl��na hak kazanmas� halinde �l�m ayl��na bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten itibaren hak kazan�lm�� say�l�r.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce 5434 say�l� Kanuna tabi olanlardan 44 �nc� maddenin ikinci f�kras� kapsam�nda emekliye sevk edilenler hakk�nda ya� haddi, 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanunun ge�ici 205 inci maddesi esas al�narak uygulan�r.

3 �nc� maddenin (29) uncu bendinde belirtilen g�ncelleme katsay�s�nda yer verilen ortalama g�nl�k prime esas kazan�taki de�i�im oran�, bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden sonraki ilk y�l i�in, o y�l ger�ekle�en asgari �cretteki art�� oran� olarak kabul edilir.

Ge�ici Madde - 2: Bu Kanundan �nce y�r�rl�kte bulunan sosyal g�venlik kanunlar�na tabi ge�en �al��malar i�in ba�lanacak ayl�klar�n hesab�

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce 17.07.1964 tarihli ve 506 say�l�, 02.09.1971 tarihli ve 1479 say�l�, 17.10.1983 tarihli ve 2925 say�l�, bu Kanunla m�lga 17.10.1983 tarihli ve 2926 say�l�, 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� kanunlara ve 17.07.1964 tarihli ve 506 say�l� Kanunun ge�ici 20 nci maddesine tabi sand�klara tabi olanlara ba�lanacak ya�l�l�k ayl�klar� a�a��daki �ekilde hesaplan�r:

Sigortal�n�n veya i�tirak�inin bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihe kadar ge�en s�relerdeki prim �deme g�n say�lar�na veya fiili hizmet s�resine ait ayl�k; bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nceki kanun h�k�mlerine g�re, ayl�k talep tarihindeki toplam prim �deme g�n say�s� veya fiili hizmet s�resi �zerinden, bu Kanunun y�r�rl�k tarihi itibar�yla hesaplanacak ayl��n�n bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihe kadarki prim �deme g�n say�s� veya fiili hizmet s�resi ile orant�l� b�l�m�, ayl�k ba�lang�� tarihine kadar ge�en y�llar i�in, her y�l ger�ekle�en g�ncelleme katsay�s� ile �arp�larak hesaplan�r.
Sigortal�n�n veya i�tirak�inin bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten sonra ge�en s�relerdeki prim �deme g�n say�lar�na ait ayl��, ayl�k talep tarihindeki toplam prim �deme g�n say�s� �zerinden 29 uncu madde h�k�mlerine g�re hesaplanacak ayl��n�n, bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden sonraki prim �deme g�n say�s�na orant�l� b�l�m� kadard�r.
Ayl�k, (a) ve (b) bentlerine g�re hesaplanan k�smi ayl�klar�n toplam�ndan olu�ur. Ayl�klar ayr�ca 29 uncu maddenin son f�kras�na g�re art�r�larak belirlenir.
08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanunun ek 48 inci maddesi ile ek 68 inci, ek 73 �nc� ve 27.07.1967 tarihli ve 926 say�l� Kanunun ek 18 inci maddesi ve ilgili di�er maddeleri esas al�narak hak edilen makam veya y�ksek hakimlik, temsil veya g�rev tazminatlar� ve ek g�stergeler, bu maddenin (a) bendinde belirtilen k�smi ayl�klar�n hesab�nda dikkate al�n�r. Ancak (a) bendine g�re yap�lacak hesaplama a��s�ndan bu h�km�n uygulanmas� sonucu daha y�ksek ek g�stergeye hak kazan�lm�� olmas�, 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanunun ek 70 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (b) bendinin uygulanmas�nda esas al�nacak ek g�stergelerin y�kseltilerek uygulanmas� hakk�n� do�urmaz.
Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarih itibar�yla 17.07.1964 tarihli ve 506 say�l� Kanunun ge�ici 82 nci maddesinin (a) bendine g�re g�sterge sistemi i�inde hesaplanacak k�smi ayl�klara esas g�sterge, sigortal�lar�n ortalama y�ll�k kazan� hesab�na giren takvim y�l� say�s� esas al�nmak suretiyle haz�rlanacak olan g�sterge ve �st g�sterge tespit tablolar� esas al�narak belirlenir. Bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden sonra 08.05.1985 tarihli ve 3201 say�l� Kanuna g�re yurt d�� hizmet bor�lanmas� yapan sigortal�lar�n bu s�relerinin, bu Kanuna g�re hangi sigortal�l�k haline g�re ge�mi� say�laca��n�n belirlenmesinde; �ayet bor�lanma yap�lan s�relerden �nce sigortal�l�klar� varsa en son sigortal�l�k haline g�re, �ayet sigortal�l�klar� yoksa, bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda ge�mi� sigortal�l�k s�resi olarak kabul edilir.

Bu Kanunun y�r�rl�k tarihine kadar ge�en s�relere ili�kin ayl��n hesab�nda esas al�nan asgari ayl�k tutar� ile 17.07.1964 tarihli ve 506 say�l� Kanunun ge�ici 82 nci maddesinin ikinci f�kras�na g�re belirlenen eski tam ayl�k tutar�, toplam prim �deme g�n say�s� i�inde bu Kanunun y�r�rl�k tarihine kadar ge�en prim �deme g�n say�s�n�n oran�na tekab�l eden tutar �zerinden esas al�n�r.

Yurt d�� hizmet bor�lanmas� yapanlar�n ayl�klar� da yukar�da belirtilen f�kralara g�re hesaplan�r.

Malull�k ve �l�m ayl�klar�, yukar�daki f�kralarda belirtilen h�k�mler esas al�narak, 27 nci veya 33 �nc� madde h�k�mlerine g�re hesaplan�r.

Ge�ici Madde - 3: �nceki mevzuat h�k�mlerinin uygulanmas�, Devlet katk�s� ve ge�ici i� g�remezlik �dene�i

Bu Kanuna g�re ��kar�lmas� gereken y�netmelikler y�r�rl��e girinceye kadar, mevcut t�z�k ve y�netmeliklerin, bu Kanuna ayk�r� olmayan h�k�mleri uygulanmaya devam edilir.

47 nci maddenin son f�kras�nda s�z� edilen T�rk Silahl� Kuvvetleri Sa�l�k Yetene�i Y�netmeli�i h�k�mleri, bu Kanunun yay�mland�� tarihten itibaren en ge� iki y�l i�inde, Kurumun da g�r�� al�narak, bu Kanun h�k�mlerine uyumlu hale getirilir.

Malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� ile genel sa�l�k sigortas� primine Devlet katk�s�n�n oran� ile bu katk�n�n hesaplanmas�nda esas al�nan oran�, s�z konusu sigorta kollar�n�n a��klar�n�n azalmas�na paralel olarak azaltmaya, Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Sigortal�lardan 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (c) bendi kapsam�nda olanlar�n, bu Kanuna g�re istirahatli bulunup, ge�ici i� g�remezlik �dene�i alamad�klar� s�relere ait �cretleri ve �al��rken ald�klar� ayl�klar� ile ge�ici i� g�remezlik �denekleri aras�ndaki farklar ilgili mevzuat�nda de�i�iklik yap�l�ncaya kadar �al��t�klar� kurumlar�nca �denmeye devam edilir.

08.02.2006 tarihli ve 5454 say�l� Kanunun 1 inci maddesi h�k�mleri bu Kanun kapsam�nda gelir ve ayl�k ba�lanan ki�iler i�in uygulan�r.

Ge�ici Madde - 4: 5434 say�l� Kanuna ili�kin ge�i� h�k�mleri

Bu Kanunun y�r�rl��e girmesinden �nce engellilik kontenjan�ndan g�reve ba�layan ve T.C. Emekli Sand��na tabi bir g�reve devam edip bu Kanunun malulen emeklilik �artlar�n� ta��mayanlardan onbe� y�l hizmeti bulunanlara, istekleri halinde ya�l�l�k ayl�� ba�lan�r.

Kamu g�revlilerinin emeklilik ikramiyeleri, 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanun h�k�mlerince hesaplanarak bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden itibaren bir y�l s�reyle, 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanunun 89 uncu maddesi ve bu Kanunla m�lga 24.05.1983 tarihli ve 2829 say�l� Kanun ile personel kanunlar�na g�re Kurumca �denir ve ilgili kurumlardan tahsilat, an�lan maddedeki usulle yap�l�r. Bir y�ll�k s�renin dolmas�ndan itibaren emekli ikramiyeleri 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanunun 89 uncu maddesi h�k�mlerine g�re kamu g�revlisinin son defa �al��t�� kurumunca, �al��t�� son kurumun �zelle�tirilmesi halinde ise Hazinece �denir.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihe kadar 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanunun m�lga 12 nci maddesi uyar�nca iste�e ba�l� i�tirak�i olarak T.C. Emekli Sand�� ile ili�kilendirilenler ile ayn� tarihe kadar iste�e ba�l� i�tirak�i olmak �zere ba�vuruda bulunanlardan gerekli ko�ullar� sa�lad�klar� anla��lanlar�n bu Kanuna g�re iste�e ba�l� sigortal� olmaya devam etmeleri durumunda emekli ikramiyeleri hakk�nda an�lan madde h�k�mlerinin uygulanmas�na devam olunur.

49 uncu maddede d�zenlenen itibari hizmet s�releri, emeklilik ikramiyelerinin hesab�nda dikkate al�nmaz.

08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanuna g�re ayl��a hak kazanamay�p bu Kanunda yap�lan d�zenlemelere g�re ayl��a hak kazananlar�n prime esas kazanc� olarak, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihteki emsali sigortal�n�n prime esas kazanc� kabul edilir.

Bu durumdakilerin ayl�k veya gelirleri, yukar�daki f�kraya g�re hesap edilecek prime esas kazanca, bu Kanuna g�re hak edilen ayl�k ve kazanc�n hesap edilmesine ili�kin maddelerinin uygulanmas� suretiyle bulunur.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihte kamu idarelerinde hizmet akdi ile veya s�zle�meli olarak �al��anlardan; ilgili kanunlar� gere�i 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanun ile ilgilendirilenler ayn� stat�de �al��maya devam ettikleri s�rece bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendine g�re sigortal� say�l�rlar. Ancak, bunlar�n prime esas kazan�lar� ile emekli ikramiyeleri, bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nce uygulanan h�k�mlere g�re tespit olunmaya devam olunur.

08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanunun m�lga ge�ici 191 inci ve m�lga ge�ici 192 nci maddeleri uyar�nca, istekleri �zerine 399 say�l� Kanun H�km�nde Kararnameye tabi kurumlarda s�zle�meli olarak �al��makta iken an�lan Kanun H�km�nde Kararnamenin 12 nci ve ge�ici 1 inci maddelerine g�re zorunlu olarak, �zelle�tirilen kurumlarda s�zle�meli olarak �al��t�r�lmakta iken 28.05.1986 tarihli ve 3291 say�l� Kanunun Anayasa Mahkemesi taraf�ndan iptal edilen 16 nc� ve 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanunun ek 71 inci maddeleri uyar�nca ve s�zle�meli olarak �al��t�klar� kurumun �zel kanunundaki h�k�mler nedeniyle T.C. Emekli Sand�� ile ilgilendirilmi� olanlar�n s�z konusu hizmetleri, bu Kanuna tabi olarak ge�mi� say�l�r.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanuna tabi olan i�tirak�ilerin, bu Kanuna g�re belirlenen prime esas kazan� matrah� ile 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanuna g�re kesene�e tabi kazan�lar� aras�ndaki matrah fark�na ait sigorta primi iki y�l s�re ile kurumlar�nca kar��lan�r.

08.09.1999 tarihi ile bu Kanunun y�r�rl�k tarihi aras�nda T.C. Emekli Sand�� i�tirak�isi olanlardan, 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanunun 32 nci maddesine g�re fiili hizmet s�relerine zam yap�lanlar�n ya� hadlerinden, eklenilen s�renin, �� y�ldan �ok olmamak �zere, yar�s� indirilir.

Kamu g�revlilerinden personel kanunlar�na g�re ayl�ks�z izinli say�lanlardan, ayl�ks�z izinli olarak ge�en s�releri esnas�nda iste�e ba�l� sigortal�l�k primi �demeyenlerin, istekleri halinde ba�vuru tarihindeki prime esas kazan� tutar� �zerinden % 32 oran�nda hesap edilecek primleri defaten �demeleri halinde, ayl�ks�z ge�en izin s�releri hizmet s�relerine eklenir.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce ek g�stergeli veya daha y�ksek ek g�stergeli g�revlere atanan T.C. Emekli Sand�� i�tirak�ilerinin bu Kanunun y�r�rl��e girmesinden sonra bu g�revlerde ge�en s�releri, 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanunun ek 68 inci maddesi ile ek 73 �nc� maddesinde belirtilen s�relerin doldurulmas�nda dikkate al�n�r.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihte, Emniyet Hizmetleri s�n�f�nda �al��makta olanlarla daha �nce bu s�n�flarda �al��m�� bulunan personelden halen 4 �nc� madde kapsam�nda �al��maya devam edenlerin istekleri halinde; 4 �nc� maddenin ��nc� f�kras�n�n (e) bendinde belirtilen okullarda ge�en ba�ar�l� e�itim s�releri, ilgilinin talep tarihindeki en az ayl�k alan komiser yard�mc�s�n�n prime esas kazanc� �zerinden sigortal� prim hissesi kendilerince, i�veren prim hissesi de kurumlar�nca verilmek suretiyle borcun tebli� edildi�i tarihten itibaren d�rt y�l i�inde e�it taksitler halinde �denir.

Bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nce, se�imler neticesinde belediye ba�kan� olarak g�rev yapm�� olup, bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nce 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanunu haricindeki di�er sosyal g�venlik kanunlar�na g�re malull�k veya ya�l�l�k ayl�� almakta olanlardan; 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununun m�lga 39 uncu maddesine g�re ayl�k ba�lanmas� �artlar�n� haiz olanlara, bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden itibaren, bu ki�ilerden bu Kanunun y�r�rl�k tarihi itibar�yla 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununun m�lga 39 uncu maddesine g�re ayl�k ba�lanmas� �artlar�n� haiz olmayanlara ise bu �artlar� haiz olduklar� tarihten itibaren 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununun ek 68 inci maddesinde belirtilen �artlar da dikkate al�narak, emsali belediye ba�kan�n�n almakta oldu�u makam tazminat� ve buna ba�l� olarak temsil veya g�rev tazminat� tutar�, bu Kanunun ge�ici 1 inci maddesi �er�evesinde almakta olduklar� malull�k veya ya�l�l�k ayl�klar�na ilave edilmek suretiyle �denir. Bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nce se�imler neticesinde belediye ba�kan� olarak g�rev yapm�� olup, bu Kanuna g�re sigortal� iken malull�k veya ya�l�l�k ayl�� ba�lananlardan; 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununun m�lga 39 uncu maddesine g�re ayl�k ba�lanmas� �artlar�n� haiz olanlara bu Kanunun ge�ici 2 nci maddesi h�k�mleri de dikkate al�narak bu f�krada belirtilen �artlar dahilinde s�z konusu tazminatlar ayl�klar�na ilave edilmek suretiyle �denir. Bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nce se�imler neticesinde belediye ba�kan� olarak g�rev yapm�� olanlardan �lenlerin bu Kanunun 32 nci maddesinde belirtilen �artlara sahip olmalar� halinde, 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununun ek 68 inci maddesinde belirtilen �artlar da dikkate al�narak, hak sahiplerine bu Kanunun 34 �nc�, ge�ici 1 inci ve ge�ici 2 nci maddeleri h�k�mlerine g�re s�z konusu tazminatlar bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nce �lenler i�in bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden itibaren, bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden sonra �lenler i�in ise �l�m tarihinden itibaren �l�m ayl�klar�na eklenmek suretiyle �denir. Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce se�imler neticesinde belediye ba�kan� olarak g�rev yapm�� olanlardan; malull�k ayl�� almakta olanlar ile malull�k ayl��na hak kazanacaklar 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununun m�lga 39 uncu maddesinde belirtilen ayl�k ba�lamaya ili�kin �artlar dikkate al�nmaks�z�n yukar�da belirtilen tazminat haklar�ndan yararland�r�l�r.

Ge�ici Madde - 5: Toptan �deme ve ihya ge�i� h�k�mleri

Bu Kanuna g�re yap�lacak toptan �demelerin, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nceki hizmet s�relerine ait b�l�m�, bu Kanunla baz� maddeleri y�r�rl�kten kald�r�lan ilgili kanun h�k�mlerine g�re bu Kanunun y�r�rl�k tarihi itibar�yla hesaplanarak, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarih ile toptan �demenin yap�lmas�na ili�kin yaz�l� istek tarihine kadar ge�en y�llar i�in her y�l�n g�ncelleme katsay�s� ile �arp�larak bulunan tutar, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten sonraki s�reler i�in bu Kanuna g�re hesaplanan toptan �deme tutar�na ilave edilerek �denir.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce toptan �deme yap�larak tasfiye edilen hizmetlerin 31 inci, 36 nc� ve 41 inci maddelere g�re ihyas�nda veya bor�lan�lmas�nda, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarih itibar�yla bu Kanunla baz� maddeleri y�r�rl�kten kald�r�lan ilgili kanunun h�k�mlerine g�re hesaplanan tutar�, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarih ile ihya talebine ili�kin yaz�l� istek tarihi aras�nda ge�en y�llar i�in, her y�l�n g�ncelleme katsay�s� ile �arp�larak bulunan de�eri dikkate al�n�r.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanunun m�lga 87 nci maddesinde say�lan sebepler nedeniyle g�revlerinden ayr�lan, kurumlar�nca malull�k ve ya� haddi dahil re'sen emekliye sevk edilen ve �lenlerden; kesenek iadesi veya toptan �deme yap�lmak suretiyle hizmetleri tasfiye edilmi� veya bu s�releri hari� tutularak ayl�k ba�lanm�� veya bu s�relerle birlikte ayl��a hak kazanm�� olanlar�n, kendileri veya dul ve yetimlerinin bu Kanunun 31 inci ve 41 inci maddelerinde belirtilen esaslara g�re hesaplanacak olan mebla��, ayn� maddedeki �artlarla Kuruma �demeleri halinde, paran�n �dendi�i tarihi takip eden ay ba��ndan itibaren kendilerine veya bu tarihte ayl��a m�stahak dul ve yetimlerine ayl�k ba�lan�r veya ba�lanm�� ayl�klar� d�zeltilir. Ancak bu ki�ilere emekli ikramiyesi �denmez.

Kesenek veya toptan �demeleri zamana��m�na u�ram�� olmas� nedeniyle hizmetleri tasfiye edilmi� olanlar�n, tasfiye edilmi� s�releri bu Kanuna g�re birle�tirilecek hizmetlerden kabul edilir.

Ge�ici Madde - 6: 506 say�l� Kanuna ili�kin ge�i� h�k�mleri

17.07.1964 tarihli ve 506 say�l� Kanuna g�re 01.04.1981 tarihinden �nce malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar�na tescil edilmi� olanlar hakk�nda, bu Kanunun 38 inci maddesinin ikinci f�kras�ndaki sigortal�l�k s�resinin 18 ya��n dolduruldu�u tarihten ba�layaca��na ili�kin h�km� uygulanmaz.

506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanununun m�lga ek 24 �nc� maddesinde say�lan kurum ve kurulu�larca, Kuruma �denmeyen sosyal yard�m zamlar�, Hazine taraf�ndan ilgili kurum ve kurulu�lardan tahsil edilmek �zere Kuruma �denir.

17.07.1964 tarihli ve 506 say�l� Kanun h�k�mlerine g�re yap�lm�� olan i�yeri tescilleri, bu Kanun h�k�mlerine g�re yap�lm�� say�l�r. Kamu idarelerinden bu �ekilde i�yeri tescili bulunmayanlar, 11 inci maddede belirtilen i�yeri bildirgesini bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden itibaren onbe� g�n i�inde Kuruma vermek zorundad�r. ��yeri bildirgesinin bu s�re i�inde Kuruma verilmemesi durumunda, 102 nci maddenin (b) bendi gere�ince idari para cezas� uygulan�r.

506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanununun m�lga 86 nc� maddesi h�km�ne g�re topluluk sigortas�na tabi olanlar�n �dedikleri i� kazas�, meslek hastal��, hastal�k, anal�k, malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primleri genel sa�l�k sigortas� dahil bu Kanuna g�re �denmi� say�l�r. Bu s�reler yat�r�ld�klar� sigorta kollar� bak�m�ndan ba�lang�� s�resi ve prim �deme g�n say�s� olarak kabul edilir.

Bu Kanunun y�r�rl�k tarihi itibar�yla 506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanununun m�lga 86 nc� maddesine g�re malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� bak�m�ndan topluluk sigortas�na devam edenler, bu Kanunun 4 �nc� maddesi kapsam�nda durumlar� de�erlendirilerek, durumlar�na uyan bent kapsam�nda sigortal� say�l�rlar. Bunlar�n kendileri veya i�verenleri taraf�ndan verilmesi gereken belgeler en ge� �� ay i�inde Kuruma verilmek zorundad�r.

506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanununun m�lga 96 nc� maddesinin ikinci f�kras�na g�re Sosyal Sigortalar Kurumuna devir olan sand�klardan 23.01.1968 tarihli ve 991 say�l� Kanunun ge�ici 2 nci maddesine g�re ba�lanm�� emekli, adi malull�k veya vazife malull�� ayl�klar� ile 23.01.1968 tarihli ve 991 say�l� Kanunun ge�ici 1 inci maddesinin birinci f�kras�na g�re Kurumca ba�lanan ayl�klarla dul ve yetim ayl�klar� (ayl�k alan tek ki�i de olsa) toplam�, net asgari �cretin % 70'inden a�a�� olamaz.

Ayl�k ba�lama �artlar� bak�m�ndan bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda sigortal� say�larak ayl�k ba�lanacaklar i�in;

28 inci maddenin ikinci f�kras�n�n (a) bendinde belirtilen 9000 g�nl�k s�re ilk defa;
1. 01.01.2007 ila 31.12.2007 tarihleri aras�nda sigortal� say�lanlar i�in 7100 g�n olarak,
2. 01.01.2008 tarihinden itibaren sigortal� say�lanlar i�in ise her takvim y�l� ba��nda 7100 g�ne 100 g�n eklenmek suretiyle 9000 g�n� ge�memek �zere,
28 inci maddenin ��nc� f�kras�nda belirtilen 5400 g�nl�k s�re ilk defa;
1. 01.01.2007 ila 31.12.2007 tarihleri aras�nda sigortal� say�lanlar i�in 4600 g�n olarak,
2. 01.01.2008 tarihinden itibaren sigortal� say�lanlar i�in ise her takvim y�l� ba��nda 4600 g�ne 100 g�n eklenmek suretiyle 5400 g�n� ge�memek �zere,
28 inci maddenin d�rd�nc� f�kras�nda belirtilen 3960 g�nl�k s�re ilk defa;
1. 01.01.2007 ila 31.12.2007 tarihleri aras�nda sigortal� say�lanlar i�in 3700 g�n olarak,
2. 01.01.2008 tarihinden itibaren sigortal� say�lanlar i�in ise her takvim y�l� ba��nda 3700 g�ne 100 g�n eklenmek suretiyle 3960 g�n� ge�memek �zere,
28 inci maddenin be�inci f�kras�n�n (a) bendinde belirtilen 4320 g�nl�k s�re ilk defa;
1. 01.01.2007 ila 31.12.2007 tarihleri aras�nda sigortal� say�lanlar i�in 3700 g�n olarak,
2. 01.01.2008 tarihinden itibaren sigortal� say�lanlar i�in ise her takvim y�l� ba��nda 3700 g�ne 100 g�n eklenmek suretiyle 4320 g�n� ge�memek �zere,
28 inci maddenin be�inci f�kras�n�n (b) bendinde belirtilen 4680 g�nl�k s�re ilk defa;
1. 01.01.2007 ila 31.12.2007 tarihleri aras�nda sigortal� say�lanlar i�in 4100 g�n olarak,
2. 01.01.2008 tarihinden itibaren sigortal� say�lanlar i�in ise her takvim y�l� ba��nda 4100 g�ne 100 g�n eklenmek suretiyle 4680 g�n� ge�memek �zere,

uygulan�r.

Ge�ici Madde - 7: 506, 1479, 5434, 2925, 2926 say�l� kanunlara ili�kin ortak ge�i� h�k�mleri

17.07.1964 tarihli ve 506 say�l�, 02.09.1971 tarihli ve 1479 say�l�, 17.10.1983 tarihli ve 2925 say�l�, bu Kanunla m�lga 17.10.1983 tarihli ve 2926 say�l�, 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� kanunlar ile 17.07.1964 tarihli ve 506 say�l� Kanunun ge�ici 20 nci maddesine g�re sand�klara tabi sigortal�l�k ba�lang��lar� ve hizmet s�releri, fiili hizmet s�resi zamm�, itibari hizmet s�releri, bor�land�r�lan s�reler ve sigortal�l�k s�releri bu Kanun kapsam�nda ge�mi� say�l�r.

Kamu g�revlilerinden bor�land�r�ld�klar� paralardan �denmeyen k�sm� var ise, prime esas kazan� tutarlar�ndan sigortal� hissesi oran�nda i�verenleri taraf�ndan ayl�klar�ndan tahsil edilerek Kuruma �denir.

T�rk vatanda�� olarak bor�lanma talebinde bulunan ve kendilerine emekli ayl�� ba�lanan sigortal�lar�n sonradan �skat d��nda ba�ka bir devlet vatanda�l��n� kazanmalar� halinde de ayl�klar� �denir.

Ayl�klar�n hesab�nda 41 inci maddeye ve 08.05.1985 tarihli ve 3201 say�l� Kanuna g�re yap�lan bor�lanmalar�n bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nceki s�relere ait kazan�lar�, bu Kanunla y�r�rl�kten kald�r�lan ilgili kanun h�k�mlerine g�re de�erlendirilir. Ancak, bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda bulunan sigortal�lar i�in bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nceki d�nemlere ait s�reler, bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden sonra bor�lan�lmas� halinde de 41 inci madde ve 08.05.1985 tarihli ve 3201 say�l� Kanun h�k�mleri uygulan�r.

Ge�ici Madde - 8: 1479 say�l� Kanuna ili�kin ge�i� h�k�mleri

02.09.1971 tarihli ve 1479 say�l� Kanun kapsam�nda sigortal�l�k niteli�i ta��d�� halde, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce kay�t ve tescilini yapt�rmam�� olanlar�n sigortal�l�k hak ve y�k�ml�l��, bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden itibaren iki y�l i�inde kay�t ve tescil yapt�rmad�klar� takdirde d��er.

Bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nce 02.09.1971 tarihli ve 1479 say�l� Kanuna tabi iken, daha sonradan T.C. Emekli Sand�� i�tirak�isi olup vergi y�k�ml�l�� devam etmesi nedeniyle 02.09.1971 tarihli ve 1479 say�l� Kanuna tabi say�lan ki�ilerin bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden itibaren bir y�l i�inde m�racaatlar� halinde T.C. Emekli Sand�� i�tirak�isi say�ld�� tarihten itibaren Ba�-Kur sigortal�l�� sona erdirilerek bunlar hakk�nda 08.06.1949 tarihli ve 5434 say�l� Kanun h�k�mleri uygulan�r.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce 1479 say�l� Kanunun 53 �nc� maddesi gere�ince �cra ve �flas Kanununa g�re ba�lat�lm�� olan icra takipleri an�lan kanun h�k�mlerine g�re takip edilerek sonu�land�r�l�r.

Ge�ici Madde - 9: Emeklilik ya��na ili�kin baz� ge�i� h�k�mleri

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda olup da 08.09.1999 tarihinden bu Kanunun y�r�rl�k tarihine kadar ilk defa sigortal� say�lanlar; kad�n ise 58, erkek ise 60 ya��n� doldurmak ve 7000 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi �demi� olmak �art�yla veya kad�n ise 58, erkek ise 60 ya��n� doldurmak ve 25 y�ldan beri sigortal� bulunmak ve en az 4500 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi �demi� olmak �art�yla ya�l�l�k ayl��ndan yararlan�rlar.

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi kapsam�nda olup da 08.09.1999 tarihinden bu Kanunun y�r�rl�k tarihine kadar ilk defa sigortal� say�lanlar; kad�n ise 60, erkek ise 62 ya��n� doldurmak ve en az onbe� tam y�l malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi �demek �art�yla k�smi ya�l�l�k ayl��ndan yararlan�rlar.

17.10.1983 tarihli ve 2925 say�l� Kanun kapsam�nda sigortal� olup da 08.09.1999 tarihinden bu Kanunun y�r�rl�k tarihine kadar ilk defa sigortal� say�lanlar; kad�n ise 58, erkek ise 60 ya��n� doldurmak ve onbe� y�ldan beri sigortal� olup 3600 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi �demek �art�yla ya�l�l�k ayl��ndan yararlan�rlar.

Bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nce baz� h�k�mleri y�r�rl�kten kald�r�lan 506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanununa g�re sigortal� say�lanlardan;

En az 20 y�ldan beri Bakanl�k�a tespit edilen maden i�yerlerinin yeralt� i�yerlerinde s�rekli �al��an ve bu i�lerde en az 5000 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi �deyen sigortal�lara yaz�l� talepleri halinde 28 inci maddenin ikinci f�kras�n�n (a) bendindeki ya� �artlar� aranmaks�z�n ya�l�l�k ayl�� ba�lan�r.
En az 25 y�ldan beri Bakanl�k�a tespit edilen maden i�yerlerinin yeralt� i�yerlerinde yeralt� m�navebeli i�lerinde �al��an ve bu i�lerde en az 4000 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi �deyen sigortal�lara da 28 inci maddenin ikinci f�kras�n�n (a) bendindeki ya� �artlar� aranmaks�z�n 8100 g�n prim �demi� sigortal�lar gibi ya�l�l�k ayl�� ba�lan�r.
50 ya��n� dolduran ve malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar�na tabi �al��malar�n�n en az 1800 g�n�n� Bakanl�k�a tespit edilen maden i�yerlerinin yeralt� i�lerinde ge�irmi� olan sigortal�lara da birinci f�krada belirtilen di�er �artlarla ya�l�l�k ayl�� ba�lan�r.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce sigortal� olanlar�n, bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden sonra d�rd�nc� f�krada belirtilen �ekilde ge�en prim �deme g�n say�lar�na, her bir y�l i�in 90 g�n fiili hizmet s�resi zamm� eklenir.

Ge�ici Madde - 10: 506 say�l� Kanunun malull�k, engellilik h�k�mleri ile sosyal g�venlik destek primi �demesi ge�i� h�k�mleri

4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda olup bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nce ilk defa sigortal� olanlardan, sigortal� olarak ilk defa �al��maya ba�lad�� tarihten �nce 506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanununun m�lga 53 �nc� maddesine g�re malul say�lmay� gerektirecek derecede hastal�k veya engellili�i bulunan ve bu nedenle malull�k ayl��ndan yararlanamayan sigortal�lar, ya�lar� ne olursa olsun en az onbe� y�ldan beri sigortal� bulunmak ve en az 3600 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi �demi� olmak �art�yla ya�l�l�k ayl��ndan yararlan�rlar.

Bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nce sakatl�� nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanm�� durumda olan sigortal�lar hakk�nda, 506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanununun m�lga 60 �nc� maddesinin (C) bendinin (b) alt bendi ve ge�ici 87 nci maddesine g�re i�lem yap�l�r.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce sakatl�� nedeniyle vergi indiriminden yararlananlardan ya�l�l�k ayl�� ba�lananlar�n ayl�klar�n�n kesilmesi ve tekrar ba�lanmas�nda bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nceki h�k�mler ge�erlidir.

Birinci ve ikinci f�kraya g�re ba�lanan ayl�klar�n ayl�k ba�lama oran�, 5400 g�n �zerinden hesaplanan orandan az olamaz.

27 nci maddenin ikinci f�kras�ndaki malull�k ayl�� alt s�n�r� ile 33 �nc� maddesinin ikinci f�kras�ndaki �l�m ayl�� alt s�n�r� 17.10.1983 tarihli ve 2925 ve bu Kanunla m�lga 17.10.1983 tarihli ve 2926 say�l� Kanunlara g�re ba�lanacak malull�k ve �l�m ayl�klar�nda, ayn� kanunlar gere�i ba�lanan ya�l�l�k ayl�� ile k�yaslanarak uygulan�r.

Yukar�daki f�krada belirtilen alt s�n�r ayl�klar�n�n hesab�nda, 506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanununun m�lga 92 nci maddesinin ikinci f�kras�na g�re belirlenen yar�m ayl�klar ile ayn� Kanunun m�lga 96 nc� maddesinin be�inci f�kras� h�km�ne g�re alt s�n�r ayl�� uygulanmayan ayl�klar ile sosyal g�venlik s�zle�meleri gere�ince ba�lanan k�smi ayl�klar dikkate al�nmaz.

27.04.2005 tarihli ve 5335 say�l� Kanunun 30 uncu maddesinde belirtilenler hari� olmak �zere bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce mevcut sosyal g�venlik kurumlar�ndan ya�l�l�k veya emekli ayl�� al�p, bu tarih itibar�yla bu Kanuna tabi �al��may� s�rd�recekler hakk�nda 30 uncu madde h�k�mleri uygulan�r.

Ge�ici Madde - 11: Sigortal� tesciline, sigorta sicil numaras�na ve d�� temsilciliklerdeki g�revlilere ili�kin ge�i� h�k�mleri

Bu Kanun y�r�rl��e girmeden �nce mevcut sosyal g�venlik kurumlar�nda tescili yap�lan sigortal�lar ile bunlar�n hak sahipleri i�in ortak bilgi bankas� olu�turulur. Bu sigortal�lar ile sisteme yeni kat�lacak sigortal�lar�n tescilinde, T�rkiye Cumhuriyeti kimlik numaralar� sosyal g�venlik sicil numaras� olarak esas al�n�r. Ayr�ca vergi m�kellefi olan sigortal�lar�n vergi numaralar� da sosyal g�venlik sicil numaralar� ile birlikte kay�t alt�na al�n�r ve i�lemlerde birlikte kullan�l�r.

Sigortal�lar�n eski sigorta sicil numaralar�, bu Kanuna g�re tescil edilecekleri tarihe kadar kullan�lmaya devam edilir.

Bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (b) ve (c) bentleri kapsam�nda olan sigortal�lar�n, bu Kanunun 17 nci maddesine g�re hesaplanacak g�nl�k kazan�lar�nda; bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden sonraki s�relere ait prime esas kazan� hesab�nda dikkate al�nan unsurlar, bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nceki s�relere ait prime esas kazan� hesab�nda da dikkate al�n�r.

Bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihte d�� temsilciliklerde g�revli sigortal� veya genel sa�l�k sigortal�s� personelden, temsilcili�in bulundu�u �lkede s�rekli ikamet iznini veya bu devletin vatanda�l��n� da haiz olanlar, uluslararas� sosyal g�venlik s�zle�melerindeki h�k�mler sakl� kalmak �zere ve D��i�leri Bakanl��n�n olumlu g�r��n�n al�nmas� �art�yla bulundu�u �lkenin sosyal g�venlik kurumlar� ile irtibatland�r�labilirler.

Ge�ici Madde - 12: Genel sa�l�k sigortas� ge�i� h�k�mleri

Bu Kanunun uygulamas�nda sa�l�k hizmeti sunucular�n�n sigortal�l�k kontrol� ve di�er provizyon i�lemlerini elektronik ortamda yapmaya ba�lamas� i�in gerekli altyap�n�n kurulmas�na kadar, sa�l�k bilgilerinin yaz�l� olarak tutulmas�na ba�lan�r ve sa�l�k belgesinin veya sa�l�k karnesinin Kurumca verilmesine devam edilir.

Mevcut sosyal g�venlik kurumlar�n�n, kamu idarelerinin sa�l�k hizmetlerinin sa�lanmas�na ili�kin g�revleri, y�r�rl�kten kald�r�lan kanunlardaki hak ve y�k�ml�l�kler �er�evesinde ilgili kay�t ve i�lemler Kurum taraf�ndan devral�nan tarihe kadar devam eder. Ancak bu s�re alt� ay� ge�emez.

Ki�ilerin y�r�rl�kten kald�r�lan kanun h�k�mleri gere�ince hak ettikleri sa�l�k hizmetleri, bu Kanun h�k�mleri gere�ince kapsama al�nmam�� ise tedavi tamamlan�ncaya kadar y�r�rl�kten kald�r�lan kanun h�k�mlerine g�re Kurumca sa�lanmaya devam edilir. 67 nci madde gere�i hesaplanan 30 g�n�n hesab�nda ki�ilerin lehine olan durum uygulan�r. Genel sa�l�k sigortal�s�n�n ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilerin, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten �nce ba�layan, ancak, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten sonra faturaland�r�lan tedavi giderleri Kurum taraf�ndan kar��lan�r.

60 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (d) ve (g) bentleri gere�ince sigortal� say�lanlar, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten itibaren en ge� iki y�l i�inde bildirimlerini yapmak zorundad�r. Ancak, aile hekimli�i uygulamas�na ba�lanan illerde, bu ki�iler iki y�ll�k s�reye bak�lmaks�z�n genel sa�l�k sigortal�s� ve bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�i olarak kapsama al�n�r.

Aile hekimleri taraf�ndan ba�lat�lan sevk zincirine uygun olarak al�nan sa�l�k hizmetlerinde 68 inci maddenin ikinci f�kras�nda belirtilen kat�l�m paylar�, �� y�l s�reyle % 50 oran�nda azalt�larak uygulanabilir.

70 inci maddenin birinci f�kras� gere�i yap�lacak belirlemeler, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten itibaren en ge� bir y�l i�inde tamamlan�r. Bu s�re i�erisinde 70 inci maddenin ikinci ve ��nc� f�kralar�n�n uygulanmas�n� il ve il�e baz�nda ertelemeye, Sa�l�k Bakanl�� yetkilidir.

�lgili kanunlar� gere�i tedavi yard�mlar� kar��lanan ki�iler, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihte herhangi bir i�leme gerek kalmaks�z�n, bu Kanun a��s�ndan genel sa�l�k sigortal�s� veya genel sa�l�k sigortal�s�n�n bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�i say�l�r. Bu ki�ilerin durumlar�nda de�i�iklik oluncaya kadar, sa�l�k hizmetlerinden yararlanma ko�ullar� a��s�ndan bu Kanun h�k�mleri uygulanmaz. Bu ki�ilerin sigortal� ve sigortal�n�n bakmakla y�k�ml� oldu�u ki�ilere ili�kin bilgileri ilgili kurumlar taraf�ndan bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden itibaren en ge� �� ay i�inde Kuruma bildirilir.

211 say�l� T�rk Silahl� Kuvvetleri �� Hizmet Kanununun, bu Kanuna ayk�r� h�k�mleri, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten itibaren bir y�l s�reyle uygulan�r.

17.10.1983 tarihli ve 2925 say�l� Kanun kapsam�nda sigortal�l�k hali devam eden sigortal�lar ile bunlar�n sa�l�k yard�m�na m�stahak e� ve �ocuklar�, genel sa�l�k sigortas� h�k�mlerine g�re sa�lanan sa�l�k hizmetlerinden ve di�er haklardan yararlanma hakk�na sahiptir.

Bu Kanunun 67 nci maddesinin birinci f�kras�n�n (b) bendi gere�i aranan �art, bu Kanunun y�r�rl��e girdi�i tarihten sonra tahakkuk eden prim bor�lar� i�in uygulan�r.

Ge�ici Madde - 13: 4046 say�l� Kanunun uygulanmas�na ili�kin ge�i� esaslar�

24.11.1994 tarihli ve 4046 say�l� Kanunun 21 inci maddesi kapsam�nda i� kayb� tazminat� alanlar 4 �nc� maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendi kapsam�nda sigortal� ve genel sa�l�k sigortal�s� say�l�r, ancak i� kazas� ve meslek hastal�� sigortas�na tabi de�ildir.

Sigortal�lar�n sigortal� olduklar�n� ayr�ca Kuruma bildirme sorumluluklar� yoktur.

T�rkiye �� Kurumu taraf�ndan ilk i� kayb� tazminat�n�n �dendi�i tarihi takip eden ay sonu itibar�yla, i� kayb� tazminat� alanlara ili�kin primlerin aktar�ld�� anda sigortal� bildirimi ve tescili yap�lm�� say�l�r.

Bu kapsamdakilerin sigortal�l�klar� i� kayb� tazminat� �deme s�resinin bitti�i tarihte sona erer. �� kayb� tazminat� sona erenler i�in bu Kanunun 9 uncu maddesinin d�rd�nc� f�kras� uygulanmaz.

�� kayb� tazminat�ndan yararlananlar i�in T�rkiye �� Kurumu prim �deme y�k�ml�s� olmakla birlikte bu Kanun kapsam�nda i�yeri ve i�veren say�lmaz.

Madde - 108: Y�r�rl�k

Bu Kanun 01.01.2007 tarihinde y�r�rl��e girer.

Madde - 109: Y�r�tme

Bu Kanun h�k�mlerini Bakanlar Kurulu y�r�t�r.

Plan ve B�t�e Komisyonu Raporu

T.B.M.M. Plan ve B�t�e Komisyonu
Esas No	1/1206
Karar No	91
26.05.2006

T�RK�YE B�Y�K M�LLET MECL�S� BA�KANLI�INA

T�rkiye B�y�k Millet Meclisince g�r��lerek kabul edilen ve yay�mlanmak �zere 25.04.2006 tarihinde Cumhurba�kanl�� Makam�na sunulan 19.04.2006 tarihli ve 5489 say�l� "Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanunu", Say�n Cumhurba�kan�nca Anayasan�n de�i�ik 89 uncu ve 104 �nc� maddeleri gere�ince yay�mlanmas� k�smen uygun bulunmayarak; 3, 28, 29, 31, 40, 46, 55, 63, 80, 82, ge�ici 1, ge�ici 2, ge�ici 4, ge�ici 6 ve ge�ici 9 uncu maddeleri bir defa daha g�r��lmek �zere, T�rkiye B�y�k Millet Meclisi Ba�kanl��na geri g�nderilmi� ve Ba�kanl�k�a 11.05.2006 tarihinde gerek�eli geri g�nderme tezkeresi ile birlikte, tali komisyon olarak Anayasa Komisyonuna, esas komisyon olarak da Komisyonumuza havale edilmi�tir.

Komisyonumuzun 23.05.2006 ve 24.05.2006 tarihlerinde yapt�� 67 nci ve 68 inci birle�imlerinde, an�lan Kanun ile geri g�nderme tezkeresi, H�k�meti temsilen �al��ma ve Sosyal G�venlik Bakan� Murat Ba�esgio�lu ile �al��ma ve Sosyal G�venlik Bakanl��, Maliye Bakanl��, Devlet Planlama Te�kilat� M�ste�arl��, Emekli Sand�� Genel M�d�rl��, Sosyal Sigortalar Kurumu Genel M�d�rl�� ve BA�-KUR Genel M�d�rl�� temsilcilerinin de kat�l�mlar�yla incelenip g�r��lm��t�r.

Cumhurba�kanl��n�n geri g�nderme tezkeresinde;
- Kanun ile; Devlet memurlar�, hizmet akdine g�re �cretle �al��anlar, tar�m i�lerinde �cretle �al��anlar, kendi hesab�na �al��anlar ve tar�mda kendi hesab�na �al��anlar� kapsayan be� farkl� emeklilik rejiminin, akt�eryal olarak hak ve y�k�ml�l�klerin e�it olaca�� tek bir emeklilik stat�s�ne d�n��t�r�lmesinin ama�land��,
- Sosyal devlet niteli�inin, T�rkiye Cumhuriyeti'nin temel nitelikleri aras�nda say�ld��, sosyal devlette sosyal g�venlik sistemini, sadece gelir ve gider dengesi anlam�na gelen akt�eryal denge a��s�ndan ele alman�n sosyal devlet ilkesiyle ba�da�mayaca��,
- Devletin bireylere sosyal ve ekonomik haklar� sadece tan�yor olmas�n�n yeterli olmad��, ayn� zamanda bu haklar�n kullan�labilmesi i�in gerekli olan ko�ullar� da sa�lamas� gerekti�i, bu haklar aras�nda yer alan "Sosyal G�venlik" hakk�n�n sa�lanmas� konusunda sosyal sigortac�l��n teknik gereklerine uygun olarak kimi s�n�rlamalar getirebilmek m�mk�n olsa da, sosyal g�venlik hakk�n� kullan�lamayacak duruma getiren d�zenlemelerin yap�lamayaca��,
- Kanunla, 01.01.2007'den sonra sigortal� kapsam�na girenlere; kad�n i�in 58, erkek i�in 60 ya��n� doldurmu� ve en az 9000 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi bildirmi� olmalar� ko�uluyla ayl�k ba�lanaca�� belirtilirken, ya� s�n�r�n�n 01.01.2036'dan ba�layarak kademeli olarak artt�r�ld��; buna g�re ya� s�n�r�n�n kad�nlar i�in 01.01.2048'de, erkekler i�in 01.01.2044'de 65'e y�kseltildi�i ve bu durumun �lkemizde ortalama ya�am s�resinin 66 oldu�u g�z �n�ne al�nd��nda, s�rekli �al��ma olana�� i�verenin inisiyatifinde olan sigortal�lar�n emeklilik hakk�na kavu�malar�n� olanaks�z hale getirece�i, bu niteli�i ile s�z konusu Kanunun adil, makul ve �l��l� olmad��,
- ��iler i�in prim �deme g�n say�s�n�n 7000'den 9000'e ��kar�lmas�n�n T�rkiye ger�ekleriyle ba�da�mad��; b�yle bir durumun esnek �al��man�n, sendikas�zla�t�rman�n, kay�t d�� i��ili�in ve i�sizli�in yo�un oldu�u �lkemizde, s�z konusu olumsuzluklar�n yayg�nla�mas�na neden olaca��,
- Emeklili�e hak kazanma ya�� ile ayl�k ba�lama ya�� aras�nda, kimi durumlarda uzun y�llar� i�eren fark�n olu�tu�u, bunun Kanunun �l��s�zl��n�n bir ba�ka g�stergesini te�kil etti�i,
- Kanunda, t�m sigortal�lar y�n�nden, prime esas kazanc�n hesaplanmas�nda alt ve �st s�n�r getirilmi�ken, kamu g�revlilerinin prime esas kazan�lar�n�n saptanmas�nda �st s�n�r aranmayaca��n�n belirtildi�i, b�ylece kamu g�revlilerinin t�m ayl�k gelirlerinden prim kesintisi yap�lmas�n�n olanakl� hale geldi�i; bu durumda T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� i�tirak�ileri y�n�nden, �al��anlar i�in prim oran� d��r�l�rken, prime esas matrah�n artm�� olmas� nedeniyle g�rev ayl�klar�nda bir azalman�n olaca��,
- Kanunda, T.C. Emekli Sand�� i�tirak�ileri y�n�nden ayl�k ba�lama oranlar�n�n mevcut oranlardan d��k belirlendi�i, Kanunda toplam prim �deme g�n say�s�n�n her 360 g�n�, yani her y�l i�in 2015 y�l� sonuna kadar % 2,5, 2016 y�l�ndan ba�layarak % 2 olarak belirlendi�i, mevcut ayl�k ba�lama oran�n�n, Sosyal Sigortalar Kurumu ile Ba�-Kur'a ba�l� sigortal�lar y�n�nden her y�l i�in ortalama % 2,6, T.C. Emekli Sand�� i�tirak�ileri y�n�nden ise 25 y�l i�in y�ll�k % 3, sonraki y�llar i�in y�ll�k % 1 oldu�u, bu durumun daha az emekli ayl�� anlam�na gelece�i,
- T.C. Emekli Sand�� Kanununa g�re Emekli Sand�� i�tirak�ilerinin emekli ayl�klar�n�n hesaplanmas�nda, i�tirak�inin bulundu�u en son g�revinin ayl�� ve yap�lan �demelerin br�t tutarlar�n�n g�z�n�nde bulduruldu�u, oysa, an�lan Kanunda, T.C. Emekli Sand�� i�tirak�ileri y�n�nden "ortalama ayl�k kazan�" y�nteminin benimsendi�i; bu y�ntem uyar�nca, Devlet memurunun, g�reve ba�lad�� y�llarda daha d��k olan ayl�k ��eleri �zerinden hesaplanan prime esas kazan�lar�n�n ya�l�l�k ayl��n�n belirlenmesinde de dikkate al�naca��, bunun emekli ayl��n�n belirlenmesinde etkili olaca��, bu durumun, ya�l�l�k ayl�� ba�lama oran�n�n d��r�lece�i de g�z �n�ne al�nd��nda kamu g�revlilerine ba�lanacak ya�l�l�k ayl�klar�n�n bug�ne g�re daha d��k olmas�na yol a�aca��,
- Kanunun ge�ici 2 nci maddesinde, �al��anlar�n 01.01.2007 tarihine kadar sosyal g�venlik kurumlar�na ba�l� olarak ge�en s�releri i�in ya�l�l�k ayl�klar�n�n eski kurallara, bu tarihten sonraki s�relerine ili�kin ya�l�l�k ayl�klar�n�n an�lan Kanun kurallar�na g�re hesap edilerek her iki tutar�n toplam�n�n ya�l�l�k ayl��n� olu�turaca��n�n belirtildi�i, bu konunun, �zellikle ayn� g�revde �al��m�� ve �al��makta olanlar�n emekli ayl�klar� ile �lenlerin dul ve yetimlerinin ayl�klar� aras�nda fark olu�turaca��; bu fark�n, e�itlik ilkesine ayk�r� oldu�u ve adaletsizlik yarataca��,
- 5434 say�l� T�rkiye Cumhuriyeti Emekli Sand�� Kanununun ek 9 uncu maddesinde yer alan ve yasalarla yap�lacak de�i�iklikler sonucunda ayl�k tutarlarda meydana gelen art��lar�n, ayn� r�tbe, kadro unvan� ve dereceden ba�lanan emekli, adi malull�k, vazife malull��, dul ve yetim ayl�klar�na da etki etmesine olanak sa�layan h�km�n, 4447 say�l� ��sizlik Sigortas� Kanunuyla de�i�tirildi�i, 4447 say�l� Kanunun ilgili maddesinin Anayasa Mahkemesi taraf�ndan iptal edildi�i, 5489 say�l� Kanunda, 5434 say�l� Kanunun ilk haline y�nelik bir d�zenleme yap�lmas� gerekirken, 4447 say�l� Kanunun iptal edilen h�km�ne benzer bir d�zenlemenin an�lan Kanunda yer ald��, e�itlik temeline dayanan adil bir hukuk d�zeni kurmak, hukuk devletinin en �nemli i�levlerinden biri oldu�undan hukuksal e�itlik sa�lanmadan hukuk devleti ilkesinin ger�ekle�meyece�i, bu nedenle, an�lan Kanuna g�re ba�lanan gelir ve ayl�klar�n, her y�l�n Ocak ve Temmuz �deme g�nlerinden ge�erli olmak �zere, bir �nceki alt� ayl�k d�neme g�re T�rkiye �statistik Kurumunca a��klanan en son temel y�ll� t�ketici fiyatlar� genel indeksindeki de�i�im oran� kadar art�r�larak belirlenece�i h�km�n�n Anayasan�n 2 nci ve 10 uncu maddelerine ayk�r� oldu�u,
- Kanunun ge�ici 1 inci maddesindeki d�zenlemenin, Emekli Sand�� i�tirak�ileri y�n�nden yaln�zca eski ve yeni emekli ayl�klar�n�n ayn� esasa g�re enflasyon oran�nda art�r�lmas�na ili�kin oldu�u, bu d�zenlemenin, Anayasa Mahkemesi karar�nda belirtilen ve ayn� g�revde �al��an memurlar ile bu g�revlerden emekli olanlar�n ayl�k art��lar� aras�ndaki fark� gidererek 5434 say�l� Kanunun ek 9 uncu maddesindeki h�kme benzer bir i�erik ta��mad��,
- Kanunda emekli ayl�klar�n�n, yasal kesin �l��tler yerine piyasa ko�ullar�na dayanan y�netsel keyfi �l��tlere g�re art�r�lmas�n�n �ng�r�lmesinin de hukuk devleti ilkesine ayk�r�l�k olu�turdu�u,
- Emekli ayl�klar�n�n yaln�zca y�ll�k T�FE oran� kadar art�r�lmas� ve ulusal gelirdeki art�� pay�n�n emekli ayl�klar�na yans�t�lmamas� sonucu emeklilerin ulusal gelirden ald�klar� pay�n daha da gerilemesine neden olaca��, bu durumun da sosyal hukuk devleti ilkesiyle ba�da�mayaca��,
- Kanunda yer alan ve fiili hizmet s�resi zamm� gerektiren i�yerleri ve i�ler ile sigortal�lar� g�steren cetvelde, �e�itli kamu kurum ve kurulu�lar�nda istihdam edilen personel fiili hizmet s�resi zamm�ndan yararland�r�l�rken, �zel sekt�rde benzer i�lerde �al��anlar�n fiili hizmet s�resi zamm�ndan yararland�r�lmad��; bu durumun Anayasada yer alan ve ayn� durumda bulunan ki�ilerin yasalarca ayn� i�leme tabi tutulmas�n� �ng�ren e�itlik ilkesi ile hukuk devleti anlay��na ayk�r� oldu�u,
- Anayasa Mahkemesinin bir karar�nda belirtildi�i �zere, ayn� sosyal g�venlik sistemi i�inde bulunan, ayn� sosyal risklere kar�� asgari �l��de g�vence alt�na al�nan ve ayn� kurallara ba�lanan sigortal�lar�n ayn� hukuksal stat� i�inde �zde� durumda bulunan ki�iler olduklar�, ayn� durumdaki ki�ilerin, yasan�n �ng�rd�� haklardan ayn� esaslara g�re yararland�r�lmalar�n�n ise e�itlik ilkesinin bir gere�i oldu�u,
- Kanunun temel yakla��m�n�n; Devlet memurlar�, hizmet akdine g�re �cretle �al��anlar, tar�m i�lerinde �cretle �al��anlar, kendi hesab�na �al��anlar ve tar�mda kendi hesab�na �al��anlar� kapsayan be� farkl� emeklilik rejiminin, akt�eryal olarak hak ve y�k�ml�l�klerin e�it olaca�� tek bir emeklilik stat�s�ne d�n��t�r�lmesi oldu�una g�re, kurumlar�n ve ba�l� olduklar� �al��ma rejiminin an�lan sigortal�lar�n fiili hizmet s�resi zamm�ndan yararlan�p yararlanmamas�nda ayr�m yap�lmas�na dayanak olamayaca��,
- Kanunda, 08.09.1999 ile Kanunun y�r�rl��e girece�i 01.01.2007 tarihleri aras�nda 506 say�l� Sosyal Sigortalar Kanunu ile 2925 say�l� Tar�m ��ileri Sosyal Sigortalar Kanunu kapsam�nda ilk kez sigortal� olanlar�n, tam ya�l�l�k ayl��na hak kazanma olanaklar� ile ilk kez BA�-KUR kapsam�nda sigortal� olanlar�n k�smi ya�l�l�k ayl��ndan yararlanma ko�ullar�n�n korundu�u; ancak yine ayn� tarihler aras�nda Emekli Sand�� i�tirak�isi olanlar ile BA�-KUR kapsam�nda sigortal� olanlar�n nas�l ve hangi ko�ullarla tam ya�l�l�k ayl��na kavu�acaklar�n�n belirsiz b�rak�ld��, bu ki�ilerin emeklilik haklar�n�n kullan�lamaz hale getirilmesinin Anayasan�n 2 nci, 5 inci ve 60 �nc� maddeleriyle ba�da�mad��,
- Kanunda, emekli ikramiyelerinin bir y�l daha Sosyal G�venlik Kurumu'nca �denece�i, bir y�ldan sonra ise �demenin do�rudan ki�inin son �al��t�� kurumca yap�lmas�n�n �ng�r�ld��, kimi kamu kurum ve kurulu�lar�n�n �deme noktas�nda sorunlarla kar��la�abilmesinin m�mk�n oldu�u, riski kurum yerine �al��anlar �zerine ta��yan bir sisteme ge�menin sosyal devlet ilkesiyle ba�da�mayaca��,
- Kanun ile; sosyal g�venlik sistemi yeniden yap�land�r�l�rken, T�rkiye'de ya�ayan herkese sa�lanacak sa�l�k hizmeti giderlerinin kar��lanmas�n�n e�it ve tek stat�ye ba�lanmas�n�n �ng�r�ld��, b�ylece, yurtta�lar�n sa�l�k giderleri y�n�nden sosyal g�venlik kapsam�na al�nmas�n�n sa�land��,
- Kanun ile; genel sa�l�k sigortal�lar� ile bakmakla y�k�ml� olduklar� ki�ilerin, giderleri Sosyal G�venlik Kurumu'nca kar��lanacak sa�l�k hizmetlerinin d�zenlendi�i,
- Kanunda, genel sa�l�k sigortal�lar� ile bakmakla y�k�ml� olduklar� ki�ilerin, giderleri Sosyal G�venlik Kurumunca kar��lanacak sa�l�k hizmetleri d�zenlenirken, 18 ya��n� doldurmam�� ki�ilerin ortodontik di� tedavileri ile 18 ya��n� doldurmam�� veya 45 ya��ndan g�n alm�� ki�ilerin di� protezleri tutarlar�n�n sadece % 50 sinin kar��lanmas�n�n �ng�r�ld��, bu durumun Anayasada yer verilen sosyal devlet ilkesiyle, 56 nc� maddesindeki Devletin "herkesin ya�am�n�, beden ve ruh sa�l�� i�inde s�rd�rmesini sa�lamak" y�k�ml�l��yle ba�da�mad��,
ifade edilmi�tir.
Yukar�da a��klanan gerek�elerle yay�mlanmas� uygun bulunmayan 5489 say�l� Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanununun 3, 28, 29, 31, 40, 46, 55, 63, 80, 82, ge�ici 1, ge�ici 2, ge�ici 4, ge�ici 6 ve ge�ici 9 uncu maddeleri, Anayasan�n de�i�ik 89 ve 104 �nc� maddeleri h�km� gere�ince bir kez daha g�r��lmek �zere T�rkiye B�y�k Millet Meclisine iade edilmi�tir.
Komisyonumuzda Kanun ve Geri G�nderme Tezkeresinin geneli �zerindeki g�r��melere ge�ilmeden �nce Kanunun Anayasaya uygunlu�u konusunda yap�lan m�zakerelerde;
- 5489 say�l� Kanunun temel ama�lar�ndan ilkinin, sosyal yard�mlar i�in kullan�lan kamu kayna��n� objektif yararlanma �l��tlerine ba�l� olarak adil ve ula��labilir k�lmak oldu�u; ikinci amac�n ise sosyal yard�mlardan yararlanmay�, �ng�r�len �artlar� ta��malar� halinde her muhta� vatanda� i�in bir hak olarak tan�mlanmak oldu�u,
- Kanunla genel sa�l�k sigortas� kapsam�nda prim �deme g�c� olmayan ki�ilerin objektif kriterlere g�re tespit edilerek, bu ki�ilerin genel sa�l�k sigortas� primlerinin devlet taraf�ndan �denmesinin sa�lanaca��, yeni sistemde, yoksul ailelere nakdi destek sa�lamak amac�yla gerekli "aile yard�m�" programlar�n�n olu�turulaca��, bu d�zenlemelerin de Anayasada yer alan sosyal devlet ilkesinin ge�ekle�tirilmesine y�nelik d�zenlemeler oldu�u,
- Genel Sa�l�k Sigortas� uygulamas�na ge�ilmesi ile birlikte vatanda�lar aras�nda sa�l�k hizmetine eri�im ve hizmetin kullan�m� konusundaki ayr�mc�l��n sona erece�i; vatanda�lar�n kat�l�m�n�n zorunlu olaca�� Genel Sa�l�k Sigortas�yla herkesin e�it kapsam ve kalitede, ihtiyac� oran�nda sa�l�k hizmetinden faydalanaca��, Kanunun bu niteli�iyle Anayasada yer alan e�itlik ilkesine ayk�r� olmad��,
- Kanunla prim �deme g�n say�s�n�n 7000'den a�amal� olarak 9000'e ��kar�lmas�n�n T�rkiye ger�ekleriyle ba�da�mayaca��, sendikas�zla�t�rman�n, kay�t d�� al��man�n, ta�eronla�man�n ve en �nemlisi yo�un i�sizli�in ya�and�� bir �lkede, bir i��inin 9000 g�n prim �demesinin hi�bir �ekilde ger�ek�i olmad��, bu Kanunun sendikas�z i��ilere d��k prim �deme g�n say�s� �zerinden emekli olman�n yolunu a�aca��,
- Kanunla bir yandan ayl�k ba�lama oran�n�n d��r�ld��, �te yandan emeklilere refahtan pay verilmemesi uygulamas�n�n s�rd�r�ld��, bu d�zenlemenin, sosyal devlet ilkesiyle ba�da��r olmad��, �al��rken katma de�er yarat�p �lkenin kalk�nmas�na katk� veren milyonlarca �al��an�n emekli olduktan sonra kalk�nmadan, refahtan mahrum edilmesinin Anayasada yer alan adalet ilkesiyle ba�da�mayaca��,
- S�z konusu Kanunun Cumhurba�kan�nca bir kez daha g�r��lmek �zere iade edilen maddelerinin; geri g�nderme tezkeresinde belirtilen gerek�eler do�rultusunda, �zellikle Anayasa Mahkemesinin konuyla ilgili ilke kararlar� do�rultusunda yeniden d�zenlenmesi gerekti�i,
- 5489 say�l� Kanunda yap�lan ve prim oranlar�n� y�kselten d�zenlemenin T�rkiye ko�ullar�nda var olan i�sizlik ve kay�t d�� istihdam�n �nlenmesine katk� sa�lamayaca��,
- Kanunla getirilen ve Sosyal Sigortalar ile Genel Sa�l�k Sigortas�n�n birlikte d��n�lerek, kendi nam ve hesab�na �al��anlar�n sa�l�k hizmetlerinden yararlanma �artlar� i�inde k�sa ve uzun vadeli sigorta kollar�na bor�lar�n�n olmamas� �art�n�n yer almas�n�n, �zellikle tar�m sigortal�lar� ve k��k esnaf� ma�dur edece�i; sigortal� gruplar aras�nda e�itlik ilkesine ayk�r�l�k olu�turaca��,
- Kanunda, emeklilik ya��n� kademeli olarak 65'e y�kselten h�km�n, T�rkiye ko�ullar�yla birlikte d��n�ld��nde bireylerin emekli olmalar�n� imkans�z k�laca��,
- Kanunun uygulamaya konulmas� durumunda zorunlu sigorta alan�n�n daralt�laca��; oysa, insanlar� tasada ve k�van�ta bir arada tutmay� ama�layan sosyal bir devlette, sosyal sigorta alan�n�n mutlaka geni�letilmesi gerekti�i,
- Kanunun i�eri�i incelendi�inde temel yakla��m�n prim ad� alt�nda al�nan kesintilerin artt�r�lmas�, sa�l�k hizmetlerine kat�l�m pay� getirilmesi ve buna kar��n emekli ayl�klar�n�n azalt�lmas� oldu�unun g�r�ld��, bu yakla��m�n da Anayasada yer alan adalet ilkesine uygun d��medi�i,
- Kanunun haz�rlanmas�ndaki temel ama�lardan birinin sosyal g�venlik a��klar�n�n azalt�lmas� oldu�u; fakat bu amac�n sosyal g�venlik primlerinin artt�r�lmas� suretiyle ger�ekle�meyece�i, yap�lmas� gerekenin mali disiplin ve ekonomik istikrar�n sa�lanmas� oldu�u,
�eklindeki g�r��, ele�tiri ve temennileri m�teakip H�k�met ad�na yap�lan tamamlay�c� a��klamalarda ise;
- Cumhurba�kan�n�n geri g�nderme gerek�esinde yer alan ortalama ya�am s�resinin teknik ad�n�n do�u�ta hayatta kalma beklentisi oldu�u, bu beklentinin de 2004 y�l� TU�K verilerine g�re 71.1 oldu�u, ya�l�l�k sigortas� ile ilgili ya�am beklentisi rakamlar� kullan�l�rken do�u�ta ya�am beklentisi de�il, emeklilik ya��ndaki ya�am beklentisi kullan�lmas� gerekti�i, aksi takdirde verilerin yan�lt�c� olaca��,
- Emeklilik ya� s�n�r�n�n 01.01.2036'dan itibaren kademeli olarak artt�r�larak kad�nlar i�in 01.01.2048'de, erkekler i�in 01.01.2044'de 65'e y�kseltilmesinin Avrupa'daki uygulamalarla paralellik arz etti�i, nitekim geri g�nderme gerek�esinde kastedilen ortalama ya�am s�resinin de 2030 y�l�nda daha da artaca��,
- Sosyal g�venlik sistemlerinin uyguland�� b�t�n �lkelerde emeklili�in as�l parametresinin ya� oldu�u, prim �demenin ise emeklili�in yan unsuru oldu�u, Kanunda da emeklili�in as�l unsuru olan ya� s�n�r�n�n uygulamadaki �rnekler incelenerek belirlendi�i, bu nedenle adil, makul ve �l��l� olma ilkelerinin Kanunda g�zetildi�i,
- Kanunda 2007'de ilk defa sigortal� olan bir ki�i i�in 7000 olan prim �deme g�n say�s�n�n her y�l 100 g�n art�r�larak ancak ilk defa 2027'de sigortal� olan bir ki�i i�in 9000 g�ne ula�aca��, g�n say�s�n�n birden artt�r�lmas� yerine kademeli bir �ekilde artt�r�lmas�n�n �l��l� ve makul bir d�zenleme oldu�u, bir�ok Avrupa Birli�i �lkesinde prim �deme g�n say�s�n�n daha da uzun oldu�u,
- Kanunda yer alan ama�lardan birinin de sosyal g�venlik a��klar�n� finanse etmek oldu�u, a��klar�n finanse edilmesi s�recinde, hizmetlerin kalitesinde ve hizmetlerden yararlananlar�n say�s�nda bir azalma yap�lmas�n�n d��n�lmedi�i, konuya b�t�nc�l bir bak�� a��s�yla yakla��ld��,
- Kamu g�revlilerinin �deyecekleri sigorta primlerinde art�� olmas�n�n nedeninin, baz� s�n�rlamalar d��nda kamu g�revlilerinin �cret mahiyetindeki b�t�n gelirlerinin matraha dahil edilmesi oldu�u, primli bir sistemde de olmas� gerekenin bu oldu�u, yeni sistem nedeniyle prime esas kazan� matrah� fark�na ait sigorta priminin 2 y�l s�resince sigortal�lar�n �al��t�� kurumlarca kar��lanmas�n�n �ng�r�ld��, bu d�zenlemenin de Anayasada yer alan adalet ilkesine uygun oldu�u,
- Ayl�k ba�lama oranlar�n�n, uluslararas� kar��la�t�rma yap�ld��nda T�rkiye'de olduk�a y�ksek oldu�u, Kanunla getirilen yeni d�zenleme ile uzun vadede t�m sigortal�lar�n ayl�k ba�lama oranlar�n�n kademeli bir �ekilde s�rd�r�lebilir ayl�k ba�lama oranlar�na �ekilmesinin hedeflendi�i,
- Kanunda, sosyal sigorta sisteminde akt�eryal dengenin sa�lanmas�n�n ama�land��, akt�eryal hesaplara dayanmayan sosyal sigorta sistemlerinin, �al��anlar lehine gelir da��l�m�n� sa�layamayaca��, tersine sosyal g�venlik a��klar�n�n bor�lanmak suretiyle kar��lanmas� nedeniyle faiz gelirlerini y�kseltece�i, b�ylece istikrarl� bir ekonomik yap�n�n olu�amayaca��,
- Kanunla getirilen ve emekli ayl�klar�n�n T�FE oran�nda artt�r�lmas�n�n yeni bir d�zenleme olmad��, mevcut sistemde de SSK ve Ba�- Kur'da emekli ayl�klar�n�n T�FE ile art�r�lmas�n�n �ng�r�ld��, uygulamada yap�lan kanuni d�zenlemelerle emekli ayl�klar�nda T�FE oranlar�n�n �zerinde art�� yap�ld��n�n g�r�ld��, H�k�metlerin �n�nde art�� yap�lmas� konusunda bir engelin bulunmad��,
- Emekli ikramiyesinin, Sosyal G�venlik Kurumunun prime dayanan bir sigorta �demesi olmad��, Kanunla t�m sosyal g�venlik kurumlar� birle�ti�inden, kamu i�verenlerinin �al��t�rd�klar� kamu g�revlilerine y�k�ml�l�kleri olan ikramiyelerin de bizzat bu kurumlar taraf�ndan �denmesinin �ng�r�ld��, bu durumun nihai olarak ikramiyelerin kurumlarca �denmesi anlam�na gelmedi�i, ikramiye �demelerine ili�kin esas ve usullerin, personel kanunlar�nda de�i�iklik yap�lmak suretiyle de d�zenlenmesinin m�mk�n oldu�u,
- Artan sa�l�k harcamalar�n�n kar��lanmas� i�in ya prim gelirlerinin artt�r�lmas�n�n ya da sa�l�k hizmetinin kapsam�nda kimi k�s�tlamalara gidilmesinin gerekti�i, Avrupa �lkelerinin hepsinde di� protez uygulamalar�ndan katk� pay� al�nd��, kimi �lkelerde ise di� protez tedavileri i�in ekstra prim al�nd��n�n g�r�ld��, bu nedenle sa�l�k hakk�n�n �z�ne dokunmaks�z�n d�nyadaki kamu sa�l�k g�vence sistemlerindeki uygulamalara benzer �ekilde, di� protez uygulamalar�nda k�s�tlamaya gidilmesinin zorunlu oldu�u,
ifade edilmi�tir.
Komisyonumuzda, 5489 say�l� Kanunun yaln�zca geri g�nderme tezkeresine konu olan 3, 28, 29, 31, 40, 46, 55, 63, 80, 82, ge�ici 1, ge�ici 2, ge�ici 4, ge�ici 6 ve ge�ici 9 uncu maddelerinin g�r��lmesine ili�kin bir �nergenin kabul�n� m�teakip, tezkerenin t�m� ve s�z konusu maddeler �zerindeki g�r��melere ge�ilmi�tir:
Yap�lan g�r��meler sonucunda; Kanunun 3, 28, 29, 31, 40, 46, 55, 63, 80, 82, ge�ici 1, ge�ici 2, ge�ici 4, ge�ici 6 ve ge�ici 9 uncu maddeleri, aynen kabul edilmi�tir.

Raporumuz, Genel Kurulun onay�na sunulmak �zere Y�ksek Ba�kanl��a sayg� ile arz olunur.

AYRI�IK OY

Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Yasas� say�n Cumhurba�kan� taraf�ndan bir kez daha g�r��lmek �zere TBMM'ye g�nderilmi�tir. Ancak Yasan�n say�n Cumhurba�kan�nca tekrar g�r��lmek �zere g�nderilen maddeleri, Plan ve B�t�e komisyonunda hi�bir de�i�iklik yap�lmadan AKP milletvekillerinin oylar�yla aynen kabul edilmi�, verilen hi�bir �nerge kabul edilmemi�tir. Oysa Yasan�n ilgili maddeleri g�r��l�rken, say�n Cumhurba�kan�n�n iade gerek�elerine bak�lmam��, Yasan�n "sosyal devlet" ilkesi a��k�a g�z ard� edilmi�tir. Hatta o kadar ki Yasan�n "fiili hizmet zamm�n�" d�zenleyen maddesi g�r��l�rken, maddenin a��k�a e�itlik ilkesine ayk�r�l�k ta��yan h�k�mleri iktidar milletvekillerince de ele�tirilmi�, ancak s�z konusu maddede bu haks�zl�klar� giderici �nerge kabul edilmemi�tir.

Bilinece�i �zere sosyal devlet, bir ulusun "tasada ve k�van�ta" birlikte olmas�n� sa�layan devlettir. "Sosyal G�venlik Yasas�n� aynen ge�irece�iz" diye a��klama yap�p, sosyal devleti g�rmemezlikten gelmek, yap�lan d�zenlemenin Anayasaya ayk�r� olarak yasala�mas�n� sa�lamakt�r. Nitekim Yasa, Plan ve B�t�e komisyonundan Anayasaya ayk�r�l�k ta��yan h�k�mleriyle yasala�m��t�r. Oysa say�n Cumhurba�kan�n�n iade gerek�elerine bak�ld��nda, gerek�elerin b�y�k �l��de Anayasa Mahkemesi kararlar�na dayand�� g�r�lecektir. H�k�met say�n Cumhurba�kan�n�n iadesini bir f�rsat olarak de�erlendirip, yap�lan hatalardan d�nebilir ve T�rkiye ger�eklerine uygun, sosyal devleti d��lamayan daha tutarl� bir yasay� kabul edebilirdi. Ama maalesef bu f�rsat Plan ve B�t�e Komisyonunda ka��r�lm��t�r.

Sosyal Sigorta ve Genel Sa�l�k Sigortas� Yasas�, kamuoyunda yeterince tart��lmayan bir yasad�r. Bug�n hi�bir vatanda��m�z bu Yasadan nas�l ve ne �l��de etkilenece�ini bilmemektedir.
Yasa sadece kamuoyunda de�il, T�rkiye B�y�k Millet Meclisinde de tart��lmam��t�r.
Bu haliyle t�m i��i, i�veren ve memur sendikalar� konfederasyonlar� ile ve meslek odalar�n�n kar�� oldu�u bir yasad�r...
Bu Yasayla ilgili olarak AKP Grubu ve H�k�met �yle bir yasala�ma s�reci izlemi�tir ki, toplumun t�m kesimlerini ilgilendiren bir yasa ��k�yor ve bunu, ya�amlar�n�n b�t�n a�amalar�nda ya�ayacak olan vatanda�lar�m�z bilmiyor. B�ylesine bir garipli�i anlaman�n m�mk�n olmad�� a��kt�r.
IMF'nin emir ve talimatlar�n�n d��na ��kmayan bir H�k�met anlay�� olabilir mi?
Bu Yasa, say�n Cumhurba�kan�n�n veto gerek�eleri dikkate al�nmay�p, aynen Parlamentodan ge�erse, toplumda �ok ciddi sosyal yaralar a��lacakt�r.
Katk� pay� �deyemeyen sa�l�k hizmeti alamayacakt�r.
T�m �zel ve baz� kamu hastanelerinde vatanda�lardan "otelcilik hizmeti" ad� alt�nda ek paralar al�nacakt�r.
Baz� sa�l�k harcamalar� t�m�yle sosyal sigorta sisteminin d��na ��kar�lacakt�r.
9000 g�n, yani 25 y�l prim �demeyen bir i��i, normal ko�ullarda emekli olamayacakt�r.
Emeklilere milli gelir art��ndan pay verilmeyecek, onlar�n "toplumda ikinci s�n�f yurtta� olduklar�" yasal h�k�m alt�na al�nm�� olacakt�r.
Sigortaya borcu olan esnaf ve sanatkar�n kendisine, e�ine, hak sahibi ana ve babas�na sa�l�k hizmeti verilmeyecektir.
K��k esnaf ve sanatkar, k��k �ift�i, tar�m i��isi art�k emekli olamayacakt�r. ��nk� bunlar sistemin d��ana itilmi�lerdir.
Emekli esnaf ve sanatkarlar y�zde 10 yerine y�zde 33,5 oran�nda "sosyal g�venlik destek primi" �deyeceklerdir.
Say�n Ba�bakan ve AKP yetkilileri yapt�klar� a��klamalarda diyorlar ki, "fakirlerin sa�l�k primini devlet �deyecektir." Peki fakir kim? O bu Yasada belli de�il... Yar�n AKP ��k�p �unu s�yleyecektir. "Bana oy verenin sa�l�k primini ben �deyece�im..."
B�yle bir sosyal devlet anlay�� olabilir mi?
Bu Yasa TBMM'nin de�il, AKP'nin bir Yasas�d�r. ��nk� sadece AKP milletvekillerinin oylar�yla kabul edilmi�, IMF kontrol�nde ��kan bir Yasad�r... Bu Yasan�n faturas�n�
Memurlar
��iler
Esnaf ve sanatkarlar
Emekliler
�ift�iler
Yani orta ve dar gelirli vatanda�lar�m�z �deyeceklerdir...
Hangi gerek�elerle Yasaya kat�lmad��m�z� ana ba�l�klar itibar�yla ��yle s�ralayabiliriz.
Bug�n T�rkiye'de sosyal sigorta sistemimizin ciddi sorunlarla kar�� kar��ya oldu�u y�llardan beri tart��lmakta ve bilinmektedir. Kald� ki bu konu her yasama d�neminde belli aral�klarla TBMM g�ndemine de gelmi�, ara�t�rma komisyonlar� kurularak, soruna ��z�m �retilmeye �al��lm��t�r. Dolay�s�yla, T�rkiye'de yo�un olarak tart��lan ve ��z�lmesi gerekti�i konusunda adeta bir toplumsal mutabakat�n bulundu�u bu konunun, iktidar partisince de belli bir ciddiyet i�inde ele al�n�p de�erlendirmesi gerekirdi. Oysa bu yap�lmam��, Yasa IMF'nin denetim ve g�zetiminde haz�rlanm��t�r.
�zerinde durulmas� gereken bir di�er temel konu da, i��iler i�in getirilen prim �deme g�n say�s� ile ilgili yeni d�zenlemedir. Prim �deme g�n say�s�n�n 7000 g�nden, a�amal� olarak 9000 g�ne ��kar�lmas� T�rkiye ger�ekleriyle hi�bir �ekilde ba�da�mamaktad�r. Esnek �al��man�n, sendikas�zla�t�rman�n, kay�td�� al��man�n, ta�eronla�man�n ve en �nemlisi yo�un i�sizli�in ya�and�� bir �lkede, bir i��inin 9000 g�n prim �demesi a��k�a s�ylemek gerekirse, hi�bir �ekilde ger�ek�i de�ildir. Bu d�zenlemenin anlam�, sendikas�z i��ilere d��k prim �deme g�n say�s� �zerinden emekli olman�n yolunu a�makt�r. Bu da i��ilerin ya�l�l�klar�nda d��k emekli ayl�� almalar� sonucunu do�uracakt�r. E�er bir sosyal sigorta sistemi, ki�ilerin emekliliklerinde yolsulluk s�n�r�n�n alt�nda ayl�k almalar�n� �ng�r�yorsa, o sisteme "sosyal g�venlik sistemi" denemez. Olsa olsa o sistem, "yoksullara asgari �denek sa�lama sistemi" olur... Kald� ki bu dahi olmayacak, ��nk� halen uygulanmakta olan asgari ayl�k sistemi, bu Tasar� yasala�t��nda t�m�yle ortadan kalkacakt�r.
Emeklilik ya�� konusunda da haks�z uygulamalara yol a�acak bir d�zenleme s�z konusudur. �rne�in ayn� tarihte i�e ba�layan ve prim �deme s�releri de e�it olan sigortal�lar ayn� ya�ta emekli olamayacaklard�r.
Gen� ya�larda �al��maya ba�layanlar�n 65 ya��ndan �nce emekli olmalar�n� engelleyen ve sigortal�lar�n i�e ba�lad�klar� tarihteki ya�lar�na g�re emeklilik ya�lar�n� farkl�la�t�ran sistem, e�itlik ilkesine a��k�a ayk�r�d�r.
Norm ve standart birli�i sa�lamak amac�yla getirilen Tasar�, kamu �al��anlar� a��s�ndan k�sa d�nemde a��r y�kler getirmekte, sistemdeki a��klar�n k�sa d�nemde bu kesimler taraf�ndan finanse edilmesini �ng�rmektedir. ��nk�, prime esas kazan�ta SSK ve Ba�-Kurlular i�in alt ve �st s�n�rlar getirilirken, kamu �al��anlar� a��s�ndan b�yle bir s�n�rlama getirilmemi�tir. Bu durumun do�al sonucu olarak, kamu �al��anlar� SSK ve Ba�-Kurlulara g�re daha y�ksek emekli ayl�� alacaklard�r.
Emekli ayl�klar�n�n ba�lanmas�nda, bir yandan ayl�k ba�lama oran� d��r�l�rken, �te yandan emekli ayl�klar�n�n hesaplanmas�nda esas al�nan "g�ncelleme katsay�s�" da d��r�lmektedir. Bunun yan�nda emeklilere refahtan pay verilmemesi uygulamas� da s�rd�r�lmektedir. Bu d�zenleme ile bir yandan ki�iye bug�ne oranla daha d��k emekli ayl�� verilirken, �te yandan emeklinin ayl��n�n reel olarak hi� artmamas� da sa�lanmaktad�r. Emekli, emekli oldu�u tarihteki gelire mahkum edilmekte, �lkenin refah d�zeyindeki art��tan pay alamamaktad�r. Bu anlay��n, sosyal devlet ilkesiyle ba�da��r olmad�� a��kt�r.
Fiili hizmet zamm� uygulamalar�nda da ciddi haks�zl�klara yol a�an d�zenlemelere yer verilmi�tir. �rne�in, PTT �al��anlar�na hakl� olarak fiili hizmet zamm� verilirken, ayn� i�i �zel sekt�rde yapan ki�ilere bu hak verilmemi�tir. Bu �ifte standard�n hi�bir anlaml� gerek�esi olamaz. Ayn� �ekilde devlet tiyatrolar�nda �al��an sanat��lar fiili hizmet zamm�ndan yararlan�rken, �zel tiyatrolarda �al��anlar bu ayr�cal�kl� durumdan yararlanamayacaklar. Bu �ifte standard�n, sosyal devlet ilkesiyle ba�da�mayaca�� a��kt�r. ��nk� ayn� i�i yapanlar�n benzer ko�ullarda emekli edilmeleri sosyal sigorta mant��n�n da bir gere�idir.
Fiili hizmet zamm�nda, benzer �ifte standart uygulamas� bas�n �al��anlar� i�in getirilmi�tir. Tasar�ya g�re 5953 say�l� Yasa kapsam�nda olan bas�n mensuplar� fiili hizmet zamm�ndan yararlan�rken, ayn� i�i yapan TRT �al��anlar� sadece farkl� bir yasaya tabi olduklar� i�in, bu uygulamadan yararlanamayacaklard�r. Acaba, 5953 say�l� Yasaya tabi bir kameraman�n ta��d�� kamera ile bir TRT �al��an�n�n ta��d�� kamera farkl� m�?
Tasar� ile "genel sa�l�k sigortas�" uygulamas�na ge�ilmesi �ng�r�lmekle birlikte, Tasar�n�n, sa�l�kta sunulan hizmetlerde bir geriye d�n��e de ortam haz�rlad��n� belirtmek gerekiyor. ��nk� Tasar�da, Kuruma verilen yetki ile, kurumun sa�l�kta ciddi s�n�rlamalar getirmesine olanak sa�lanmaktad�r. Bunun sonucu olarak, halen sa�l�k sigortas� hizmeti alan bir sigortal�, Tasar�n�n yasala�mas�ndan sonra ciddi sa�l�k s�n�rlamalar�yla kar�� kar��ya kalabilecektir. Bunun yan�nda ortez-protez ve �zellikle di� tedavisi i�in getirilen s�n�rlamalar t�m�yle sosyal devlet ilkesine ayk�r� uygulamalard�r.
Tasar�ya g�re, borcu olan Ba�-Kurlular, hangi ko�ullarda olursa olsun sa�l�k hizmetlerinden yararlanamayacaklard�r. B�yle bir d�zenlemenin, ihtiyari sigorta uygulamalar�nda bir anlam� olmakla birlikte, zorunlu sigorta uygulamalar�nda kesinlikle ba�vurulmamas� gereken bir yol oldu�unu belirtmek gerekiyor. Bug�n i�in ayn� uygulaman�n y�r�rl�kte olmas�, Tasar� ile getirilen d�zenlemeye asla hakl�l�k kazand�rmaz.
Tasar�da, Sosyal G�venlik Kurumu Ba�kanl�� koruyucu hekimlik alan�na da girmektedir. Bu d�zenleme, Sa�l�k Bakanl�� ile Kurum aras�nda yetki ve g�rev �at��mas�na yol a�acakt�r. Bu d�zenleme, sigortal�n�n kendi primleri ile koruyucu sa�l�k hizmetini ger�ekle�tirmesi sonucunu do�urur ki, b�yle bir d�zenlemenin sosyal devlet mant�� ile ba�da�mayaca�� a��kt�r.
Ayr�ca bug�ne de�in, kamu �al��anlar�n�n emekli ikramiyeleri ilgili sigorta kurulu�u taraf�ndan (T.C. Emekli Sand��) kar��lan�rken, bu Yasa ile bundan b�yle emekli ikramiyelerinin (bir y�l sonra) ki�inin �al��t�� kurum taraf�ndan �denmesi esas� getirilmi�tir. Bu uygulama ile �zellikle k��k belediyelerde �al��an memurlar�n emekli ikramiyelerinin �denmesinde ciddi sorunlar ya�anabilecektir.

AYRI�IK OY YAZISI

Bug�n �lkemizde sosyal g�venlik sistemi art�k t�kanma noktas�na gelmi�tir. Son 15 y�l i�erisinde; SSK, Ba�-Kur ve Emekli Sand��n�n finansman a�� giderek artm�� ancak, k�kl� bir ��z�m de �retilememi�tir. Akt�eryal dengeleri tamamen bozulan bu kurumlar�n, prim gelirleri ile emekli ayl�klar�n� finanse etme olanaklar� tamamen ortadan kalkm��t�r. Bu nedenle, sosyal g�venlik kurumlar�na b�t�eden yap�lan transferler, her ge�en y�l giderek artmaktad�r. B�t�eden bu kurumlara yap�lan bu transferler baz�lar�nca "Karadelik" olarak adland�r�l�rken baz�lar�nca da devletin sosyal devlet ilkesi gere�i sosyal duyarl�l�kla yerine getirmesi gereken bir g�revi olarak kabul etmektedir.

Sosyal Devlette Sosyal G�venlik Sistemi, sadece akt�eryal dengeye (hesaba) dayand�r�larak olu�turulamaz. Devletin sosyal niteli�i, akt�eryal denge ile sosyal devlet ilkesi aras�nda uyum sa�lamas�n� ve ayr�ca Sosyal G�venlik Sisteminden kaynaklanan a��klar�n yani Sosyal G�venlik Sisteminin y�k�n�n gerekti�inde devlet�e kar��lanmas�n� zorunlu k�lar.

Bu bak�mdan Sosyal G�venlik Reformu bir zorunluluk olup, sistemin temel ayaklar�n� Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanunu Tasar�s�, Sosyal Yard�mlar ve Primsiz �demeler Kanunu Tasar�s� ve Sosyal G�venlik Kurumu Kanunu Tasar�s� olu�turmaktad�r.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sa�l�k Sigortas� Kanun Tasar�s�n�n daha iyi yasala�abilmesi i�in a�a��daki eksikliklerin giderilmesi gerekti�ine inanmaktay�z.

Tasar�da yer alan bakmakla y�k�ml� olunan ki�iler tan�m�nda, Genel Sa�l�k Sigortal�s�n�n; sigortal� say�lmayan, kendi sigortal�� nedeniyle gelir veya ayl�k alamayan �ocuklarda; 18 ya��, orta��renim g�rmesi halinde 20 ya��, y�ksek ��renim g�rmesi halinde 25 ya�� doldurmam�� ve evli olmayan �ocuklar� kapsamakta, 25 ya��n� doldurmu� evli olmayan k�z �ocuklar�n� kapsam d��na b�rakmaktad�r. T�rk toplum yap�s�na ve k�lt�r�ne uygun de�ildir. Bu bak�mdan ya� s�n�r�na bak�lmaks�z�n evli olmayan k�z �ocuklar�n�n bakmakla y�k�ml� �ocuk kapsam�na al�nmas� gerekir.
Sosyal g�venlikte �nemli de�i�iklikler i�eren tasar�n�n, en �nemli aya��n� emeklilik ya��yla ilgili d�zenlemeler olu�turmaktad�r. Bu �er�evede halen kad�nlarda 59, erkeklerde ise 61 olan emeklilik ya�� kademeli olarak y�kseltilmektedir. Mevcut yasaya g�re, kad�nlar 58, erkekler ise 60 ya��n� doldurmu� olmak ve en az 7000 g�n prim �demek, 25 y�ldan beri sigortal� bulunmak ve en az 4500 malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi �demi� olmak ko�uluyla emekli olabilmektedir.
Tasar�n�n 28 inci maddesinde yap�lan de�i�iklikle bu yasan�n y�r�rl��e girdi�i tarihten sonra ilk defa sigortal� olanlar; kad�n ise 58, erkek ise 60 ya��n� doldurmu� olmalar� ve en az 9000 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortalar� primi bildirmi� olmas� �art�yla ya�l�l�k ayl�� ba�lanabilece�i h�kme ba�lanm��t�r.
Tasar�n�n 28. maddesi (b) bendine g�re ya�l�l�k ayl�� ba�lamada ya� �art� kademeli olarak art�r�lmak suretiyle 01.01.2048 tarihinden itibaren kad�n ve erkekler i�in 65 ya��nda e�itlenmektedir. Ayr�ca sigortal�lar tasar�n�n 28. maddesi ikinci f�kras� (a) ve (b) bentlerinde yer alan ya� hadlerine �� y�l eklenmek suretiyle emeklilik ya�� 68'e y�kseltilmektedir. �lkemizde ortalama �mr�n 66 y�l oldu�u dikkate al�n�rsa gelecek nesillerin emeklilik hakk�na kavu�mas� imkans�z hale gelmektedir.
IMF'nin 1 inci g�zden ge�irmelerinin tamamlanmas� i�in �art olarak konulan tasar�n�n amac�, �al��anlar�n mevcut sistemdeki haklar�n� geriye g�t�rerek daraltmak, y�k�ml�l�klerini a��rla�t�rmak ve b�ylece sistemin a��klar�n� kapamakt�r. Sistemin sorunlar�n� kal�c� olarak ��zmek sosyal g�venlik kurumlar�n�n aktif-pasif dengesinin sa�lanmas�yla m�mk�nd�r. Tasar�yla emekli olacaklar�n�n ayl�k ba�lama oranlar� bug�nk� y�zde 75'ten kademeli olarak y�zde 50'lere, 60'lara do�ru d��r�lmektedir. Bu bir hak kayb�d�r.
Tasar�n�n 28 inci maddesi ��nc� f�kras�nda ya�l�l�k ayl�� ba�lanmas� i�in 5400 g�n malull�k, ya�l�l�k ve �l�m sigortas� primi bildirilmi� olma ko�ulu i� kanunumuzdaki esnek �al��ma usullerinin kabul edildi�i dikkate al�narak, ya�l�l�k ayl��n� hak etmede �n g�r�len prim g�n say�s� 506 say�l� Kanundaki �ekli ile tam ayl�kta 7000 g�n, k�smi ayl�kta 4500 g�n olarak al�nmas� gerekti�ine inanmaktay�z.
�cretlerin d��k olmas�, yan� s�ra bir de bunlardan y�ksek oranlarda sigorta primi kesilmesi sonucu �al��anlar�n ayl�k gelirleri iyice azalmakta ayr�ca emekli olma i�in prim �deme g�n say�s�n�n 7000'den 9000 g�ne ��kar�lmas� istihdam� kay�td��na itmektedir. Bug�n kay�td�� istihdam oran� % 52'ler d�zeyine ��km�� bulunmaktad�r.
B�ylece kay�td��n�n yayg�nl�� d��k gelirlileri sosyal g�venlik sisteminin d��na itmek suretiyle "Sosyal G�venlik Hakk�ndan" mahrum edecektir. Bu Anayasam�z�n 2 nci maddesindeki Sosyal Devlet, 10 uncu maddesindeki "E�itlik" ve 60 nc� maddesindeki "Sosyal G�venlik Hakk�" ilkelerine ayk�r� bulunmaktad�r.
Emekli ayl�klar�n�n ba�lanmas�nda, bir yandan ayl�k ba�lama oran� d��r�l�rken, �te yandan emeklilere refahtan pay verilmemesi uygulamas� s�rd�r�lmektedir. Bu uygulaman�n sosyal devlet ilkesiyle ba�da�mad�� a��kt�r. �al��rken katma de�er yaratarak �lke kalk�nmas�na katk�da bulunan emeklilere refahtan pay verilmemesi tasar�n�n b�y�k bir eksikli�idir. Ayr�ca, kamu g�revlilerinin PR�M Y�K� art�r�larak �cretleri d��r�lecektir.
Fiili hizmet zamm� uygulamalar�nda ciddi haks�zl�klara yol a�an d�zenlemelere yer verilmi�tir. �rne�in PTT �al��anlar�na hakl� olarak fiili hizmet zamm� verilirken, ayn� i�i �zel sekt�rde yapan bu ki�ilere bu hak verilmemi�tir. Ayn� �ekilde bas�n �al��anlar�na fiili hizmet zamm� verilirken TRT �al��anlar�na verilmemesi bir eksiklik olup, �ifte standarda �rnek te�kil etmektedir.

Anayasan�n 10 uncu maddesinde, herkesin, dil, �rk, renk, cinsiyet, siyasal d��nce, felsefi inan�, din, mezhep ve benzeri nedenlerle ay�r�m g�zetilmeksizin yasa �n�nde e�it oldu�u belirtilmi�tir.

Anayasa Mahkemesinin bir�ok karar�nda vurgulad�� gibi, yasa �n�nde e�itlik, hukuksal durumlar� ayn� olanlar i�in s�z konusudur. Bu ilke ile eylemli de�il, hukuksal e�itlik �ng�r�lmektedir.

Bu gerek�elerle bu Kanun Tasar�s�na kar�� oldu�umuzu bildiririz.

�sminiz :

Kime :

Gönder