Belgenin tamam� i�in program� sat�n alman�z gerekmektedir.

+90 (555) 801 30 49

+90 (242) 248 23 55

+90 (212) 654 88 15

+90 (312) 231 81 36

+90 (242) 248 23 32

	5520 Kurumlar Vergisi Kanunu		21.06.2006 26205
	Kabul Tarihi	13.06.2006

5520
Kurumlar Vergisi Kanunu Tasar�s�

( Genel Gerek�e )

T.C. Ba�bakanl�k Kanunlar ve Kararlar Genel M�d�rl��
Say�	B.02.0.KKG.0.10/101-1228/517
08.02.2006

T�RK�YE B�Y�K M�LLET MECL�S� BA�KANLI�INA

Maliye Bakanl��nca haz�rlanan ve Ba�kanl��n�za arz� Bakanlar Kurulunca 30.01.2006 tarihinde kararla�t�r�lan "Kurumlar Vergisi Kanunu Tasar�s�" ile gerek�esi ili�ikte g�nderilmi�tir.

Gere�ini arz ederim.

R. Tayyip Erdo�an
Ba�bakan

GENEL GEREK�E

1949 y�l�nda ba�lat�lan b�y�k vergi reformunun asli unsurlar�ndan birisi olan 5422 say�l� Kurumlar Vergisi Kanunu, on bir y�ll�k ilk uygulama d�neminin ard�ndan, �zellikle dar m�kellefiyete tabi kurumlar�n vergilendirilmesine y�nelik ciddi yetersizlikler nedeniyle 1960 y�l�nda baz� �nemli de�i�ikliklere u�ram�� ve g�n�m�ze kadar da muhtelif tarihlerde ger�ekle�tirilen d�zenlemelerle bu Kanunun g�ncel ekonomik ve sosyal ihtiya�lara yan�t vermesi sa�lanmaya �al��lm��t�r.

Ku�kusuz, 5422 say�l� Kanun, t�pk� 5421 ve 193 say�l� Gelir Vergisi Kanunlar� gibi, T�rk vergicili�inde �nemli bir k��e ta�� olmu�tur. A��kt�r ki, bundan sonra da bu alanda yap�lacak her t�rl� at�l�m�n, a��l�m�n ya da reformun bu birikimi bir kenara itmesi s�z konusu olamaz. Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu tasar�s� ile 5422 say�l� Kanun aras�nda hala �ok yak�n bir ba��n, benze�menin ve kimi konularda belirgin bir devaml�l�k ili�kisinin varl��n� bu ba�lamda yorumlamak do�ru olur.

1990'l� y�llar boyunca d�nya �l�e�inde ya�anan politik ve ekonomik d�n��mlerle beslenen k�reselle�me olgusuna paralel olarak sosyal, siyasal ve ekonomik yap�lar�m�z�n d�� d�nya ile giderek daha fazla etkile�im, hatta b�t�nle�me s�reci i�ine girmesi, yeni f�rsatlara ve elbette yeni risklere de kap� aralam��t�r. �ok da uzak olmayan bir ge�mi�te ya�ad��m�z �nemli krizlerin ard�ndan, hukuki, siyasi ve iktisadi alanlarda azimle kat etmeyi ba�ard��m�z mesafeler, e�er yeterli altyap�larla donanabilinirse, yeni d�nemde �lkemizin �n�nde a��labilecek ufuklar�n ne denli geni� oldu�u g�r�lecektir. Kendili�inden oldu�u kadar �lkemizin uzun d�nemli stratejik menfaatleri do�rultusunda al�nan y�netsel kararlar �er�evesinde iradi olarak da y�neldi�imiz b�t�nle�me s�re�lerinin, �lke olarak elde edebilece�imiz en y�ksek yararlar� sa�layacak bi�imde ger�ekle�mesi, bu konudaki kararl�l�k ve de�i�imi y�netme becerimizle s�k� s�k�ya ilintilidir.

Bu ba�lamda, �ncelikle ele al�nmas� gereken konular aras�nda, �a��n gerekleri ve ger�ekleri ile ba�da��r bir hukuki altyap� olu�turma hedefi �nemli bir yer tutmaktad�r. Bilindi�i �zere, �u ana kadar bu hedefe y�nelik ciddi ad�mlar at�lm�� bulunmaktad�r. Yeni Medeni Kanunun ve Ceza Kanununun kabul�, yeni bir Ticaret Kanunu olu�turulmas� i�in gerekli �al��malar�n ba�lat�lmas�, bu konuda akla ilk gelen �rneklerdendir.

�te yandan, vergi sisteminin yap�land�r�lmas� belirli bir strateji �er�evesinde devam etmekte olup bu �er�evede son �� y�l i�erisinde �nemli bir mesafe kaydedilmi�tir. Ekonomideki g�vensizli�e neden olan unsurlar elimine edilip bir uzla�ma ortam� sa�land�ktan sonra, yap�sal d�n��m ile ilgili k�kl� de�i�iklik �al��malar�na ba�lanm��t�r. Bu �al��malar birtak�m ilkeler �er�evesinde y�r�t�lmektedir.

Bu kapsamda ekonomide g�ven ortam�n� sa�lamak amac�yla Vergi Bar�� Kanunu y�r�rl��e konulmu�; �zellikle, kurumlar�n kar da��t�m� da dahil olmak �zere toplam vergi y�k� % 65'lerden % 45'ler seviyesine indirilmi� ve sistemin �n�n� t�kayan unsurlara ili�kin ivedi �al��malar yap�lm��t�r.

Stratejisinin ��nc� ve son a�amas�nda ise vergi sisteminde yap�sal d�n��m�n sa�lanmas�d�r.

Vergi sistemindeki yap�sal d�n��m esasen �� ana ilke �zerinde �ekillendirilmektedir. Bu ilkeler;

Vergi mevzuat�n�n ana esaslar itibar�yla, vatanda�lar taraf�ndan anla��l�r ve basit bir �ekilde uygulanabilir olmas�,
Mevzuat�n s�k s�k de�i�meyen, yat�r�mc�lar�n gelecek planlamas� yapabilmelerine izin verecek �ekilde istikrarl� ve �ng�r�lebilir, ayn� zamanda ekonominin �n�n� t�kamayacak yap�da ve d�zeyde olmas�,
M�kelleflere daha kaliteli hizmet sunmay� ve m�kelleflerin g�n�ll� uyumunu esas alan ve bilgi teknolojilerinin de yard�m�yla vergi gelirlerini etkin bir �ekilde toplayan bir idareye sahip olunmas�,

�eklinde �zetlenebilir.

Bu ama�lad�r ki, 2005 y�l�n�n ba��ndan itibaren ba�ta Kurumlar Vergisi Kanunu olmak �zere Gelir Vergisi ve Vergi Usul Kanununun yaz�m �al��mas� ba�lat�lm�� ve Maliye Bakanl��m�z b�nyesinde; kamu, �zel sekt�r, sivil toplum �rg�tleri ve akademisyenlerden geni� kat�l�m�n sa�lanmas� ve nitelikli uzmanlar�n ortak �al��mas� sa�lanarak, toplumsal mutabakata dayal� ve geni� kat�l�mla haz�rlanm�� olan Kurumlar Vergisi Kanunu tasar�s� ortaya ��km��t�r.

Tasar�n�n, bir strateji �er�evesinde y�r�t�len reformlar�n ayr�lmaz bir par�as� olarak de�erlendirilmesi gerekir. Tasar�, 5422 say�l� Kurumlar Vergisi Kanununun ve az�msanmayacak bir vergicilik deneyiminin sa�lam temelleri ve birikimi �zerine in�a edilen; buna kar��l�k i�inde bulunulan yeni d�nemin ger�eklerine ve �lkemizin uzun d�nemli stratejik hedeflerinin gereklerine de s�rt �evirmeyen; t�m bu hususlar� sa�lam iktisadi, mali ve hukuki perspektifler i�inde harmanlay�p uyumlula�t�ran ve ayn� zamanda,

B�y�meyi destekleyen,
M�kelleflerin g�n�ll� uyumunu g�zeten,
Vergi g�venli�ini g��lendiren,
Geni� tabanl�,
D��k oranl�,
Ya�anabilir bir vergi ortam� sa�layan

yenilik�i bir anlay��la ele al�nm��t�r.

Esasen bu �zellik, Tasar�n�n sadece i�eri�inden de�il, sistemati�inden dahi anla��labilmektedir. Ticaretin ya da genel olarak ekonomik faaliyetlerin her zamankinden daha fazla ve giderek de h�zlanan bir e�ilimle uluslararas� boyutlar kazanmas�, kapal� bir ekonomik ve siyasi yap� i�erisindeymi� gibi sadece ulusal �irketlerin yurt i�i faaliyetlerini kapsayan t�rden kanunlar olu�turulmas�na asla olanak tan�mamaktad�r. ��inde bulunulan yeni d�nem, yabanc� sermaye olgusunu g�nl�k iktisadi kararlarla y�netilebilir olmaktan ��karm�� ve hukuki altyap�lar�n da bu ger�e�i kavrayacak bi�imde tasarlanmas�n� zorunlu k�lm��t�r. Bu itibarla, bu g�ne kadar 5422 say�l� Kanun uygulamas�nda de�i�ik h�k�mler aras�na b�t�nl�k arz etmekten �ok uzak kalan bir da��n�kl�kla serpi�tirilmi� bulunan dar m�kellefiyet rejimine ili�kin h�k�mler ekli tasar�da sistematik bi�imde bir araya getirilmi� ve h�k�mlerin i� b�t�nl�� sa�lanm�� durumdad�r.

Ku�kusuz, yukar�da aktar�lan ve �zetlenen �evresel ko�ullar ba�lam�nda, tasar�n�n getirdi�i yenilikler bu sistematikle s�n�rl� de�ildir. Tam m�kellefiyete tabi kurumlar�n yurt d�� faaliyetlerine y�nelik vergileme prensipleri de titizlikle irdelenmi�, kontrol edilen yabanc� �irket ve vergi cennetleri ile m�cadele gibi ba�l�klar da uygun bi�imde yeni tasar�daki yerini alm��t�r. Keza uluslararas� vergilemede kar��la��lan en �nemli sorunlardan birisi olan transfer fiyatland�rmas� konusu da, bu anlamda kar�� kar��ya geldi�imiz di�er �lkelerin sahip oldu�u ara�larla e�de�er bir donan�ma kavu�mam�z� sa�layacak bi�imde, d�nya uygulamalar�na paralel olarak tasar�ya al�nm��t�r.

Madde gerek�elerinin aktar�lmas� s�ras�nda da g�r�lece�i �zere ekli tasar�n�n bu g�ne kadar uygulaya geldi�imiz ve bize sa�lad�� birikimi kesinlikle yads�mad��m�z 5422 say�l� Kanuna nazaran arz etti�i ba�ka farkl�l�k ve yenilikleri de bulunmaktad�r.

�zellikle yabanc� sermaye �ekmek ve �evre �lke konumundan kurtularak uluslararas� iktisadi faaliyetlerin yo�unla�t�� bir merkez d�zeyine eri�ebilmek i�in al�nan vergisel �nlemlerle, neredeyse her geli�mi�lik d�zeyinden onlarca �lke di�erleriyle k�yas�ya bir rekabet i�ine girmi�tir. Bu �er�evede vergi oranlar�, s�z konusu rekabetin �nemli bir arac� olarak kar��m�za ��kmaktad�r. Ba�ta Merkez ve Do�u Avrupa �lkeleri olmak �zere bir �ok �lke bu g�n "d�z vergi" (flat tax) olarak isimlendirilen uygulamalara ba�vurmakta ve vergi oranlar�n� olabildi�ince d��rmektedir. Bu rekabet olgusuna kay�ts�z kalmak olanaks�z oldu�u gibi, ak�ll�ca da de�ildir. Dolay�s�yla ekli tasar�n�n otuzikinci maddesinden de g�r�lece�i gibi kurumlar vergisi oran�n�n s�z� edilen bu �evresel ko�ullar da dikkate al�narak yeniden tespit edilmesine �zen g�sterilmi�tir.

Tasar�n�n i�erdi�i �nemli bir di�er yenilik de bu g�ne kadar kurumlar� ve kurumlar vergisini ilgilendirdi�i halde Gelir Vergisi Kanunu �er�evesinde ger�ekle�tirilen vergi kesintisi uygulamalar�n�n Kurumlar Vergisi Kanunu kapsam�na al�nm�� olmas�d�r. Bilindi�i gibi Gelir Vergisi Kanununun vergi kesintisine ili�kin h�k�mleri ba�lang��ta (5421 say�l� Gelir Vergisi Kanunu) sadece ger�ek ki�ilerin ticari kazan�lar d��ndaki gelir unsurlar�n� hedef alan bir anlay��la olu�turulmu� oldu�u halde, zaman i�inde mevcut kesintilerin uygulama alan� geni�letilmi� ve nihayet kurum kazan�lar�n� da i�eren bir g�r�n�me b�r�nm��t�r. Bu g�n itibar�yla kesinti y�nteminin sa�lad�� kolayl�klardan vaz ge�mek elbette s�z konusu de�ildir. Ancak, kurumlar vergisine tabi olanlar�n kurum kazan�lar�n� ilgilendiren i�lemleri �zerinden yap�lacak kesintilerin Gelir Vergisi Kanunu i�inde yer almas�n�n anlaml� bir gerek�esi de olamaz.

��erdi�i t�m yenilikler ve ge�mi�ten gelen birikimlerin s�n�fland�r�l�p iyile�tirilmesine y�nelik d�zenlemelerle, Tasar�n�n, toplum olarak ger�ekle�tirmeyi hedefledi�imiz iktisadi ve mali ama�lara ula�may� kolayla�t�raca�� de�erlendirilmektedir.

H�K�MET�N TEKL�F ETT�� MET�N
KURUMLAR VERG�S� KANUNU TASARISI

B�R�NC� KISIM
M�kellefiyet
B�R�NC� B�L�M
Konu ve M�kellefler

Madde - 1. Verginin konusu

(1) A�a��da say�lan kurumlar�n kazan�lar�, kurumlar vergisine tabidir:

a) Sermaye �irketleri,

b) Kooperatifler,

c) �ktisadi kamu kurulu�lar�,

�) Dernek veya vak�flara ait iktisadi i�letmeler,

d) �� ortakl�klar�.

(2) Kurum kazanc�, gelir vergisinin konusuna giren gelir unsurlar�ndan olu�ur.

Madde - 2. M�kellefler

(1) Sermaye �irketleri: T�rk Ticaret Kanunu h�k�mlerine g�re kurulmu� olan anonim, limited ve sermayesi paylara b�l�nm�� komandit �irketler ile benzer nitelikteki yabanc� kurumlar sermaye �irketidir. Bu Kanunun uygulanmas�nda, Sermaye Piyasas� Kurulunun d�zenleme ve denetimine tabi fonlar ile ayn� nitelikteki yabanc� fonlar sermaye �irketi say�l�r.

(2) Kooperatifler: Kooperatifler Kanununa veya �zel kanunlar�na g�re kurulan kooperatifler ile benzer nitelikteki yabanc� kooperatifleri ifade eder.

(3) �ktisadi kamu kurulu�lar�: Devlete, il �zel idarelerine, belediyelere, di�er kamu idarelerine ve kurulu�lar�na ait veya ba�l� olup, faaliyetleri devaml� bulunan ve bu maddenin birinci ve ikinci f�kralar� d��nda kalan ticari, s�nai ve zirai i�letmeler iktisadi kamu kurulu�udur.

(4) Yabanc� devletlere, yabanc� kamu idare ve kurulu�lar�na ait veya ba�l� olup, bu maddenin birinci ve ikinci f�kralar� d��nda kalan ticari, s�nai ve zirai i�letmeler, iktisadi kamu kurulu�u gibi de�erlendirilir.

(5) Dernek veya vak�flara ait iktisadi i�letmeler: Dernek veya vak�flara ait veya ba�l� olup faaliyetleri devaml� bulunan ve bu maddenin birinci ve ikinci f�kralar� d��nda kalan ticari, s�nai ve zirai i�letmeler ile benzer nitelikteki yabanc� i�letmeler, dernek veya vak�flar�n iktisadi i�letmeleridir.

(6) Bu Kanunun uygulanmas�nda sendikalar dernek; cemaatler ise vak�f say�l�r.

(7) �ktisadi kamu kurulu�lar� ile dernek veya vak�flara ait iktisadi i�letmelerin kazan� amac� g�tmemeleri, faaliyetlerinin kanunla verilmi� g�revler aras�nda bulunmas�, t�zel ki�iliklerinin olmamas�, ba��ms�z muhasebelerinin ve kendilerine ayr�lm�� sermayelerinin veya i� yerlerinin bulunmamas� m�kellefiyetlerini etkilemez. Mal veya hizmet bedelinin sadece maliyeti kar��layacak kadar olmas�, kar edilmemesi veya kar�n kurulu� ama�lar�na tahsis edilmesi bunlar�n iktisadi niteli�ini de�i�tirmez.

(8) �� ortakl�klar�: Yukar�daki f�kralarda yaz�l� kurumlar�n kendi aralar�nda veya �ah�s ortakl�klar� ya da ger�ek ki�ilerle, belli bir i�in birlikte yap�lmas�n� ortakla�a y�klenmek ve kazanc�n� payla�mak amac�yla kurduklar� ortakl�klardan bu �ekilde m�kellefiyet tesis edilmesini talep edenler i� ortakl�klar�d�r. Bunlar�n t�zel ki�iliklerinin olmamas� m�kellefiyetlerini etkilemez.

Madde - 3. Tam ve dar m�kellefiyet

(1) Tam m�kellefiyet: Kanunun 1 inci maddesinde say�l� kurumlardan kanuni veya i� merkezi T�rkiye'de bulunanlar, tam m�kellefiyet esas�nda gerek T�rkiye i�inde gerekse T�rkiye d��nda elde ettikleri kazan�lar�n tamam� �zerinden vergilendirilirler.

(2) Dar m�kellefiyet: Kanunun 1 inci maddesinde say�l� kurumlardan kanuni ve i� merkezlerinin her ikisi de T�rkiye'de bulunmayanlar, dar m�kellefiyet esas�nda sadece T�rkiye'de elde ettikleri kazan�lar� �zerinden vergilendirilirler.

(3) Dar m�kellefiyette kurum kazanc�, a�a��daki kazan� ve iratlardan olu�ur:

a) T�rkiye'de Vergi Usul Kanunu h�k�mlerine uygun i� yeri olan veya daimi temsilci bulunduran yabanc� kurumlar taraf�ndan bu yerlerde veya bu temsilciler vas�tas�yla yap�lan i�lerden elde edilen ticari kazan�lar (Bu �artlar� ta��salar bile kurumlar�n ihra� edilmek �zere T�rkiye'de sat�n ald�klar� mallar� T�rkiye'de satmaks�z�n yabanc� �lkelere g�ndermelerinden do�an kazan�lar, T�rkiye'de elde edilmi� say�lmaz. T�rkiye'de satmaktan maksat, al�c� veya sat�c�n�n ya da her ikisinin T�rkiye'de olmas� veya sat�� s�zle�mesinin T�rkiye'de yap�lmas�d�r),

b) T�rkiye'de bulunan zirai i�letmeden elde edilen kazan�lar,

c) T�rkiye'de elde edilen serbest meslek kazan�lar�,

�) Ta��nmazlar�n, haklar�n ve ta��n�r mallar�n T�rkiye'de kiralanmas�ndan elde edilen iratlar,

d) T�rkiye'de elde edilen menkul sermaye iratlar�,

e) T�rkiye'de elde edilen di�er kazan� ve iratlar.

(4) Bu maddede belirtilen kazan� veya iratlar ile gelir unsurlar�n�n T�rkiye'de elde edilmesi ve T�rkiye'de daimi temsilci bulundurulmas� konular�nda, Gelir Vergisi Kanununun ilgili h�k�mleri ge�erlidir.

(5) Kanuni merkez; vergiye tabi kurumlar�n kurulu� kanunlar�nda, t�z�klerinde, ana stat�lerinde veya s�zle�melerinde g�sterilen merkezdir.

(6) �� merkezi; i� bak�m�ndan i�lemlerin bilfiil topland�� ve y�netildi�i merkezdir.

�K�NC� B�L�M
Muafiyet ve �stisnalar

Madde - 4. Muafiyetler

(1) A�a��da say�lan kurumlar, kurumlar vergisinden muaft�r:

a) Kamu idare ve kurulu�lar� taraf�ndan tar�m ve hayvanc�l��, bilimi, fenni ve g�zel sanatlar� ��retmek, yaymak, geli�tirmek ve te�vik etmek amac�yla i�letilen okullar, okul at�lyeleri, konservatuvarlar, k�t�phaneler, tiyatrolar, m�zeler, sergiler, n�mune fidanl�klar�, tohum ve hayvan geli�tirme ve �retme istasyonlar� ile yar�� yerleri, kitap, gazete ve dergi yay�nevleri ve benzeri kurulu�lar,

b) Kamu idare ve kurulu�lar� taraf�ndan genel insan ve hayvan sa�l��n� korumak ve tedavi amac�yla i�letilen hastane, klinik, dispanser, sanatoryum, huzurevi, �ocuk bak�mevi, hayvan hastanesi ve dispanseri, hayvan bak�mevi, veteriner bakteriyoloji, seroloji ve distofajin kurulu�lar� gibi kurulu�lar,

c) Kamu idare ve kurulu�lar� taraf�ndan sosyal ama�larla i�letilen �efkat, rehin ve yard�m sand�klar�, sosyal yard�m kurumlar�, yoksul a�evleri, ceza ve infaz kurumlar� ile tutukevlerine ait i�yurtlar�, dar�laceze at�lyeleri, ��renci yurtlar� ve pansiyonlar� gibi kurulu�lar,

�) Kamu idare ve kurulu�lar� taraf�ndan yetkili idari makamlar�n izniyle a��lan yerel, ulusal veya uluslararas� nitelikteki sergiler, fuarlar ve panay�rlar,

d) Merkezi y�netim kapsam�ndaki kamu idarelerine ait olup sadece kamu g�revlilerine hizmet veren, kar amac� g�tmeyen ve ��nc� ki�ilere kiralanmayan kre� ve konukevleri ile askeri k��lalardaki kantinler,

e) Kanunla kurulan emekli ve yard�m sand�klar� ile sosyal sigorta kurumlar�,

f) Yapt�klar� i� veya hizmet kar��l��nda resim ve har� alan kamu kurulu�lar�,

g) �zelle�tirme �daresi Ba�kanl�� ile �zelle�tirme Fonu, Toplu Konut �daresi Ba�kanl�� ve Milli Piyango �daresi,

h) Kurulu�lar�ndaki amaca uygun i�lerle s�n�rl� olmak �art�yla, Darphane ve Damga Matbaas� ile askeri fabrika ve at�lyeler,

i) �l �zel idareleri, belediyeler ve k�yler ile bunlar�n olu�turduklar� birlikler veya bunlara ba�l� kurulu�lar taraf�ndan i�letilen;

Kanal, boru ve benzeri yollarla da��t�m yapan su i�letmeleri,
Belediye s�n�rlar� i�inde faaliyette bulunan yolcu ta��ma i�letmeleri,
Kesim, ta��ma ve muhafaza i�leriyle s�n�rl� olmak �zere mezbahalar,

j) K�yler veya k�y birlikleri taraf�ndan k�yl�n�n genel ve ortak ihtiya�lar�n� kar��lamak amac�yla i�letilen hamam, �ama��rhane, de�irmen, so�uk hava deposu ve ba�l� olduklar� il s�n�r� i�inde faaliyette bulunmalar� �art�yla yolcu ta��ma i�letmeleri ile k�ylere veya k�y birliklerine ait tar�m i�letmeleri,

k) Gen�lik ve Spor Genel M�d�rl�� ile �zerk spor federasyonlar�na tescil edilmi� spor kul�plerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi i�letmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim �irketler,

l) T�ketim ve ta��mac�l�k kooperatifleri hari� olmak �zere, ana s�zle�melerinde sermaye �zerinden kazan� da��t�lmamas�, y�netim kurulu ba�kan ve �yelerine kazan� �zerinden pay verilmemesi, yedek ak�elerin ortaklara da��t�lmamas� ve sadece ortaklarla i� g�r�lmesine ili�kin h�k�mler bulunup, bu h�k�mlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kay�t ve �artlara ek olarak kurulu�undan in�aat�n bitim tarihine kadar y�netim ve denetim kurullar�nda, s�z konusu in�aat i�lerini k�smen veya tamamen �stlenen ger�ek ki�ilerle t�zel ki�i temsilcilerine veya Kanunun 13 �nc� maddesine g�re bunlarla ili�kili oldu�u kabul edilen ki�ilere veya yukar�da say�lanlarla i��i ve i�veren ili�kisi i�inde bulunanlara yer vermeyen ve yap� ruhsat� ile arsa tapusu kooperatif t�zel ki�ili�i ad�na tescil edilmi� olan yap� kooperatifleri,

m) Yabanc� �lkeler veya uluslararas� finans kurulu�lar� ile yap�lan mali ve teknik i�birli�i anla�malar� �er�evesinde yaln�zca k��k ve orta �l�ekli i�letmelere kredi teminat� sa�lamak �zere kurulmu� olup, bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazan�lar� teminat sorumluluk fonlar�na ekleyen ve sahip olduklar� fonlar� ortaklar�na da��tmaks�z�n k��k ve orta �l�ekli i�letmelere kredi sa�layan banka ve kurulu�lara yat�ran kurumlar,

n) Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tan�nan bilimsel ara�t�rma ve geli�tirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kurulu�lar.

(2) Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usuller Maliye Bakanl��nca belirlenir.

Madde - 5. �stisnalar

(1) A�a��da belirtilen kazan�lar, kurumlar vergisinden m�stesnad�r:

a) Kurumlar�n;

Tam m�kellefiyete tabi ba�ka bir kurumun sermayesine kat�lmalar� nedeniyle elde ettikleri kazan�lar (Fonlar�n kat�lma belgeleri ile yat�r�m ortakl�klar�n�n hisse senetlerinden elde edilen kar paylar� hari�),
Tam m�kellefiyete tabi ba�ka bir kurumun kar�na kat�lma imkan� veren kurucu senetleri ile di�er intifa senetlerinden elde ettikleri kar paylar�.

b) Kanuni ve i� merkezi T�rkiye'de bulunmayan anonim ve limited �irket niteli�indeki �irketlerin sermayesine i�tirak eden kurumlar�n, bu i�tiraklerinden elde ettikleri a�a��daki �artlar� ta��yan i�tirak kazan�lar�;

��tirak pay�n� elinde tutan �irketin, yurt d�� i�tirakin �denmi� sermayesinin en az % 10'una sahip olmas�,
Kazanc�n elde edildi�i tarih itibar�yla i�tirak pay�n�n kesintisiz olarak en az bir y�l s�reyle elde tutulmas� (R��han hakk� kullan�lmak suretiyle veya yurt d�� i�tirakin i� kaynaklar�ndan yap�lan sermaye art�r�mlar� nedeniyle elde edilen i�tirak paylar� i�in sahip olunan eski i�tirak paylar�n�n elde edilme tarihi esas al�n�r),
Yurt d�� i�tirak kazanc�n�n kar pay� da��t�m�na kaynak olan kazan�lar �zerinden �denen vergiler dahil i�tirak edilen kurumun faaliyette bulundu�u �lke vergi kanunlar� uyar�nca en az % 15 oran�nda gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi y�k� ta��mas�; i�tirak edilen �irketin esas faaliyet konusunun, finansal kiralama dahil finansman temini veya sigorta hizmetlerinin sunulmas� ya da menkul k�ymet yat�r�m� olmas� durumunda, i�tirak edilen kurumun faaliyette bulundu�u �lke vergi kanunlar� uyar�nca en az T�rkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oran�nda gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi y�k� ta��mas�,
��tirak kazanc�n�n, elde edildi�i hesap d�nemine ili�kin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar T�rkiye'ye transfer edilmesi.

Yurt d��ndaki in�aat, onar�m, montaj i�leri ve teknik hizmetlerin yap�labilmesi i�in ilgili �lke mevzuat�na g�re ayr� bir �irket kurulmas�n�n zorunlu oldu�u durumlarda, �zel ama� i�in kuruldu�unun ana s�zle�melerinde belirtilmesi ve fiilen bu ama� d��nda faaliyetinin bulunmamas� �art�yla, s�z konusu �irketlere i�tirak edilmesinden elde edilen kazan�lar i�in bu bentte belirtilen �artlar aranmaz.

Bu bent uyar�nca vergi y�k�, kanuni veya i� merkezinin bulundu�u �lkede ilgili d�nemde tahakkuk eden ve kar pay� da��t�m�na kaynak olan kazan�lar �zerinden �denen vergiler dahil olmak �zere toplam gelir ve kurumlar vergisi benzeri verginin, bu d�nemde elde edilen toplam da��t�labilir kurum kazanc� ile tahakkuk eden gelir ve kurumlar vergisi toplam�na oranlanmas� suretiyle tespit edilir.

c) Kazanc�n elde edildi�i tarih itibar�yla devaml� olarak en az bir y�l s�reyle nakit varl�klar d��nda kalan aktif toplam�n�n % 75 veya daha fazlas�, kanuni veya i� merkezi T�rkiye'de bulunmayan anonim veya limited �irket niteli�indeki �irketlerin her birinin sermayesine en az % 10 oran�nda i�tirakten olu�an tam m�kellefiyete tabi anonim �irketlerin, en az iki tam y�l s�reyle aktiflerinde yer alan yurt d�� i�tirak hisselerinin elden ��kar�lmas�ndan do�an kurum kazan�lar�.

�) Anonim �irketlerin kurulu�lar�nda veya sermayelerini art�rd�klar� s�rada ��kard�klar� paylar�n bedelinin itibari de�eri a�an k�sm�.

d) T�rkiye'de kurulu;

Menkul k�ymetler yat�r�m fonlar� ile menkul k�ymetler yat�r�m ortakl�klar�n�n portf�y i�letmecili�inden do�an kazan�lar�,
Giri�im sermayesi yat�r�m fonlar� veya ortakl�klar�n�n kazan�lar�,
Gayrimenkul yat�r�m fonlar� veya ortakl�klar�n�n kazan�lar�,
Emeklilik yat�r�m fonlar�n�n kazan�lar�,
Konut finansman� fonlar� ile varl�k finansman� fonlar�n�n kazan�lar�.

e) Kurumlar�n, en az iki tam y�l s�reyle aktiflerinde yer alan ta��nmazlar ve i�tirak hisseleri ile ayn� s�reyle sahip olduklar� kurucu senetleri, intifa senetleri ve r��han haklar�n�n sat��ndan do�an kazan�lar�n % 75'lik k�sm�.

Bu istisna, sat��n yap�ld�� d�nemde uygulan�r ve sat�� kazanc�n�n istisnadan yararlanan k�sm� sat��n yap�ld�� y�l� izleyen be�inci y�l�n sonuna kadar pasifte �zel bir fon hesab�nda tutulur. Ancak sat�� bedelinin, sat��n yap�ld�� y�l� izleyen ikinci takvim y�l�n�n sonuna kadar tahsil edilmesi �artt�r. Bu s�re i�inde tahsil edilmeyen sat�� bedeline isabet eden istisna nedeniyle zaman�nda tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa u�ram�� say�l�r.

�stisna edilen kazan�tan be� y�l i�inde sermayeye ilave d��nda herhangi bir �ekilde ba�ka bir hesaba nakledilen veya i�letmeden �ekilen ya da dar m�kellef kurumlarca ana merkeze aktar�lan k�s�m i�in uygulanan istisna dolay�s�yla zaman�nda tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa u�ram�� say�l�r. Ayn� s�re i�inde i�letmenin tasfiyesi (bu Kanuna g�re yap�lan devir ve b�l�nmeler hari�) halinde de bu h�k�m uygulan�r.

Bedelsiz olarak veya r��han hakk� kullan�lmak suretiyle itibari de�eriyle elde edilen hisse senetlerinin elde edilme tarihi olarak, sahip olunan eski hisse senetlerinin elde edilme tarihi esas al�n�r.

Devir veya b�l�nme suretiyle devral�nan ta��nmazlar, i�tirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile r��han haklar�n�n sat��nda iki y�ll�k s�renin hesab�nda, devir olunan veya b�l�nen kurumda ge�en s�reler de dikkate al�n�r.

Menkul k�ymet veya ta��nmaz ticareti ve kiralanmas�yla u�ra�an kurumlar�n bu ama�la ellerinde bulundurduklar� de�erlerin sat��ndan elde ettikleri kazan�lar istisna kapsam� d��ndad�r.

f) Bankalara bor�lar� nedeniyle kanuni takibe al�nm�� veya Tasarruf Mevduat� Sigorta Fonuna bor�lu durumda olan kurumlar ile bunlar�n kefillerinin sahip olduklar� ta��nmazlar, i�tirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile r��han haklar�n�n, bu bor�lara kar��l�k bankalara veya bu Fona devrinden sa�lanan has�lat�n bu bor�lar�n tasfiyesinde kullan�lan k�sm�na isabet eden kazan�lar�n tamam� ile bankalar�n bu �ekilde elde ettikleri s�z konusu k�ymetlerin sat��ndan do�an kazan�lar�n % 75'lik k�sm�.

g) Kurumlar�n yurt d��nda bulunan i� yerleri veya daimi temsilcileri arac�l��yla elde ettikleri a�a��daki �artlar� ta��yan kurum kazan�lar�;

Bu kazan�lar�n, do�du�u �lke vergi kanunlar� uyar�nca en az % 15 oran�nda gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi y�k� ta��mas�,
Kazan�lar�n elde edildi�i hesap d�nemine ili�kin y�ll�k kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar T�rkiye'ye transfer edilmi� olmas�,
Ana faaliyet konusu, finansal kiralama dahil finansman temini, sigorta hizmetlerinin sunulmas� veya menkul k�ymet yat�r�m� olan kurumlarda, bu kazan�lar�n do�du�u �lke vergi kanunlar� uyar�nca en az T�rkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oran�nda gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi y�k� ta��mas�.

Bu bent uyar�nca toplam vergi y�k�, maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendindeki tan�ma g�re tespit edilir.

h) Yurt d��nda yap�lan in�aat, onar�m, montaj i�leri ile teknik hizmetlerden sa�lanarak T�rkiye'de genel sonu� hesaplar�na intikal ettirilen kazan�lar.

i) Okul �ncesi e�itim, ilk��retim, �zel e�itim ve orta ��retim �zel okullar� ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tan�nan vak�flara veya kamu yarar�na �al��an derneklere ba�l� rehabilitasyon merkezlerinin i�letilmesinden, ilgili Bakanl��n g�r�� al�nmak suretiyle Maliye Bakanl��n�n belirleyece�i usuller �er�evesinde be� hesap d�nemi itibar�yla elde edilen kazan�lar (�stisna, belirtilen okullar�n ve rehabilitasyon merkezlerinin faaliyete ge�ti�i hesap d�neminden itibaren ba�lar).

j) Kooperatif ortaklar�n�n y�netim gideri kar��l�� olarak �dedikleri paralardan harcanmayarak iade edilen k�s�mlar ile a�a��da belirtilen kooperatiflerin ortaklar� i�in;

T�ketim kooperatiflerinde, ortaklar�n ki�isel ve ailevi g�da ve giyecek ihtiya�lar�n� kar��lamak i�in sat�n ald�klar� mallar�n de�erine,
�retim kooperatiflerinde, ortaklar�n �reterek kooperatife satt�klar� veya kooperatiften �retim faaliyetinde kullanmak �zere sat�n ald�klar� mallar�n de�erine,
Kredi kooperatiflerinde, ortaklar�n kulland�klar� kredilere,

g�re hesaplad�klar� risturnlar.

Bu risturnlar�n ortaklara da��t�m�, kar da��t�m� say�lmaz. Risturnun nakden veya ayn� de�erde mal ile �denmesi istisnan�n uygulanmas�na engel de�ildir.

Ortaklardan ba�ka kimselerle yap�lan i�lemlerden do�an kazan�lar ile ortaklarla ortakl�k stat�s� d��nda yap�lan i�lemlerden do�an kazan�lar hakk�nda risturnlara ili�kin istisna h�km� uygulanmaz. Bunlar�n genel kazan�tan ayr�lmas�nda, ortaklarla yap�lan i� hacminin genel i� hacmine olan oran� esas al�n�r.

(2) Bu maddedeki istisnalar�n uygulanmas�na ili�kin usulleri tespit etmeye Maliye Bakanl�� yetkilidir.

(3) Kurumlar�n kurumlar vergisinden istisna edilen kazan�lar�na ili�kin giderlerinin veya istisna kapsam�ndaki faaliyetlerinden do�an zararlar�n�n, istisna d�� kurum kazanc�ndan indirilmesi kabul edilmez.

�K�NC� KISIM
Tam M�kellefiyet Esas�nda Verginin Tarh� ve �denmesi

B�R�NC� B�L�M
Matrah�n Tayini

Madde - 6. Safi kurum kazanc�

(1) Kurumlar vergisi, m�kelleflerin bir hesap d�nemi i�inde elde ettikleri safi kurum kazanc� �zerinden hesaplan�r.

(2) Safi kurum kazanc�n�n tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazan� hakk�ndaki h�k�mleri uygulan�r. Zirai faaliyetle u�ra�an kurumlar�n bu faaliyetlerinden do�an kazan�lar�n�n tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun 59 uncu maddesinin son f�kra h�km� de dikkate al�n�r.

Madde - 7. Kontrol edilen yabanc� kurum kazanc�

(1) Tam m�kellef kurumlar�n do�rudan veya dolayl� olarak ayr� ayr� ya da birlikte sermayesinin, kar pay�n�n veya oy kullanma hakk�n�n en az % 50'sine sahip olmak suretiyle kontrol ettikleri yurt d�� i�tiraklerinin kurum kazan�lar�, da��t�ls�n veya da��t�lmas�n a�a��daki �artlar�n birlikte ger�ekle�mesi halinde, T�rkiye'de kurumlar vergisine tabidir:

��tirakin toplam gayrisafi has�lat�n�n % 25 veya fazlas�n�n faaliyet ile orant�l� sermaye, organizasyon ve eleman istihdam� suretiyle y�r�t�len ticari, zirai veya serbest meslek faaliyeti d��ndaki faiz, kar pay�, kira, lisans �creti, menkul k�ymet sat�� geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden olu�mas�,
Yurt d��ndaki i�tirakin ticari bilan�o kar� �zerinden % 10'dan az oranda gelir ve kurumlar vergisi benzeri toplam vergi y�k� ta��mas�,
Yurt d��nda kurulu i�tirakin ilgili y�ldaki toplam gayrisafi has�lat�n�n 100.000 YTL kar��l�� yabanc� paray� ge�mesi.

(2) Maddenin birinci f�kras�nda yer alan toplam vergi y�k�, Kanunun 5 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (b) bendindeki tan�ma g�re tespit edilir.

(3) Kontrol oran� olarak, ilgili hesap d�nemi i�inde herhangi bir tarihte sahip olunan en y�ksek oran dikkate al�n�r.

(4) Bu maddenin birinci f�kras�ndaki �artlar�n ger�ekle�mesi durumunda yurt d��nda kurulu i�tirakin elde etmi� oldu�u kar, yurt d�� i�tirakin hesap d�neminin kapand�� ay� i�eren hesap d�nemi itibar�yla tam m�kellef kurumlar�n, kurumlar vergisi matrah�na hisseleri oran�nda dahil edilir.

(5) Bu maddeye g�re T�rkiye'de vergilenmi� kazanc�n yurt d��ndaki kurum taraf�ndan sonradan da��t�lmas� durumunda, elde edilen kar paylar�n�n vergilenmemi� k�sm� kurumlar vergisine tabi tutulur.

Madde - 8. �ndirilecek giderler

(1) Ticari kazan� gibi hesaplanan kurum kazanc�n�n tespitinde, m�kellefler a�a��daki giderleri de ayr�ca has�lattan indirebilirler:

a) Menkul k�ymet ihra� giderleri.

b) Kurulu� ve �rg�tlenme giderleri.

c) Genel kurul toplant�lar� i�in yap�lan giderlerle birle�me, devir, b�l�nme, fesih ve tasfiye giderleri.

�) Sermayesi paylara b�l�nm�� komandit �irketlerde komandite orta��n kar pay�.

d) Faizsiz olarak kredi verenlere �denen kar paylar� ile kat�l�m bankalar�nca kar ve zarara kat�lma hesab� kar��l��nda �denen kar paylar�.

e) Sigorta ve reas�rans �irketlerinde bilan�o g�n�nde h�km� devam eden sigorta s�zle�melerine ait olup, a�a��da belirtilen teknik kar��l�klar;

Muallak hasar ve tazminat kar��l�klar�; tahakkuk etmi� ve hesaben tespit edilmi� hasar ve tazminat bedelleri veya bu hesap yap�lmam��sa hasar ve tazminat�n ve bunlarla ilgili t�m masraflar�n tahmini de�erleri ile ger�ekle�mi�, ancak rapor edilmemi� hasar ve tazminat bedellerinden kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i tarihe kadar rapor edilenler ile bunlara ili�kin masraflardan, reas�r�r pay� d��ld�kten sonra kalan tutard�r.
Kazan�lmam�� prim kar��l�klar�; y�r�rl�kte bulunan sigorta s�zle�meleri i�in tahakkuk etmi� primlerden, komisyonlar d��ld�kten sonra kalan tutar�n g�n esas�na g�re bilan�o g�n�nden sonraya sarkan k�sm�ndan, ayn� esasa g�re hesaplanan reas�r�r pay�n�n d��lmesinden sonra kalan tutard�r. Ancak bu tutar, nakliyat emtia sigortalar�nda, y�ll�k primin komisyon d��ld�kten sonraki tutar�ndan �irketlerin kendi saklama paylar�nda kalan�n�n % 25'ini ge�emez. Kazan�lmam�� prim kar��l��n�n g�n esas�na g�re hesaplanmas� m�mk�n olmayan reas�rans ve retrosesyon i�lemlerinde 1/8 y�ntemi uygulanabilir.
Hayat sigortalar�nda matematik kar��l�klar, her s�zle�me �zerinden ayr� ayr� hesaplan�r. Kar��l�klar�n, gelirleri vergiden istisna edilmi� olan menkul k�ymetlere yat�r�lan k�sm�na ait faiz ve kar paylar�, giderler aras�nda g�sterilemez.
Deprem hasar kar��l�klar�; yang�n ve m�hendislik sigorta bran�lar�nda verilen deprem teminat� kar��l��nda al�nan ve �irketlerin kendi saklama paylar�nda kalan primlerin 1/3'� d��ld�kten sonra kalan tutar�n 7397 say�l� Sigorta Murakabe Kanununun 25 inci maddesi uyar�nca hesaplanan k�sm� ile �nceki hesap d�nemlerinde ayr�lan kar��l�klar�n yat�r�ld�� fonlar�n gelirleri toplam�ndan olu�ur. Deprem hasar kar��l�� hesab�na intikal ettirilen primler, bu Kanunun uygulamas�nda kazan�lmam�� prim kar��l�� hesaplamas�na konu edilmez.

(2) Bir bilan�o d�neminde ayr�lan sigorta teknik kar��l�klar�, ertesi bilan�o d�neminde aynen kara eklenir.

Madde - 9. Zarar mahsubu

(1) Kurumlar vergisi matrah�n�n tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesinde her y�la ili�kin tutarlar ayr� ayr� g�sterilmek �art�yla a�a��da belirtilen zararlar indirim konusu yap�l�r:

Be� y�ldan fazla nakledilmemek �art�yla ge�mi� y�llar�n beyannamelerinde yer alan zararlar.
Kanunun 20 nci maddesinin birinci f�kras� �er�evesinde devral�nan kurumlar�n devir tarihi itibar�yla �z sermaye tutar�n� ge�meyen zararlar� ile 20 nci maddenin ikinci f�kras� kapsam�nda ger�ekle�tirilen tam b�l�nme i�lemi sonucu b�l�nen kurumdaki �z sermayesinin devral�nan tutar�n� ge�meyen ve devral�nan k�ymetle orant�l� zararlar�n indirilmesinde a�a��daki �artlar ayr�ca aran�r:
1. Son be� y�la ili�kin kurumlar vergisi beyannamelerinin kanuni s�resinde verilmi� olmas�,
2. Devral�nan kurumun faaliyetine devir veya b�l�nmenin meydana geldi�i hesap d�neminden itibaren en az be� y�l s�reyle devam edilmesi.
Bu �artlar�n ihlali halinde, zarar mahsuplar� nedeniyle zaman�nda tahakkuk ettirilmeyen vergiler i�in vergi ziya� do�mu� say�l�r.
T�rkiye'de kurumlar vergisinden istisna edilen kazan�larla ilgili olanlar hari� olmak �zere, be� y�ldan fazla nakledilmemek �art�yla yurt d�� faaliyetlerden do�an zararlar;
1. Faaliyette bulunulan �lkenin vergi kanunlar�na g�re beyan edilen vergi matrahlar�n�n zarar dahil, her y�l o �lke mevzuat�na g�re denetim yetkisi verilen kurulu�larca rapora ba�lanmas�,
2. Bu raporun asl� ile terc�me edilmi� bir �rne�inin T�rkiye'deki ilgili vergi dairesine ibraz�,
halinde indirim konusu yap�l�r.

Denetim kurulu�lar�nca haz�rlanacak raporun ekinde yer alan vergi beyanlar�n�n, bilan�o ve gelir tablosunun, o �lkedeki yetkili mali makamlarca onaylanmas� zorunludur. Faaliyette bulunulan �lkede denetim kurulu�u olmamas� halinde, her y�la ait vergi beyannamesinin, o �lke yetkili makamlar�ndan al�nan birer �rne�inin mahallindeki T�rk el�ilik ve konsolosluklar�, yoksa orada T�rk menfaatlerini koruyan �lkenin ayn� mahiyetteki temsilcilerine onaylat�larak, asl�n�n ve terc�me edilmi� bir �rne�inin ilgili vergi dairesine ibraz� yeterlidir.

T�rkiye'de indirim konusu yap�lan yurt d�� zarar�n, ilgili �lkede de mahsup edilmesi veya gider yaz�lmas� halinde, T�rkiye'deki beyannameye dahil edilecek yurt d�� kazan�, mahsup veya gider yaz�lmadan �nceki tutard�r.

(2) Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usulleri belirlemeye Maliye Bakanl�� yetkilidir.

Madde - 10. Di�er indirimler

(1) Kurumlar vergisi matrah�n�n tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi �zerinde ayr�ca g�sterilmek �art�yla, kurum kazanc�ndan s�ras�yla a�a��daki indirimler yap�l�r:

a) M�kelleflerin, i�letmeleri b�nyesinde ger�ekle�tirdikleri m�nhas�ran yeni teknoloji ve bilgi aray��na y�nelik ara�t�rma ve geli�tirme harcamalar� tutar�n�n % 40'� oran�nda hesaplanacak "Ar-Ge indirimi".

Ara�t�rma ve geli�tirme faaliyetleri ile do�rudan ili�kili olmayan giderlerden ve tamamen ara�t�rma ve geli�tirme faaliyetlerinde kullan�lmayan amortismana tabi iktisadi k�ymetler i�in hesaplanan amortisman tutarlar�ndan verilen paylar �zerinden Ar-Ge indirimi hesaplanmaz. Matrah�n yetersiz olmas� nedeniyle ilgili d�nemde indirim konusu yap�lamayan tutar, sonraki hesap d�nemlerine devreder. Ar-Ge indiriminden yararlan�lacak harcamalar�n kapsam�n� ve uygulamadan yararlan�labilmesi i�in gerekli belgeler ile usulleri belirlemeye Maliye Bakanl�� yetkilidir.

b) 3289 say�l� Gen�lik ve Spor Genel M�d�rl��n�n Te�kilat ve G�revleri Hakk�nda Kanun ile 3813 say�l� T�rkiye Futbol Federasyonu Kurulu� ve G�revleri Hakk�nda Kanun kapsam�nda yap�lan sponsorluk harcamalar�n�n s�z� edilen kanunlar uyar�nca tespit edilen amat�r spor dallar� i�in tamam�, profesyonel spor dallar� i�in % 50'si.

c) Genel ve �zel b�t�eli kamu idarelerine, il �zel idarelerine, belediyelere ve k�ylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tan�nan vak�flara ve kamu yarar�na �al��an dernekler ile bilimsel ara�t�rma ve geli�tirme faaliyetinde bulunan kurum ve kurulu�lara makbuz kar��l��nda yap�lan ba�� ve yard�mlar�n toplam�n�n o y�la ait kurum kazanc�n�n % 5'ine kadar olan k�sm�.

�) (c) bendinde say�lan kamu kurum ve kurulu�lar�na ba��lanan okul, sa�l�k tesisi, 100 yatak (kalk�nmada �ncelikli y�relerde 50 yatak) kapasitesinden az olmamak kayd�yla ��renci yurdu ile �ocuk yuvas�, yeti�tirme yurdu, huzurevi ve bak�m ve rehabilitasyon merkezi in�as� dolay�s�yla yap�lan harcamalar veya bu tesislerin in�as� i�in bu kurulu�lara yap�lan her t�rl� ba�� ve yard�mlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri i�in yap�lan her t�rl� nakdi ve ayni ba�� ve yard�mlar�n tamam�.

d) Genel ve �zel b�t�eli kamu idarelerine, il �zel idareleri, belediyeler ve k�yler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tan�nan vak�flar ve kamu yarar�na �al��an dernekler ile bilimsel ara�t�rma ve geli�tirme faaliyetinde bulunan kurum ve kurulu�lar taraf�ndan yap�lan veya K�lt�r ve Turizm Bakanl��nca desteklenen ya da desteklenmesi uygun g�r�len;

K�lt�r ve sanat faaliyetlerine ili�kin ticari olmayan ulusal veya uluslararas� organizasyonlar�n ger�ekle�tirilmesine,
�lkemizin uygarl�k birikiminin k�lt�r�, sanat�, tarihi, edebiyat�, mimarisi ve somut olmayan k�lt�rel miras� ile ilgili veya �lke tan�t�m�na y�nelik kitap, katalog, bro��r, film, kaset, CD ve DVD gibi manyetik, elektronik ve bili�im teknolojisi yoluyla �retilenler de dahil olmak �zere g�rsel, i�itsel veya bas�l� materyallerin haz�rlanmas�, bunlarla ilgili derleme ve ara�t�rmalar�n yay�nlanmas�, yurt i�inde ve yurt d��nda da��t�m� ve tan�t�m�n�n sa�lanmas�na,
Yazma ve nadir eserlerin korunmas� ve elektronik ortama aktar�lmas� ile bu eserlerin K�lt�r ve Turizm Bakanl�� koleksiyonuna kazand�r�lmas�na,
2863 say�l� K�lt�r ve Tabiat Varl�klar�n� Koruma Kanunu kapsam�ndaki ta��nmaz k�lt�r varl�klar�n�n bak�m�, onar�m�, ya�at�lmas�, r�l�ve, restorasyon, restit�syon projeleri yap�lmas� ve nakil i�lerine,
Kurtarma kaz�lar�, bilimsel kaz� �al��malar� ve y�zey ara�t�rmalar�na,
Yurt d��ndaki ta��nmaz T�rk k�lt�r varl�klar�n�n yerinde korunmas� veya �lkemize ait k�lt�r varl�klar�n�n T�rkiye'ye getirilmesi �al��malar�na,
K�lt�r envanterinin olu�turulmas� �al��malar�na,
2863 say�l� Kanun kapsam�ndaki ta��n�r k�lt�r varl�klar� ile g�zel sanatlar, �a�da� ve geleneksel el sanatlar� alanlar�ndaki �r�n ve eserlerin K�lt�r ve Turizm Bakanl�� koleksiyonuna kazand�r�lmas� ve g�venliklerinin sa�lanmas�na,
Somut olmayan k�lt�rel miras, g�zel sanatlar, sinema, �a�da� ve geleneksel el sanatlar� alanlar�ndaki �retim ve faaliyetler ile bu alanlarda ara�t�rma, e�itim veya uygulama merkezleri, at�lye, st�dyo ve film platosu kurulmas�, bak�m ve onar�m�, her t�rl� ara� ve te�hizat�n�n tedariki ile film yap�m�na,
K�t�phane, m�ze, sanat galerisi ve k�lt�r merkezi ile sinema, tiyatro, opera, bale ve konser gibi k�lt�r ve sanat faaliyetlerinin sergilendi�i tesislerin yap�m�, onar�m� veya modernizasyon �al��malar�na,

ili�kin harcamalar ile makbuz kar��l�� yap�lan ba�� ve yard�mlar�n % 100'�. Bakanlar Kurulu, b�lgeler ve faaliyet t�rleri itibar�yla bu oran�, yar�s�na kadar indirmeye veya kanuni seviyesine kadar getirmeye yetkilidir.

e) Bakanlar Kurulunca yard�m karar� al�nan do�al afetler dolay�s�yla Ba�bakanl�k arac�l�� ile makbuz kar��l�� yap�lan ayni ve nakdi ba��lar�n tamam�.

(2) Ba�� ve yard�mlar�n nakden yap�lmamas� halinde, ba��lanan veya yard�m�n konusunu olu�turan mal veya hakk�n maliyet bedeli veya kay�tl� de�eri, bu de�er mevcut de�ilse Vergi Usul Kanunu h�k�mlerine g�re takdir komisyonlar�nca tespit edilecek de�eri esas al�n�r.

(3) Bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usulleri belirlemeye Maliye Bakanl�� yetkilidir.

Madde - 11. Kabul edilmeyen indirimler

(1) Kurum kazanc�n�n tespitinde a�a��daki indirimlerin yap�lmas� kabul edilmez:

a) �z sermaye �zerinden �denen veya hesaplanan faizler.

b) �rt�l� sermaye �zerinden �denen veya hesaplanan faiz, kur farklar� ve benzeri giderler.

c) Transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� olarak da��t�lan kazan�lar.

�) Her ne �ekilde ve ne isimle olursa olsun ayr�lan yedek ak�eler (T�rk Ticaret Kanununa, kurumlar�n kurulu� kanunlar�na, t�z�klerine, ana stat�lerine veya s�zle�melerine g�re safi kazan�lardan ay�rd�klar� t�m yedek ak�eler ile Bankac�l�k Kanununa g�re bankalar�n ay�rd�klar� genel kar��l�klar dahil).

d) Bu Kanuna g�re hesaplanan kurumlar vergisi ile her t�rl� para cezalar�, vergi cezalar�, 6183 say�l� Amme Alacaklar�n�n Tahsil Usul� Hakk�nda Kanun h�k�mlerine g�re �denen cezalar, gecikme zamlar� ve faizler ile Vergi Usul Kanunu h�k�mlerine g�re �denen gecikme faizleri.

e) Kanunlarla veya kanunlar�n verdi�i yetkiye dayan�larak tespit edilen hadler sakl� kalmak kayd�yla, menkul k�ymetlerin itibari de�erlerinin alt�nda ihrac�ndan do�an zararlar ile bu menkul k�ymetlere ili�kin olarak �denen komisyonlar ve benzeri her t�rl� giderler.

f) Kiralama yoluyla edinilen veya i�letmede kay�tl� olan yat, kotra, tekne, s�rat teknesi gibi motorlu deniz ta��tlar� ile u�ak, helikopter gibi hava ta��tlar�ndan i�letmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanlar�n giderleri ve amortismanlar�.

g) S�zle�melerde ceza �art� olarak konulan tazminatlar hari� olmak �zere kurumun kendisinin, ortaklar�n�n, y�neticilerinin ve �al��anlar�n�n su�lar�ndan do�an maddi ve manevi zarar tazminat giderleri.

h) Bas�n yoluyla i�lenen fiillerden veya radyo ve televizyon yay�nlar�ndan do�acak maddi ve manevi zararlardan dolay� �denen tazminat giderleri.

i) Her t�rl� alkol ve alkoll� i�kiler ile t�t�n ve t�t�n mamullerine ait ilan ve reklam giderlerinin % 50'si. Bakanlar Kurulu bu oran� % 100'e kadar art�rmaya veya s�f�ra kadar indirmeye yetkilidir.

Madde - 12. �rt�l� sermaye

(1) Kurumlar�n, ortaklar�ndan veya ortaklarla ili�kili olan ki�ilerden do�rudan veya dolayl� olarak temin ederek i�letmede kulland�klar� bor�lar�n, hesap d�nemi i�inde herhangi bir tarihte kurumun �z sermayesinin iki kat�n� a�an k�sm�, ilgili hesap d�nemi i�in �rt�l� sermaye say�l�r.

(2) Yukar�da belirtilen kar��la�t�rma s�ras�nda, sadece ili�kili �irketlere finansman temin eden kredi �irketlerinden yap�lan bor�lanmalar hari� olmak �zere, ana faaliyet konusuna uygun olarak faaliyette bulunan ve ortak veya ortakla ili�kili ki�i say�lan banka veya benzeri kredi kurumlar�ndan yap�lan bor�lanmalar % 50 oran�nda dikkate al�n�r.

(3) Bu maddenin uygulanmas�nda;

Ortakla ili�kili ki�i, orta��n do�rudan veya dolayl� olarak en az % 10 oran�nda orta�� oldu�u veya en az bu oranda oy veya kar pay� hakk�na sahip oldu�u bir kurumu ya da do�rudan veya dolayl� olarak, orta��n veya ortakla ili�kili bu kurumun sermayesinin, oy veya kar pay� hakk�na sahip hisselerinin en az % 10'unu elinde bulunduran bir ger�ek ki�i veya kurumu,
�z sermaye, kurumun Vergi Usul Kanunu uyar�nca tespit edilmi� hesap d�nemi ba��ndaki �z sermayesini,

ifade eder.

(4) Kurumlar�n �stanbul Menkul K�ymetler Borsas�nda i�lem g�ren hisselerinin edinilmesi durumunda, s�z konusu hisse nedeniyle ortak veya ortakla ili�kili ki�i say�lanlardan temin edilen bor�lanmalarda en az % 10 ortakl�k pay� aran�r.

(5) Yukar�da belirtilen oranlar, bor� veren ortaklar ve ortaklar�n ili�kide bulundu�u ki�iler i�in topluca dikkate al�n�r.

(6) A�a��da say�lan bor�lanmalar �rt�l� sermaye say�lmaz:

Kurumlar�n ortaklar�n�n veya ortaklarla ili�kili ki�ilerin sa�lad�� gayrinakdi teminatlar kar��l��nda ��nc� ki�ilerden yap�lan bor�lanmalar.
Kurumlar�n i�tiraklerinin, ortaklar�n�n veya ortaklarla ili�kili ki�ilerin, banka ve finans kurumlar�ndan ya da sermaye piyasalar�ndan temin ederek ayn� �artlarla k�smen veya tamamen kulland�rd�� bor�lanmalar.

(7) �rt�l� sermaye �zerinden faiz, kur fark� gibi �demeler veya hesaplanan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlar�n�n uygulanmas�nda, gerek bor� alan gerekse bor� veren nezdinde, �rt�l� sermaye �artlar�n�n ger�ekle�ti�i hesap d�neminin son g�n� itibar�yla da��t�lm�� kar pay� veya dar m�kellefler i�in ana merkeze aktar�lan tutar say�l�r. Daha �nce yap�lan vergilendirme i�lemleri, taraf olan m�kellefler nezdinde buna g�re d�zeltilir. �u kadar ki, bu d�zeltmenin yap�lmas� i�in �rt�l� sermaye kullanan kurum ad�na tarh edilen vergilerin kesinle�mi� ve �denmi� olmas� �artt�r.

Madde - 13. Transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� kazan� da��t�m�

(1) Kurumlar, ili�kili ki�ilerle emsallere uygunluk ilkesine ayk�r� olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat �zerinden mal veya hizmet al�m ya da sat�m�nda bulunursa, kazan� tamamen veya k�smen transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� olarak da��t�lm�� say�l�r.

(2) Al�m, sat�m, imalat ve in�aat i�lemleri, kiralama ve kiraya verme i�lemleri, �d�n� para al�nmas� ve verilmesi, ikramiye, �cret ve benzeri �demeleri gerektiren i�lemler her hal ve �artta mal veya hizmet al�m ya da sat�m� olarak de�erlendirilir.

(3) �li�kili ki�i; kurumlar�n kendi ortaklar�, kurumlar�n veya ortaklar�n�n ilgili bulundu�u ger�ek ki�i veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bak�m�ndan do�rudan veya dolayl� olarak ba�l� bulundu�u ya da n�fuzu alt�nda bulundurdu�u ger�ek ki�i veya kurumlar� ifade eder. Ortaklar�n e�leri, ortaklar�n veya e�lerinin �stsoy ve altsoyu ile ��nc� derece dahil yansoy h�s�mlar� ve kay�n h�s�mlar� da ili�kili ki�i say�l�r.

(4) Kazanc�n elde edildi�i �lke vergi sisteminin, T�rk vergi sisteminin yaratt�� vergilendirme kapasitesi ile ayn� d�zeyde bir vergilendirme imkan� sa�lay�p sa�lamad�� hususunun g�z �n�nde bulundurulmas� suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen �lkelerde veya b�lgelerde bulunan ki�ilerle yap�lm�� t�m i�lemler, ili�kili ki�ilerle yap�lm�� say�l�r.

(5) Emsallere uygunluk ilkesi, ili�kili ki�ilerle yap�lan mal veya hizmet al�m ya da sat�m�nda uygulanan fiyat veya bedelin, aralar�nda b�yle bir ili�kinin bulunmamas� durumunda olu�acak fiyat veya bedele uygun olmas�n� ifade eder.

(6) Kurumlar, ili�kili ki�ilerle yapt�� i�lemlerde uygulayaca�� fiyat veya bedelleri, a�a��daki y�ntemlerden i�lemin mahiyetine en uygun olan�n� kullanarak tespit eder:

a) Kar��la�t�r�labilir fiyat y�ntemi: Bir m�kellefin uygulayaca�� emsallere uygun sat�� fiyat�n�n, kar��la�t�r�labilir mal veya hizmet al�m ya da sat�m�nda bulunan ve aralar�nda herhangi bir �ekilde ili�ki bulunmayan ger�ek veya t�zel ki�ilerin birbirleriyle yapt�klar� i�lemlerde uygulayaca�� piyasa fiyat� ile kar��la�t�r�larak tespit edilmesini ifade eder.

b) Maliyet art� y�ntemi: Emsallere uygun fiyat�n, ilgili mal veya hizmet maliyetlerinin makul bir br�t kar oran� kadar art�r�lmas� suretiyle hesaplanmas�n� ifade eder.

c) Yeniden sat�� fiyat� y�ntemi: Emsallere uygun fiyat�n, i�lem konusu mal veya hizmetlerin aralar�nda herhangi bir �ekilde ili�ki bulunmayan ger�ek veya t�zel ki�ilere yeniden sat�lmas� halinde uygulanacak fiyattan, makul bir br�t sat�� kar� d��lerek hesaplanmas�n� ifade eder.

�) Emsallere uygun fiyata yukar�daki y�ntemlerden herhangi birisi ile ula�ma olana�� yoksa m�kellef, i�lemlerin mahiyetine uygun olarak kendi belirleyece�i di�er y�ntemleri kullanabilir.

(7) Emsallere uygunluk ilkesi do�rultusunda tespit edilen fiyat veya bedellere ili�kin hesaplamalara ait kay�t, cetvel ve belgelerin ispat edici ka��tlar olarak saklanmas� zorunludur.

(8) �li�kili ki�ilerle yap�lan mal veya hizmet al�m ya da sat�m�nda uygulanacak fiyat veya bedelin tespitine ili�kin y�ntemler, m�kellefin talebi �zerine Maliye Bakanl�� ile anla��larak belirlenebilir. Bu �ekilde belirlenen y�ntem, �� y�l� a�mamak �zere anla�mada tespit edilen s�re ve �artlar dahilinde kesinlik ta��r.

(9) Tamamen veya k�smen transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� olarak da��t�lan kazan�, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlar�n�n uygulamas�nda, bu maddedeki �artlar�n ger�ekle�ti�i hesap d�neminin son g�n� itibar�yla da��t�lm�� kar pay� veya dar m�kellefler i�in ana merkeze aktar�lan tutar say�l�r. Daha �nce yap�lan vergilendirme i�lemleri, taraf olan m�kellefler nezdinde buna g�re d�zeltilir. �u kadar ki, bu d�zeltmenin yap�lmas� i�in �rt�l� kazan� da��tan kurum ad�na tarh edilen vergilerin kesinle�mi� ve �denmi� olmas� �artt�r.

(10) Transfer fiyatland�rmas� ile ilgili usuller Bakanlar Kurulunca belirlenir.

�K�NC� B�L�M
Beyan

Madde - 14. Beyan esas�

(1) Kurumlar vergisi, m�kellefin veya vergi sorumlusunun beyan� �zerine tarh olunur. Beyanname, ilgili bulundu�u hesap d�neminin sonu�lar�n� i�erir.

(2) Her m�kellef vergiye tabi kazanc�n�n tamam� i�in bir beyanname verir. Ancak, t�zel ki�ili�i bulunmayan iktisadi kamu kurulu�lar� ile dernek ve vak�flara ait iktisadi i�letmelerden her biri i�in, bunlar�n ba�l� oldu�u kamu t�zel ki�ileri ile dernek ve vak�flar taraf�ndan ayr� beyanname verilir.

(3) Kurumlar vergisi beyannamesi, hesap d�neminin kapand�� ay� izleyen d�rd�nc� ay�n birinci g�n�nden yirmibe�inci g�n� ak�am�na kadar m�kellefin ba�l� oldu�u vergi dairesine verilir.

(4) M�kelleflerin �ubeleri, ajanl�klar�, al�m-sat�m b�ro ve ma�azalar�, imalathaneleri veya kendilerine ba�l� di�er i� yerleri i�in, bunlar�n ba��ms�z muhasebeleri ve ayr�lm�� sermayeleri olsa dahi ayr� beyanname verilmez.

(5) Kooperatiflerin gelirlerinin vergi kesintisine tabi tutulan ta��nmaz kira gelirlerinden ibaret olmas� halinde, bu gelirler i�in beyanname verilmez.

(6) M�kellefin ba�l� oldu�u vergi dairesi, kurumun kanuni veya i� merkezinin bulundu�u yerin vergi dairesidir.

(7) Maliye Bakanl��, m�kelleflerin ba�l� olduklar� vergi dairelerini, kanuni veya i� merkezlerine bakmaks�z�n belirlemeye yetkilidir.

(8) Beyannamelerin �ekil, i�erik ve ekleri Maliye Bakanl��nca belirlenir. M�kellefler beyanlar�n� bu beyanname ile yapmak veya bu beyannamelerde yaz�l� bilgilere uygun olarak bildirmek zorundad�r.

Madde - 15. Vergi kesintisi

(1) Gelir Vergisi Kanununa g�re vergi kesintisi yapmakla sorumlu olanlar, kurumlara avanslar da dahil olmak �zere nakden veya hesaben yapt�klar� a�a��daki �demeler �zerinden istihkak sahiplerinin kurumlar vergisine mahsuben % 15 oran�nda kesinti yapmak zorundad�rlar:

a) Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara g�re birden fazla takvim y�l�na yayg�n in�aat ve onar�m i�leri ile u�ra�an kurumlara bu i�leri ile ilgili olarak yap�lan hakedi� �demeleri.

b) Kooperatiflere ait ta��nmazlar�n kiralanmas� kar��l��nda bunlara yap�lan kira �demeleri.

c) Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut �daresi ve �zelle�tirme �daresince ��kar�lan menkul k�ymetlerden sa�lanan gelirler (D�viz cinsinden yahut d�vize, alt�na veya ba�ka bir de�ere endeksli menkul k�ymetlerin itfas� s�ras�nda olu�an de�er art��lar� kesintiye tabi tutulmaz).

�) Mevduat faizleri.

d) Kat�l�m bankalar� taraf�ndan;

Faizsiz olarak kredi verenlere,
Kar ve zarar ortakl�� belgesi kar��l��,
Kar ve zarara kat�lma hesab� kar��l��nda,

�denen kar paylar�.

e) Birinci f�kran�n (c) bendinde yer alan menkul k�ymetlerin geri al�m veya sat�m taahh�d� ile elde edilmesi veya elden ��kar�lmas�ndan sa�lanan gelirler.

(2) Vergiden muaf olan kurumlara da��t�lan (kar�n sermayeye eklenmesi kar da��t�m� say�lmaz) Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci f�kras�n�n (1), (2) ve (3) numaral� bentlerindeki kar paylar� �zerinden, bu maddenin ��nc� f�kras� uyar�nca vergi kesintisine tabi tutulan kazan�lar�n da��t�lmas� hari� olmak �zere % 15 oran�nda vergi kesintisi yap�l�r.

(3) Emeklilik yat�r�m fonlar�n�n kazan�lar� hari� olmak �zere, Kanunun 5 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (d) bendinde yaz�l� kazan�lardan, da��t�ls�n veya da��t�lmas�n, kurum b�nyesinde % 15 oran�nda vergi kesintisi yap�l�r.

(4) Bakanlar Kurulu, bu maddede belirtilen vergi kesintisi oranlar�n�, her bir �deme ve gelir i�in ayr� ayr� s�f�ra kadar indirmeye, kurumlar vergisi oran�na kadar y�kseltmeye ve ayn� s�n�rlar dahilinde ��nc� f�krada belirtilen kazan�lar i�in fon veya ortakl�k t�rlerine g�re ya da portf�ylerindeki varl�klar�n nitelik ve da��l�m�na g�re farkl�la�t�rmaya yetkilidir.

(5) Bu madde gere�ince vergi kesintisi yapmak zorunda olanlar, bu vergileri �deme veya tahakkukun yap�ld�� yer itibar�yla ba�l� olduklar� vergi dairesine, vergilendirme d�nemini izleyen ay�n yirminci g�n� ak�am�na kadar muhtasar beyanname ile bildirmeye mecburdurlar. Gelir Vergisi Kanununda belirlenen usul ve esaslar, bu maddeye g�re verilecek muhtasar beyannameler hakk�nda da uygulan�r. �u kadar ki, bu maddenin ��nc� f�kras� uyar�nca yap�lan kesinti, kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i d�neme ait muhtasar beyanname ile beyan edilir.

(6) Bu maddede ge�en hesaben �deme deyimi, kesintiye tabi kazan� ve iratlar� �deyenleri hak sahiplerine kar�� bor�lu durumda g�steren her t�rl� kay�t ve i�lemleri ifade eder.

(7) Yap�lacak vergi kesintisinde kazan� ve iratlar gayrisafi tutarlar� �zerinden dikkate al�n�r. Kesilmesi gereken verginin �demeyi yapan taraf�ndan �stlenilmesi halinde vergi kesintisi, �denen tutar ile �demeyi yapan�n y�klendi�i verginin toplam� �zerinden hesaplan�r.

(8) Bu maddede belirtilen �demelerden yap�lan vergi kesintisi, kesinti yapanlar�n kay�t ve hesaplar�nda ayr�ca g�sterilir.

��NC� B�L�M
Verginin Tarh�

Madde - 16. Vergilendirme d�nemi ve tarhiyat

(1) Kurumlar vergisinde vergilendirme d�nemi, hesap d�nemidir. Kendilerine �zel hesap d�nemi tayin edilenlerin vergilendirme d�nemi ise �zel hesap d�nemleridir.

(2) Kesinti suretiyle �denen vergilerde, istihkak sahiplerince ayr�ca y�ll�k beyanname verilmeyen hallerde, vergi kesintisinin ilgili bulundu�u d�nemler vergilendirme d�nemi say�l�r.

(3) Kurumlar vergisi, beyannamenin verildi�i vergi dairesince tarh olunur.

(4) Kurumlar vergisi, bu Kanuna g�re m�kellef olanlar�n t�zel ki�ili�i ad�na; iktisadi kamu kurulu�lar� ile derneklere ve vak�flara ait iktisadi i�letmelerden t�zel ki�ili�i haiz olmayanlar i�in ba�l� olduklar� kamu t�zel ki�ileri ya da dernek veya vak�f ad�na; fonlarda fonun kurucusu ad�na; i� ortakl�klar�nda ise verginin �denmesinden m�teselsilen sorumlu olmak �zere y�netici ortak veya ortaklardan herhangi birisi ad�na tarh olunur.

(5) Kurumlar vergisi, ba�l� olunan vergi dairesine beyannamenin verildi�i veya elektronik ortamda g�nderildi�i g�nde, beyanname posta ile g�nderilmi�se, vergiyi tarh edecek daireye geldi�i tarihi izleyen �� g�n i�inde tarh edilir.

D�RD�NC� B�L�M
Tasfiye, Birle�me, Devir, B�l�nme ve Hisse De�i�imi

Madde - 17. Tasfiye

(1) Her ne sebeple olursa olsun, tasfiye haline giren kurumlar�n vergilendirilmesinde hesap d�nemi yerine tasfiye d�nemi ge�erli olur.

(2) Tasfiye, kurumun tasfiyeye girmesine ili�kin genel kurul karar�n�n tescil edildi�i tarihte ba�lar ve tasfiye karar�n�n tescil edildi�i tarihte sona erer. Ba�lang�� tarihinden ayn� takvim y�l� sonuna kadar olan d�nem ile bu d�nemden sonraki her takvim y�l� ve tasfiyenin sona erdi�i d�nem i�in ilgili takvim y�l� ba��ndan tasfiyenin biti� tarihine kadar olan d�nem ba��ms�z bir tasfiye d�nemi say�l�r.

(3) Tasfiyenin ba�lad�� takvim y�l� i�inde sona ermesi halinde tasfiye d�nemi, kurumun tasfiyeye girdi�i tarihten ba�lar ve tasfiyenin bitti�i tarihe kadar devam eder.

(4) Tasfiyenin zararla kapanmas� halinde tasfiye sonucu, �nceki tasfiye d�nemlerine do�ru d�zeltilir ve an�lan d�nemlerde fazla �denen vergi m�kellefe iade edilir.

(5) Bir y�ldan fazla s�ren tasfiyelerde tarh zamana��m�, tasfiyenin sona erdi�i d�nemi izleyen y�ldan itibaren ba�lar.

(6) Tasfiyeden vazge�ilmesi halinde, kurum hakk�nda tasfiye h�k�mleri uygulanmaz. B�yle bir durumda, tasfiyeden vazge�me karar�, bu karar�n al�nd�� d�nemin ba��ndan itibaren ge�erli olur. Tasfiyeden vazge�me karar�n�n al�nd�� tarihe kadar verilen tasfiye d�nemi beyannameleri, normal faaliyet beyannamelerinin yerine ge�er. Tasfiyesinden vazge�ilen kurumun ge�ici vergiyle ilgili y�k�ml�l�kleri, tasfiyeden vazge�ilmesine ili�kin karar�n al�nd�� tarihi kapsayan ge�ici vergilendirme d�nemi ba��ndan itibaren ba�lar.

(7) Tasfiye beyannameleri, tasfiye memurlar� taraf�ndan tasfiye d�nemlerinin sonundan itibaren Kanunun 14 �nc� maddesinde yaz�l� s�relerde; tasfiyenin sona erdi�i d�neme ili�kin tasfiye beyannamesi ise tasfiyenin sonu�land�� tarihten itibaren otuz g�n i�inde kurumun ba�l� oldu�u vergi dairesine verilir.

(8) Bu madde gere�ince verilecek olan beyannamelere, bilan�o ve gelir tablosu ile tasfiye bilan�osuna g�re ortaklara da��t�lan paralar ve di�er de�erlerin ayr�nt�l� bir listesi eklenir.

(9) Tasfiye halindeki kurumlar�n vergi matrah� tasfiye kar�d�r. Tasfiye kar�, tasfiye d�neminin sonundaki servet de�eri ile tasfiye d�neminin ba��ndaki servet de�eri aras�ndaki olumlu farkt�r.

(10) Tasfiye kar� hesaplan�rken;

Ortaklara veya kurum sahiplerine tasfiye esnas�nda avans olarak veya di�er �ekillerde yap�lan her t�rl� �demeler tasfiyenin sonundaki servet de�erine,
Mevcut sermayeye ilave olarak ortaklar veya sahipleri taraf�ndan yap�lan �demeler ile tasfiye esnas�nda elde edilen ve vergiden istisna edilmi� olan kazan� ve iratlar tasfiye d�neminin ba��ndaki servet de�erine,

eklenir.

(11) Hisselerine mahsuben ortaklara da��t�lan, sat�lan, devredilen veya kurum sahibine iade olunan iktisadi k�ymetlerin de�erleri, Kanunun 13 �nc� maddesine g�re ve da��t�m�n, sat��n, devrin veya iadenin yap�ld�� g�n itibar�yla belirlenir.

(12) Bu maddeye g�re tasfiye kar�n�n hesaplanmas� s�ras�nda, Kanunun 8, 9, 10 ve 11 inci madde h�k�mleri de ayr�ca dikkate al�n�r.

(13) Tasfiye d�neminin ba��ndaki ve sonundaki servet de�eri, kurumun tasfiye d�nemi ba��ndaki ve sonundaki bilan�osunda g�r�len �z sermayesidir. Bir y�ldan fazla s�ren tasfiyelerde izleyen tasfiye d�nemlerinin ba��ndaki servet de�eri, bir �nceki d�nemin son bilan�osunda g�r�len servet de�eridir.

(14) A�a��da belirtilenler d��nda kalan her �e�it kar��l�klar ile da��t�lmam�� kazan�lar bu sermayeye dahildir:

Vergi kanunlar�na g�re ayr�lm�� olan her t�rl� amortismanlar ve kar��l�klar ile sigorta �irketlerinin teknik ihtiyatlar�.
Hissedar veya sahip olmayan kimselere da��t�lacak olan kazan� k�sm�.

(15) Tasfiye memurlar�, kurumun tahakkuk etmi� vergileri ile tasfiye beyannamelerine g�re hesaplanan vergiler ve di�er itirazl� tarhiyatlar i�in, 2004 say�l� �cra ve �flas Kanununun 207 nci maddesine uygun bir kar��l�k ay�rmadan ayn� Kanunun 206 nc� maddesinin d�rd�nc� s�ras�nda yaz�l� alacakl�lara �deme ve ortaklara payla�t�rma yapamazlar. Aksi takdirde bu vergilerin as�l ve zamlar� ile vergi cezalar�ndan �ahsen ve m�teselsilen sorumlu olurlar.

(16) Yukar�da belirtilen vergiler ile bu maddenin ondokuzuncu f�kras� uyar�nca tasfiye i�lemlerinin incelenmesi sonucu tarh edilecek vergilerin as�llar� ve zamlar�, tasfiye s�ras�nda da��t�m, devir, iade veya sat�� gibi yollarla kendisine bir iktisadi k�ymet aktar�lan ya da tasfiye kalan� �zerinden kendisine payla�t�rma yap�lan ortaklardan da aranabilir. Ortaklardan tahsil edilmi� olan vergi as�llar� i�in ayr�ca tasfiye memurlar�na ba�vurulmaz.

(17) Tasfiye memurlar�, bu madde gere�ince �dedikleri vergilerin as�llar�ndan dolay�, yukar�da belirtilen yollarla kendisine bir iktisadi k�ymet aktar�lan veya tasfiye kalan�ndan pay alan ortaklara ya da ortaklar�n ald�klar� bu de�erler vergileri kar��lamaya yetmezse 2004 say�l� �cra ve �flas Kanununun 207 nci maddesine uygun oranlar dahilinde ayn� Kanunun 206 nc� maddesinin d�rd�nc� s�ras�nda yaz�l� alacaklar�n� tamamen veya k�smen tahsil eden alacakl�lara r�cu edebilirler.

(18) Tasfiye beyannamesinin verilmesiyle birlikte tasfiye memurlar�, i�lemlerinin vergi kanunlar� y�n�nden incelenmesini bir dilek�e ile isterler. Dilek�enin verilmesinden itibaren en ge� �� ay i�inde vergi incelemelerine ba�lanarak aral�ks�z devam edilir. Vergi incelemesinin bitmesini izleyen otuz g�n i�inde vergi dairesi sonucu tasfiye memurlar�na yaz� ile bildirir. Buna g�re kurumdan aranan vergilerin sonucu al�n�ncaya kadar tasfiye memurlar�n�n, bu maddenin onalt�nc� f�kras�nda yaz�l� sorumlulu�u devam eder.

(19) Maliye Bakanl��, m�kelleflerin hukuki stat�lerini, faaliyet g�sterdikleri alanlar� ve tasfiyeye giri� tarihindeki aktif b�y�kl�klerini dikkate almak suretiyle tasfiye i�lemlerine y�nelik inceleme yapt�rmamaya yetkilidir.

Madde - 18. Birle�me

(1) Bir veya birka� kurumun di�er bir kurumla birle�mesi, birle�me nedeniyle infisah eden kurumlar bak�m�ndan tasfiye h�km�ndedir. Ancak, birle�mede tasfiye kar� yerine birle�me kar� vergiye matrah olur.

(2) Tasfiye kar�n�n tespiti hakk�ndaki h�k�mler, birle�me kar�n�n tespitinde de ge�erlidir. �u kadar ki, m�nfesih kurumun veya kurumlar�n ortaklar�na ya da sahiplerine birle�ilen kurum taraf�ndan do�rudan do�ruya veya dolayl� olarak verilen de�erler, kurumun tasfiyesi halinde ortaklara da��t�lan de�erler yerine ge�er. Birle�ilen kurumdan al�nan de�erler Vergi Usul Kanununda yaz�l� esaslara g�re de�erlenir.

(3) Kanunun 17 nci maddesine g�re tasfiye memurlar�na d��en sorumluluk ve �devler, birle�me halinde birle�ilen kuruma ait olur.

Madde - 19. Devir, b�l�nme ve hisse de�i�imi

(1) Bu Kanunun uygulanmas�nda a�a��daki �artlar dahilinde ger�ekle�en birle�meler devir h�km�ndedir:

Birle�me sonucunda infisah eden kurum ile birle�ilen kurumun kanuni veya i� merkezlerinin T�rkiye'de bulunmas�.
M�nfesih kurumun devir tarihindeki bilan�o de�erlerinin, birle�ilen kurum taraf�ndan bir b�t�n halinde devral�nmas� ve aynen bilan�osuna ge�irilmesi.

(2) Kurumlar�n yukar�daki �artlar dahilinde t�r de�i�tirmeleri de devir h�km�ndedir.

(3) A�a��daki i�lemler b�l�nme veya hisse de�i�imi h�km�ndedir:

Tam m�kellef bir sermaye �irketinin tasfiyesiz olarak infisah etmek suretiyle b�t�n mal varl��n�, alacaklar�n� ve bor�lar�n� kay�tl� de�erleri �zerinden mevcut veya yeni kurulacak iki veya daha fazla tam m�kellef sermaye �irketine devretmesi ve kar��l��nda devredilen sermaye �irketinin ortaklar�na devralan sermaye �irketinin sermayesini temsil eden i�tirak hisseleri verilmesi, bu Kanunun uygulanmas�nda tam b�l�nme h�km�ndedir. Devredilen �irketin ortaklar�na verilecek i�tirak hisselerinin itibari de�erinin % 10'una kadarl�k k�sm�n�n nakit olarak �denmesi, i�lemin b�l�nme say�lmas�na engel de�ildir.
Tam m�kellef bir sermaye �irketinin veya sermaye �irketi niteli�indeki bir yabanc� kurumun T�rkiye'deki i� yeri veya daimi temsilcisinin bilan�osunda yer alan ta��nmazlar ile en az iki tam y�l s�reyle elde tutulan i�tirak hisseleri ya da sahip olduklar� �retim veya hizmet i�letmelerinin bir veya birka��n� kay�tl� de�erleri �zerinden mevcut veya yeni kurulacak tam m�kellef bir sermaye �irketine devretmesi, bu Kanunun uygulanmas�nda k�smi b�l�nme h�km�ndedir. Ancak, �retim veya hizmet i�letmelerinin devrinde, i�letme b�t�nl�� korunacak �ekilde faaliyetin devam� i�in gerekli aktif ve pasif kalemlerin t�m�n�n devredilmesi zorunludur. K�smi b�l�nmede devredilen varl�klara kar��l�k edinilen devralan �irket hisseleri, devreden �irkette kalabilece�i gibi do�rudan bu �irketin ortaklar�na da verilebilir. Ta��nmaz ve i�tirak hisselerinin bu bent kapsam�nda devrinde, devralan �irketin hisselerinin devreden �irketin ortaklar�na verilmesi halinde, devredilen ta��nmaz ve i�tirak hisselerine ili�kin bor�lar�n da devri zorunludur.
Tam m�kellef bir sermaye �irketinin, di�er bir sermaye �irketinin hisselerini, bu �irketin y�netimini ve hisse �o�unlu�unu elde edecek �ekilde devralmas� ve kar��l��nda bu �irketin hisselerini devreden ortaklar�na kendi �irketinin sermayesini temsil eden i�tirak hisselerini vermesi, bu Kanunun uygulanmas�nda hisse de�i�imi h�km�ndedir. Hisseleri devral�nan �irketin ortaklar�na verilecek i�tirak hisselerinin itibari de�erinin % 10'una kadarl�k k�sm�n�n nakit olarak �denmesi, i�lemin hisse de�i�imi say�lmas�na engel de�ildir.

(4) Bu maddeye g�re yap�lacak b�l�nmelerde aktifi ve pasifi d�zenleyici hesaplar, ilgili oldu�u aktif veya pasif hesapla birlikte devrolunur.

(5) Maliye Bakanl�� devir, b�l�nme ve hisse de�i�imi i�lemleri ile ilgili usulleri belirlemeye yetkilidir.

Madde - 20. Devir, b�l�nme ve hisse de�i�imi hallerinde vergilendirme

(1) Devirlerde, a�a��daki �artlara uyuldu�u takdirde, m�nfesih kurumun sadece devir tarihine kadar elde etti�i kazan�lar vergilendirilir; birle�meden do�an karlar ise hesaplanmaz ve vergilendirilmez:

�irket yetkili kurulunun devre ili�kin karar�n�n Ticaret Sicilinde tescil edildi�i tarih, devir tarihidir. M�nfesih kurum ile birle�ilen kurum;
1. Devir tarihi itibar�yla haz�rlayacaklar� ve m��tereken imzalayacaklar� m�nfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile
2. Devir i�leminin hesap d�neminin kapand�� aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i ay�n sonuna kadar ge�en s�re i�erisinde yap�lmas� halinde, m�nfesih kurumun �nceki hesap d�nemine ili�kin olarak haz�rlayacaklar� ve m��tereken imzalayacaklar� m�nfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini,
birle�menin Ticaret Sicil Gazetesinde ilan edildi�i tarihten itibaren otuz g�n i�inde m�nfesih kurumun ba�l� bulundu�u vergi dairesine verirler.
Birle�ilen kurum, m�nfesih kurumun tahakkuk etmi� ve edecek vergi bor�lar�n� �deyece�ini ve di�er �devlerini yerine getirece�ini m�nfesih kurumun birle�me sebebiyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde verece�i bir taahh�tname ile taahh�t eder. Mahallin en b�y�k mal memuru, bu hususta birle�ilen kurumdan ayr�ca teminat isteyebilir.

(2) Kanunun 19 uncu maddesinin ��nc� f�kras�n�n (a) bendine g�re ger�ekle�tirilen b�l�nmelerde, a�a��daki �artlara uyuldu�u takdirde b�l�nme suretiyle m�nfesih kurumun sadece b�l�nme tarihine kadar elde etti�i kazan�lar vergilendirilir; b�l�nmeden do�an karlar ise hesaplanmaz ve vergilendirilmez:

�irket yetkili kurulunun b�l�nmeye ili�kin karar�n�n Ticaret Sicilinde tescil edildi�i tarih, b�l�nme tarihidir. B�l�nen kurum ile bu kurumun varl�klar�n� devralan kurumlar,
1. B�l�nme tarihi itibar�yla haz�rlayacaklar� ve m��tereken imzalayacaklar� b�l�nen kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile
2. B�l�nme i�leminin hesap d�neminin kapand�� aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i ay�n sonuna kadar ge�en s�re i�erisinde yap�lmas� halinde, b�l�nen kurumun �nceki hesap d�nemine ili�kin olarak haz�rlayacaklar� ve m��tereken imzalayacaklar� b�l�nen kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini,
b�l�nmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildi�i tarihten itibaren otuz g�n i�inde b�l�nen kurumun ba�l� oldu�u vergi dairesine verirler.
B�l�nen kurumun varl�klar�n� devralan kurumlar, b�l�nen kurumun b�l�nme tarihine kadar tahakkuk etmi� ve edecek vergi bor�lar�ndan m�teselsilen sorumlu olacaklar�n� ve di�er �devlerini yerine getireceklerini, b�l�nen kurumun b�l�nme nedeniyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesine ekleyecekleri bir taahh�tname ile taahh�t ederler. Mahallin en b�y�k mal memuru, bu hususta b�l�nen kurum ile bu kurumun varl�klar�n� devralan kurumlardan teminat isteyebilir.

(3) Kanunun 19 uncu maddesinin ��nc� f�kras�n�n (b) ve (c) bentlerinde belirtilen i�lemlerden do�an karlar hesaplanmaz ve vergilendirilmez. 19 uncu maddenin ��nc� f�kras�n�n (b) bendine g�re ger�ekle�tirilen k�smi b�l�nme i�lemlerinde, b�l�nen kurumun b�l�nme tarihine kadar tahakkuk etmi� ve edecek vergi bor�lar�ndan b�l�nen kurumun varl�klar�n� devralan kurumlar, devrald�klar� varl�klar�n emsal bedeli ile s�n�rl� olarak m�teselsilen sorumlu olurlar.

BE��NC� B�L�M
Verginin �denmesi

Madde - 21. �deme s�resi

(1) Kurumlar vergisi, beyannamenin verildi�i ay�n sonuna kadar �denir.

(2) Tasfiye ve birle�me halinde, tasfiye edilen veya birle�en kurumlar ad�na tasfiye veya birle�me kar� �zerinden tarh olunan vergiler, tasfiye veya birle�me nedeniyle infisah eden kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesinin verilme s�resi i�inde �denir. Tasfiye edilen veya birle�en kurumlar�n bu Kanuna g�re tahakkuk etmi� olup, hen�z vadeleri gelmemi� bulunan vergileri de ayn� s�re i�inde �denir.

(3) Kanunun 20 nci maddesinin birinci ve ikinci f�kralar�na g�re ger�ekle�tirilen devir ve b�l�nmelerde m�nfesih kurum ad�na tahakkuk eden vergilerden;

Bu f�kralar�n (a) bentlerinin (1) numaral� alt bentlerine g�re m�nfesih veya b�l�nen kurum ad�na tahakkuk edenler, devralan veya birle�ilen kurumun devir veya b�l�nmenin ger�ekle�ti�i hesap d�nemine ili�kin kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i ay�n sonuna kadar,
Di�er hallerde ise beyanname verme s�resi i�erisinde,

devralan veya birle�ilen kurumlarca �denir.

(4) Muhtasar beyanname ile bildirilen vergiler, beyannamenin verildi�i ay�n yirmialt�nc� g�n� ak�am�na kadar �denir.

��NC� KISIM
Dar M�kellefiyet Esas�nda Verginin Tarh� ve �denmesi

B�R�NC� B�L�M
Matrah�n Tayini

Madde - 22. Safi kurum kazanc�

(1) Dar m�kellef kurumlar�n i� yeri veya daimi temsilci vas�tas�yla elde edilen kazan�lar�n�n tespitinde, aksi belirtilmedi�i takdirde tam m�kellef kurumlar i�in ge�erli olan h�k�mler uygulan�r.

(2) Dar m�kellefiyete tabi kurumlar�n ticari veya zirai kazan�lar d��nda kalan kazan� ve iratlar� hakk�nda, Gelir Vergisi Kanununun bu kazan� ve iratlar�n tespitine ili�kin h�k�mleri uygulan�r. Ancak, bu kazan� ve iratlar�n T�rkiye'de yap�lmakta olan ticari veya zirai faaliyet kapsam�nda elde edilmesi halinde, kurum kazanc� bu maddenin birinci f�kras�na g�re tespit edilir.

(3) Dar m�kellefiyette kurum kazanc�n�n tespitinde, ayr�ca a�a��daki indirimlerin yap�lmas� kabul edilmez:

Bu kurumlar hesab�na yapt�klar� al�m-sat�mlar i�in ana merkeze veya T�rkiye d��ndaki �ubelere verilen faizler, komisyonlar ve benzerleri.
T�rkiye'deki kurumun kazanc�n�n elde edilmesi ve idamesi ile ilgili olan ve emsallere uygunluk ilkesi uyar�nca belirlenecek da��t�m anahtarlar�na g�re ayr�lan paylar ile T�rkiye'deki kurumun denetimi i�in yabanc� �lkelerden g�nderilen yetkili ki�ilerin seyahat giderleri hari� olmak �zere, ana merkezin veya T�rkiye d��ndaki �ubelerin genel y�netim giderlerine veya zararlar�na kat�lmak �zere ayr�lan paylar.

(4) Dar m�kellef kurumlar�n i�letmede kulland�klar� bor�lanmalar i�in Kanunun 12 nci maddesinde yer alan h�k�mlerin uygulanmas�nda, ortakla ili�kili ki�inin tespiti a��s�ndan sermaye veya oy hakk� �art� aranmaz.

(5) Kanunun tasfiyeye ili�kin h�k�mleri ile 19 uncu maddesinin ��nc� f�kras�n�n (b) bendi ayn� �artlarla dar m�kellef kurumlar hakk�nda da uygulan�r. �u kadar ki, devralan kurum taraf�ndan devral�nan de�erlere kar��l�k olarak verilen i�tirak hisseleri, T�rkiye'deki i� yeri veya daimi temsilcinin aktifine kaydedilir.

Madde - 23. Yabanc� ula�t�rma kurumlar�nda kurum kazanc�n�n tespiti

(1) Yabanc� ula�t�rma kurumlar�n�n vergiye matrah olacak kurum kazanc�, has�lata ortalama emsal oranlar�n�n uygulanmas� suretiyle hesaplan�r.

(2) Ortalama emsal oranlar�, T�rkiye'de daimi veya ar�zi olarak �al��an b�t�n kurumlar i�in;

Kara ta��mac�l��nda % 12,
Deniz ta��mac�l��nda % 15,
Hava ta��mac�l��nda % 5,

olarak uygulan�r.

(3) Ticari ve ar�zi ticari kazan�lar� dar m�kellefiyet kapsam�na al�nan yabanc� ula�t�rma kurumlar�n�n, T�rkiye'de elde edilmi� say�lan has�lat� a�a��daki unsurlardan olu�ur:

T�rkiye s�n�rlar� i�inde ger�ekle�en kara ta��mac�l��nda, bilet bedeli ile birlikte al�nan gider kar��l�klar� dahil olmak �zere yolcu, y�k ve bagaj ta��ma �creti olarak her ne adla olursa olsun ald�klar� tutarlar.
T�rkiye'deki y�kleme limanlar�ndan yabanc� �lkelerdeki var�� limanlar�na veya di�er bir kurumun gemisine aktarma yap�lacak yabanc� limana kadar ger�ekle�en deniz ve hava ta��mac�l��nda, bilet bedeli ile birlikte al�nan gider kar��l�klar� dahil olmak �zere yolcu, y�k ve bagaj ta��ma �creti olarak her ne adla olursa olsun ald�klar� tutarlar.
T�rkiye d��ndaki ta��mac�l�k faaliyeti i�in di�er kurumlar hesab�na T�rkiye'de satt�klar� yolcu ve bagaj biletleri ile T�rkiye'de yapt�klar� navlun s�zle�meleri dolay�s�yla kendilerine verilen komisyonlar ve �cretler.

�K�NC� B�L�M
Beyan

Madde - 24. Beyan esas�

(1) Kurumlar vergisi, m�kellefin veya vergi sorumlusunun beyan� �zerine tarh olunur. Beyanname, ilgili bulundu�u hesap d�neminin sonu�lar�n� i�erir.

(2) Her m�kellef vergiye tabi kazanc�n�n tamam� i�in bir beyanname verir.

(3) M�kelleflerin �ubeleri, ajanl�klar�, al�m-sat�m b�ro ve ma�azalar�, imalathaneleri veya kendilerine ba�l� di�er i� yerleri i�in, bunlar�n ba��ms�z muhasebeleri ve ayr�lm�� sermayeleri olsa dahi ayr� beyanname verilmez.

Madde - 25. Vergilendirme d�nemi ve beyan

(1) Y�ll�k beyan esas�nda vergilendirilen kurumlar�n vergilendirme d�nemi, hesap d�nemidir. Ancak, kendilerine �zel hesap d�nemi tayin edilenlerin vergilendirme d�nemi, �zel hesap d�nemleridir.

(2) Kesinti suretiyle �denen vergilerde, istihkak sahiplerince ayr�ca y�ll�k veya �zel beyanname verilmeyen hallerde, vergi kesintisinin ilgili bulundu�u d�nemler, vergilendirme d�nemi say�l�r.

(3) Kanunun 26 nc� maddesi gere�ince verilen beyannameler ile bildirilen kazan�lar�n vergilendirilmesinde, vergilendirme d�nemi yerine kazanc�n elde edilme tarihi esas al�n�r.

(4) Y�ll�k kurumlar vergisi beyannamesi, kurumun T�rkiye'deki i� yerinin veya daimi temsilcisinin bulundu�u yerin; T�rkiye'de i� yeri veya daimi temsilcisi olmad�� takdirde yabanc� kuruma kazan� sa�layanlar�n ba�l� oldu�u yerin vergi dairesine verilir.

(5) Beyanname, hesap d�neminin kapand�� ay� izleyen d�rd�nc� ay�n birinci g�n�nden yirmibe�inci g�n� ak�am�na kadar, tarhiyat�n muhatab�n�n T�rkiye'yi terk etmesi halinde ise �lkeyi terk etmesinden �nceki onbe� g�n i�inde verilir.

(6) Beyannamelerin �ekil, i�erik ve ekleri Maliye Bakanl��nca belirlenir. M�kellefler beyanlar�n� bu beyanname ile yapmak veya bu beyannamelerde yaz�l� bilgilere uygun olarak bildirmek zorundad�r.

��NC� B�L�M
�zel Beyan

Madde - 26. �zel beyan zaman� tayin olunan gelirler

(1) Dar m�kellefiyete tabi olan yabanc� kurumlar�n vergiye tabi kazanc�n�n Gelir Vergisi Kanununda yaz�l� di�er kazan� ve iratlardan (telif, imtiyaz, ihtira, i�letme, ticaret unvan�, marka ve benzeri gayrimaddi haklar�n sat��, devir ve temliki kar��l��nda al�nan bedeller hari�) ibaret bulunmas� halinde, yabanc� kurum veya T�rkiye'de ad�na hareket eden kimse, bu kazan�lar� elde edilme tarihinden itibaren onbe� g�n i�inde Kanunun 27 nci maddesinde belirtilen vergi dairesine beyanname ile bildirmek zorundad�rlar.

(2) Di�er kazan� ve iratlara ili�kin olarak T�rkiye'ye bizzat getirilen nakdi veya ayni sermaye kar��l��nda elde edilen menkul k�ymetler ile i�tirak hisselerinin elden ��kar�lmas� s�ras�nda olu�an kur fark� kazanc�na dair h�k�mler hari� olmak �zere, Gelir Vergisi Kanununda yer alan vergilendirmeme hususundaki istisna, kay�t, �art ve s�relere ait s�n�rlamalar dikkate al�nmaz.

Madde - 27. Beyannamenin verilme yeri

(1) �zel beyan zaman� tayin olunan gelirlerle ilgili kurumlar vergisi beyannamesi;

a) Ta��nmazlar�n elden ��kar�lmas�ndan do�an di�er kazan� ve iratlarda ta��nmaz�n bulundu�u,

b) Ta��n�r mallar�n ve haklar�n elden ��kar�lmas�ndan do�an di�er kazan� ve iratlarda mal ve haklar�n T�rkiye'de elden ��kar�ld��,

c) Ticari veya zirai bir i�letmenin faaliyetinin durdurulmas� veya terk edilmesi kar��l��nda elde edilen di�er kazan� ve iratlarda i�letmenin bulundu�u,

�) Ar�zi olarak ticari i�lemlerin yap�lmas�ndan veya bu nitelikteki i�lemlere arac�l�ktan elde edilen kazan�lar ile ar�zi olarak yap�lan serbest meslek faaliyetleri dolay�s�yla elde edilen kazan�larda faaliyetin yap�ld��,

d) Ar�zi olarak T�rkiye ile yabanc� �lkeler aras�nda yap�lan ta��mac�l�k faaliyetlerinden elde edilen kazan�larda yolcu veya y�k�n ta��ta al�nd��,

e) Zarar yaz�lan de�ersiz alacaklarla kar��l�k ayr�lan ��pheli alacaklar�n tahsili dahil olmak �zere terk edilen i�lerle ilgili olarak sonradan elde edilen di�er kazan� ve iratlar ile ticari, zirai veya mesleki bir faaliyete hi� giri�ilmemesi veya ihale, art�rma ve eksiltmelere i�tirak edilmemesi kar��l��nda elde edilen di�er kazan� ve iratlarda �demenin T�rkiye'de yap�ld��,

f) Di�er hallerde Maliye Bakanl��nca belirlenen,

yerin vergi dairesine verilir.

D�RD�NC� B�L�M
Verginin Tarh� ve �denmesi

Madde - 28. Tarhiyat�n muhatab�, tarh zaman� ve tarh yeri

(1) Dar m�kellefiyete tabi yabanc� kurumlar�n vergisi, bunlar hesab�na T�rkiye'deki m�d�r veya temsilcileri; m�d�r veya temsilcileri mevcut de�il ise kazan� ve iratlar� yabanc� kuruma sa�layanlar ad�na tarh olunur.

(2) Kurumlar vergisi, beyannamenin vergi dairesine verildi�i veya elektronik ortamda g�nderildi�i g�nde, beyanname posta ile g�nderilmi�se vergiyi tarh edecek daireye geldi�i tarihi izleyen �� g�n i�inde beyannamenin verildi�i veya g�nderildi�i vergi dairesince tarh olunur.

Madde - 29. �deme s�resi

(1) Dar m�kellefiyette kurumlar vergisi;

Y�ll�k beyanname ile bildirilenlerde beyannamenin verildi�i ay�n sonuna kadar,
Muhtasar beyanname ile bildirilenlerde beyannamenin verildi�i ay�n yirmialt�nc� g�n� ak�am�na kadar,
�zel beyannameyle bildirilenler ile tarhiyat�n muhatab�n�n T�rkiye'yi terk etmesi veya tasfiye ve birle�me hallerinde verilecek beyannamelerde ise beyanname verme s�resi i�inde,

�denir.

BE��NC� B�L�M
Vergi Kesintisi ve Muhtasar Beyanname

Madde - 30. Dar m�kellefiyette vergi kesintisi

(1) Dar m�kellefiyete tabi kurumlar�n a�a��daki kazan� ve iratlar� �zerinden, bu kazan� ve iratlar� avanslar da dahil olmak �zere nakden veya hesaben �deyen veya tahakkuk ettirenler taraf�ndan % 15 oran�nda kurumlar vergisi kesintisi yap�l�r:

Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara g�re birden fazla takvim y�l�na yayg�n in�aat ve onar�m i�leri ile u�ra�an kurumlara bu i�leri ile ilgili olarak yap�lan hakedi� �demeleri.
Serbest meslek kazan�lar�.
Gayrimenkul sermaye iratlar�.
Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci f�kras�n�n (1), (2), (3) ve (4) numaral� bentlerinde say�lanlar hari� olmak �zere menkul sermaye iratlar�.

(2) Ticari veya zirai kazanca dahil olup olmad��na bak�lmaks�z�n telif, imtiyaz, ihtira, i�letme, ticaret unvan�, marka ve benzeri gayrimaddi haklar�n sat��, devir ve temliki kar��l��nda nakden veya hesaben �denen veya tahakkuk ettirilen bedeller �zerinden bu maddenin birinci f�kras�nda belirtilen ki�ilerce % 15 oran�nda kurumlar vergisi kesintisi yap�l�r.

(3) Tam m�kellef kurumlar taraf�ndan, T�rkiye'de bir i� yeri veya daimi temsilci arac�l��yla kar pay� elde edenler hari� olmak �zere dar m�kellef kurumlara veya kurumlar vergisinden muaf olan dar m�kelleflere da��t�lan (kar�n sermayeye eklenmesi kar da��t�m� say�lmaz) ve Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci f�kras�n�n (1), (2) ve (3) numaral� bentlerinde say�lan kar paylar�ndan % 15 oran�nda kurumlar vergisi kesintisi yap�l�r.

(4) Kanunun 5 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendinde belirtilen kurumlar vergisinden istisna edilen kazan�lar ile (c) bendinde belirtilen �irketlerin (b) bendindeki �artlar� ta��yan i�tirak kazan�lar�ndan anonim veya limited �irket niteli�indeki dar m�kellef kurumlara da��t�lan kar paylar�ndan yap�lacak kesinti oran�, bu maddenin ��nc� f�kras�nda yer alan oran�n yar�s�n� a�amaz.

(5) T�rkiye'de i� yeri ve daimi temsilcisi bulunmayan m�kelleflerin, yetkili makamlar�n izniyle a��lan sergi ve panay�rlarda yapt�klar� ticari faaliyetlerden elde ettikleri kazan�lar �zerinden, kurum b�nyesinde % 15 oran�nda kurumlar vergisi kesintisi yap�l�r.

(6) Y�ll�k veya �zel beyanname veren dar m�kellef kurumlar�n, indirim ve istisnalar d��lmeden �nceki kurum kazanc�ndan, hesaplanan kurumlar vergisi d��ld�kten sonra kalan k�s�mdan ana merkeze aktard�klar� tutar �zerinden, kurum b�nyesinde % 15 oran�nda kurumlar vergisi kesintisi yap�l�r.

(7) Kazanc�n elde edildi�i �lke vergi sisteminin, T�rk vergi sisteminin yaratt�� vergilendirme kapasitesi ile ayn� d�zeyde bir vergilendirme imkan� sa�lay�p sa�lamad�� hususunun g�z �n�nde bulundurulmas� suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen �lkelerde yerle�ik olan veya faaliyette bulunan kurumlara (tam m�kellef kurumlar�n bu nitelikteki �lkelerde bulunan i� yerleri dahil) nakden veya hesaben yap�lan veya tahakkuk ettirilen her t�rl� �demeler �zerinden, bu �demelerin verginin konusuna girip girmedi�ine veya �deme yap�lan kurumun m�kellef olup olmad��na bak�lmaks�z�n % 30 oran�nda vergi kesintisi yap�l�r. Ancak, emsaline uygun fiyatlarla sat�n al�nan mal ve i�tirak hisseleri i�in yap�lan �demelerle kredi ana para ve kar pay� �demeleri �zerinden bu f�kra uyar�nca vergi kesintisi yap�lmaz. Bu f�kraya g�re vergi kesintisine tabi tutulan �demeler, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlar�na g�re ayr�ca vergi kesintisine tabi tutulmaz.

(8) Bakanlar Kurulu yukar�daki f�kralarda belirtilen vergi kesintisi oranlar�n�, gelir unsurlar� veya faaliyet konular� itibar�yla ayr� ayr� belirlemeye, s�f�ra kadar indirmeye veya yukar�daki f�kralarda belirtilen oran�n bir kat�na kadar art�rmaya yetkilidir.

(9) Bu maddeye g�re vergisi kesinti yoluyla al�nan kazan� ve iratlar i�in Kanunun 24 veya 26 nc� maddelerine g�re beyanname verilmesi veya bu madde kapsam�na girmeyen kazan� ve iratlar i�in verilecek beyannamelere s�z konusu kazan� ve iratlar�n dahil edilmesi ihtiyaridir. �u kadar ki, Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci f�kras�n�n (5), (7) ve (14) numaral� bentlerinde yer alan menkul sermaye iratlar� ile fonlar�n kat�lma belgelerinden ve yat�r�m ortakl�klar�n�n hisse senetlerinden elde edilen kar paylar�n�n verilecek beyannamelere dahil edilmesi zorunludur.

(10) Bu maddede ge�en hesaben �deme deyimi, kesintiye tabi kazan� ve iratlar� �deyenleri hak sahiplerine kar�� bor�lu durumda g�steren her t�rl� kay�t ve i�lemleri ifade eder.

(11) Yap�lacak vergi kesintisinde kazan� ve iratlar gayrisafi tutarlar� �zerinden dikkate al�n�r. Kesilmesi gereken verginin �demeyi yapan taraf�ndan �stlenilmesi halinde vergi kesintisi, fiilen �denen tutar ile �demeyi yapan�n y�klendi�i verginin toplam� �zerinden hesaplan�r.

(12) Bu Kanuna g�re vergi kesintisi yapanlar, yapt�klar� vergi kesintisini kay�t ve hesaplar�nda ayr�ca g�sterirler.

Madde - 31. Muhtasar beyanname

Kanunun 30 uncu maddesi gere�ince vergi kesintisi yapmak zorunda olanlar, bu vergileri �deme veya tahakkukun yap�ld�� yer itibar�yla ba�l� olduklar� vergi dairesine muhtasar beyanname ile bildirmek zorundad�rlar. Muhtasar beyanname konusunda Gelir Vergisi Kanununda belirlenen usul ve esaslar, bu maddeye g�re verilecek muhtasar beyannameler hakk�nda da uygulan�r.

D�RD�NC� KISIM
Ortak H�k�mler ve Ge�ici Maddeler

Madde - 32. Kurumlar vergisi ve ge�ici vergi oran�

(1) Kurumlar vergisi, kurum kazanc� �zerinden % 20 oran�nda al�n�r.

(2) Kurumlar vergisi m�kelleflerince, (dar m�kellefiyete tabi kurumlarda ticari ve zirai kazan�larla s�n�rl� olarak) cari vergilendirme d�neminin kurumlar vergisine mahsup edilmek �zere Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara g�re ve cari d�nemin kurumlar vergisi oran�nda ge�ici vergi �denir. Tam m�kellef kurumlar i�in ge�erli olan esaslar, dar m�kellef kurumlara da aynen uygulan�r.

(3) Bakanlar Kurulu, ikinci f�krada yaz�l� ge�ici vergi oran�n� 5 puana kadar indirmeye veya tekrar kanuni seviyesine kadar getirmeye yetkilidir.

(4) Kanunun 23 �nc� maddesine g�re vergilendirilen yabanc� ula�t�rma kurumlar�nda vergi oran�n� kar��l�kl� olmak �art�yla, �lkeler itibar�yla kara, deniz ve hava ula�t�rma kurumlar� i�in ayr� ayr� veya topluca s�f�ra kadar indirmeye veya bu maddede yaz�l� oran�n bir kat�n� ge�memek �zere yeni bir oran tespit etmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Madde - 33. Yurt d��nda �denen vergilerin mahsubu

(1) Yabanc� �lkelerde elde edilerek T�rkiye'de genel sonu� hesaplar�na intikal ettirilen kazan�lardan mahallinde �denen kurumlar vergisi ve benzeri vergiler, T�rkiye'de bu kazan�lar �zerinden tarh olunan kurumlar vergisinden indirilebilir.

(2) Kanunun 7 nci maddesinin uyguland�� hallerde, yurt d��ndaki i�tirakin �demi� oldu�u gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergiler, kontrol edilen yabanc� �irketin T�rkiye'de vergilendirilecek kazanc� �zerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilebilir.

(3) Tam m�kellefiyete tabi anonim �irketlerin yurt d�� i�tiraklerinden elde ettikleri kar paylar� �zerinden T�rkiye'de �denecek kurumlar vergisinden, i�tiraklerin bulundu�u �lkelerdeki kar pay� da��t�m�na kaynak olu�turan kazan�lar �zerinden �denen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergilerin kar pay� tutar�na isabet eden k�sm� mahsup edilebilir.

(4) Yurt d�� kazan�lar �zerinden T�rkiye'de tarh olunacak vergilere mahsup edilebilecek tutar, hi� bir surette yurt d��nda elde edilen kazan�lara Kanunun 32 nci maddesinde belirtilen kurumlar vergisi oran�n�n uygulanmas�yla bulunacak tutardan fazla olamaz. Bu s�n�r dahilinde, ilgili bulundu�u kazanc�n T�rkiye'de genel sonu� hesaplar�na intikal ettirildi�i hesap d�neminde tamamen veya k�smen indirilemeyen vergiler, bu d�nemi izleyen ��nc� hesap d�nemi sonuna kadar indirim konusu yap�labilir.

(5) Ge�ici vergilendirme d�nemi i�inde yurt d��ndan elde edilen gelirlerin bulunmas� halinde, bu gelirler �zerinden elde edildi�i �lkelerde kesinti veya di�er �ekillerde �denen vergiler, o d�nem i�in hesaplanan ge�ici vergi tutar�ndan da mahsup edilebilir. �ndirilecek tutar, yurt d��nda elde edilen kazan�lara Kanunun 32 nci maddesinde belirtilen ge�ici vergi oran�n�n uygulanmas�yla bulunacak tutardan fazla olamaz.

(6) Yabanc� �lkelerde vergi �dendi�i, yetkili makamlardan al�narak mahallindeki T�rk el�ilik veya konsolosluklar�, yoksa mahallinde T�rk menfaatlerini koruyan �lkenin ayn� nitelikteki temsilcileri taraf�ndan tasdik olunan belgelerle tevsik olunmad�k�a, yabanc� �lkede �denen vergiler T�rkiye'de tarh olunan vergiden indirilemez.

(7) Kurumlar vergisinden indirim konusu yap�lan vergilerin yabanc� �lkelerde �dendi�ini g�sterir belgelerin, tarhiyat s�ras�nda m�kellef taraf�ndan ibraz edilememesi halinde, yabanc� �lkede �denen veya �denecek olan vergi, Kanunun 32 nci maddesindeki kurumlar vergisi oran�n� a�mamak �art�yla o �lkede ge�erli oldu�u bilinen oran �zerinden hesaplan�r ve tarhiyat�n bu suretle hesaplanan tutara isabet eden k�sm� ertelenir. �braz edilmesi gereken belgeler, tarh tarihinden itibaren en ge� bir y�l i�inde ilgili vergi dairesine ibraz edildi�i takdirde, bu belgelerde yaz�l� kesin tutara g�re tarhiyat d�zeltilir.

(8) M�cbir sebepler olmaks�z�n belgelerin bu s�re zarf�nda ibraz edilmemesi veya bu belgelerin ibraz�ndan sonra ertelenen vergi tutar�ndan daha d��k bir mahsup hakk� oldu�unun anla��lmas� halinde, ertelenen vergiler i�in 6183 say�l� Amme Alacaklar�n�n Tahsil Usul� Hakk�nda Kanun h�k�mlerine g�re gecikme zamm� hesaplan�r.

Madde - 34. Yurt i�inde kesilen vergilerin mahsubu

(1) Beyannamede g�sterilen kazan�lardan, Kanunun 15 inci maddesinin birinci f�kras�na ve 30 uncu maddesinin birinci ve ikinci f�kralar�na g�re kayna��nda kesilmi� olan vergiler (hayat sigorta �irketlerinde matematik kar��l�klar�n yat�r�ma y�nlendirilmesinden elde edilen kazan� ve iratlar �zerinden yap�lan kesintiler dahil), beyanname �zerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilir.

(2) Kanunun 15 inci maddesinin ��nc� f�kras�na g�re vergi kesintisi yap�lan kurum kazanc�ndan kar pay� alan kurumlar, ald�klar� kar pay�n�n i�erdi�i kesintiyi mahsup edebilirler. Mahsup edilecek tutar, ele ge�en net kar pay�n�n ge�erli kesinti oran� kullan�larak br�tle�tirilmesi suretiyle hesaplan�r.

(3) Kontrol edilen yabanc� kurumlara yap�lan �demeler �zerinden Kanunun 30 uncu maddesinin yedinci f�kras� uyar�nca kesilen vergiler, bu �irketin T�rkiye'deki beyannameye dahil edilen kurum kazanc� �zerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilir. Ancak mahsup edilecek vergi, kontrol edilen yabanc� kurumun bu �demelerden kaynaklanan kazanc�na isabet eden kurumlar vergisini a�amaz.

(4) Ge�ici vergilendirme d�nemi i�inde elde edilen gelirler �zerinden kesinti yoluyla �denmi� vergilerin bulunmas� halinde bu vergiler, o d�nem i�in hesaplanan ge�ici vergi tutar�ndan da mahsup edilebilir. �lgili hesap d�nemine ili�kin tahakkuk ettirilen ge�ici verginin sadece �denen k�sm� y�ll�k kurumlar vergisi beyannamesi �zerinden hesaplanan kurumlar vergisine mahsup edilir.

(5) Bu f�krada belirtilen s�n�rlar dahilinde mahsup edilecek vergiler, beyanname �zerinden hesaplanan kurumlar vergisinden fazla oldu�u takdirde, bu durum vergi dairesince m�kellefe yaz� ile bildirilir. Aradaki fark, m�kellefin s�z konusu yaz�y� tebell�� tarihinden itibaren bir y�l i�inde ba�vurusu halinde kendisine iade olunur. Bir y�l i�inde ba�vurmayan m�kelleflerin bu farktan do�an alacaklar� d��er.

(6) Maliye Bakanl��; iadeyi mahsuben veya nakden yapt�rmaya, inceleme raporuna, yeminli mali m��avir raporuna veya teminata ba�lamaya ve iade i�in aran�lacak belgeleri belirlemeye yetkilidir. Bu yetki; kazan� t�rlerine, iade �ekillerine, geliri elde edenin veya �demeyi yapan�n hukuki stat�s�ne g�re ayr� ayr� kullan�labilir.

(7) Mahsuben iade i�lemi, aranan t�m belgelerin tamamlanmas� �art�yla, y�ll�k kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i tarih itibar�yla yap�l�r. �kmalen veya resen yap�lan tarhiyatlarda mahsup i�lemi, mahsup talebine ili�kin dilek�e ve eklerinin eksiksiz olarak vergi dairesi kay�tlar�na girdi�i tarih esas al�narak yap�l�r. Aranan belgelerin tamamlanmas� a�amas�nda yap�lan tahsilatlar y�n�nden d�zeltme yap�lmaz.

(8) Kanunun 5 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (d) bendinde belirtilen fon ve ortakl�klar, ayn� bentte yer alan kazan�lar�n elde edilmesi s�ras�nda, Kanunun 15 inci maddesi uyar�nca kendilerinden kesilen vergileri, vergi kesintisi yapanlarca ilgili vergi dairesine �denmi� olmak �art�yla, Kanunun 15 inci maddesinin ��nc� f�kras�na g�re kurum b�nyesinde yapacaklar� vergi kesintisinden mahsup edebilirler. Mahsup edilemeyen kesinti tutar� m�kellefin ba�vurusu halinde red ve iade edilir.

(9) Bu madde h�km�n�n uygulanmas�nda, yabanc� para ile �denen vergilere, bunlar�n ilgili bulundu�u kazan�lar�n genel sonu� hesaplar�na intikali esnas�ndaki kur uygulan�r.

Madde - 35. Muafiyet, istisna ve indirimlerin s�n�r�

(1) Di�er kanunlardaki muafiyet, istisna ve indirimlere ili�kin h�k�mler, kurumlar vergisi bak�m�ndan ge�ersizdir.

(2) Kurumlar vergisi ile ilgili muafiyet, istisna ve indirimlere ili�kin h�k�mler, ancak bu Kanun, Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununa h�k�m eklenmek veya bu Kanunlarda de�i�iklik yap�lmak suretiyle d�zenlenir.

(3) Uluslararas� anla�ma h�k�mleri sakl�d�r.

Madde - 36. Kald�r�lan h�k�mler

03.06.1949 tarihli ve 5422 say�l� Kurumlar Vergisi Kanunu ile ek ve de�i�iklikleri y�r�rl�kten kald�r�lm��t�r.

Ge�ici Madde - 1.

(1) Bu Kanun uyar�nca vergi kesintisine tabi tutulmu� kazan� ve iratlar �zerinden, Gelir Vergisi Kanununun 94 �nc� maddesi uyar�nca ayr�ca kesinti yap�lmaz.

(2) Gelir Vergisi Kanununun ge�ici 67 nci maddesi uyar�nca vergi kesintisine tabi tutulmu� kazan� ve iratlar �zerinden, bu Kanun uyar�nca ayr�ca kesinti yap�lmaz. An�lan maddeye g�re yap�lan vergi kesintileri 34 �nc� madde h�k�mleri �er�evesinde kurumlar vergisinden mahsup edilebilir. �u kadar ki; s�z konusu maddenin (2) ve (3) numaral� f�kralar� kapsam�nda kesinti suretiyle �denen verginin, i�lemden do�an kazanc�n tabi oldu�u vergi kesintisi oran�yla �arp�m� sonucu bulunacak tutar� a�an k�sm�, y�ll�k beyannamede hesaplanan vergiden mahsup edilmez.

(3) Dar m�kellef kurumlar�n T�rkiye'deki i� yerlerine atfedilmeyen veya daimi temsilcilerinin arac�l�� olmaks�z�n elde edilen ve Gelir Vergisi Kanununun ge�ici 67 nci maddesi kapsam�nda kesinti yap�lm�� kazan�lar� ile bu kurumlar�n tam m�kellef kurumlara ait olup �stanbul Menkul K�ymetler Borsas�nda i�lem g�ren ve bir y�ldan fazla s�reyle elde tutulan hisse senetlerinin elden ��kar�lmas�ndan sa�lanan ve ge�ici 67 nci maddenin (1) numaral� f�kras�n�n alt�nc� paragraf� kapsam�nda vergi kesintisine tabi tutulmayan kazan�lar� ve bu kurumlar�n daimi temsilcileri arac�l��yla elde ettikleri tamam� ge�ici 67 nci madde kapsam�nda vergi kesintisine tabi tutulmu� kazan�lar� i�in y�ll�k veya �zel beyanname verilmez.

(4) Bu Kanunla tan�nan yetkiler �er�evesinde Bakanlar Kurulu taraf�ndan yeni kararlar al�n�ncaya kadar, 193 say�l� Gelir Vergisi Kanunu ile 5422 say�l� Kanun kapsam�nda vergi oranlar�na ve di�er hususlara ili�kin olarak yay�nlanan Bakanlar Kurulu kararlar�nda yer alan d�zenlemeler, bu Kanunda belirlenen yasal s�n�rlar� a�mamak �zere ge�erlili�ini korur.

(5) Di�er Kanunlarla 5422 say�l� Kanuna yap�lm�� olan at�flar, ilgili oldu�u maddeler itibar�yla bu Kanuna yap�lm�� say�l�r.

(6) 2006 y�l�n�n sonuna kadar bu Kanunun 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (l) bendinde yaz�l� �artlar� sa�layamayan yap� kooperatiflerinin muafiyeti 01.01.2006 tarihi itibar�yla sona ermi� say�l�r.

(7) Organize sanayi b�lgeleri ile k��k sanayi sitelerinin alt yap�lar�n� haz�rlamak ve buralarda faaliyette bulunanlar�n; arsa, elektrik, gaz, buhar ve su gibi ortak ihtiya�lar�n� kar��lamak amac�yla, kamu kurumlar� ve kamu kurumu niteli�indeki meslek kurulu�lar� ile ger�ek ve t�zel ki�ilerce birlikte olu�turulan ve kazanc�n�n tamam�n� bu yerlerin ortak ihtiya�lar�n�n kar��lanmas�nda kullanan iktisadi i�letmeler, bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden itibaren on y�l s�reyle kurumlar vergisinden muaft�r.

(8) Bu Kanunun y�r�rl��nden �nce kurumlar vergisine ili�kin olarak ba�ka kanunlarda yer alan muafiyet, istisna ve indirimler ile Kanunun y�r�rl��nden �nceki d�nemler itibar�yla 5422 say�l� Kanun h�k�mlerinin uygulanmas�na devam olunur.

Madde - 37. Y�r�rl�k

(1) Bu Kanunun;

a) 7 nci maddesi 01.01.2006 tarihinden itibaren elde edilen kazan�lara uygulanmak �zere 01.01.2006 tarihinde,

b) 12 nci maddesi 01.01.2006 tarihinden sonraya sarkan �d�n� i�lemlerine de uygulanmak �zere 01.01.2006 tarihinde,

c) 13 �nc� maddesi 01.07.2006 tarihinde,

�) 32 nci maddesinin birinci f�kras�, 01.01.2006 tarihinden itibaren ba�layan vergilendirme d�nemlerine uygulanmak �zere 01.01.2006 tarihinde,

d) Di�er h�k�mleri 01.01.2006 tarihinde,

y�r�rl��e girer.

Madde - 38. Y�r�tme

Bu Kanun h�k�mlerini Bakanlar Kurulu y�r�t�r.

MADDE GEREK�ELER�

Madde - 1.

Kanunun 1 inci maddesinde, kazan�lar� bu Kanuna g�re vergiye tabi tutulacak m�kellefler say�lmaktad�r. Buna g�re, sermaye �irketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kurulu�lar�, dernek veya vak�flara ait iktisadi i�letmeler ve i� ortakl�klar�n�n, gelir vergisinin konusuna giren gelir unsurlar�, kurum kazanc� say�l�p kurumlar vergisine tabi tutulmaktad�r.

Madde - 2.

Kanunun 2 nci maddesinde, t�zel ki�iliklerinin bulunup bulunmad��na bak�lmaks�z�n, kurumlar vergisine tabi olan m�kelleflerin nitelikleri a��klanmaktad�r.

Sermaye �irketleri:

T�rk Ticaret Kanununun ikinci kitab�n� olu�turan 136-556 nc� maddeler Ticaret �irketlerini konu alm��t�r.

Kanunda sermaye �irketlerinin; T�rk Ticaret Kanunu h�k�mlerine g�re kurulmu� olan anonim, limited ve eshaml� komandit �irketler ile ayn� nitelikteki yabanc� kurumlar oldu�u belirtilmi�tir. Ortaklar�n koyduklar� sermaye ile s�n�rl� sorumluluklar� bulunmas� dolay�s�yla sermaye �irketleri olarak adland�r�lan anonim, limited ve eshaml� komandit �irketler en �ok rastlanan ticaret �irketleri ve kurumlar vergisi m�kellefidirler. Eshaml� komandit �irketlerin kurumlar vergisi m�kellefiyeti, komanditer orta��n hissesine y�neliktir. Vergiye tabi kurum kazanc�n�n komanditer ortaklar�n hissesine isabet eden k�sm� kurumlar vergisine, komandite ortaklara isabet eden k�sm� ise bu ortaklarca beyan edilmek suretiyle gelir vergisine tabi tutulur. Anonim ve limited �irketlerde ise kazanc�n tamam� bu �irketlerce kurumlar vergisine tabi tutulur. Sermaye �irketleri bak�m�ndan, 5422 say�l� Kurumlar Vergisi Kanunu ile 1949 y�l�ndan itibaren devam eden uygulama bu Kanunda da varl��n� korumaktad�r. T�rk Ticaret Kanununda say�lan kollektif ve komandit �irketler �ah�s �irketleri olarak nitelendirilmeleri nedeniyle kurumlar vergisi m�kellefi de�ildirler. Kollektif ve komandit �irketlerin gelir vergisi m�kellefiyetleri de yoktur.

Maddede, Sermaye Piyasas� Kurulunun d�zenleme ve denetimine tabi fonlar ile ayn� nitelikteki yabanc� fonlar�n da bu Kanunun uygulanmas�nda sermaye �irketi say�laca�� belirtilmi�tir.

Kooperatifler:

Kooperatifler, yine 1163 say�l� Kooperatifler Kanununa veya �zel kanunlar�na g�re kurulan kooperatifler ile benzer nitelikteki yabanc� kooperatifler olarak tan�mlanm��, ancak, t�rler itibar�yla tek tek say�lmam��t�r. Bu �er�evede hangi t�rde olursa olsun kooperatifler kurumlar vergisi m�kellefi olarak de�erlendirilmektedir. Kooperatifler Kanununun 1 inci maddesinde kooperatif kavram� a�a��daki gibi a��klanm��t�r:

"T�zel ki�ili�i haiz olmak �zere ortaklar�n�n belirli ekonomik menfaatlerini ve �zellikle meslek veya ge�imlerine ait ihtiya�lar�n� i�g�c� ve parasal katk�lar�yla kar��l�kl� yard�m, dayan��ma ve kefalet suretiyle sa�lay�p korumak amac�yla ger�ek ve t�zel ki�iler taraf�ndan kurulan de�i�ir ortakl� ve de�i�ir sermayeli ortakl�klara kooperatif denir."

Kurumlar vergisi m�kellefiyetine al�nan kooperatiflerin yan�nda, yabanc� kooperatifler de vergi m�kellefi olarak say�lm��t�r. Bu durumda, t�ketim, �retim, kredi, sat��, yap� ve sair yabanc� kooperatiflerin de kurumlar vergisine tabi tutulmas� gerekmektedir.

Yabanc� bir kurulu�un kooperatif niteli�inde olup olmad�� Kooperatifler Kanununun ilgili h�k�mlerine g�re de�erlendirilecektir.

Okul kooperatifleri gibi dernek veya adi �irket mahiyetinde olanlar bu Kanunun uygulanmas�nda kooperatif say�lmayacak ve kurumlar vergisi m�kellefi de olmayacaklard�r. Okul kooperatiflerinin 1163 say�l� Kanuna g�re veya derne�e ba�l� iktisadi i�letme �eklinde kurulmalar� durumunda, hukuki durumlar�n�n gerektirdi�i �ekilde kurumlar vergisi m�kellefi olarak dikkate al�naca�� tabiidir.

�ktisadi Kamu Kurulu�lar�:

Her ne kadar g�n�m�z d�nyas�nda devletin iktisadi i�letme meydana getirerek iktisadi faaliyet y�r�tmesi azalan bir e�ilim olsa da devlete, il �zel idarelerine, belediyelere ve di�er kamu idarelerine ve kurulu�lar�na ait veya ba�l� olup faaliyetleri devaml� bulunan iktisadi kamu kurulu�lar� bulunmaktad�r. Devlete, il �zel idarelerine, belediyelere ve di�er kamu idarelerine ve kurulu�lar�na ait veya ba�l� olup faaliyetleri devaml� bulunan, sermaye �irketi ve kooperatif d��ndaki ticari, s�nai ve zirai i�letmeler de vergilemede e�itlik prensibi uyar�nca iktisadi kamu kurulu�u olarak, kurumlar vergisi m�kellefi olmalar� sa�lanm�� ve rekabet e�itsizli�i �nlenmi�tir. Yabanc� devletlere, yabanc� kamu idare ve kurulu�lar�na ait veya ba�l� olup, bu maddenin birinci ve ikinci f�kralar� d��nda kalan ve devaml�l�k unsuru ta��yan ticari, s�nai ve zirai i�letmeler de ayn� �ekilde kurumlar vergisinin kapsam�na al�nm��t�r.

�ktisadi kamu kurulu�lar�, kamu hukuku t�zel ki�ilerine ba�l� iktisadi i�letmelerdir. Kamu hukuku t�zel ki�ileri; kamu idareleri ve kamu kurulu�lar� olmak �zere iki grupta toplan�r. Kamu idareleri, muayyen bir b�lgede ya�ayanlar�n tamam� ile ilgili genel hizmetleri yapan, ba�ta devlet olmak �zere il �zel idaresi, belediye ve k�ylerden ibaret t�zel ki�ilerdir. Kamu kurulu�lar� ise belirli bir veya birden �ok kamu hizmetini g�rmek �zere, genellikle �zel bir kanunla kurulan devlete, il �zel idarelerine, belediyelere ve k�ylere ba�l� kurulu�lard�r. �niversiteler, Devlet Demir Yollar�, Maden Tetkik Arama Enstit�s�, Posta Hizmetleri ��letmesi kamu kurulu�lar�na �rnek olarak g�sterilebilir.

�ktisadi kamu kurulu�lar� ise, bu idare ve kurulu�lardan birine ait olup sermaye �irketi veya kooperatif stat�s� d��nda faaliyet g�steren ticari, s�nai ve zirai her t�rl� i�letmeleri ifade eder. �ktisadi kamu kurulu�lar�n�n, vergiye tabi olmalar� Kanunun 2 nci maddesinin ��nc� f�kras�nda birtak�m ko�ullara ba�lanm��t�r. �ktisadi mahiyetteki i�letmelerin belirgin �zellikleri ��yle s�ralanabilir:

Ba�l�l�k: �ktisadi kamu kurulu�lar�, kamu idareleri veya kamu kurulu�lar�na ait veya ba�l� olmal�d�r. Ait olma, sermaye bak�m�ndan, ba�l� olma ise idari bak�mdan ba�l�l�� ifade eder.
��letme �zelli�i: �ktisadi kamu kurulu�lar�, ticari, s�nai veya zirai bir i�letme niteli�inde olmal�d�r. ��letmenin konusunun ve faaliyetinin piyasa (tedav�l) ekonomisine dahil olmas� bedel mukabilinde her t�rl� mal ve hizmet �retimi ve al�m sat�m� veya pazarlanmas� ya da kiralama ve benzeri faaliyetler olarak ifade edilebilir.
Devaml�l�k: Ticari, s�nai ve zirai faaliyetlerin devaml� olarak yap�lmas� gerekmektedir.

Devaml�l�k unsuru, bir hesap d�nemi i�inde ayn� veya ayr� faaliyet alanlar�nda ticari mahiyet arz eden i�lemlerin birden fazla yap�lmas�n� ifade etmektedir. Ayn� hesap d�neminde tek i�lem nedeniyle ticari faaliyetin devaml�l�k unsurunun olu�tu�unu kabul etmek m�mk�n olmamakla birlikte, faaliyetin organizasyon gerektirmesi veya amac�n�n ticari olmas� durumunda devaml�l�k unsurunun varl�� kabul edilmelidir. �rne�in, bir kamu idaresi veya dernek taraf�ndan telif ve yay�n hakk� elinde bulundurulmak suretiyle bir kitab�n yay�nlanmas� bir defa da yap�lm�� olsa devaml�l�k unsuru ger�ekle�mi� olur.

Ekonomik faaliyetin y�lda birden fazla tekrar etmesi halinde veya her y�l bir defa olmakla beraber m�teakip y�llarda tekrar etmesi ya da birka� y�l arayla yap�lmas�na kar��l�k periyodik olarak tekrar etmesi ve organizasyonu gerektirmesi durumunda da bu faaliyetin devaml� oldu�unun kabul� gerekmektedir.

Yap�lan i�lemlerin ticari mahiyet arz etmemesi durumunda ise devaml� bir ekonomik faaliyet s�z konusu de�ildir. �rne�in, bir derne�in �� y�l �nce sat�n ald�� nakil vas�talar�ndan, ayn� y�l i�inde bir veya bir ka��n� elden ��kartmas� durumunda, devaml� bir iktisadi faaliyetten bahsedilemeyecektir.

Faaliyetin d�nemsel veya mevsimlik olmas� (havuz ve plaj i�letmecili�i gibi) as�l olan i�in niteli�i oldu�undan, faaliyetin devaml�l��na engel te�kil etmemektedir.

B�t�n bu ko�ullar� ta��yan kurulu�lar�n sermaye �irketi veya kooperatif �eklinde kurulmamalar� da �artt�r. Aksi halde, iktisadi kamu kurulu�lar� olarak de�il, sermaye �irketi ya da kooperatif olarak vergiye tabi tutulurlar.

Bu �artlar� ta��yan iktisadi kamu kurulu�lar�;

Kazan� gayesi g�d�p g�tmediklerine,
Faaliyetin, kanunla verilmi� g�revler aras�nda bulunup bulunmamas�na,
T�zel ki�ili�e sahip olup olmamalar�na,
Ba��ms�z muhasebelerinin bulunup bulunmamas�na,
Kendilerine tahsis edilmi� sermaye veya i� yerlerinin olup olmad��na

bak�lmaks�z�n vergiye tabi tutulurlar.

Ayr�ca s�z konusu m�kellef grubunca sat�lan mal veya hizmetin bedelinin sadece maliyeti kar��layacak kadar olmas�, kar edilmemesi veya kar�n kurulu� ama�lar�na tahsis edilmesi bunlar�n iktisadi i�letme olma vasf�n� de�i�tirmeyecektir. Kazan� sa�lama amac� olmasa dahi i�letmenin konusunun ve faaliyetinin; her t�rl� mal ve hizmet sat��, kiralamas� ya da bunlara benzer �ekillerde olmas� ve devaml� olmas� durumlar�nda da kamu idare ve kurulu�lar�na ait iktisadi i�letme olu�tu�u kabul edilecektir.

�ktisadi kamu kurulu�lar�, Kurumlar Vergisi Kanununda kullan�lm�� bir ifadedir. Bu ifade, kamu idare ve kurulu�lar�na ba�l� t�m iktisadi i�letmeleri kapsar. Bu nedenle iktisadi kamu kurulu�lar�, hem kamu iktisadi te�ebb�slerini ve hem de iktisadi devlet te�ekk�llerini kapsam� i�ine al�r. �ktisadi kamu kurulu�lar� son y�llarda ilgili yasalarla yeniden d�zenlenmi� ve s�n�fland�r�lm��t�r. Bunlar; i�letme, i�tirak, ba�l� ortakl�k, m�essese, kamu iktisadi kurulu�u, iktisadi devlet te�ekk�l� ve kamu iktisadi te�ebb�s�d�r.

�ktisadi kamu kurulu�lar�n�n vergilendirilmesi, bir bak�ma "kendi kendini vergilendirme" gibi d��n�lebilecekse de kamu idarelerine vergi ayr�cal�� tan�nmas� piyasadaki serbest rekabet ko�ullar�n� olumsuz y�nde etkileyecek ve �zel sekt�r�n geli�me imkan� ile mal ve hizmet kalitesinin artmas�n� engelleyecektir. �zelle�tirme uygulamalar�n�n yo�unla�t�� g�n�m�zde piyasa ekonomisinin i�leyi�inin en etkin �ekilde sa�lanmas� ve rekabetin korunmas� a��s�ndan iktisadi kamu kurulu�lar�n�n vergilendirilmesinin gere�i a��kt�r.

Vergi m�kellefiyeti ve vergi denetimi dolay�s�yla, di�er vergi m�kellefleri gibi defter ve belge d�zenine uymak, hesap tutmak, bilan�o ��kartmak, maliyet ve fayda analizleri ile daha verimli �al��mak, �effafl�k ve hesap verilebilirlik nedeniyle k�smen yolsuzluklar�n �n�ne ge�mek m�mk�n olabilecektir.

Maddede ayr�ca, yabanc� kamu idare ve kurulu�lar�n�n vergilendirilmesinde de yerli iktisadi kamu kurulu�lar�n�n vergilendirilme ilkelerinin ge�erli oldu�u belirtilmektedir.

Dernek ve Vak�flar�n �ktisadi ��letmeleri:

Derneklere ve vak�flara ait veya ba�l� olup, faaliyetleri devaml� bulunan ticari, s�nai ve zirai i�letmeler ile benzer nitelikteki yabanc� i�letmeler kurumlar vergisi m�kellefidirler. Ticari, s�nai ve zirai i�letmenin belirlenmesinde Kanunun 2 nci maddesinin be�inci f�kras�nda belirlenen ko�ullar dikkate al�nacak olup iktisadi mahiyetteki i�letmelerin belirgin �zellikleri, gerek�enin iktisadi kamu kurulu�lar�na ili�kin b�l�mde de a��kland�� zere, ba�l�l�k, i�letme �zelli�i, devaml�l�kt�r. Di�er bir anlat�mla iktisadi i�letmenin unsurlar�, ticari faaliyetin de temel �zelliklerinden olan, bir organizasyona ba�l� olarak piyasa ekonomisi i�erisinde bedel kar��l�� mal al�m-sat�m�, imalat� ya da hizmet ifalar� gibi faaliyetlerdir. Kanun bu gibi halleri tek tek saymak yerine, dernek ya da vak�f taraf�ndan piyasa ekonomisi i�erisinde icra edilen ve sermaye �irketi ya da kooperatif kazanc� d��nda kalan t�m iktisadi faaliyetleri kapsama alm��t�r.

Derneklere ve vak�flara ait veya ba�l� olarak faaliyet g�steren iktisadi i�letmelerce elde edilen kazan�lar �zerinden tarh edilecek kurumlar vergisinin muhatab� an�lan iktisadi i�letmelerdir. Ancak, bu i�letmelerin ayr� bir t�zel ki�iliklerinin olmamas� halinde tarhiyat�n muhatab� iktisadi i�letmenin ait veya ba�l� oldu�u dernek ve vak�flar�n olaca�� tabiidir.

Dernekler, 5253 say�l� Dernekler Kanununa g�re kurulmaktad�r. Baz� dernekler ise �zel kanunla kurulabilmektedir. Ne �ekilde kurulursa kurulsun derneklere ait veya ba�l� yukar�da nitelikleri a��klanan iktisadi i�letmeler, Kurumlar Vergisi Kanununda kurumlar vergisinden muaf tutulmad�� s�rece kurumlar vergisinin m�kellefidir.

Bu �artlar� ta��yan dernek veya vak�flar�n;

Kazan� gayesi g�d�p g�tmediklerine,
Faaliyetin, kanunla verilmi� g�revler aras�nda bulunup bulunmamas�na,
T�zel ki�ili�e sahip olup olmamalar�na,
Ba��ms�z muhasebelerinin bulunup bulunmamas�na,
Kendilerine tahsis edilmi� sermaye veya i� yerlerinin olup olmad��na

bak�lmaks�z�n vergiye tabi tutulurlar.

Ayr�ca s�z konusu m�kellef grubunca sat�lan mal veya hizmetin bedelinin sadece maliyeti kar��layacak kadar olmas�, kar edilmemesi veya kar�n kurulu� ama�lar�na tahsis edilmesi bunlar�n iktisadi i�letme olma vasf�n� de�i�tirmeyecektir. Kazan� sa�lama amac� olmasa dahi i�letmenin konusunun ve faaliyetinin; her t�rl� mal ve hizmet sat��, kiralamas� ya da bunlara benzer �ekillerde olmas� ve devaml� olmas� durumlar�nda da dernek ya da vak�flara ait iktisadi i�letme olu�tu�u kabul edilecektir.

�te yandan, bu Kanunun uygulanmas�nda sendikalar�n dernek, cemaatlerin ise vak�f say�laca�� belirtilerek, dernek ya da vak�f niteli�indeki bu kurum ve kurulu�lar�n faaliyetlerinin vergi d�� olmas�na kar��l�k bunlara ba�l� iktisadi i�letmelerin vergilendirilmesi konusuna a��kl�k kazand�r�lmaktad�r. Ayn� �ekilde vergi uygulamalar� bak�m�ndan dernek olarak kabul edilen odalar, borsalar, meslek �rg�tleri ve bunlar�n �st kurulu�lar� ile siyasi partiler, kurumlar vergisi m�kellefiyeti kapsam�nda olmay�p s�z konusu kurulu�lar�n iktisadi i�letmelerinin bulunmas� durumunda her hal ve takdirde kurumlar vergisine tabi olacaklard�r.

Ayr�ca, kamuya yararl� say�lan dernekler ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tan�nan vak�flar�n, kurumlar vergisi a��s�ndan vak�f veya derneklerin m�kellefiyet kapsam�nda olmamas� nedeniyle ge�erli de�ildir. Dolay�s�yla, bizzat kendileri m�kellef olmayan dernek veya vak�flar�n iktisadi i�letmelerinin olu�mas� durumunda, s�z konusu iktisadi i�letmeler kurumlar vergisinin m�kellefi olacaklard�r. �rne�in, �zel kanunlarla her t�rl� vergi ve har�tan muaf tutulan bir derne�in, maden suyu i�letmesi, bir iktisadi i�letme olu�turaca��ndan, bu faaliyet gelirlerinin derne�in amac�na tahsis edilecek olmas� halinde dahi kurumlar vergisinin konusuna dahil edilip vergilendirilmesi gerekmektedir.

�� Ortakl�klar�:

T�rkiye'nin d�� d�nya ile olan ekonomik ili�kilerinin artmas� sonucu i� ortakl�� eklindeki kurulu�lar�n say�s� giderek artmaktad�r. Bu kurulu�lar kazan� payla��m� amac�yla kurulan ortakl�klar olup, belli bir i�in birlikte yap�lmas�n� y�klenmektedirler. Bu noktada bir i�in b�l�mlerini ayr� ayr� taahh�t eden (y�klenen) konsorsiyumlardan farkl�la�maktad�rlar. �ah�s ortakl�klar� veya ger�ek ki�ilerin Kanunun 2 nci maddesinde say�lanlarla veya Kanunun 2 nci maddesinde say�lanlar�n kendi aralar�nda olu�turduklar� adi ortakl�klar�n, istenilmesi halinde i� ortakl�klar� olarak da Kurumlar Vergisi m�kellefiyeti tesis ettirilmesi imkan� getirilmi�tir. Bu durumda s�z konusu ortakl�k t�zel ki�ili�inin bulunup bulunmad��na bak�lmaks�z�n Kurumlar Vergisi m�kellefi say�lacakt�r.

Madde 3.

Kanunun 2 nci maddesinde say�lan kurumlar, kanuni ve i� merkezlerinin T�rkiye'de bulunup bulunmad�� hususuna g�re tam m�kellefiyet veya dar m�kellefiyet esas�nda vergilendirilecektir. Kanuni merkezden kas�t, vergiye tabi kurumlar�n kurulu� kanunlar�nda, t�z�klerinde, ana stat�lerinde veya s�zle�melerinde g�sterilen merkezdir. �� merkezi olarak ise i� bak�m�ndan i�lemlerin bilfiil topland�� ve y�netildi�i merkez dikkate al�nacakt�r. Kurumlardan; kanuni veya i� merkezleri T�rkiye'de bulunanlar, tam m�kellefiyet esas�nda gerek T�rkiye i�inde gerekse T�rkiye d��nda elde ettikleri kazan�lar�n tamam� �zerinden, kanuni ve i� merkezlerinin her ikisi de T�rkiye'de bulunmayanlar, dar m�kellefiyet esas�nda sadece T�rkiye'de elde ettikleri kazan�lar� �zerinden vergilendirileceklerdir.

Dar m�kellefler i�in, kurum kazanc� gelir vergisi konusuna giren a�a��daki kazan� ve iratlardan olu�tu�u belirlenmek suretiyle, kurumlar vergisinin konusu tan�mlanm��t�r:

T�rkiye'de Vergi Usul Kanununda tan�mlanan i� yeri veya Gelir Vergisi Kanununda tan�mlanan daimi temsilci bulunduran yabanc� kurumlar taraf�ndan bu yerlerde veya bu temsilciler vas�tas�yla yap�lan i�lerde elde edilen ticari kazan�lar, dar m�kelleflerin kazan� unsurlar�ndan birini olu�turmaktad�r. Ancak, bu �artlar� ta��salar dahi kurumlar�n ihra� edilmek �zere T�rkiye'de sat�n ald�klar� mallar� T�rkiye'de satmaks�z�n yabanc� memleketlere g�ndermelerinden do�an kazan�lar�n, T�rkiye'de elde edilmi� say�lmayaca�� belirtilmi�; yine T�rkiye'de satmaktan maksad�n, al�c� veya sat�c�n�n veya her ikisinin T�rkiye'de olmas� veya sat�� akdinin T�rkiye'de yap�lmas� oldu�u �ng�r�lm��t�r.
Yap�lan d�zenleme ile, bir yabanc� kurumun T�rkiye'de yaln�zca mal teminine y�nelik bir b�l�m olu�turmas�, bu mallar�n hi� bir surette T�rkiye'de sat�lmamas� halinde, teknik olarak kazan� ve vergi do�mayaca��n�n kabul� gerekir. Ancak, s�z konusu kurumlar�n T�rkiye'de bir organizasyonu gerektiren imalat faaliyetleri bu kapsamda de�erlendirilmeyecektir. Al�c� veya sat�c�n�n veya her ikisinin T�rkiye'de olmas� veya sat�� akdinin T�rkiye'de yap�lmas� hallerinde, istisna i�in gerekli �artlar ihlal edilmi� say�lacakt�r.
T�rkiye'de bulunan zirai i�letmeden elde edilen kazan�lar. Dar m�kellef yabanc� kurumlar�n T�rkiye'de zirai kazan� elde edebilmeleri i�in, her �eyden �nce T�rkiye'de bir zirai i�letmenin varl�� ve zirai faaliyetin bu i�letmede y�r�t�lmesi gerekmektedir. Vergi Usul Kanununun 156 nc� maddesindeki i� yeri tan�m� zirai i� yerini de kapsad�� ve i� yeri olunca da kazan� ticari nitelik kazanaca�� i�in, bir yabanc� kurumun T�rkiye'de zirai kazan� elde etmesi hemen hemen imkans�zd�r. Ancak bu h�k�m ile ortakl�k halindeki zirai i�letmede, dar m�kellef kurumlara ait hisselerden kaynaklanan kazan�lar�n da kavranmas� yoluna gidilmi�tir.
T�rkiye'de elde edilen serbest meslek kazan�lar�. Serbest meslek faaliyeti esas itibar�yla ger�ek ki�ilerce icra edilen ve Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesinde tan�mlanan faaliyet t�r�d�r. Dar m�kellef kurumlar�n bu t�r kazan� elde etmeleri personelleri arac�l�� ile olur. Serbest meslek kazan�lar�n�n T�rkiye'de elde edilmi� say�lmas� i�in serbest meslek faaliyetinin T�rkiye'de icra edilmesi veya T�rkiye'de de�erlendirilmesi gerekmektedir. T�rkiye'de de�erlendirme, �demenin T�rkiye'de yap�lmas� veya �deme yabanc� memlekette yap�lm��sa T�rkiye'de �deyenin veya nam ve hesab�na �deme yap�lan�n hesaplar�na intikal ettirilmesi veya kar�ndan ayr�lmas�d�r.
Ta��nmazlar�n, haklar�n ve ta��n�r mallar�n T�rkiye'de kiralanmas�ndan elde edilen iratlar. Ta��nmazlar�n, haklar�n ve ta��n�r mallar�n T�rkiye'de kiralanmas�ndan elde edilen iratlar dar m�kellef yabanc� kurumlar�n gayrimenkul sermaye irad� niteli�indeki kazan�lar�d�r. Bu t�r kazan�lar�n elde edilmi� say�lmas� i�in ta��nmaz ve ta��n�r mallar�n T�rkiye'de bulunmas� ve bu mallar�n ve haklar�n T�rkiye'de kullan�lmas� veya T�rkiye'de de�erlendirilmesi gerekir.
T�rkiye'de elde edilen menkul sermaye iratlar�. Dar m�kellef yabanc� kurumlar�n T�rkiye'de menkul sermaye irad� elde etmelerinin tek ko�ulu sermayenin T�rkiye'ye yat�r�lm�� olmas�d�r. Sermayenin T�rkiye'ye yat�r�lm�� olmas� demek, T�rkiye'de sermaye olarak konulmas�, bor� olarak verilmesi ve benzeri �ekillerde T�rkiye'de nemaland�r�lmas�d�r. B�ylece yat�r�lm�� bulunan sermaye kar��l��nda elde edilen kar pay�, faiz, kira ve benzeri iratlar, dar m�kellef kurumun T�rkiye'de elde etti�i menkul sermaye irad�d�r. Bent h�km�, Gelir Vergisi Kanununun ayn� mahiyetteki h�km�ne paralel olarak konulmu�, T�rkiye'de elde edilen menkul sermaye iratlar�n�n tamam� dar m�kellefiyet mevzuuna al�nm��t�r. Menkul sermaye iratlar�n�n kayna��n� te�kil eden de�erlerin dar m�kellef kurumlar�n T�rkiye'deki �ubelerinin bilan�olar�na dahil olmas� halinde, maddenin ��nc� f�kras�n�n (a) bendi gere�ince ticari kazan� olarak vergi konusuna esasen girmektedir. Bu itibarla, an�lan bent h�km�ne girmeyen T�rkiye'de i� yeri ve daimi temsilci bulunmayan dar m�kellef bir kurumun menkul sermaye irad� elde etmesi halinde, bu kazan�lar�n vergilendirilmesi ile ilgili �devler yabanc� kuruma irad� sa�layanlar veya sa�lanmas�na arac�l�k edenler taraf�ndan yerine getirilecektir. Kanuni ve i� merkezlerinin her ikisi de T�rkiye d��nda olan kurumlar�n Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinde tan�mlanan ve say�lan her nevi menkul sermaye iratlar�n�n vergilendirilmesi sa�lanm��t�r.
T�rkiye'de elde edilen di�er kazan� ve iratlar. Di�er kazan� ve iratlar�n T�rkiye'de elde edilmi� say�lmas� i�in kazan� ve irad� do�uran k�ymetin T�rkiye'de bulunmas�, i� veya i�lemlerin T�rkiye'de yap�lmas� veya T�rkiye'de de�erlendirilmesi gerekir.

Madde 4.

Bu maddede muafiyetler d�zenlenmi�tir.

(a), (b) ve (c) bentleri ile kamu idare ve kurulu�lar� taraf�ndan tar�m ve hayvanc�l��, bilimi, fenni ve g�zel sanatlar� ��retmek, yaymak, �slah ve te�vik etmek amac�yla i�letilen m�esseseler, yine kamu idare ve kurulu�lar� taraf�ndan genel insan ve hayvan sa�l��n� korumak ve tedavi etmek amac�yla ve sosyal ama�larla i�letilen m�esseseler vergiden muaf tutulmu�tur. S�z konusu kurulu�lar kanun metninde say�lmakla beraber, gibi ve benzeri m�esseseler �eklinde d�zenleme yap�lmak suretiyle, sosyal devlet ilkesi gere�i bentlerde say�lanlara benzer kurulu�lar da kurumlar vergisinden muaf tutulmu�lard�r.

(�) bendine g�re, kamu idare ve kurulu�lar� taraf�ndan yetkili idari makamlar�n izni ile a��lan yerel, ulusal veya uluslararas� nitelikteki sergiler, fuarlar ve panay�rlar vergiden muaft�r. Bu muafiyet, fuar alan�nda ticari faaliyet g�steren m�kellefleri kapsamamaktad�r.

(d) bendine g�re, 5018 say�l� Kanunun 12 nci maddesinde say�lan merkezi y�netim kapsam�ndaki idarelere ait olan kre�, konukevi ve askeri k��lalardaki kantinler; sadece kamu g�revlilerine hizmet vermek, kar amac� g�tmemek ve ��nc� ki�ilere kiralanmamak ko�ullar� ile kurumlar vergisinden muaft�rlar.

Bu muafiyetle s�z� edilen askeri k��lalarda a��lan ve burada kalanlar�n bu s�re i�inde ihtiya� duydu�u k�s�tl� t�rden mallar�n sat��n�n yap�ld�� kantinler kapsama al�nm��t�r. Bu kantinler, ev ihtiya�lar�n�n kar��lanmad�� ekonomik hacmi dar, d��ar�ya sat�� yap�lmayan dolay�s�yla rekabet e�itsizli�i yaratmayacak �ekilde faaliyet g�steren yerlerdir. Bu amac� a�an kantinlerin vergi kapsam�na al�naca�� tabiidir.

(e) bendi ile kanunla kurulan emekli yard�m sand�klar� ile sosyal sigorta kurumlar� muafiyet kapsam�na al�nmaktad�r. Muafiyet, �zel bir kanunla kurulmu� olan ve �yelerinden toplad�� primleri �yelerine emekli ayl�� ve di�er sosyal yard�mlar� sa�lamak amac�yla kullanan emekli sand�� veya sigorta kurulu�lar�na uygulanacakt�r.

(f) bendi ile kamu kurulu�lar�n�n yapt�klar� i� ve hizmetler kar��l��nda ald�klar� resim ve har�lar�n ticari has�lat olarak kabul edilmesi ve bu nedenle bu t�r kamu idarelerinin vergi kapsam�nda de�erlendirilmesini �nlemek amac�yla muafiyet h�km� getirilmi�tir.

(g) bendi ile �zelle�tirme �daresi Ba�kanl��, �zelle�tirme Fonu, Toplu Konut �daresi Ba�kanl�� ve Milli Piyango �daresi muaf kurulu�lar aras�nda say�lm��t�r.

(h) bendine g�re, Darphane, Damga Matbaas�, askeri fabrika ve at�lyelere tan�nan vergi muafiyeti, bunlar�n sadece kurulu� amac�na uygun i�ler ile s�n�rl� olacakt�r.

(i) bendine g�re, il �zel idareleri, belediyeler ve k�yler ile bunlar�n olu�turduklar� birlikler veya bunlara ba�l� kurulu�lar taraf�ndan i�letilen,

Kanal, boru, nakil hatt� ve benzeri yollarla da��t�m yapan su i�letmeleri vergi muafiyeti kapsam�na al�nm��t�r. Muafiyet kapsam�na giren su i�letmesinden �ebeke suyunun anla��lmas� gerekir. �e�itli kaplara konularak yap�lan su sat��lar� bu kapsamda de�erlendirilmeyecektir.
Belediye s�n�rlar� i�inde yolcu ta��ma faaliyetinde bulunan i�letmeler i�in kurumlar vergisi muafiyeti �ng�r�lm��t�r. Ta��ma faaliyetinin belediye s�n�rlar�n� a�acak �ekilde yap�lmas� halinde muafiyet uygulanmayacakt�r.
Mezbahalar sadece kesim, ta��ma ve muhafaza i�leri ile s�n�rl� olmak �zere muafiyetin kapsam�na al�nm��t�r. Mezbahalar genelde belediyeler taraf�ndan kurulmaktad�r. Ancak, il �zel idareleri ve k�yler ile bunlar�n te�kil ettikleri birliklerce kurulan mezbahalar da vergiden muaf olacakt�r. An�lan kamu kurumlar� d��ndaki kurulu�larca a��lan mezbahalar vergiye tabi olacakt�r.

(j) bendine g�re, k�yler veya k�y birlikleri taraf�ndan k�yl�n�n genel ve ortak ihtiya�lar�n� kar��lamak amac�yla i�letilen hamam, �ama��rhane, de�irmen, so�uk hava deposu i�letmeleri ile tar�m i�letmeleri vergiden muaf olacaklard�r. Ayr�ca, k�y ve k�y birliklerine ait olup ba�l� olduklar� il s�n�r� i�inde faaliyette bulunan yolcu ta��ma i�letmeleri de vergiden muaf olacakt�r. Yolcu ta��ma faaliyetinin il s�n�r�n� a�mas� durumunda muafiyet s�z konusu de�ildir.

(k) bendine g�re, Gen�lik ve Spor Genel M�d�rl�� ile �zerk spor federasyonlar�na tescil edilmi� spor kl�plerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi i�letmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim �irketler muafiyet kapsam�ndad�r.

(l) bendi, kooperatiflerle ilgili muafiyet h�km�n� i�ermektedir. Kooperatiflerde �yelerin meslek ve ge�imlerine ait ihtiya�lar�n, kar��l�kl� dayan��ma ve yard�mla�ma ile sa�lanmas� esast�r. Bu ilkeden hareketle, g�n�m�zde kooperatif g�r�nt�s� alt�nda y�r�t�len ticari faaliyetlerin vergilendirme kapsam� d��na ��kmas�n� �nlemek i�in kooperatiflere sa�lanan muafiyet s�n�rland�r�lm��t�r. T�ketim ve nakliye kooperatifleri vergilendirme kapsam�na al�n�rken, g�n�m�zde yap� kooperatifi ad� alt�nda faaliyet g�steren ancak, ger�ekte "Yap-Sat �n�aat" faaliyetinde bulunarak haks�z rekabete ve vergi kayb�na yol a�an ve kooperatif�ilikten beklenen sosyal ama�larla �rt��meyecek �ekilde faaliyet g�steren olu�umlar�n da vergilendirilmesi ama�lanm��t�r. Ki�ilerin kar��l�kl� dayan��ma ve yard�mla�ma amac�yla bir araya gelerek konut ihtiya�lar�n� kar��lamak �zere kurmu� olduklar� yap� kooperatifleri ise muafiyetten yararlanmaya devam edeceklerdir.

Yap�lan d�zenleme ile t�ketim ve nakliye kooperatifleri d��nda kalan di�er kooperatiflerin muafiyetten yararlanabilmeleri i�in, ana s�zle�melerinde;

Sermaye �zerinden kazan� da��t�lmamas�,
�dare meclisi ba�kan veya �yelerine kazan� �zerinden hisse verilmemesi,
�htiyat ak�elerinin ortaklara da��t�lmamas�,
M�nhas�ran ortaklarla i� g�r�lmesine dair h�k�mlerin bulunmas� ve mutlak surette bu kay�t ve �artlara uyulmas� gerekmektedir.
Ayr�ca, yap� kooperatiflerinde muafiyetten yararlanabilmek i�in yukar�da belirtilen �artlara ilaveten;
Kurulu�lar�ndan, s�z konusu yap� in�aatlar�n�n sona erdi�i tarihe kadar y�netim ve denetim kurullar�nda in�aat i�ini �stlenen ger�ek ki�ilerle t�zel ki�i temsilcilerinin ve bunlar�n ili�kili oldu�u ki�iler veya i��i i�veren ili�kisi bulunan ki�ilere yer vermemesi,
Yap� ruhsat� ile arsa tapusunun kooperatif t�zel ki�ili�i ad�na olmas�

gerekmektedir.

(m) bendine g�re muafiyetten yararlanacak kurumun, sadece 3624 say�l� K��k ve Orta �l�ekli Sanayi Geli�tirme ve Destekleme �daresi Ba�kanl�� Kurulmas� Hakk�nda Kanun'da tan�mlanan k��k ve orta �l�ekli i�letmelere kredi teminat� sa�lama alan�nda kar��la��lan g��l�klerin giderilmesi amac�yla kurulmu� olmas� gerekmektedir.

Ayr�ca muafiyetten yararlanacak kurumun, kurulu� s�zle�melerinde sadece k��k ve orta �l�ekli i�letmelere kredi teminat� sa�lamak �zere kuruldu�u ve faaliyetlerini bu �er�evede s�rd�recekleri, ortaklara kar pay� da��tmayacaklar� a��k�a yaz�l� olacakt�r.

(n) bendine g�re sadece bilimsel ara�t�rma ve geli�tirme faaliyetinde bulunan kurum ve kurulu�lar, Bakanlar Kurulunun onay� ile kurumlar vergisinden muaf olabileceklerdir.

Ayr�ca maddenin ikinci f�kras� ile bu maddede say�lan muafiyetlerin uygulanmas�na ili�kin Maliye Bakanl��na yetki verilmektedir.

Madde 5.

Kurumlar vergisinden istisna edilen kurum kazan�lar�, 5 inci maddenin birinci f�kras�nda say�lm��t�r.

Maddenin (a) bendinde, ayn� kazanc�n iki ayr� kurumda vergilendirilmesini �nlemek, m�kerrer vergilemeye yol a�mamak amac�yla i�tirak kazan�lar� istisnas� d�zenlenmi�tir. Bu maddedeki d�zenleme, yaln�zca tam m�kellefiyete tabi kurumun sermayesine kat�l�mlar nedeniyle elde edilen kazan�lar� kapsamaktad�r. Di�er bir anlat�mla, i�tirak edilen kurumun tam m�kellef kurum olmas� gerekmektedir. Kurumlar�n, kurucu senetleri ile di�er intifa senetlerinden elde ettikleri kar paylar� i�tirak kazanc� olarak de�erlendirilecek; fonlar�n kat�lma belgeleri ve yat�r�m ortakl�klar�n�n hisse senetlerinden elde ettikleri kar paylar� ise i�tirak kazanc� olarak de�erlendirilmeyerek, kurumlar vergisine tabi tutulacakt�r.

Maddenin (b) bendinde, kurumlar�n yurt d��ndan elde ettikleri i�tirak kazan�lar�, belli ko�ullar alt�nda kurumlar vergisinden istisna edilmi�tir.

Bu bentte belirtilen istisnadan yararlanabilmek i�in, i�tirak edilen kurumun kanuni ve i� merkezinin her ikisinin de T�rkiye'de olmamas�; T�rkiye'de tam m�kellef olarak vergilendirilmemesi gerekmektedir.

�stisnadan yararlanabilmenin bir di�er ko�ulu, i�tirak edilen yurt d��ndaki kurumun anonim veya limited �irket niteli�inde olmas�d�r. Kurumlar Vergisi Kanunu �er�evesinde kurum olarak nitelendirilmekle beraber anonim veya limited �irket niteli�inde olmayan kurumlardan elde edilecek i�tirak kazan�lar�n�n bu istisnadan yararlanmas� m�mk�n olmayacakt�r.

Bendin (1) ve (2) numaral� alt bentlerinde belirtilen ko�ullar, i�tirakin oran� ve elde bulundurma s�resi ile ilgilidir. Buna g�re, yurt d��ndaki kurumdaki i�tirakin en az % 10 oran�nda olmas� ve bu i�tirakin i�tirak kazanc�n�n elde edildi�i tarihi itibar�yla en az bir y�l s�reyle ve kesintisiz olarak elde tutulmas� gerekmektedir. Dolay�s�yla % 10 oran�ndaki i�tirak ko�ulunun b�t�n bir y�l boyunca devam ettirilmi� olmas� bir zorunluluktur. R��han hakk� kullan�lmak suretiyle veya yurtd�� i�tirakin i� kaynaklar�ndan yap�lan sermaye art�r�mlar� nedeniyle iktisap edilen i�tirak paylar� i�in bir y�ll�k s�re, sahip olunan eski hisse senedinin iktisap tarihi esas al�narak belirlenecektir.

(3) numaral� alt bent ile getirilen di�er ko�ul, s�z konusu i�tirak kazan�lar�n�n, do�du�u �lke kanunlar� uyar�nca en az % 15 oran�nda gelir ve kurumlar vergisi benzeri bir vergi y�k� ta��mas� gerekti�idir. Oran k�stas�, iade, mahsup gibi indirimler uyguland��nda, kar��la�t�r�labilir olma �zelli�ini zaman zaman yitirebilmekte, ilk belirtilen oran ile indirim i�lemleri sonras� kalan oran �ok farkl� olabilmektedir. Bu nedenle, k�yaslama i�in vergi y�k� k�stas� esas al�nm��t�r. Vergi y�k� k�stas�, her t�r indirim sonras� kalan nihai olarak �denen vergi tutar�n� esas ald�� i�in kar��la�t�r�labilir niteliktedir.

�te yandan, i�tirak edilen �irketin esas faaliyet konusunun, finansal kiralama dahil finansman temini ve sigorta hizmetlerinin sunulmas� ya da menkul k�ymet yat�r�m� olmas� durumunda, yukar�da belirtilen % 15 vergi y�k� yerine i�tirak edilen kurumun faaliyette bulundu�u �lke vergi kanunlar� uyar�nca en az T�rkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oran�nda gelir ve kurumlar vergisi benzeri bir vergi y�k� ta��mas� �art� aranacakt�r. Kar da��t�m�na kaynak olan kazan�lar �zerinden �denen vergiler, bu vergi y�k�n�n hesab�nda dikkate al�nacakt�r.

Bendin (4) numaral� alt bendi uyar�nca, s�z konusu i�tirak kazan�lar�n�n, elde edildi�i vergilendirme d�nemine ili�kin y�ll�k kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar T�rkiye'ye transfer edilmesi gerekmektedir.

Maddede an�lan ko�ullar�n aranmad�� husus, yurt d��ndaki in�aat, onarma, montaj i�leri ve teknik hizmetlerin yap�labilmesi i�in ilgili �lke mevzuat�na g�re ayr� bir �irket kurulmas�n�n zorunlu oldu�u durumlarda, �zel ama� i�in kuruldu�unun ana s�zle�melerinde belirtilmesi ve fiilen bu ama� d��nda faaliyetinin bulunmamas� ko�uluyla, s�z konusu �irketlere i�tirak edilmesinden elde edilen kazan�lard�r. Burada, zorunluluklardan dolay� �ube ya da yurt d��nda bulunan i� yeri �er�evesinde yap�lamayan faaliyetler i�in s�z konusu ko�ullar kald�r�lm��t�r.

Maddede ayr�ca vergi y�k�n�n nas�l belirlenece�i a��kl��a kavu�turulmu�tur. Buna g�re, kanuni veya i� merkezinin bulundu�u �lkede ilgili d�nemde tahakkuk eden toplam gelir ve kurumlar vergisi benzeri verginin, bu d�nemde elde edilen toplam da��t�labilir kurum kazanc� ile tahakkuk eden kurumlar vergisi toplam�na oranlanmas� suretiyle tespit edilecektir. Vergi y�k� hesaplan�rken kurumlar vergisi d��t�kten sonra kalan toplam da��t�labilir kurum kazanc�n�n tespit edilmesi gerekmektedir. ��letmede bulunan ancak kar��l�k olarak veya yedek ak�e olarak ayr�lan kazan� tutarlar� da da��t�labilir kar�n bir unsuru olarak kabul edilecektir. Buna kar��l�k, bulundu�u �lke mevzuat� uyar�nca vergiye tabi kazanc�n tespitinde gider olarak kabul edilmeyen ancak fiilen yap�lm�� olan ger�ek mahiyetteki giderler nedeniyle da��t�labilir kazan�ta azalmaya yol a�an unsurlar, da��t�labilir kurum kazanc�n�n tespitinde dikkate al�nabilecektir.

�rne�in, kurum ticari kazanc�n�n 90, vergiye tabi kazanc�n tespitinde gider olarak kabul edilmeyen ger�ek gider tutar�n�n 10, dolay�s�yla vergiye tabi kazanc�n 100 oldu�unu ve bu kazanc�n yar�s�n�n vergiden istisna edildi�ini varsayal�m. Ayn� zamanda bu �lkede vergi oran�n�n % 20 olmas� durumunda, hesaplanacak kurumlar vergisi benzeri vergi [(90+10)/2x%20=] 10 olacak; bu verginin da��t�labilir kazan� olan 80 ile hesaplanan kurumlar vergisi olan 10'un toplam� olan 90'a oranlanmas� sonucu bulunacak vergi y�k� % 12,5 olacakt�r. Dolay�s�yla bu kazan� �zerinden elde edilecek i�tirak kazanc�n�n istisnadan yararlanmas� m�mk�n olmayacakt�r.

Buna kar��l�k, di�er �lkede herhangi bir istisnadan yararlan�lmad�� varsay�l�r ise bu durumda kurumlar vergisi 20 olacak, kurumlar vergisi d��t�kten sonra kalan ve da��t�labilir kazan� olan 70 ile hesaplanan kurumlar vergisi olan 20'nin toplam� olan 90'a oranlanmas� sonucu ortaya ��kacak olan vergi y�k� % 22,2 olaca��ndan bu kazan� �zerinden elde edilecek i�tirak kazan�lar�n�n istisnadan yararlanmas� m�mk�n olacakt�r.

(c) bendinde, kazanc�n elde edildi�i tarih itibar�yla devaml� olarak en az bir y�l s�reyle nakit varl�klar d��nda kalan aktif toplam�n�n % 75 veya daha fazlas�, kanuni veya i� merkezi T�rkiye'de bulunmayan anonim veya limited �irket niteli�indeki �irketlerin her birinin sermayesine en az % 10 oran�nda i�tirakten olu�an tam m�kellefiyete tabi anonim �irketlerin, en az iki tam y�l s�reyle aktiflerinde yer alan yurt d�� i�tirak hisselerinin elden ��kar�lmas�ndan do�an kurum kazan�lar�na istisna tan�nm��t�r. Tam m�kellefiyete tabi anonim �irketlerin bu bent uyar�nca yararlanaca�� i�tirak hisselerinin sat�� kazanc� istisnas� i�in, s�z konusu i�tirak hisselerinin iki tam y�l (730 g�n) i�letme aktifinde kay�tl� olmas� gerekir. Ayr�ca, tam m�kellef anonim �irketler (b) bendindeki ko�ullar� sa�lamalar� halinde yurt d�� i�tirak kazan�lar� istisnas�ndan da yararlanabilmeleri s�z konusudur. Bu bentte yer alan anonim �irket, kazanc�n elde edildi�i tarih itibar�yla devaml� olarak en az bir y�l s�reyle nakit ve benzeri varl�klar d��nda kalan aktif toplam�n�n % 75 veya daha fazlas� kanuni veya i� merkezi T�rkiye'de bulunmayan anonim veya limited �irket niteli�indeki �irketlerin sermayesine en az % 10 oran�nda i�tirakten olu�an tam m�kellef anonim �irketleri ifade etmekte olup, belirtilen �artlar� ta��mayan kurumlar�n bu istisnadan yararlanmas� m�mk�n de�ildir.

(�) bendi ile anonim �irketlerin gerek kurulu�lar�nda gerekse sermayelerini art�rd�klar� s�rada ��kard�klar� paylar�n, itibari de�erin �zerinde bir bedelle elden ��kar�lmas� halinde, paylar�n itibari de�erleri toplam� ile elden ��karma bedelleri toplam� aras�ndaki fark olan, emisyon primleri herhangi bir ko�ul ile ba�l� olmaks�z�n kurumlar vergisinden istisna edilmi�tir.

(d) bendinde, T�rkiye'de kurulu menkul k�ymetler yat�r�m fonlar� ile ayn� nitelikteki menkul k�ymetler yat�r�m ortakl�klar�n�n portf�y i�letmecili�inden do�an kazan�lar�, portf�y i�eri�i herhangi bir s�n�rlamaya tabi tutulmaks�z�n kurumlar vergisinden istisna edilmi�tir. T�rkiye'de kurulu giri�im sermayesi yat�r�m fonlar� veya ortakl�klar�n�n kazan�lar�, gayrimenkul yat�r�m fonlar� veya ortakl�klar�n�n kazan�lar�, emeklilik yat�r�m fonlar�n�n kazan�lar� ve konut finansman� fonlar� ile varl�k finansman� fonlar�n�n portf�y i�letmecili�inden do�an kazan�lar� da kurumlar vergisinden istisna edilmektedir. Bu istisnalar, s�z konusu kurulu�lar�n geli�mesinin sa�lanmas� amac�yla getirilmi�tir. Ancak bu istisna, s�z konusu fon ve ortakl�klar�n kazan�lar� �zerinden kesinti yoluyla vergi al�nmas�na engel te�kil etmemektedir.

(e) bendinde, ta��nmazlar ve i�tirak hisseleri sat�� kazanc� istisnas� d�zenlenmektedir. �stisnan�n amac�, kurumlar�n ba�l� de�erlerinin ekonomik faaliyetlerde daha etkin bir �ekilde kullan�lmas�na olanak sa�lanmas� ve kurumlar�n mali b�nyelerinin g��lendirilmesidir. Bu bentte belirtilen ko�ullar�n sa�lanmas� halinde s�z konusu ta��nmazlar ve i�tirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve r��han haklar�n�n sat��ndan do�an kazan�lar�n % 75'lik k�sm� istisnadan yararlanacakt�r.

��tirak hisseleri, anonim �irketlerin hisse senetlerini, limited �irketlere ait i�tirak paylar�n�, sermayesi paylara b�l�nm�� komandit �irketlerin komanditer ortaklar�na ait ortakl�k paylar�n� ve i� ortakl�klar� ile adi ortakl�klara ait ortakl�k paylar�n� ifade eder. Esasen i�tirak kazanc� i�erisinde yer alan ve kardan pay alma amac� ta��yan kurucu senetleri ile intifa senetleri bentte ayr�ca say�lmak suretiyle konuya a��kl�k getirilmi�tir.

�stisnaya konu olan ta��nmazlar, T�rk Medeni Kanununda yer alan "Ta��nmaz" olarak tan�mlanan, esas niteli�i bak�m�ndan bir yerden ba�ka bir yere ta��nmas� m�mk�n olmayan, dolay�s�yla yerinde sabit olan mallard�r. Bunlar T�rk Medeni Kanununun 704 �nc� maddesinde, arazi, tapu siciline ayr� sayfaya kaydedilen ba��ms�z ve s�rekli haklar, kat m�lkiyeti k�t��ne kay�tl� ba��ms�z b�l�mler, olarak say�lm��t�r. Ta��nmazlar�n bu istisnaya konu edilebilmesi i�in Medeni Kanunun 705 inci maddesi gere�ince kurum ad�na tapuya tescil edilmi� olmalar� gerekmektedir.

�stisnan�n uygulanabilmesinin temel ko�ulu, ta��nmazlar ve i�tirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve r��han haklar�n�n en az iki tam y�l (730 g�n) s�reyle kurumun aktifinde yer almas� ve bu de�erlerin sat��ndan elde edilecek kazanc�n, istisnadan yararlanan k�sm�n�n be� y�l s�reyle pasifte �zel bir fon hesab�nda tutulmas�d�r. S�z konusu aktif kalemlerin para kar��l�� olmaks�z�n devir ve temliki, takas� gibi i�lemler istisna kapsam�na girmemektedir. Ancak, bu t�r k�ymetlerin mevcut bor�lar kar��l��nda r�zaen veya icra yoluyla devredilmesi i�lemleri ile kamula�t�rma i�lemleri, kurumlar�n finansman olanaklar�n� art�raca��ndan istisna uygulamas� kapsam�nda bulunmaktad�r.

Bu istisna sat��n yap�ld�� d�nemde uygulanacakt�r. Bu nedenle, sat��n yap�ld�� hesap d�nemine ili�kin kurumlar vergisi beyannamesinin verilece�i tarihe kadar s�z konusu sat�� kazanc�n�n �zel bir fon hesab�na al�nmas� gerekmektedir. Sat�� bedelinin, sat��n yap�ld�� y�l� izleyen ikinci takvim y�l�n�n sonuna kadar tahsil edilmesi �artt�r. Bu s�re i�inde tahsil edilemeyen veya be� y�l i�inde �zel fon hesab�ndan ba�ka bir hesaba (sermayeye ilave hari�) nakledilen, i�letmeden �ekilen, dar m�kellef kurumlarca ana merkeze aktar�lan kazan� k�sm� i�in, uygulanan istisna dolay�s�yla zaman�nda tahakkuk ettirilemeyen vergiler ziyaa u�rat�lm�� say�l�r. Ayn� s�re i�inde i�letmenin tasfiyesi (devir ve b�l�nmeler hari�) halinde de bu h�k�m uygulanacakt�r.

Kurumlar�n mevcut hisse senetleri dolay�s�yla ellerinde bulunan r��han hakk� kuponlar� kar��l��nda bedelsiz ya da itibari de�eriyle yeni hisse senedi iktisap etmeleri halinde, yeni iktisap edilen s�z konusu hisse senetleri a��s�ndan iktisap tarihi olarak, eski hisse senetleri ya da i�tirak hissesinin iktisap tarihi esas al�nacakt�r. Ayn� durum, i�tirak edilen kurumun nedeni ne olursa olsun yapm�� oldu�u sermaye art�� dolay�s�yla bedelsiz olarak iktisap edilen hisse senetleri i�in de ge�erlidir.

�stisna uygulamas� esas itibar�yla b�t�n kurumlar a��s�ndan ge�erlidir. Ancak, esas faaliyeti menkul k�ymet veya ta��nmaz ticareti olan kurumlar�n bu ama�la, di�er bir ifadeyle ticari faaliyet �er�evesinde iktisap ettikleri ve ellerinde tuttuklar� k�ymetlerin sat��ndan elde ettikleri kazan�lar i�in istisnadan yararlanmalar� m�mk�n de�ildir. Sat��a konu edilen k�ymetlerin iki tam y�l kurum aktifinde kay�tl� olmas� da durumu de�i�tirmeyecektir. Ayn� durum, satmak �zere ta��nmaz in�aat� ile u�ra�an m�kellefler a��s�ndan da ge�erlidir. Ancak, ta��nmaz ticareti ile u�ra�an m�kelleflerin faaliyetlerinin y�r�t�lmesine tahsis ettikleri ta��nmazlar�n sat��ndan elde ettikleri kazan�lara istisna uygulanabilecek; ta��nmaz ticaretine konu edilen ve kiralama veya ba�ka surette de�erlendirilen ta��nmazlar�n sat�� kazanc� ise istisnaya konu edilmeyecektir.

Ta��nmaz ticareti, ayn� zamanda s�z konusu ta��nmazlar�n kiralanmas�n� da kapsamaktad�r. Faaliyet konusu, ta��nmazlar�n in�aas� ve kiraya verilmesi olan kurumlar�n bu ama�la in�a ettikleri ve aktiflerinde bulundurduklar� ta��nmazlar�n sat�lmas� neticesinde elde edilen kazan�lar�n istisna kapsam�nda de�erlendirilmesi m�mk�n olmay�p, "...ta��nmazlar�n kiralanmas�yla u�ra�an kurumlar�n..." ifadesi konuya a��kl�k kazand�rmak amac�yla bent h�km�ne eklenmi�tir.

�rne�in, in�aat faaliyetinde bulunan bir firman�n sat�n ald�� arsay� iki y�l ge�tikten sonra satmas� halinde ya da faaliyet konusu al�� veri� merkezleri in�a etmek ve kiraya vermek olan �irketin bu ama�la in�a etti�i ta��nmazlar� iki y�l ge�tikten sonra satmas� halinde, s�z konusu kurumlar�n bu istisnadan yararlanmas� s�z konusu olmayacakt�r.

Ayn� �ekilde, i�tirak amac� olmay�p ticari ama�la elde tutulan i�tirak hisselerinin sat��ndan elde edilen kazan�lar da, elde tutulma s�resine bak�lmaks�z�n istisna kapsam� d��nda bulunmaktad�r.

�stisnan�n temel amac� kurumlar�n mali yap�lar�n�n g��lendirilmesinin te�viki oldu�undan, ekonomik a��dan firmalara ilave imkan sa�lamayan i�lemler istisna kapsam� d��nda kalacakt�r. Bu ba�lamda, kurumlar�n y�netimini etkileyecek �ekilde birbiriyle ili�kili ki�i veya kurumlar ya da ayn� gruba dahil �irketler aras�nda yap�lacak ta��nmaz ve i�tirak hissesi sat��lar�ndan fiktif olarak elde edilecek kazan�lara istisna uygulanmas� s�z konusu olmayacakt�r.

Ayn� �ekilde, elden ��kar�lan ta��nmaz veya i�tirak hissesinden sa�lanan likiditenin yine at�l hale d�n��mesine neden olacak �ekilde fonksiyonel olarak benzer sabit k�ymetlere kanalize edilmesi durumu, istisna uygulamas� ile sa�lanmas� �ng�r�len amaca uygun d��meyecektir. �rne�in, �ehrin bir b�lgesindeki kullan�lmayan bir arazinin sat�l�p ba�ka bir b�lgesinden bir s�re sonra rant sa�lamak amac�yla yeni bir arazi al�nmas� durumunda, firman�n faaliyetleri a��s�ndan sa�lanm�� ekonomik katk� s�z konusu olmayaca��ndan, istisnan�n amac�na ters d��mektedir. Di�er taraftan, �ehrin kenar mahallesinde bulunan bir binan�n sat�larak, �ehir merkezinde faaliyet g�stermek amac�yla merkezde bir bina al�nmas� durumunda ise, firma faaliyetleri a��s�ndan a��k bir ekonomik katk� s�z konusu oldu�undan istisna uygulamas�n�n amac�na uygun bulunmaktad�r.

(f) bendinde yer alan d�zenleme, bankac�l�k sekt�r�nde ya�anan krizlerden sonra ortaya ��kan tahsilat ve bor� �deme g��l�klerinin a��larak bankalar�n mali b�nyelerinin g��lendirilmesi, bat�k kredilerin geri d�n�� olanaklar�n�n geni�letilmesi ve Tasarruf Mevduat� Sigorta Fonu'nun elinde bulunan bankalara, dolay�s�yla da bu fona ait alacaklar�n tahsilinde �ekilen g��l�klerin azalt�lmas� hedeflenmi�tir. Buna g�re, banka bor�lar� nedeniyle takibe al�nm�� veya Tasarruf Mevduat� Sigorta Fonu'na bor�lu durumda olan kurumlar ile bunlar�n kurum olan kefillerinin, i�tirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile r��han haklar�n�n, bu bor�lara kar��l�k bankalara veya bu Fon'a sat��ndan veya di�er �ekilde devrinden do�an kazan�lar�n tamam� ile bankalar�n bu �ekilde iktisap ettikleri s�z konusu k�ymetlerin sat��ndan do�an kazan�lar�n % 75'i, en az iki y�l elde tutulma �art� aranmaks�z�n kurumlar vergisinden istisna edilmi�lerdir. Banka ve finans kurumlar�n�n, bu t�r iktisaplar d��nda kalan ve �e�itli nedenlerle iktisap edilmi� olan bu t�r k�ymetlerin sat��nda iki tam y�ll�k elde tutma �art� aranacakt�r.

(g) numaral� bentte, kurumlar�n yurt d��nda bulunan i� yerleri veya daimi temsilcilikleri arac�l��yla elde ettikleri kurum kazan�lar�, belli ko�ullar alt�nda kurumlar vergisinden istisna edilmi�tir.

�te yandan, i�tirak edilen �irketin esas faaliyet konusunun, finansal kiralama dahil finansman temini ve sigorta hizmetlerinin sunulmas� ya da menkul k�ymet yat�r�m� olmas� durumunda maddede belirtilen % 15 vergi y�k� yerine i�tirak edilen kurumun faaliyette bulundu�u �lke vergi kanunlar� uyar�nca en az T�rkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oran�nda gelir ve kurumlar vergisi benzeri bir vergi y�k� ta��mas� �art� aranacakt�r. Kar da��t�m�na kaynak olan kazan�lar �zerinden �denen vergiler, bu vergi y�k�n�n hesab�nda dikkate al�nacakt�r. Maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendinde yer alan vergi y�k� hesaplamas�na ait �l��ler, bu bent i�in de ge�erlidir.

Yurt d��nda bulunan i� yerleri veya daimi temsilcileri arac��yla elde edilen kazan�lar�n, do�du�u �lke kanunlar� uyar�nca ticari bilan�o kar� �zerinden en az % 15 oran�nda gelir ve kurumlar vergisi benzeri bir vergiye tabi olmas� gerekmektedir.

(h) bendinde yap�lan d�zenleme ile yurtd��nda yap�lan in�aat, onarma, montaj i�leri ile teknik hizmetlerden sa�lanarak T�rkiye'de genel sonu� hesaplar�na aktar�lan kazan�lar, herhangi bir ko�ula ba�lanmaks�z�n kurumlar vergisinden istisna edilmi�tir.

Uygulamada, in�aat, onarma ve montaj i�lerinin yurt d��nda ger�ekle�tirilmesi i�in bir i� yeri bulunmas� gerekirken, bu i�lere ba�l� "teknik hizmetlerin" yurt d��nda herhangi bir i� yeri olmaks�z�n T�rkiye'den ger�ekle�tirilebilmesi m�mk�n olabilmektedir. Proje haz�rlanmas� gibi teknik hizmetler, in�aat ve onarma i�inin tamamlay�c� bir unsuru olmas�na kar��n; kurumlar�n yurt d��nda devam eden bir in�aat ve onarma i�i olmad�� ya da ayr�ca bir i� yeri veya daimi temsilci bulundurulmad�� durumlarda, bu faaliyetin ihracat olarak de�erlendirilmesi ve yurt d��ndaki in�aat i�ine ba�l� olarak T�rkiye'de yap�lan teknik hizmetlerden sa�lanan kazan�lar�n bu istisnadan yararland�r�lmas� m�mk�n de�ildir.

(i) bendinde yer alan istisna ile �zel kesimin e�itim faaliyetlerine yat�r�m yapmas� te�vik edilmektedir. Burada, �zel okullar�n i�letilmesinden elde edilen kazan�lar, Milli E�itim Bakanl��n�n g�r�� al�nmak ko�uluyla, Maliye Bakanl��n�n belirleyece�i usuller �er�evesinde be� hesap d�nemi kurumlar vergisinden istisna edilmi�tir. D�zenlemede ayr�ca, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tan�nan vak�flara ya da kamu yarar�na �al��an derneklere ba�l� rehabilitasyon merkezlerinin i�letilmesinden elde edilen kazan�lar da Maliye Bakanl��nca belirlenen usuller �er�evesinde be� hesap d�nemi kurumlar vergisinden istisna edilmektedir. �stisna s�resinin ba�lang�c�, s�z konusu kurulu�lar�n faaliyete ge�tikleri hesap d�neminden itibaren ba�layacakt�r.

�stisna, okullar�n e�itim-��retim, merkezlerin ise rehabilitasyon faaliyetlerinden elde edilen kazan�lara uygulanacakt�r. Dolay�s�yla, e�itim tesisleri ile rehabilitasyon merkezlerinde yer alan kantin, b�fe, kafeterya, kitap sat�� yeri gibi tesislerin gerek bizzat i�letilmesinden gerekse kiraya verilmesinden elde edilen kazan�lara istisna uygulanmas� s�z konusu de�ildir. Ancak, yemek ve konaklama hizmetlerinin de okul b�nyesinde verildi�i ve yemek ve yatma bedelinin okul �cretine dahil oldu�u durumlarda, herhangi bir ayr�ma tabi tutulmaks�z�n elde edilen kazanca istisna uygulanacakt�r.

Maddenin (j) bendinde, kooperatiflerde risturn istisnas� d�zenlenmi�tir. Burada, t�ketim, �retim ve kredi kooperatiflerinin ortaklar� i�in hesaplad�klar� risturnlar, ilgili alt bentlerde belirtilen baz� ko�ullar alt�nda kurumlar vergisinden istisna edilmi�lerdir. Kooperatiflerde, ortaklar�n y�netim gideri kar��l�� olarak �dedikleri tutarlardan kullan�lmayarak iade edilen k�s�mlar istisnadan yararlanacakt�r. Risturn istisnas�, yaln�zca ortaklarla ortakl�k stat�s� kapsam�nda yap�lan i�lerden kaynaklanan kazan�larla ilgilidir. Bundan dolay�, ortaklarla yap�lan i�lerden do�an kazan�larla, ortaklardan ba�ka kimselerle yap�lan i�lerden do�an kazan�lar�n ayr�lmas� gerekmektedir. Ay�rma i�leminde, ortaklarla yap�lan i� hacminin genel i� hacmine oran� esas al�nacakt�r. Burada �ncelikle, ortaklarla ortakl�k stat�s�ne g�re yap�lan y�ll�k i� hacmi saptanacak, daha sonra bu tutar, ortakl�k d��ndaki ki�ilerle yap�lan i� hacmi de dahil olmak �zere kooperatifin y�ll�k genel i� hacmine oranlanacakt�r. Bu �ekilde hesaplanan risturnlar�n ortaklara da��t�lmas� halinde, da��t�lan bu karlar ortaklar a��s�ndan kar da��t�m� olarak de�erlendirilmeyecektir.

Maddenin ikinci f�kras� ile uygulamaya ili�kin usullerin tespitine y�nelik olarak Maliye Bakanl��na yetki verilmektedir.

Maddenin ��nc� f�kras� ile kurumlar vergisinden istisna edilen kazan�lara ili�kin giderler ile istisna kapsam�ndaki faaliyetlerden do�an zararlar�n istisna d�� kurum kazanc�ndan indirilmesine imkan verilmemektedir. �stisna kazan�lar elde edilirken, giderlerin yan� s�ra gider fazlal�� sebebiyle do�an zararlar�n da ayn� kapsamda de�erlendirilece�i tabii olup, d�zenleme ile konuya ilave a��klama getirilmi� ve muhtemel teredd�tlerin giderilmesi ama�lanm��t�r. Bu h�k�mle �rne�in, i�tirak kazan�lar�n�n Kanunda belirtilen �artlar�n ger�ekle�mesi durumunda kurumlar vergisinden istisna edilmesi nedeniyle, s�z konusu i�tiraklerin al�nmas�nda kullan�lan kredilere ili�kin faiz, kur fark� ve benzeri giderlerin istisna d�� faaliyetlere ili�kin kurum kazanc�ndan indirilmesinin m�mk�n olmad�� konusuna a��kl�k getirilmi�tir.

Madde 6.

Kurumlar vergisi, m�kelleflerin bir hesap d�nemi i�erisinde elde ettikleri safi kurum kazanc� �zerinden hesaplanmaktad�r.

Safi kurum kazanc�n�n tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazan� hakk�ndaki h�k�mleri uygulanmakta olup, zirai faaliyetle u�ra�an kurumlar�n bu faaliyetlerinden do�an kazan�lar�n�n tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun 59 uncu maddesinin son f�kra h�km� de dikkate al�nacakt�r.

Gelir vergisi uygulamas�nda ticari kazan�, bilan�o ve i�letme hesab� esas� olmak �zere iki farkl� �ekilde tespit edilmektedir. Buna ilave olarak, Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinin (5) numaral� bent h�km�ne g�re, sermaye �irketleri ve kooperatifler d��nda kalan kurumlar vergisi m�kelleflerinden Maliye Bakanl��nca m�saade edilen m�kelleflerin i�letme hesab� esas�nda kazan�lar�n� tespit edebilecekleri belirtilmi�tir.

Gelir Vergisi Kanununda bilan�o esas�na g�re ticari kazanc�n, te�ebb�steki �z sermayenin hesap d�nemi sonunda ve ba��ndaki de�erleri aras�ndaki m�spet fark oldu�u belirtilmi�tir.

Bu d�nem zarf�nda sahip veya sahiplerce;

��letmeye ilave olunan de�erler bu farktan indirilece�i,
��letmeden �ekilen de�erlerin ise farka ilave olunaca��

�ng�r�lm��t�r.

Ticari kazanc�n bu �ekilde tespit edilmesi s�ras�nda, Vergi Usul Kanununun de�erlemeye ait h�k�mleri ile Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanc�n tespitinde indirecek giderlere ili�kin h�k�mlerine de uyulacakt�r.

Kurumlar Vergisi Kanununda da safi kazanc�n belirlenmesinde temel �l�� z sermaye k�yaslamas�d�r. �z sermayenin tespiti s�ras�nda indirilecek giderler ile indirimi kabul edilmeyen giderlerin de dikkate al�nmas� gerekmektedir.

Kurumlar vergisi m�kelleflerinin indirilecek giderler uygulamas�nda, Gelir Vergisi Kanununda indirimi kabul edilen giderlerin yan� s�ra Kurumlar Vergisi Kanununda belirtilen giderler de ayr�ca has�lattan indirilir. Ancak, indirimi kabul edilmeyen gider uygulamas�nda, Kurumlar Vergisi Kanunu Gelir Vergisi Kanunundan ayr�larak indirimi kabul edilmeyen giderleri kendisi d�zenlemi�tir.

Zirai faaliyetle u�ra�an kurumlar, safi kurum kazan�lar�n� tespit ederken belirtilen h�k�mlerin yan� s�ra, has�lat�n ve giderlerin tespitine dair �zel d�zenlemeler nedeniyle Gelir Vergisi Kanununun zirai kazanc�n tespitine dair h�k�mlerini de ayr�ca dikkate alacaklard�r.

Madde 7.

Bu Kanunla vergi sistemimize getirilen yeni uygulamalardan birisi "kontrol edilen yabanc� kurum"dur. Baz� �lkeler, di�er �lkeler aleyhine fon ve yat�r�mlar� �ekmek i�in vergi erteleme olana�� getiren, zararl� vergi rekabetine yol a�an uygulamalara yer vermektedirler. Vergi sistemimizde vergi kay�p ve ka�a��na yol a�an ve vergiden ka��nmada kullan�labilen, bu yerlerdeki i�tiraklere ili�kin i�lemlerin d�zenlenmesi amac�yla kontrol edilen yabanc� kurum uygulamas� vergi mevzuat�m�z kapsam�na al�nm�� bulunmaktad�r. Bu madde ile, uluslararas� vergi uygulamalar�ndaki geli�melere paralel olarak, ticari ve s�nai mahiyette olmayan, yat�r�mlar�n� yurt d��nda d��k vergi oranl� �lkelere y�nlendiren m�kellefler ile T�rkiye'de yat�r�m yapan m�kellefler aras�ndaki vergi e�itsizli�inin giderilmesi ama�lanmaktad�r.

Vergi mevzuat�m�zda kurumlar vergisi y�n�nden i�tirak yoluyla yap�lan yat�r�mlardan elde edilen gelirler, i�tirakin kar da��t�m� yapmas�na ba�l� olarak vergilendirilmektedir. �te yandan avantajl� vergi uygulamalar� olan �lkelerde, genellikle kar da��t�m� yapma zorunlulu�u olmad�� ve bu durumun vergi planlamas� ve vergi ertelemesi i�in elveri�li ortam haz�rlad�� bilinmektedir. Kurumlar�n T�rkiye'de yerle�ik kurumlardan elde ettikleri i�tirak kazan�lar� kurumlar vergisinden m�stesna olmakla birlikte, yurt d��ndaki kurumlardan elde edilen i�tirak kazan�lar� i�in bu olanak, belli ko�ullar�n sa�lanmas� halinde uygulanmaktad�r. Bu maddede ise, belli �artlar alt�nda yurt d�� i�tiraklere yat�r�m yapan m�kelleflerin yurt d�� i�tirak karlar�, fiilen da��t�lmasa bile vergi uygulamalar� a��s�ndan da��t�lm�� kabul edilerek, bu i�tiraklerin kazan�lar�n�n T�rkiye'de kurumlar vergisine tabi tutulmas� �ng�r�lmektedir.

Madde kapsam�ndaki yurt d�� i�tirakler, tam m�kellef kurumlar�n do�rudan veya dolayl� olarak ayr� ayr� ya da birlikte sermayesinin, kar pay�n�n veya oy kullanma hakk�n�n en az % 50'sine sahip olmak suretiyle kontrol ettikleri i�tiraklerden olu�maktad�r. Burada s�z� edilen "do�rudan veya dolayl�" ve "ayr� ayr� ya da birlikte" ifadeleri ile i�tirak paylar�n�n grup �irketleri aras�nda payla�t�r�l�p, maddede belirtilen i�tirak oran�n�n alt�nda kal�narak yap�lan d�zenlemenin d��na ��k�lmas� engellenmektedir.

Kontrol edilen yurt d�� i�tirakin elde etmi� oldu�u kardan bu kuruma i�tirak eden tam m�kellef kuruma hissesi oran�nda isabet eden k�sm�n matraha dahil edilerek vergilendirilebilmesi i�in a�a��da yer alan �artlar�n birlikte ger�ekle�mesi gerekir.

Maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendinde aranan �art, i�tirakin ilgili y�ldaki toplam gayri safi has�lat�n�n % 25 veya fazlas�n�n faaliyeti ile orant�l� sermaye, organizasyon ve eleman istihdam� suretiyle y�r�t�len ticari, zirai veya serbest meslek faaliyetlerinden elde edilen gelirler d��ndaki faiz, kar pay�, kira, lisans �creti, menkul k�ymet sat�� geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden olu�mas�d�r. �fadedeki ticari, zirai veya serbest meslek kazanc�, belli bir sermayenin yan� s�ra, belli bir emek ve organizasyon ihtiyac� da gerektirdi�i i�in aktif nitelikteki gelir olarak de�erlendirilmekte ve bu tip i�tirakler kontrol edilen yabanc� kurum kapsam� d��nda b�rak�lmaktad�r.

�rne�in, kurumun toplam 100 olan yurt d�� i�tirak has�lat�n�n bile�imi a�a��daki gibi olsun:

Ticari has�lat 30
Kar pay� 10
Faiz 50
Menkul k�ymet sat�� geliri 10

Bu durumda pasif nitelikli gelirlerin toplam gayrisafi has�lata oran� (70/100=) % 70 oldu�u i�in yukar�da kontrol edilen yabanc� kurum i�in belirtilen ko�ul ger�ekle�mi� olacakt�r.

F�kran�n (b) bendinde belirtilen, yurt d��nda kurulu i�tiraklerin kurum kazan�lar�n�n % 10'dan az oranda gelir ve kurumlar vergisi benzeri gelir �zerinden al�nan bir vergi y�k� ta��mas� ifadesi ile nominal vergi oran� de�il, efektif vergi y�k� kar��la�t�rmaya esas al�nacak; vergi y�k� toplam gelir ve kurumlar vergisi benzeri verginin bu d�nemde elde edilen toplam da��t�labilir kurum kazanc� ile tahakkuk eden gelir ve kurumlar vergisi toplam�na oranlanmas� suretiyle tespit edilecektir.

�rne�in, kurumun ticari kazanc� 90, vergiye tabi kazanc�n tespitinde gider olarak kabul edilmeyen tutar da 10 ise vergiye tabi kazan� 100 olacakt�r. Bu kazanc�n yar�s� vergiden istisna edilmi�se ve ilgili �lkedeki vergi oran� da % 15 ise hesaplanacak kurumlar vergisi tutar� (100/2 x 0,15=) 7,5 olacakt�r. Bu verginin vergi �ncesi kara oran� da (7,5/90=) % 8,33 olacakt�r. Bu durumda, her ne kadar �lke mevzuat�na g�re uygulanan nominal vergi oran� % 15 olsa da efektif vergi y�k� % 8,33 oldu�u i�in, i�tirak edilen �irketin kontrol edilen yabanc� kurum olarak de�erlendirilmesi i�in, kazan�lar� �zerinden maddede belirtilen "% 10'dan az oranda gelir ve kurumlar vergisi veya benzeri gelir �zerinden al�nan vergi y�k�" ta��mas� �art� ger�ekle�mi� olacakt�r.

F�kran�n (c) bendinde, yurt d��ndaki i�tiraklerin "kontrol edilen yabanc� kurum" �er�evesinde de�erlendirilebilmesi i�in minimum bir has�lat tutar� �ng�r�lm��t�r. Buna g�re, yurt d��ndaki i�tiraklerin ilgili y�ldaki toplam gayrisafi has�lat�n�n 100.000 YTL kar��l�� yabanc� paray� ge�mesi gerekmektedir. Bu toplam has�lat�n alt�nda kalan i�tirakler, di�er t�m ko�ullar bulunsa dahi madde kapsam�nda de�erlendirilmeyeceklerdir.

Yurt d��ndaki i�tirakin has�lat�n�n YTL'ye �evrilmesinde, ilgili i�tirakin hesap d�neminin son g�n�nde ge�erli olan T.C. Merkez Bankas�'nca a��klanan d�viz al�� kuru esas al�nacakt�r.

Madde kapsam�na giren yurt d�� i�tiraklerin T�rkiye'de vergiye tabi tutulacak karlar�, vergi �ncesi kurum kazanc� olarak anla��lmal�d�r. Di�er bir anlat�mla ilgili yurt d�� i�tirakin hesap d�nemi sonu itibar�yla gelir tablosunda yer alan vergi �ncesi kurum kazanc� vergilemede esas al�nacakt�r. T�rkiye'de vergiye tabi tutulacak kurum kazanc�, T�rkiye'deki kurumun yurt d�� i�tirakinde ilgili hesap d�nemi i�erisinde sahip oldu�u en y�ksek hisse oran� dikkate al�nmak sureti ile bulunacakt�r. E�er y�l i�erisinde ortak olunan yurt d�� i�tirakin hisseleri hesap d�neminin son g�n�ne gelmeden herhangi bir muvazaa olmaks�z�n elden ��kar�lm�� ise madde h�k�mleri uygulanmayacakt�r. Ancak kapan�� g�n� itibar�yla halen kontrol unsuru devam ediyor ise o zaman T�rkiye'de vergiye tabi tutulacak kazan�, hesap d�neminin son g�n itibar�yla hesaplanan kontrol oran� de�il, ilgili hesap d�nemi i�inde sahip olunan en y�ksek kontrol oran� esas al�narak hesaplanacakt�r.

Bu maddenin uygulanmas�nda yurt d��ndaki i�tirakin �demi� oldu�u gelir �zerinden al�nan vergiler Kurumlar Vergisi Kanununun 33 �nc� maddesinde d�zenlenen yurt d��nda �denen vergilerin mahsubuna ili�kin h�k�mlere g�re T�rkiye'de hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir. B�ylece yurt d�� i�tirakin kazanc� �zerinden �ifte vergileme yap�lmas� �nlenmi� olacakt�r.

Maddenin be�inci f�kras�nda, yurt d��nda kurulu i�tirakin elde etti�i gelirleri �zerinden kar pay� da��t�m�nda bulunmas� halinde, elde edilen kar paylar�n�n daha �nce T�rkiye'de bu madde kapsam�nda vergilenmi� k�sm� �zerinden T�rkiye'de kurumlar vergisi hesaplanmamas� gerekti�i h�km� yer almaktad�r. Bu h�k�m ile ayn� kazan� �zerinden �ifte vergilemenin �nlenmesi sa�lanmaktad�r. Ancak yurt d��nda kurulu i�tirakin daha �nce bu madde kapsam�nda T�rkiye'de vergiye tabi tutulmu� gelirinden daha fazla kar pay� da��tmas� halinde, a�an k�s�m kurumlar vergisine tabi tutulacakt�r. Zira, s�z konusu bu k�s�m daha �nce T�rkiye'de vergiye tabi tutulmam��t�r.

Madde 8.

Bu maddede m�kelleflerin ticari kazan� gibi hesaplanan kurum kazanc�n�n tespitinde, ayr�ca has�lattan indirebilecekleri giderler d�zenlenmi�tir. Buna g�re, a�a��da belirtilen giderler has�lattan indirilebilecektir.

Birinci f�kran�n (a) bendine g�re, �hra� edilen menkul k�ymetlere ili�kin t�m giderler has�lattan indirilebilecektir. Bu giderler aras�nda senetlerin ka��t ve bas�m giderlerini, mahkeme, noter ve di�er tasdik ve tecil giderlerini, damga resmini ve ihra� dolay�s�yla �denen sair har� ve resimleri, ihra� dolay�s�yla bankalara verilen komisyonlar�, hisse ve tahvil senetlerinin borsaya kayd� i�in yap�lan giderleri ve bunlara benzer di�er her t�rl� giderleri �rnek olarak saymak m�mk�nd�r.

Madde kapsam�na giren giderler tek tek say�lmayarak, menkul k�ymet ihrac�nda ortaya ��kabilecek farkl� giderlerin kanunen kabul edilmeyen gider say�lmas�n�n �n�ne ge�ilmi�tir.

(b) bendinde, kurumlar�n kurulu�lar� s�ras�nda yap�lan ana s�zle�menin haz�rlanmas�, kurulu� genel kurulu toplant�lar�n�n yap�lmas�, tan�tma ve reklam gibi bir tak�m kurulu� ve �rg�tlenmeye ili�kin giderlerin kurum kazanc�ndan indirilmesine imkan sa�lanmaktad�r.

(c) bendinde, genel kurul toplant�lar� i�in kurum taraf�ndan yap�lacak giderler, ilan ve posta giderleri, toplant� salonu kira bedeli ve benzeri giderlerden olu�ur. Ayr�ca birle�me, b�l�nme, fesih ve tasfiye a�amas�nda yap�lan kurulu� ve �rg�tlenme niteli�indeki giderler de kazanc�n tespitinde indirim konusu yap�labilecektir. Ancak, hissedar ve ortaklar�n toplant�ya kat�lmak i�in yapt�klar� giderler ile yemek ve kokteyl gibi �zel ikram giderleri kurum kazanc�n�n tespiti ile ili�kilendirilemeyecektir.

(�) bendinde, sermayesi paylara b�l�nm�� komandit �irketlerde kurumlar vergisi matrah�, �irket kazanc�ndan komandite ortaklara d��en pay d��ndaki tutardan ibarettir. Komandite ortaklar�n �irket kar�ndan ald�klar� pay, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazan�la ilgili h�k�mleri uyar�nca �ahsi ticari kazan� say�lmaktad�r. Bu nedenle, s�z konusu pay�n �irket b�nyesinde kurumlar vergisine tabi tutulmamas� i�in komandite orta��n kar hissesinin gider olarak has�lattan indirilmesi �ng�r�lm��t�r.

(d) bendinde, faizsiz olarak kredi verenlere �denen kar paylar� ile kat�l�m bankalar�nca kar ve zarara kat�lma hesab� kar��l��nda �denen kar paylar� kurum kazanc�ndan indirilecek giderler aras�na dahil edilmi�tir.

(e) bendinde ise sigorta ve reas�rans �irketlerinde bilan�o g�n�nde h�km� devam eden sigorta s�zle�melerine ait teknik kar��l�klar, a�a��daki hesaplama ve �artlar dikkate al�narak kurum kazanc�ndan indirim konusu yap�labilecektir.

Bendin (1) numaral� alt bendinde, muallak hasar ve tazminat kar��l�klar�na yer verilmi�tir. Bu kar��l�klar, tahakkuk etmi� ve hesaben tespit edilmi� hasar ve tazminat bedelleri veya bu hesap yap�lmam��sa hasar ve tazminat�n ve bunlarla ilgili t�m masraflar�n tahmini de�erleri ile ger�ekle�mi� ancak rapor edilmemi� hasar ve tazminat bedellerinden kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i tarihe kadar rapor edilenler ve bunlara ili�kin masraflardan, reas�r�r pay� d��ld�kten sonra kalan tutard�r.

Sigorta kapsam�na giren bir hasar�n ortaya ��kmas� sadece sigorta �irketinin, poli�ede �ng�r�len �artlarla hasar bedelini �demesini gerektirir. Hesap d�nemi i�inde ortaya ��km�� hasarlarla ilgili tazminat ayn� d�nem i�inde meydana gelmi� hasarla ilgili tazminat, ayn� d�nem i�inde ilgili ki�iye �denmi� olabilir ya da mahiyet ve miktar olarak kesinle�mi� oldu�u halde hen�z �deme yap�lmam�� olabilir. Bu gibi durumlarda �denmi� veya tahakkuk etmi� olan tazminat bedeli ticari kazanc�n tespiti hakk�ndaki esaslar dahilinde ayn� d�nem giderlerine intikal ettirilir. Baz� durumlarda da hasarla ilgili ekspertiz i�lemlerinin sonu�land�r�lmamas� veya sigorta �irketi ile sigortal� aras�ndaki anla�mazl�k dolay�s�yla �denecek tazminat tutar� hesap d�nemi sonuna kadar belirli bir hale gelip kesinle�mez. ��te bu durumlarda bu Kanun h�km� uyar�nca tazminat�n muhammen bedeli �zerinden muallak hasarlar tazminat kar��l�� eklinde ge�ici bir hesap a��larak tahakkuku ve �demesi ileriki d�nemlerde yap�lacak tazminatlar, giderlere intikal ettirilir. Bu h�k�mde kesinle�memi� hasar ve tazminat kar��l��, tahakkuk etmi� veya hesaben tespit edilmi� tazminat bedelleri veya bu hesap yap�lmam��sa, tazminat�n ve bununla ilgili t�m masraflar�n tahmini de�erlerinden olu�maktad�r.

Yukar�da belirtti�imiz gibi, tahakkuk etmi� tazminat bedelleri esasen ticari kazanc�n tespiti hakk�ndaki genel h�k�mlere g�re gider yaz�l�r. Bu nedenle izah konusu h�k�m, i�lerli�ini, hasar meydana gelmi� oldu�u halde bununla ilgili �denecek tazminat�n tutar itibar�yla kesinle�ip tahakkuk etmedi�i hallerde bulur.

An�lan bentte yap�lan bir d�zenleme ile de ger�ekle�mi� ancak, sigorta �irketine hen�z rapor edilmemi� olan hasar ve tazminat bedellerinden, kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i tarihe kadar rapor edilenler ve bunlara ili�kin masraflardan, reas�r�r pay� d��ld�kten sonra kalan tutarlar�n�n, muallak hasar kar��l�� kapsam�nda indirim yap�lmas� sa�lanmaktad�r.

Bendin (2) numaral� alt bendinde kazan�lmam�� prim kar��l�klar� d�zenlenmektedir. Bu kar��l�klar, y�r�rl�kte bulunan sigorta s�zle�meleri i�in tahakkuk etmi� primlerden komisyonlar d��ld�kten sonra kalan tutar�n g�n esas�na g�re bilan�o g�n�nden sonraya sarkan k�sm�ndan, ayn� esasa g�re hesaplanan reas�r�r pay�n�n d��lmesinden sonra kalan tutard�r. Ancak bu tutar, nakliyat emtia sigortalar�nda, y�ll�k primin komisyon d��ld�kten sonraki tutar�ndan �irketlerin kendi saklama paylar�nda kalan�n�n % 25'ini ge�emez. Maddede ayr�ca, g�n bazl� hesaplama y�ntemi uygulamas�n�n istisnas� olarak kazan�lmam�� prim kar��l��n�n g�n esas�na g�re hesaplanmas� m�mk�n olmayan reas�rans ve retrosesyon i�lemlerinde 1/8 y�ntemi uygulanabilece�i h�km�ne yer verilmi�tir.

Bendin (3) numaral� alt bendinde hayat sigortalar�nda matematik kar��l�klar d�zenlenmi�tir. Bu kar��l�klar�n her s�zle�me �zerinden ayr� ayr� hesaplanaca�� belirtildikten sonra, bunlar�n gelirleri vergiden istisna edilmi� olan menkul k�ymetlere yat�r�lan k�sm�na ait faiz ve kar paylar�n�n giderler aras�nda g�sterilemeyece�i belirtilmi�tir.

Sigortac�l�kta matematik kar��l�klar, sigortal�lardan al�nan primler �zerinden hesaplanan kar��l�klar ile bu �ekilde ayr�lan kar��l�klara y�r�t�len faizler olmak �zere iki k�s�mdan meydana gelir. Ba�ka bir ifade ile bu kar��l�klar, kendine ait giderleri olan bir fondur. Matematik kar��l�klar, her sigorta s�zle�mesi �zerinden ayr� ayr� olmak �zere, sigorta akt�erya hesaplar�na g�re ve belirli istatistiki veriler dikkate al�narak hesaplan�r. Bunlar sigorta teknik ihtiyatlar� i�inde �zel bir yer tutar. Kesinle�memi� hasarlar ve kazan�lmam�� prim kar��l�klar� hesap d�nemleri aras�ndaki bir d�zenlemeyi ifade etti�i halde, matematik kar��l�klar, sigortac�l��n gere�i olarak ortaya ��kan bir durumu ilgilendirir. S�reklilik ve faaliyetin b�nyesine ba�l� olma �zelli�i vard�r ve bu yan� ile matematik kar��l�klardan olu�an fon, sigorta �irketlerinde bir �ekilde i�letilip de�erlendirilir. Bu �ekilde sa�lanan gelirler de normal olarak sigorta �irketlerinin vergilendirilecek kazanc�na dahil olursa da matematik kar��l�klar genellikle faizi vergiye tabi olmayan devlet tahviline ya da hazine bonosuna yat�r�l�r. Kendine ait giderleri olan bu kar��l�klar�n yukar�daki alanlara yat�r�lmak suretiyle vergiye tabi olmayan kazan� elde edilmesi �eklinde de�erlendirilmesi, matematik kar��l�klar�n kendine ait faiz �eklindeki giderlerinin de vergi matrah� ile ili�kilendirilmemesini gerektirmektedir. Bu durum, madde metninde "Matematik kar��l�klar�n, gelirleri vergiden istisna edilmi� olan menkul k�ymetlere yat�r�lan k�sm�na ait faiz ve kar paylar�, giderler aras�nda g�sterilemez" h�km�yle sa�lanmaktad�r.

Bendin (4) numaral� alt bendinde deprem hasar kar��l�klar� d�zenlenmektedir. Bu kar��l�klar, yang�n ve m�hendislik sigorta bran�lar�nda verilen deprem teminat� kar��l��nda al�nan ve �irketlerin kendi saklama paylar�nda kalan primlerin ��te biri d��ld�kten sonra kalan tutar�n Sigorta Murakabe Kanunu uyar�nca hesaplanan k�sm� ile �nceki hesap d�nemlerinde ayr�lan kar��l�klar�n yat�r�ld�� fonlar�n gelirleri toplam�ndan olu�maktad�r. Deprem hasar kar��l�� hesab�na intikal ettirilen primler, bu Kanunun uygulamas�nda kazan�lmam�� prim kar��l�� hesaplamas�na konu edilmeyecektir.

Maddenin ikinci f�kras�nda, birinci f�kran�n (e) bendinde say�lan ve bir bilan�o d�neminde ayr�lan sigorta teknik kar��l�klar�n�n ertesi bilan�o d�neminde aynen kara nakledilmesi gerekti�i belirtilmektedir.

Madde 9.

Bu madde ile kurumlar�n ticari faaliyetlerden do�an zararlar�n maddede belirtilen �artlar�n da ger�ekle�mesi durumunda, sonraki d�nemlerde do�an kazan�lardan indirilmesine izin verilmektedir.

Maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendi ile kurumlar vergisi beyannamesinde yer alan zararlar�n be� y�ldan fazla nakledilmemek �art� ile izleyen y�l kazan�lar�ndan indirilebilmesine imkan sa�lanmaktad�r. Zarar mahsubu belirli bir s�re i�inde ger�ekle�tirilemedi�i takdirde, olu�an zarar i�letme zarar� olarak de�erlendirilmemekte ve sermayede meydana gelen zarar olarak dikkate al�nmaktad�r. Zarar�n, i�letme zarar�ndan ��k�p sermayede kesin eksilme say�lmas� i�in be� y�ll�k bir s�re �ng�r�lm��t�r. M�kelleflerce bir hesap d�nemi i�erisinde olu�an zarar be� hesap d�nemi boyunca olu�acak karlarla mahsup edilemiyorsa, o zarar art�k sermayede meydana gelen bir eksilme olarak de�erlendirilmekte ve mahsup imkan� ortadan kald�r�lmaktad�r.

Ekonomik faaliyetin ana amac� kar elde etmek olmakla beraber, zaman zaman faaliyet baz� kurumlarda zararla sonu�lanmaktad�r. B�nyesinde zarar olu�an firmalar�n ekonomiye tekrar kazand�r�lmas� i�in, bu kurumlar�n zararlar�n�n a�a��da belirtilen s�n�rlamalar �er�evesinde, devir veya tam b�l�nme hallerinde varl�klar� devralan kurum b�nyesinde mahsubuna imkan verilmektedir.

Buna g�re devralan kurumlar, kendi b�nyelerinde olu�an zararlar�n yan� s�ra;

Kanunun 20 nci maddesinin birinci f�kras� �er�evesinde devral�nan kurumlar�n devir tarihi itibar�yla �z sermaye tutar�n� ge�meyen zararlar�,
Kanunun 20 nci maddesinin ikinci f�kras� kapsam�nda ger�ekle�tirilen tam b�l�nme i�lemi sonucu b�l�nen kurumun �z sermaye tutar�n� ge�meyen ve devral�nan k�ymetle orant�l� zararlar�

da kazan�lar�ndan indirebileceklerdir.

Bu maddede belirtilen �z sermaye tutar�ndan kas�t, devral�nan kuruma ili�kin bilan�o aktif toplam�ndan bilan�oda yer alan bor�lar�n d��lmesi sonucu bulunacak tutard�r.

Ancak s�z konusu zarar mahsubunun yap�labilmesi i�in;

Devral�nan veya b�l�nen kurumun son be� y�la ili�kin kurumlar vergisi beyannamelerinin kanuni s�resinde verilmi� olmas�,
Devir veya b�l�nme neticesinde zarar mahsubu yapacak kurumun, devral�nan kurumun faaliyetine devir veya b�l�nmenin meydana geldi�i hesap d�neminden itibaren en az be� y�l s�reyle devam etmesi

gerekmektedir.

Yukar�da yer alan "devral�nan kurumun faaliyetine devam" �art�, "ayn� sekt�rde faaliyet g�sterme" �art�ndan daha dar kapsaml� bir �art olup faaliyetin zarar mahsubu olana��n� elde ettikten sonra herhangi bir �ekilde faaliyetin s�n�rland�r�lmamas�n� ifade etmektedir. Faaliyetin, zarar mahsubu yap�ld�ktan sonra ar�zi hale getirilmesi veya sona erdirilmesi halinde zarar mahsubu uygulamas�ndan yararlan�lmas� m�mk�n de�ildir.

�artlar�n ihlali halinde zarar mahsubu olana�� ortadan kalkaca��ndan gerekli d�zeltme i�lemi yap�lacak; yersiz zarar mahsubu nedeniyle zaman�nda tahakkuk ettirilmeyen vergiler i�in vergi ziya� do�mu� say�lacakt�r.

Maddenin birinci f�kras�n�n (b) bendi ile de, Kurumlar�n yurtd�� faaliyetlerinden zarar do�mas� halinde, T�rkiye'de kurumlar vergisinden istisna edilen kazan�larla ilgili olanlar hari� olmak �zere, belirtilen ko�ullar dahilinde bu zararlar�n da kurum kazanc�ndan indirebilmelerine imkan sa�lanmaktad�r.

Ancak T�rkiye'de indirim konusu yap�lan yurt d�� zararlar�n ilgili �lkede mahsup edilmesi veya gider yaz�lmas� halinde, T�rkiye'de beyannameye dahil edilecek yurt d�� kazan�, mahsup ya da gider yaz�lmadan �nceki tutar olacakt�r.

Maddenin ikinci f�kras� ile uygulamaya ili�kin usulleri belirleme konusunda Maliye Bakanl��na yetki verilmektedir.

Madde 10.

Madde, kurumlar vergisi matrah�n�n tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesi �zerinde ayr�ca g�sterilmek kayd�yla, kurum kazanc�ndan s�ras�yla yap�lacak indirimleri d�zenlemektedir.

Maddede say�lan di�er indirimler, esasen kazanc�n bulunmas� halinde beyanname �zerinden indirim konusu yap�lan ve kazanc�n yetersiz olmas� nedeniyle de sonraki y�llara devretmeyen indirimlerdir. Bunun tek istisnas� Ar-Ge indirimidir.

Maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendinde, m�kelleflerin i�letmeleri b�nyesinde ger�ekle�tirdikleri yeni teknoloji ve bilgi aray��na y�nelik ara�t�rma ve geli�tirme faaliyetlerine ili�kin harcamalar�n % 40'�n�n beyan edilen kurum kazanc�ndan indirimine imkan sa�lanmaktad�r.

Matrah�n yetersiz olmas� sonucu ilgili d�nemde indirim konusu yap�lamayan tutar�n bulunmas� durumunda, bentte �zel bir d�zenlemeye yer verilmesi nedeniyle, bu tutar sonraki hesap d�nemlerine devrederek indirim konusu yap�labilecektir.

�lkemizin kalk�nmas�nda ve uluslararas� rekabet g�c�m�z�n art�r�lmas�nda ara�t�rma ve geli�tirmeye y�nelik harcamalar�n gayri safi milli has�la i�indeki pay�n�n art�r�lmas� b�y�k �nem ta��maktad�r. Bu nedenle, ara�t�rma ve geli�tirme harcamas� yapan �zel sekt�r kurumlar�n�n bu alandaki �abalar�n�n desteklenmesi i�in ara�t�rma ve geli�tirmeye y�nelik harcamalar�n % 40'�n�n beyan edilen gelirden indirilmesine olanak sa�layan bir d�zenleme yap�lmaktad�r.

Kapsama sadece i�letme i�i ara�t�rma ve geli�tirme faaliyetlerine y�nelik harcamalar girmektedir. Bu y�n�yle Ar-Ge faaliyetlerine y�nelik olarak 4691 say�l� Teknoloji Geli�tirme B�lgeleri Kanununda yer alan te�vik edici d�zenlemenin bir tamamlay�c�s� niteli�indedir.

(b) bendi sponsorluk harcamalar�na ili�kindir.

�lkemizdeki sportif faaliyetleri te�vik etmek amac�yla sportif faaliyetlere d�n�k sponsorluk harcamalar�n�n kazan�tan indirimine olanak verilmektedir. Buna g�re; 3289 say�l� Gen�lik ve Spor Genel M�d�rl��n�n Te�kilat ve G�revleri Hakk�nda Kanun ile 3813 say�l� T�rkiye Futbol Federasyonu Kurulu� ve G�revleri Hakk�nda Kanun kapsam�nda yap�lan sponsorluk harcamalar�n�n; s�z� edilen kanunlar uyar�nca tespit edilen amat�r spor dallar� i�in tamam�, profesyonel spor dallar� i�in % 50'si kurumlar vergisi matrah�n�n tespitinde, beyan edilen kurum kazanc�ndan indirim olarak dikkate al�nabilecektir.

(c) bendi ile ba�� ve yard�mlar d�zenlenmektedir. Dayan��may�, sivil toplum �rg�tlerini ve ara�t�rma geli�tirme faaliyetlerini te�vik etmek amac�yla kurumlar vergisi m�kelleflerinin yapm�� olduklar� ba��lar�n belli bir k�sm�n�n kazan�tan indirimine izin verilmektedir.

Ba�� ve yard�mlar�n matrahtan indirilmesi i�in �u �artlara uymak gerekir:

Ba�� ve yard�m, genel ve �zel b�t�eli kamu idarelerine, il �zel idarelerine, belediyelere ve k�ylere, Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tan�nan vak�flara, kamu menfaatine yararl� say�lan dernekler ile bilimsel ara�t�rma ve geli�tirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kurulu�lara yap�lmal�d�r.
Ba�� ve yard�m makbuz kar��l�� olmal�d�r.
An�lan kurulu�lara yap�lan �demenin ba�� kapsam�nda indirim konusu yap�labilmesi i�in ba�� ve yard�m�n kar��l�ks�z yap�lmas� gerekmektedir.
Ba�� ve yard�m�n matrahtan indirimi o y�la ait kurum kazanc�n�n y�zde be�i ile s�n�rland�r�lm��t�r. �ndirime esas kazan� tutar�n�n tespitinde, zarar mahsubu dahil giderler ve i�tirak kazan�lar� d��ld�kten sonra, indirim ve istisnalar d��lmeden �nceki tutar esas al�nacakt�r.
Ba�� ve yard�m�n sadece ilgili d�nem kazanc�ndan indirilmesi gerekir. �ndirilemeyen k�s�m di�er y�la nakledilemez.
Ba�� ve yard�m, nakden veya aynen olabilir. Ba�� ve yard�m�n nakden yap�lmamas� halinde ba��lanan veya yard�m�n konusunu te�kil eden mal veya hakk�n maliyet bedeli veya mukayyet de�eri, bu de�er mevcut de�ilse Vergi Usul Kanunu h�k�mlerine g�re takdir komisyonlar�nca tespit edilecek de�eri esas al�n�r.

(�) bendinde, e�itimi, sa�l�k ve bak�m hizmetlerini geli�tirmek ve devam ettirmek amac�yla yap�lan harcamalar�n da kazan�tan indirilmesine izin verilmektedir.

Buna g�re,

Genel ve �zel b�t�eli kamu idarelerine, il �zel idarelerine, belediyelere ve k�ylere ba��lanan okul, sa�l�k tesisi ve y�z yatak (kalk�nmada �ncelikli y�relerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak �zere ��renci yurdu, �ocuk yuvas�, yeti�tirme yurdu, huzurevi, bak�m ve rehabilitasyon merkezi in�as� dolay�s�yla yap�lan harcamalar�n,
S�z konusu tesislerin in�as� i�in yukar�da belirtilen kamu kurulu�lar�na yap�lan her t�rl� ba�� ve yard�mlar�n,
Mevcut okul, sa�l�k tesisi ve ��renci yurtlar� ile �ocuk yuvas�, yeti�tirme yurdu, huzurevi, bak�m ve rehabilitasyon merkezlerinin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri i�in yap�lan nakdi ve ayni ba�� ve yard�mlar�n

tamam� kurumlar vergisi matrah�n�n tespitinde indirim konusu yap�labilecektir.

S�z� edilen tesislerin yap�m� i�in bentte say�lan kurulu�lar d��nda yer alan kamuya yararl� dernekler ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tan�nan vak�flara yap�lan ba�� ve yard�mlar ise (c) bendi kapsam�nda o y�lki kurum kazanc�n�n y�zde be�i ile s�n�rl� olmak �zere ba�� ve yard�m indiriminden yararlanabilecektir.

(d) bendi ile genel ve �zel b�t�eli kamu idareleri ile il �zel idareleri ve belediyeler, k�yler ve kamu yarar�na �al��an dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tan�nan vak�flar ve bilimsel ara�t�rma faaliyetinde bulunan kurum ve kurulu�lar taraf�ndan yap�lan ya da K�lt�r ve Turizm Bakanl��nca desteklenen veya desteklenmesi uygun g�r�len harcamalar ile makbuz kar��l��nda yap�lan ba�� ve yard�mlardan bu bentte say�lanlar da kurum kazanc�ndan indirilebilecektir.

(e) bendi ile Bakanlar Kurulunca yard�m karar� al�nan do�al afetler dolay�s�yla Ba�bakanl�k arac�l�� ile makbuz kar��l��nda yap�lan ayni ve nakdi ba��lar�n tamam� kurum kazanc�ndan indirilebilecektir.

�kinci f�kra ile ba�� ve yard�mlar�n nakden yap�lmamas� halinde, ba��lanan veya yard�m�n konusunu olu�turan mal veya hakk�n maliyet bedeli veya kay�tl� de�erinin, bu de�erin mevcut olmamas� halinde ise Vergi Usul Kanunu h�k�mlerine g�re takdir komisyonlar�nca tespit edilecek de�erinin esas al�naca�� belirtilmektedir.

��nc� f�krada ise bu maddenin uygulanmas�na ili�kin usullerin belirlenmesi konusunda Maliye Bakanl��na yetki verilmektedir.

Madde 11.

Bu maddede, kurumlar vergisi matrah�n�n hesaplanmas� s�ras�nda matrahtan indirilmesine izin verilmeyen giderler topluca s�ralanmaktad�r. Esas itibar�yla 5422 say�l� Kanunun 15 inci maddesi �er�evesinde uzun bir s�redir uygulanan bu h�k�mlerle ilgili olarak dikkat �ekici say�labilecek yenilikler, �rt�l� sermaye ve �rt�l� kazan� m�esseselerinin i�eri�inde yap�lan de�i�ikliklerdir ki, bu konular izleyen iki madde gerek�esinde ayr�nt�l� olarak ele al�nmakta olup; bunlara ili�kin kurum kazanc�n�n tespitinde kabul edilmeyen indirimler ile �z sermaye �zerinden �denen veya hesaplanan faizler, birinci f�kran�n (a), (b) ve (c) bentlerinde say�lmaktad�r.

(�) bendi ile yap�s� itibar�yla maddede say�lan di�er gider unsurlar�ndan farkl�l�k g�steren yedek ak�elerin de kabul edilmeyen indirimler aras�nda g�sterilmesine devam olunmaktad�r. Asl�nda yedek ak�eler gider niteli�inde de�ildir ve bunlar i�letme b�nyesinde elde edilen kazanc�n da��t�lmay�p i�letmede al�konulan k�sm�d�r. Yedek ak�elerin vergiye tabi kazan�tan indirilmesi hi�bir �ekilde d��n�lemez. Bu nedenle, vergi kanunlar�m�zda elli y�l� a�k�n bir s�reden beri korunmu� olan bu h�kme g�re, her ne �ekilde ve isimle ayr�lm�� olursa olsun ayr�lan yedek ak�eler indirim konusu yap�lmayacakt�r.

Bendin parantez i�i h�km� ile T�rk Ticaret Kanununa, kurumlar�n kurulu� kanunlar�na, t�z�klerine, ana stat�lerine veya s�zle�melerine g�re safi kazan�tan ay�rd�klar� t�m yedek ak�eler ile Bankac�l�k Kanununa g�re ayr�lan genel kar��l�klar�n bu bent kapsam�nda oldu�u a��k�a belirtilmi� ve bunlar�n gider olarak indirimi kabul edilmemi�tir. Bankac�l�k Kanununa g�re ayr�lan �zel kar��l�klar�n ise bankalarca gider yaz�labilece�i tabiidir.

(d) bendi ile bu Kanuna g�re hesaplanan kurumlar vergisi ile her t�rl� para cezalar�, 6183 say�l� Amme Alacaklar�n�n Tahsil Usul� Hakk�nda Kanun h�k�mlerine g�re �denen cezalar, gecikme zamlar� ve faizler ile 213 say�l� Vergi Usul Kanununa g�re �denen gecikme faizlerinin kurum kazanc�ndan indirimi kabul edilmemektedir. 6183 say�l� Amme Alacaklar�n�n Tahsil Usul� Hakk�nda Kanun h�k�mlerine g�re tecil edilen vergilere ili�kin tecil faizleri de bu kapsamda olup kurum kazanc�ndan indirilmesi m�mk�n de�ildir.

(e) bendi ile menkul k�ymet pazarlama komisyonlar�n�n gider kayd� konusunda k�s�tlama getirilmektedir. Ayr�ca, menkul k�ymetlerin Kanunlar�n belirledi�i hadler hari� olmak �zere itibari de�erlerinin alt�nda ihra� edilerek aradaki fark�n gider yaz�lmas� �nlenmektedir.

(f) bendi ile kiralama yoluyla edinilen veya i�letmede kay�tl� olan baz� motorlu deniz ta��tlar� ile u�ak, helikopter gibi hava ta��tlar�ndan i�letmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanlar�n giderleri ile amortismanlar�n�n matrahtan indirilemeyece�i �ng�r�lmektedir.

(g) bendi ile kurumun kendisinin, ortaklar�n�n, y�neticilerinin ve �al��anlar�n�n su�lar�ndan do�an maddi ve manevi zarar tazminat� giderlerinin indirim konusu yap�lmamas� �ng�r�lmektedir. Ancak, i�letmenin ticari faaliyetlerine ili�kin s�zle�melerde cezai �art olarak konulan tazminatlar, bu bendin kapsam�na dahil edilmedi�inden an�lan s�zle�melere g�re �denen tazminatlar gider olarak indirilebilecektir. Kurumun ve bentte say�lan di�er ki�ilerin kusurlar�ndan do�an tazminatlar, i�le ilgili olsa dahi kurum kazanc�ndan indirilemeyecektir.

(h) bendi ile bas�n yoluyla i�lenen fiillerden veya radyo ve televizyon yay�nlar�ndan do�an maddi ve manevi zararlardan dolay� �denen tazminat giderlerinin gider olarak indirimi kabul edilmemektedir.

(i) bendi ile de, her t�r� alkol ve alkoll� i�kiler ile t�t�n ve t�t�n mamullerine ait ilan ve reklam giderlerinin % 50'sinin kurumlar vergisi matrah�ndan indirimi kabul edilmemektedir. Ancak bentte yer alan % 50 oran�n� s�f�ra kadar indirmeye veya % 100'e kadar art�rma hususunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmektedir.

Madde 12.

Bu madde ile "�rt�l� sermaye" m�essesesi, uluslararas� geli�meler ve genel kabul g�rm�� ilkeler dikkate al�narak yeniden d�zenlenmi�tir.

Buna g�re, �rt�l� sermaye uygulamas�nda bor�/�z sermaye oran�, ortakla ili�kili ki�i ve �z sermaye tan�mlar�na a��kl�k getirilerek objektif k�staslar konulmakta ve �rt�l� sermaye kapsam�na girmeyecek bor�lanmalar say�lmaktad�r.

Bu maddenin uygulanmas�nda ortakla ili�kili ki�i;

Orta��n, do�rudan veya dolayl� olarak en az % 10 oran�nda orta�� oldu�u veya en az % 10 oran�nda oy veya kar pay� hakk�na sahip oldu�u bir kurumu ya da
Do�rudan veya dolayl� olarak, orta��n veya ortakla ili�kili bu kurumun sermayesinin, oy veya kar pay� hakk�na sahip hisselerinin en az % 10'unu elinde bulunduran bir ger�ek ki�i veya kurumu,

ifade etmektedir. F�krada ge�en "ger�ek ki�i" ifadesi, Gelir Vergisi Kanununun uygulanmas�nda ger�ek ki�i olarak kabul edilip vergiye tabi tutulan �ah�slar ile �ah�s �irketleri ya da adi ortakl�klar�; "kurum" ifadesi de, sermaye �irketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kurulu�lar�, dernek veya vak�flar ile bunlara ait iktisadi i�letmeler ve i� ortakl�klar�n� kapsamaktad�r.

Buna ba�l� olarak kurumlar�n �stanbul Menkul K�ymetler Borsas�nda i�lem g�ren hisselerinin edinilmesi ve bor� verilen kurumla sadece bu hisse senetlerinin al�nmas� nedeniyle ortakl�k ba�lant�s�n�n kurulmas�n� �nlemek amac�yla en az % 10 oran�nda ortakl�k pay� �l��t� getirilmektedir. Bu �ekilde, ortak veya ortakla ili�kili ki�i say�lanlardan temin edilen bor�lanmalarda en az % 10 ortakl�k pay� aranmas� kural� konmak suretiyle, finansal enstr�manlar�n�n ekonomik gereklerle al�m-sat�m�na ve finans piyasas�n�n geli�mesine olumsuz etki yapabilecek subjektif de�erlendirmeler engellenmeye �al��lm��t�r.

Madde ile, i�letmede kullan�lan bor�lar�n �rt�l� sermaye say�labilmesi, bu bor�lar�n ortak veya ortakla ili�kili ki�iden al�nmas� ve belirlenen bor�/�z sermaye oran�n� a�mas� ko�ullar�na ba�lanm��t�r.

Uluslararas� genel kabul g�rm�� uygulamalara paralel olarak �rt�l� sermaye, ortaklar�n i�letmeye verdi�i bor�lar�n �z sermayenin iki kat�n� a�an k�sm� olarak belirlenmi�tir. Buna g�re ortaklar ve ortakla ili�kili ki�ilerden yap�lan toplam bor�lanmalar�n, kurumun �z sermayesinin iki kat�n� a�an k�sm�, di�er �artlar�n da ger�ekle�mesi halinde �rt�l� sermaye say�lm��t�r. Bu kar��la�t�rma s�ras�nda;

Ana faaliyet konusuna uygun olarak faaliyette bulunan ve
Ortak veya ortakla ili�kili ki�i say�lan

banka veya benzeri kredi kurumlar�ndan yap�lan bor�lanmalar % 50 oran�nda dikkate al�nacakt�r. Yaln�zca ili�kili �irketlere finansman temin eden kredi �irketlerinden yap�lan bor�lanmalar i�in % 50 oran� de�il, genel kurallar �er�evesinde i�lem yap�lacakt�r.

Ayr�ca �z sermaye kar��la�t�rmas�nda, kurumun Vergi Usul Kanunu uyar�nca tespit edilmi� hesap d�nemi ba��ndaki �z sermayesinin dikkate al�naca�� hususu da a��k�a belirlenmi�tir.

Maddeyle yap�lan di�er bir d�zenleme ile �rt�l� sermaye uygulamas�nda kapsama giren borcun t�m�n�n de�il, sadece �z sermayenin iki kat�n� a�an k�sm�n�n �rt�l� sermaye say�lmas� ve bu k�sma ili�kin faizlerin gider olarak kabul edilmemesi h�k�m alt�na al�nm��t�r. Maddede ayr�ca borcun hesap d�nemi i�inde herhangi bir tarihte kurumun �z sermayesinin iki kat�n� a�an k�sm� �rt�l� sermaye olarak kabul edildi�inden, bu limiti a�an k�sma isabet eden faizin ge�ici vergi d�nemleri de dahil olmak �zere vergi matrah�ndan indirilmesi m�mk�n olmayacakt�r.

Maddenin alt�nc� f�kras�nda, �rt�l� sermaye kapsam�na girmeyecek bor�lanmalar, teredd�de yer vermemek amac�yla iki bent halinde say�lm��t�r.

Buna g�re, kurumlar�n ortaklar�n�n veya ortaklarla ili�kili ki�ilerin sa�lad�� gayrinakdi teminatlar kar��l��nda ��nc� ki�ilerden temin ettikleri bor�lanmalar �rt�l� sermaye say�lacak tutar�n tespitinde dikkate al�nmayacakt�r. Nakdi teminat kar��l��nda sa�lanan krediler ise k�t�ye kullan�m� engellemek amac�yla, bor�/�z sermaye oran�n hesab�nda i�letmeye verilen bor� olarak dikkate al�nacakt�r.

(b) bendinde ise kurumlar�n i�tiraklerinin, ortaklar�n�n veya ortaklarla ili�kili ki�ilerin banka veya finans kurumlar�ndan ya da sermaye piyasalar�ndan temin ederek ayn� �artlarla, yani kredi s�zle�mesinin i�erdi�i vade, faiz oran� ve benzeri kulland�r�lma �artlar�nda herhangi bir de�i�iklik yap�lmadan k�smen veya tamamen kulland�rd�� bor�lanmalar, �rt�l� sermaye kapsam� d��nda tutulmu�tur. B�ylece, grup �irketlerinde kredi temin etmek i�in kredibilitesi olan grup �irketinin, an�lan kaynaklardan kredi temin ederek ihtiyac� olan di�er grup �irketlerine ayn� �artlarla k�smen veya tamamen aktarabilmesine olanak sa�lanmaktad�r. �rt�l� sermaye kapsam� d��na ��kar�lan bu tipteki bor�lanmalar�n, transfer fiyatland�rmas� a��s�ndan normal ko�ullar alt�nda de�erlendirilece�i ve transfer fiyatland�rmas� i�lemleri i�in bir istisna getirilmedi�i tabiidir.

Maddenin yedinci f�kras�nda ise, �rt�l� sermaye �zerinden �denen veya hesaplanan faizlerin Gelir veya Kurumlar Vergisi Kanunlar�n�n uygulamas�nda, gerek bor� alan gerekse bor� veren nezdinde, �rt�l� sermaye �artlar�n�n ger�ekle�ti�i hesap d�neminin son g�n� itibar�yla da��t�lm�� kar pay� veya dar m�kellefler i�in ana merkeze aktar�lan tutar say�laca�� h�k�m alt�na al�nm��t�r. Bu �ekilde da��t�lm�� kar pay�n�n net kar pay� tutar� olarak kabul edilmesi ve br�te tamamlanmas� sonucu bulunan tutar �zerinden ortaklar�n hukuki niteli�ine g�re belirlenen oranlarda vergi kesintisi yap�lacakt�r.

B�ylece, bir kurumda �rt�l� sermaye �artlar�n� ta��mas� sebebiyle indirimi reddedilen bor�lar i�in nakden veya hesaben �denen faizlerin, m�kerrer vergilemeyi �nlemek amac�yla elde eden y�n�nden kar pay� olarak yeniden tasnif edilmesi ve buna g�re gerekli d�zeltmelerin yap�lmas� ama�lanm��t�r. Ancak d�zeltme i�lemi, sadece taraf olan m�kellefler nezdinde yap�lacak olup bu m�kelleflerin ortaklar�na ili�kin daha alt kademelerde d�zeltme yap�lmas� s�z konusu olmayacakt�r.

�denen faizin reddedilmesi nedeniyle her bor� veren y�n�nden kar pay� olarak kabul edilecek tutarlar, reddedilen faiz tutar�na, bor� verenlerin verdikleri bor�lar�n toplam borca oran� dikkate al�narak belirlenecektir.

�rne�in,

Ortak (A) n�n bor� verdi�i tutar 100,
Ortak (B) nin bor� verdi�i tutar 200,
Ortak (C) Bankas�n�n bor� verdi�i tutar ise 400 ve

i�letme �z sermayesinin 150 birim oldu�u varsay�m� ile, toplam borcun 300 birimi a�an k�sm� �rt�l� sermaye say�lacak; bu hesaplamada ortak (C)'nin banka olmas� nedeniyle verdi�i bor� tutar�n�n % 50'si olan (400/2=) 200 birim dikkate al�nacakt�r.

Buna g�re, �rt�l� sermaye say�lacak olan tutar [(100+200+200) - (2 x 150) =] 200 birim olup bu tutar�n da��l�m� a�a��daki gibidir: {Ortaklara isabet eden �rt�l� sermaye tutar� = (Orta��n bor� verdi�i tutar/�rt�l� sermayenin hesab�nda dikkate al�nacak toplam bor� tutar�) x �rt�l� sermaye tutar�}

Ortak (A) i�in {(100/500) x 200= } 40,
Ortak (B) i�in {(200/500) x 200= } 80,
Ortak (C) i�in {(200/500) x 200= } 80 ve

birime isabet eden tutarlar, ortaklara isabet eden k�s�m olarak dikkate al�nacakt�r.

Yedinci f�krada yer alan bir di�er d�zenleme ile, d�zeltmenin yap�lmas� i�in �rt�l� sermaye kullanan kurum ad�na tarh edilen vergilerin kesinle�mi� ve �denmi� olmas� �art� getirilmektedir.

Madde 13.

Bu madde ile "transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� kazan� da��t�m�" m�essesesi, uluslararas� geli�meler �zellikle Ekonomik ��birli�i ve Kalk�nma Te�kilat� (OECD)'n�n d�zenlemeleri dikkate al�narak d�zenlenmi�tir.

Maddenin birinci f�kras�nda, "kurumlar, ili�kili ki�ilerle emsallere uygunluk ilkesine ayk�r� olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat �zerinden mal veya hizmet al�m veya sat�m� i�lemlerinde bulunursa, kazan� tamamen veya k�smen transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� olarak da��t�lm�� say�l�r." denilmi� ve ili�kili ki�i kavram� maddenin yine ��nc� f�kras�nda, emsallere uygunluk ilkesi tan�m� da maddenin be�inci f�kras�nda yap�lm��t�r.

Buna g�re ili�kili ki�i, "kurumlar�n kendi ortaklar�, ortaklar�n ilgili bulundu�u ger�ek ki�i veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bak�m�ndan do�rudan veya dolayl� olarak ba�l� bulundu�u ya da n�fuzu alt�nda bulundurdu�u ger�ek ki�i veya kurumlar� ifade eder. Ortaklar�n e�leri, ortaklar�n veya e�lerinin �stsoy ve altsoyu ile ��nc� derece dahil yansoy h�s�mlar� ve kay�n h�s�mlar� da ili�kili ki�i say�l�r" bi�iminde tan�mlanm��t�r. F�krada ge�en "ger�ek ki�i" ifadesi, Gelir Vergisi Kanununun uygulanmas�nda ger�ek ki�i olarak kabul edilip vergiye tabi tutulan �ah�slar ile �ah�s �irketleri ya da adi ortakl�klar�; "kurum" ifadesi de, sermaye �irketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kurulu�lar�, dernek veya vak�flar ile bunlara ait iktisadi i�letmeler ve i� ortakl�klar�n� kapsamaktad�r.

Ayr�ca, kazanc�n elde edildi�i �lke vergi sisteminin, T�rk vergi sisteminin yaratt�� vergilendirme kapasitesi ile ayn� d�zeyde bir vergilendirme imkan� sa�lay�p sa�lamad�� hususunun g�z �n�nde bulundurulmas� suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen �lkelerde veya b�lgelerde bulunan ki�ilerle yap�lm�� t�m i�lemler k�t�ye kullan�mlar�n �nlenmesi amac�yla ili�kili ki�ilerle yap�lm�� say�lacakt�r.

Maddenin birinci f�kras�nda ge�en "mal veya hizmet al�m veya sat�m�" ifadesinin; al�m, sat�m, imalat, in�aat i�lemleri, kiralama, kiraya verme i�lemleri, �d�n� para al�nmas�, verilmesi, ikramiye, �cret ve benzeri �demeleri gerektiren i�lemlerinin de her hal�karda mal veya hizmet al�m veya sat�m� olarak de�erlendirilece�i, maddenin ikinci f�kras�nda a��k�a belirtilmi�tir.

Maddenin be�inci f�kras�nda "emsallere uygunluk ilkesi"nin tan�m� yap�lm��t�r. OECD'nin "Uluslararas� �irketler ve Vergi �dareleri ��in Transfer Fiyatland�rmas� Rehberi" esas al�narak yap�lan bu tan�m, "emsallere uygunluk ilkesi, ili�kili ki�ilerle yap�lan mal veya hizmet al�m veya sat�m�nda uygulanan fiyat ya da bedelin, aralar�nda b�yle bir ili�kinin bulunmamas� durumunda olu�acak fiyat ya da bedele uygun olmas�n� ifade eder" �eklindedir. Burada, emsallere uygun fiyat ya da bedel, aralar�nda ili�kili ki�i tan�m� kapsam�nda s�z konusu bu fiyat ya da bedeli etkileyecek herhangi bir ba�, ili�ki olmayan ki�ilerin, tamamen i�lemin ger�ekle�ti�i andaki ko�ullar alt�nda olu�turdu�u, piyasa ya da pazar fiyat� olarak da adland�r�lan tutar� ifade etmektedir. Bu �ekilde olu�an fiyat ya da bedel, i�lem an�nda hi� bir etki olmaks�z�n objektif olarak belirlenen ideal tutard�r.

Emsallere uygun fiyat ya da bedelin tespitinde m�kelleflerin uygulayabilece�i �� ayr� y�ntem �ng�r�lm��t�r. Bu y�ntemler, OECD'nin "Uluslararas� �irketler ve Vergi �dareleri ��in Transfer Fiyatland�rmas� Rehberi"nde "geleneksel i�lem y�ntemleri" olarak �ncelikle �nerilen temel y�ntemlerdir. M�kellefler, ili�kili ki�ilerle yapt�klar� i�lemlerde bu y�ntemlerden i�lemin niteli�ine en uygun olan�n� se�erek, s�z konusu y�ntem do�rultusunda fiyat ya da bedeli belirleyeceklerdir. Bu y�ntemlerden hi� birisi yukar�da a��klanan emsallere uygunluk ilkesi �er�evesinde fiyat ya da bedel tespitine olanak vermiyorsa, m�kellefler kendi belirleyecekleri bir y�ntem ile an�lan fiyat ya da bedeli belirleyebileceklerdir. Ancak, bu �ekilde bir belirleme yapabilmeleri i�in maddede �ng�r�len �� y�nteme de ba�vurabilme olana��n�n olmamas� gerekmektedir. Bu durum, maddede 4 �nc� y�ntem olarak belirtilmi�tir. Bu y�ntemler aras�nda uygulama a��s�ndan herhangi bir �ncelik s�ras� yoktur, uygulama k�stas�, "i�lemin niteli�ine en uygun y�ntem"dir. Bu ba�lamda, i�leme uygulanacak y�ntemlerden birisi, emsallere uygun fiyat ya da bedeli yans�tma a��s�ndan di�er y�ntemlerden daha belirleyici ise yani "i�lemin niteli�ine en uygun y�ntem" ise, uygulanacak y�ntem olarak s�z konusu bu y�ntem se�ilecek, di�er y�ntemlere kesinlikle ba�vurulmayacakt�r.

Maddede emsallere uygun fiyat ya da bedele ula�mak i�in belirlenen y�ntemler, kar��la�t�r�labilir fiyat y�ntemi, maliyet art� y�ntemi ve yeniden sat�� fiyat� y�ntemidir.

Kar��la�t�r�labilir fiyat y�ntemi, bir m�kellefin uygulayaca�� emsallere uygun sat�� fiyat�n�n, kar��la�t�r�labilir mal veya hizmet al�m veya sat�m�nda bulunan ve aralar�nda herhangi bir �ekilde ili�ki bulunmayan ger�ek ya da t�zel ki�ilerin birbirleriyle yapt�klar� i�lemlerde uygulayaca�� piyasa fiyat� ile kar��la�t�r�larak tespit edilmesini ifade etmektedir. Bu y�ntemin uygulanabilmesi i�in ili�kili ki�ilerle yap�lan i�lemin, birbiriyle ili�kili olmayan ki�ilerin yapt�klar� i�lem ile kar��la�t�r�labilir nitelikte olmas� gerekmektedir. Burada kar��la�t�r�labilir nitelik kavram�, i�leme konu mal veya hizmet ile i�lemin ko�ullar�n�n gerek ili�kili ki�iler aras�ndaki i�lemlerde, gerekse aralar�nda ili�ki bulunmayan ki�ilerin aras�ndaki i�lemlerde benzer nitelikte olmas�n� ifade etmektedir. S�z konusu i�lemler aras�nda, �l��lebilir nitelikte k��k farkl�l�klar varsa, bu farkl�l�klar d�zeltilerek y�ntemin uygulanmas� m�mk�nd�r. Ancak, farkl�l�klar�n b�y�k olmas� ya da farkl�l�klar�n �l��lebilmesinin yani somut bir bi�imde, tespit i�lemlerinde dikkate al�nabilme olana��n�n m�mk�n olmamas� halinde, y�ntemin de uygulanabilmesi m�mk�n olamayacakt�r. Do�rudan kar��la�t�rma yap�lmas�na olanak veren bu y�ntem, kar��la�t�r�labilir kontrol d�� i�lemler i�in uygulamada en s�k kullan�lan y�ntemdir.

Maliyet art� y�ntemi, emsallere uygun fiyat�n, ilgili mal ya da hizmet maliyet bedelinin uygun bir br�t kar oran� kadar art�r�lmas� suretiyle hesaplanmas�n� ifade etmektedir. Buradaki uygun br�t kar oran�, s�z konusu mal veya hizmet al�m veya sat�m an�nda ili�kisiz ki�ilere sat�lmas� halinde uygulanacak fiyat� yans�tan kar oran�n� ifade etmektedir. E�er ko�ullar uygunsa, i�lemi yapan m�kellefin bu mal veya hizmetlere ili�kin olarak ili�kisiz ki�ilerle yapt�� i�lemlerde uygulad�� genel br�t kar marj� (i� emsal), ideal oran olacakt�r. Kar��la�t�rma i�in gerekli i�lem say�s� yetersizse, uygun br�t kar oran� k�stas�, s�z konusu mal veya hizmetin ili�kisiz ki�ilere sat�lmas� halinde uygulanacak fiyat� yans�tan kar oran� olarak dikkate al�nacakt�r. Bu y�ntem �zellikle hammadde ve yar� mamuller ile imal edilen mallara ili�kin i�lemlerde uygulama alan� bulmaktad�r.

Yeniden sat�� fiyat� y�ntemi, emsallere uygun fiyat�n, i�lem konusu mal veya hizmetlerin aralar�nda herhangi bir ba�lant� bulunmayan ger�ek veya t�zel ki�ilere yeniden sat�lmas� halinde uygulanacak fiyattan uygun bir br�t sat�� kar� d��lerek hesaplanmas�n� ifade etmektedir. Bu y�ntemde emsallere uygun fiyat ya da bedele ula�mak i�in temel al�nan unsur, aralar�nda herhangi bir ba�lant� bulunmayan ger�ek veya t�zel ki�ilere yap�lmas� muhtemel sat�� ve bu sat��ta uygulanacak fiyat ya da bedeldir. Varsay�mlara dayal� olarak saptanan s�z konusu fiyat ya da bedelden uygun bir br�t sat�� kar� d��lerek ilgili i�lem i�in emsallere uygun fiyata ula��lacakt�r. Buradaki uygun br�t sat�� kar�, s�z konusu mal ya da hizmet i�in i�lem an�nda uygulanabilecek, piyasa ko�ullar�na g�re belirlenen ya da belirlenebilecek objektif nitelikte bir oran ile saptanan kar� ifade etmektedir. Bu kar tutar� d��ld�kten sonra da mal ya da hizmetin ili�kili ki�ilere sat�lmas�nda uygulanabilecek emsallere uygun fiyata ula��lacakt�r.

Emsallere uygun fiyata ula�mada bu y�ntemlerin hi� birisi uygulanam�yorsa, m�kellef kendi belirleyebilece�i ve daha do�ru sonu� verdi�ine inand�� bir y�ntemi de transfer fiyatland�rmas�na konu i�lemlere uygulayabilir. M�kellefler, bu kapsamda uygulayabilecekleri y�ntemleri tamamen kendileri belirleyecekleri gibi, maddede say�lmayan ancak OECD'nin "Uluslararas� �irketler ve Vergi �dareleri ��in Transfer Fiyatland�rmas� Rehberi" nde belirtilen ya da di�er �lkelerin uygulamalar�nda kar��la��labilen y�ntemleri de kullanabileceklerdir. Bu ba�lamda uygulama olana�� bulabilecek y�ntemlerin en �nemlileri, OECD'nin Uluslararas� �irketler ve Vergi �dareleri ��in Transfer Fiyatland�rmas� Rehberi'nde "geleneksel i�lem y�ntemleri"ne ba�vurma olana��n�n olmad�� haller i�in "di�er y�ntemler" ba�l�� alt�nda �nerilen kar b�l��m y�ntemi ve i�leme dayal� net kar marj� y�ntemidir. Bu y�ntemler, ba�lant�l� �irketler aras�ndaki i�lemlerden do�an kar� temel almaktad�r.

Emsallere uygun fiyat ya da bedele ula�mak i�in bu y�ntemlere ba�vurulmas�nda en g�venilir kar��la�t�rma unsuru olmas� a��s�ndan �ncelikle m�kellefin ili�kisiz ki�ilerle yapt�� i�lemlerde kulland�� fiyat ya da bedel (i� emsal) kar��la�t�rmaya esas �l�� olarak al�nacakt�r. Bu �ekilde kullan�lan fiyat ya da bedellerin bulunmamas� ya da g�venilir olmamas� halinde do�rudan benzeri nitelikteki m�kellef ya da kurumlar�n i�lemleri (d�� emsal) kar��la�t�rmada esas al�nacakt�r. Bu belirleme, i� emsallerin ya da d�� emsallerin birbirlerinin kar��t se�ene�i oldu�u, yani bu emsallerden yaln�zca birisinin kullan�lmas� gerekti�i anlam�na gelmemektedir. Emsallere uygunlu�un saptanmas� amac�yla kar��la�t�rma yap�lmas� esnas�nda, gerek i� emsallerin gerekse d�� emsallerin birlikte kullan�lmas� her zaman m�mk�nd�r. Ama�, en do�ru ve g�venilir �ekilde emsallere uygun fiyat ya da bedeli tespit etmektir.

Emsallere uygunluk ilkesi do�rultusunda tespit edilen fiyat veya bedellere ili�kin hesaplamalara ait kay�t, cetvel ve belgelerin ispat edici ka��tlar olarak saklanmas� zorunludur. Bu do�rultuda, se�ilen y�ntem ve uygulanmas�na ili�kin b�t�n hesaplama ve i�lemler ayr�nt�l� olarak tutulmal� ve saklanmal�d�r. Bu hesaplama ve belgeler, y�ntemin se�ilme gerek�elerini a��klayan en �nemli unsurlard�r.

Maddenin sekizinci f�kras� ile m�kellefin ili�kili taraflarla yapt�� i�lemlere ili�kin olarak belirleyece�i y�ntem konusunda Maliye Bakanl��na ba�vurarak anla�ma yapma olana�� getirilmi�tir. Uygulayaca�� y�ntem konusunda teredd�d� bulunan m�kellef, Maliye Bakanl��'na ba�vurarak belli bir d�nem i�in y�ntem tespiti iste�inde bulunabilecektir. OECD'nin Uluslararas� �irketler ve Vergi �dareleri ��in Transfer Fiyatland�rmas� Rehberinde de �nerilen ve bir �ok geli�mi� �lkenin vergi sisteminde yer alan bu uygulama (advance pricing arrangements ya da advance pricing agreements) i�in m�kellefin Maliye Bakanl��na gerekli bilgi ve belgelerle birlikte ba�vurmas� gerekmektedir. Y�ntem �zerinde anla�ma sa�lanmas� halinde, bu y�ntem �� y�l� a�mamak �zere belirlenen s�re ve ko�ullar alt�nda kesinlik ta��yacakt�r. Bu �ekilde tespit edilen y�ntem, belirlenen ko�ullar alt�nda ele�tiri konusu yap�lamayacakt�r. Bu sistemin en b�y�k avantaj�, m�kellefler a��s�ndan belli bir s�re i�in uygulanacak y�ntemin kesinlik ta��mas� ve herhangi bir ele�tiri, ceza riski olmadan plan yapabilme, �n�n� g�rebilme olana�� vermesidir. �dare a��s�ndan en b�y�k avantaj ise konunun ba�lang��ta belli bir anla�ma ile belirlenmesi ve ele�tiri s�recinden ba�layarak yarg� s�recine kadar ta��nabilecek bir i�lemin getirdi�i zaman ve i� y�k�nden tasarruf sa�lanmas�d�r.

Maddenin dokuzuncu f�kras�nda yap�lan d�zenleme ile "tamamen veya k�smen transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� olarak da��t�lan kazan�, gelir ve kurumlar vergisi kanunlar�n�n uygulamas�nda, bu maddedeki �artlar�n ger�ekle�ti�i hesap d�neminin son g�n� itibar�yla da��t�lm�� kar pay� veya dar m�kellefler i�in ana merkeze aktar�lan tutar say�lacakt�r". Bu h�km�n getirilmesindeki temel ama�, transfer fiyatland�rmas� nedeniyle �rt�l� kazan� da��t�m� yapan m�kellef nezdinde bir ele�tiri getirildi�i zaman, �rt�l� kazan� da��t�lan m�kellef nezdinde de bir d�zeltmenin yap�lmas�n� sa�lamakt�r. �rt�l� olarak da��t�lan kazanc�n kar pay� say�lmas� ile m�kellefler bu kar pay�na ili�kin olarak istisna h�k�mlerinden yararlanaca��ndan, "kar�� taraf d�zeltmesi" bu �ekilde, i�leme taraf olanlar aras�nda ger�ekle�mi� olacakt�r. B�ylece, ayn� i�lem �zerinden m�kerrer vergilemenin �n�ne de ge�ilmektedir. Bu �ekilde da��t�lm�� kar pay�n�n net kar pay� tutar� olarak kabul edilmesi ve br�te tamamlanmas� sonucu bulunan tutar �zerinden ortaklar�n hukuki niteli�ine g�re belirlenen oranlarda vergi kesintisi yap�lacakt�r.

Onuncu f�kra ile transfer fiyatland�rmas� d�zenlemesi; gerek tan�mlar, gerek y�ntemler, gerekse de getirilen yeni uygulamalar a��s�ndan ayr�nt�l� a��klamalar� ve s�re�leri gerektirmektedir. Maddede ayr�ca Bakanlar Kuruluna, d�zenlemenin i�leyi�ine ili�kin olarak usulleri belirleme yetkisi verilmektedir.

Madde 14.

Beyan esas� ile ilgili h�k�mleri i�eren bu maddede, tam m�kellefiyete tabi kurumlar�n uymas� gereken hususlar yer almaktad�r. Dar m�kellefiyete tabi olanlarla ilgili h�k�mler ise dar m�kellefiyete ayr�lm�� k�s�m i�inde bulunmaktad�r.

Maddenin birinci f�kras� ile vergi sorumlular�n�n da vergi m�kellefleri gibi beyanname vermeleri temin edilmi�tir.

Her m�kellefin vergiye tabi kazanc�n�n tamam� i�in beyanname verece�i a��kland�ktan sonra, m�kelleflerin �ubeleri, ajanl�klar�, al�� ve sat�� b�ro ve ma�azalar�, imalathaneleri veyahut kendilerine do�rudan do�ruya ba�l� sair i�yerleri i�in, ba��ms�z muhasebeleri ve ayr�lm�� sermayeleri olsun olmas�n, ayr� beyanname verilmesi kabul edilmemi�tir.

T�zel ki�ili�i bulunmayan iktisadi kamu m�esseseleri ile dernek ve vak�flara ait iktisadi i�letmelerden her biri i�in, bunlar�n ba�l� olduklar� kamu t�zel ki�ileri ile dernek ve vak�flar taraf�ndan ayr� beyanname verilmesi esas� getirilmi�tir. Bu nedenle, s�z konusu kurulu�lara ait iktisadi i�letmelerin her biri i�in ayr� kurumlar vergisi m�kellefiyeti tesis ettirilecektir. Ayr�ca, ayn� f�krada gelirleri sadece vergi kesintisine tabi tutulmu� gayrimenkul kira gelirlerinden ibaret olan kooperatiflerin bu gelirleri i�in y�ll�k beyanname vermemeleri sa�lanmaktad�r.

Kurumlar vergisi m�kellefiyeti bulunan bu kooperatiflerin beyanname verme d��nda m�kellefiyetle ilgili di�er �devlerini yerine getirecekleri tabiidir.

Beyanname verilme zaman�n� d�zenleyen maddenin ��nc� f�kras� h�km�ne g�re, kurumlar vergisi beyannamesi, hesap d�neminin kapand�� ay� takip eden d�rd�nc� ay�n birinci g�n�nden yirmibe�inci g�n� ak�am�na kadar m�kellefin ba�l� oldu�u vergi dairesine verilecektir. M�kellefin ba�l� oldu�u vergi dairesi ifadesinden, kanuni veya i� merkezinin bulundu�u yerin vergi dairesinin anla��lmas� gerekir.

Ayr�ca, Maliye Bakanl��na m�kelleflerin ba�l� olduklar� vergi dairelerini, kanuni veya i� merkezlerine bak�lmaks�z�n belirleme konusunda yetki verilmektedir.

Maddenin sekizinci f�kras� ile kurumlar vergisi beyannamesinin yasal d�zenlemelere paralel olarak ihtiya� duyulan bilgileri ihtiva edecek �ekilde d�zenlenmesine ve m�mk�n oldu�u �l��de basitle�tirilmesini sa�lamak amac�yla Maliye Bakanl��na yetki verilmektedir.

Madde 15.

Bu maddede tam m�kellefiyete tabi kurumlara uygulanacak vergi kesintisine dair h�k�mlere yer verilmektedir.

Kurum kazan�lar� ile ilgili oldu�u halde bu g�ne kadar Gelir Vergisi Kanununda d�zenlenmi� bulunan vergi kesintisine dair h�k�mler ile yap�lan kesintilerin beyan�na ili�kin di�er d�zenlemeler tamamen Kurumlar Vergisi Kanununun i�ine al�nmak suretiyle kanunun i�sel b�t�nl�� sa�lanm��t�r. Bu tercih, ku�kusuz Gelir Vergisi Kanunu ile olan irtibat� tamamen koparmak amac� g�tmemektedir. Nitekim, maddenin d�zenleni�inde yine Gelir Vergisi Kanununun ilgili h�k�mlerine at�fta bulunulmu�tur. Ancak tasar�ya eklenen bir ge�ici madde ile bu madde �er�evesinde vergi kesintisine tabi tutulacak �demeler konusunda Gelir Vergisi Kanununun 94 �nc� maddesinin ayr�ca uygulanamayaca�� hususuna a��kl�k getirilmi�tir. Ayn� ge�ici madde, Gelir Vergisi Kanununun Ge�ici 67 nci maddesinin uygulanmas�na �ncelik veren uyum sa�lama ama�l� bir di�er d�zenlemeyi de i�ermektedir.

Buna g�re, Gelir Vergisi Kanununun 94 �nc� maddesinde belirtilen sorumlular, bu maddenin birinci f�kras�n�n (a), (b), (c), (�), (d) ve (e) bentleri ile ikinci ve ��nc� f�kralar�nda say�lan �demeleri (avans olarak �denenler de dahil olmak �zere) nakden veya hesaben �demeleri halinde bu madde h�km�ne g�re % 15 oran�nda vergi kesintisi yapmak zorundad�rlar.

Maddenin birinci f�kras�n�n (a) bendinde, birden fazla takvim y�l�na yayg�n in�aat ve onar�m i�leri ile u�ra�an kurumlara bu i�leri ile ilgili olarak yap�lan hakedi� �demelerinden, kesinti yap�lmas� �ng�r�lmektedir. Birden fazla takvim y�l�na yayg�n in�aat ve onar�m i�lerinin tan�m� konusunda Gelir Vergisi Kanununun ilgili h�k�mleri uygulanacakt�r.

(b) bendinde, kooperatiflere ait ta��nmazlar�n kiralanmas� kar��l��nda kooperatiflere yap�lan kira �demelerine ili�kin kesintiye yer verilmi�tir. Kesinti yap�lmas�nda, ta��nmaz� kiraya veren kooperatifin t�r�n�n veya m�kellef ya da muaf olup olmamas�n�n bir �nemi bulunmamaktad�r.

(c), (�), (d) ve (e) bentlerinde, her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut �daresi ve �zelle�tirme �daresince ��kar�lan menkul k�ymetlerden sa�lanan gelirler, mevduat faizleri, faizsiz olarak kredi verenlere �denen kar paylar�, kar ve zarar ortakl�� belgesi kar��l�� denen kar paylar�, kat�l�m bankalar� taraf�ndan kar ve zarara kat�lma hesab� kar��l��nda �denen kar paylar� ile repo gelirleri vergi kesintisi kapsam�na al�nmaktad�r. D�viz cinsinden yahut d�vize, alt�na veya ba�ka bir de�ere endeksli menkul k�ymetlerin itfas� s�ras�nda olu�an de�er art��lar�n�n kesintiye tabi tutulmayaca�� ayr�ca belirtilmektedir.

�kinci f�kra ile vergiden muaf olan kurumlara da��t�lan Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci f�kras�n�n (1), (2) ve (3) numaral� bentlerindeki kar paylar� vergi kesintisi kapsam�na al�nmaktad�r. ��nc� f�kra uyar�nca vergi kesintisine tabi tutulan kazan�lar�n da��t�lmas� halinde, ayr�ca maddenin ikinci f�kras� uyar�nca vergi kesintisine tabi tutulmayacakt�r. Ayr�ca, kar�n sermayeye eklenmesinin kar da��t�m� say�lmayarak kesintiye tabi tutulmayaca�� hususuna a��kl�k getirilmektedir. Kurumlar vergisinden muaf olan kurumlara da��t�lan kar paylar� i�in yap�lmas� �ng�r�len vergi kesintisi de s�z konusu kurumlar i�in nihai vergi olmaktad�r.

Maddenin ��nc� f�kras�na g�re Kanunun 5 inci maddesi ile kurumlar vergisinden istisna edilen fon ve ortakl�klar�n kazan�lar�, emeklilik yat�r�m fonlar�n�n kazan�lar� hari� olmak �zere, da��t�ls�n veya da��t�lmas�n % 15 oran�nda vergi kesintisine tabi tutulacakt�r. An�lan oranda vergi y�k� ta��yan s�z konusu fon ve ortakl�klar�n�n kazan�lar�, ayr�ca kar da��t�m�na ili�kin �ng�r�len vergi kesintisine tabi olmayacakt�r.

Maddenin d�rd�nc� f�kras� ile Bakanlar Kuruluna bu maddede belirtilen vergi kesintisi oranlar�n�, her bir �deme ve gelir i�in ayr� ayr� s�f�ra kadar indirmeye, kurumlar vergisi oran�na kadar y�kseltmeye ve fon ve ortakl�k kazan�lar�ndan yap�lacak kesinti i�in fon veya ortakl�k t�rlerine g�re ya da portf�ylerindeki varl�klar�n nitelik ve da��l�m�na g�re farkl�la�t�rma yetkisi verilmektedir.

Maddenin be�inci f�kras� ile bu madde gere�ince vergi kesintisi yapmak zorunda olanlar�n, bu vergileri �deme veya tahakkukun yap�ld�� yer itibar�yla ba�l� olduklar� vergi dairesine muhtasar beyanname ile bildirmeleri sa�lanmaktad�r. Gelir Vergisi Kanununa g�re yap�lan gelir vergisi kesintisine ili�kin usul ve esaslar, bu maddeye g�re verilecek muhtasar beyannameler hakk�nda da uygulanacakt�r.

Gelir Vergisi Kanununa g�re, yap�lan kesintilerin vergilendirme d�nemini takip eden ay�n yirminci g�n� ak�am�na kadar muhtasar beyanname ile beyan� gerekir. Bu madde uyar�nca verilecek muhtasar beyanname de ayn� s�rede verilecektir. Ancak, kurumlar vergisinden istisna edilen fon ve ortakl�klar�n kazan�lar� �zerinden yap�lacak kesinti kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i d�neme ait muhtasar beyanname ile beyan edilecektir. Bu kesinti i�in ayr�ca muhtasar beyanname verilmeyecektir.

Alt�, yedi ve sekizinci f�kralar ile bu maddede ge�en hesaben �deme deyiminin, kesintiye tabi kazan� ve iratlar� �deyenleri hak sahiplerine kar�� bor�lu durumda g�steren her t�rl� kay�t ve i�lemleri ifade edece�i ve yap�lan vergi kesintisinin, vergi kesenin kay�t ve hesaplar�nda ayr�ca g�sterilece�i a��klanmaktad�r. Bu madde uyar�nca yap�lacak kesintilerde, kazan� ve iratlar�n gayrisafi tutarlar� dikkate al�nacakt�r. Ancak, �demenin net tutar �zerinden yap�lmas�, ba�ka bir ifade ile verginin �demeyi yapan taraf�ndan �stlenilmesi halinde vergi kesintisinin, �denen miktar ile �demeyi yapan�n y�klendi�i verginin toplam� �zerinden hesaplanmas� esas� �ng�r�lmektedir.

Madde 16.

Bu madde ile vergilendirmenin d�nemi, tarh yeri, tarhiyat�n muhatab� ve tarh zaman� konular� tam m�kelleflere ili�kin olarak tek bir maddede toplanarak uygulamada basitlik sa�lanmas� ama�lanmaktad�r.

Ayr�ca tarhiyat�n muhatab�, bu Kanuna g�re m�kellef olanlar�n t�zel ki�ilik; iktisadi kamu kurulu�lar� ile derneklere ve vak�flara ait iktisadi i�letmelerden t�zel ki�ili�i haiz olmayanlar i�in ba�l� olduklar� kamu t�zel ki�ileri veya dernek veya vak�f; fonlarda fonun kurucusu; i� ortakl�klar�nda ise verginin �denmesinden m�teselsilen sorumlu olmak �zere y�netici ortak veya ortaklardan herhangi birisi olacakt�r.

�te yandan kurumlar vergisinin, ba�l� olunan vergi dairesine beyannamenin verildi�i veya elektronik ortamda g�nderildi�i g�nde; beyannamenin posta ile g�nderilmesi durumunda beyannamenin ilgili vergi dairesine geldi�i tarihi izleyen �� g�n i�inde tarh edilece�i belirtilmektedir.

Madde 17.

Bu madde ile tasfiye edilen kurumlar�n vergilendirmesi d�zenlenmektedir. Tasfiye hali, m�kellefiyeti sona erdiren bir olay olarak ele al�nmakta ve tasfiye h�k�mleri tek bir madde i�inde toplanmaktad�r. Ayr�ca, tasfiyeden vazge�ilmesi halinde yap�lmas� gereken i�lemler konusunda da a��klay�c� h�k�mlere yer verilmektedir.

Tasfiyeye giren bir kurumun i�lemlerinde kar elde edilmesi temel ama� olmad��ndan, matrah�n belirlenmesinde tasfiye kar�na itibar edilmektedir. Keza vergilendirme d�nemi yerine tasfiye d�neminden s�z edilmekte; bir y�ldan uzun s�ren tasfiyelerde y�ll�k olarak verilecek tasfiye beyannameleri �zerinden hesaplanan vergiler, otuz g�n i�inde verilen nihai tasfiye beyannamesi ile tasfiye sonu�land�r�l�p tasfiye kar� kesinle�tirildi�inde d�zeltilmektedir.

D�zenlenen madde ile her bir tasfiye d�nemi ba��ms�z birer vergilendirme d�nemi olarak dikkate al�nmakta; tasfiyenin ba�lang�� ve biti� tarihlerine a��kl�k kazand�r�lmakta; ancak tasfiyenin zararla kapanmas� durumunda, �nceki tasfiye d�nemlerine do�ru d�zeltme yap�l�p an�lan d�nemlerde fazla �denen vergi m�kellefe iade edilmektedir

Tasfiye kar�n�n hesaplanmas�nda dikkate al�nacak kurallar ile kar�n tespiti s�ras�nda ortaklara da��t�lan, sat�lan, devredilen veya kurum sahibine iade olunan iktisadi k�ymetlerin de�erlerinin belirlenmesinde, transfer fiyatland�rmas�yla ilgili h�k�mlerin dikkate al�naca�� a��klanmaktad�r.

Ayr�ca tasfiye memurlar�n�n kurumun tahakkuk etmi� vergileri ile tasfiye beyannamesine g�re hesaplanan vergiler ve di�er tarhiyatlar ile tasfiye i�lemlerinin incelenmesi sonucu tarh edilecek vergi ve cezalardan dolay� sorumluluklar� d�zenlenmekte; Maliye Bakan�na, tasfiye i�lemlerine y�nelik inceleme yapt�rmama yetkisi verilmektedir.

Madde 18.

Bir veya daha fazla kurumun di�er bir kurumla birle�mesi durumunda da birle�me sebebiyle infisah eden kurumlar�n birle�me kar� i�in tasfiye h�k�mlerine m�racaat edilmesi �ng�r�lmektedir. Bu kar�n hesaplanmas� s�ras�nda, birle�en kurumlar�n ortaklar�na birle�ilen kurum taraf�ndan verilen de�erlerin, transfer fiyatland�rmas� esaslar�na g�re belirlenmesi �ng�r�lmektedir.

Madde 19.

Maddenin birinci ve ikinci f�kras�, birle�menin �zel bir t�r�n� devir olarak tan�mlamakta, tam m�kellef kurumlar aras�nda kay�tl� de�erler �zerinden ve k�l halinde devralma suretiyle ger�ekle�tirilen i�lemler devir olarak nitelendirilmektedir.

Maddenin ��nc� f�kras�nda, b�l�nme ve hisse de�i�imi i�lemleri d�zenlenmektedir. Ancak, kanun metninde a��kl�k sa�lama amac�yla baz� belirlemelere yer verilmektedir. �retim veya hizmet i�letmelerinin devrinde ise i�letme b�t�nl�� korunacak �ekilde faaliyetin devam� i�in gerekli aktif ve pasif kalemlerin t�m�n�n devredilmesi zorunlulu�u getirilmektedir. Devre konu iktisadi k�ymetlere ili�kin aktif ve pasif kalemlerin de ilgili olduklar� k�ymetlerle ayn� �ekilde i�leme tabi olmalar� gere�i vurgulanmaktad�r.

Devir i�lemlerinde oldu�u gibi b�l�nmenin de vergisiz olarak yap�lmas�na olanak sa�lanarak, i�letmelerin daha etkin ve verimli �al��malar�n� sa�layabilecek b�l�nme i�lemlerini ger�ekle�tirmeleri m�mk�n hale getirilmektedir. Dolay�s�yla b�l�nmeye ili�kin h�k�mler, ayn� �irket b�nyesinde y�r�t�len birden �ok hizmet veya �retim faaliyetinin ayr��t�r�larak, i�letmelerin yeni olu�turulacak �retim ve hizmet i�letmelerinin belli alanlarda yo�unla�arak uzmanla�mas�n� sa�layarak verimli ve karl� kurulu�lar haline getirilebilmesini ama�lamaktad�r. B�ylece �irketler yeniden yap�lanabilecek, ayn� �irket b�nyesinde y�r�t�len birden �ok hizmet veya �retim faaliyetini ayr��t�rarak bu faaliyetlerin her birini ayr� �irketler b�nyesinde y�r�tebileceklerdir.

Maddenin ��nc� f�kras�n�n (a) bendinde, tam m�kellef bir sermaye �irketinin b�t�n mal varl��, alacak ve bor�lar�n�n mukayyet de�erleri �zerinden tam m�kellefiyete tabi mevcut veya yeni kurulacak iki veya daha fazla �irkete devrolunmak suretiyle �irketin tasfiyesiz da��lmas� hali �ng�r�lm��t�r. Tam b�l�nme olarak nitelendirilen bu halde, b�l�nen �irketin t�m mal varl�� iki veya daha fazla �irkete ge�mekte ve b�l�nen �irketin ortaklar� devralan �irketlerin ortakl�k paylar�n� iktisap etmektedir. Ayr�ca, b�l�nme i�lemi sonucu devrolan �irketin ortaklar�na belli miktarda nakit �deme yap�lmas� imkan� verilerek, hesaplar�n kapat�lmas� amac�yla yap�lacak k��k miktarlardaki nakit �demelerin b�l�nme i�leminin vergisiz yap�lmas�n� engellememesi sa�lanmaktad�r.

Maddede yer alan d�zenlemeye g�re, b�l�nen �irketin varl�klar� kay�tl� de�er �zerinden devralan �irketlere aktar�lacakt�r. Vergi Usul Kanununun 265 inci maddesine g�re bu de�er, bir iktisadi k�ymetin muhasebe kay�tlar�nda yer alan hesap de�eridir. Bu varl�klar, devir olan �irket taraf�ndan da kay�tl� de�erleriyle kay�tlara intikal ettirilecektir. B�ylece, b�l�nme i�lemiyle ger�ekte bir vergi ertelemesi yap�lm�� olmaktad�r. Zira, varl�klar� devralan �irket ilerde bunlar� elden ��kard��nda sat�� bedeliyle kay�tl� bedel aras�ndaki fark, kurum kazanc�na dahil edecektir.

Maddenin ��nc� f�kras�n�n (b) bendinde k�smi b�l�nme �ng�r�lmektedir. Buna g�re, tam m�kellef bir sermaye �irketi veya sermaye �irketi niteli�indeki yabanc� bir kurumun T�rkiye'deki i� yeri ya da daimi temsilcisinin bilan�osunda yer alan ta��nmazlar ile bilan�oda yer alan ve en az iki tam y�l s�reyle elde tutulan i�tirak hisseleri ya da sahip olduklar� �retim veya hizmet i�letmelerinin bir veya bir ka��n�n mevcut veya yeni kurulacak tam m�kellef bir sermaye �irketine kay�tl� de�erleri �zerinden ayni sermaye olarak konulmas� m�mk�nd�r.

Bentte yer alan d�zenleme ile i�tirak hisselerinin k�smi b�l�nme kapsam�nda de�erlendirilebilmesi i�in, Kanunun 5 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (e) bendindeki i�tirak hisselerinin sat��ndan do�an kazan� istisnas� ile paralel d�zenleme yap�lm�� ve 5 inci maddenin ��nc� f�kras�nda yer alan h�km�n bu i�tirak hisseleri a��s�ndan da uygulanmas� sa�lanm��t�r. D�zenleme ile aktifte yer alan bu k�ymetlerin en az iki tam y�l s�reyle elde tutulmas� �art ko�ulmu�tur. Dolay�s�yla, k�smi b�l�nme nedeniyle vergilendirilmeyecek olan ve istisna kapsam�nda bulunan bu k�ymetlerin al�m� ile ilgili finansman giderlerinin kurum kazanc�ndan indirim konusu yap�lmamas� gerekmektedir. �ki y�ldan az s�reyle elde tutulan i�tirak hisselerinin elden ��kar�lmas� ya da bir ba�ka kuruma devredilmesi durumunda, s�z konusu i�tirak hisseleri vergilendirme kapsam�nda oldu�undan bunlara ili�kin giderlerin de ilgili kurum kazanc�ndan indirim konusu yap�lmas� m�mk�n bulunmaktad�r.

Ayni sermaye olarak konulan varl�klar kar��l��nda devralan �irket kendi hisse senetlerini, ayni sermaye koyan �irkete veya bunun ortaklar�na verecektir. Hisselerin, �irketin hisselerini devreden ortaklar�na verilmesi halinde, ayni sermaye olarak aktifinden bir varl�k ��kan �irketin bilan�osunun, sermaye azalt�lmas�yla dengelenmesi m�mk�n olabilecektir. Ayr�ca s�z konusu ta��nmazlar ile i�tirak hisselerinin bu bent kapsam�nda devredilmesi durumunda, devralan �irketin hisselerinin devreden �irketin ortaklar�na verilmesi a�amas�nda, devredilen ta��nmazlara ya da i�tirak hisselerine ili�kin bor�lar�n da devrinin zorunlu oldu�u belirtilmektedir.

Ayn� f�kran�n (c) bendinde yer alan d�zenleme, tam m�kellef bir sermaye �irketinin di�er bir sermaye �irketinin hisselerini vergisiz devralabilmesi ve kar��l��nda bu �irketin ortaklar�na kendi �irketinin sermayesini temsil eden i�tirak hissesini vermesi �ng�r�lmektedir. Bu de�i�imin vergisiz yap�labilmesi i�in hisseleri toplayan tam m�kellef �irketin, hisselerini toplad�� irketin y�netimini ve hisse �o�unlu�unu elde etmesi gerekmektedir. Bu �artlar birlikte aranacakt�r.

Di�er taraftan b�l�nme i�lemlerinde aktifi ve pasifi d�zenleyici hesaplar�n ilgili oldu�u aktif veya pasif hesapla birlikte devredilece�i hususuna da a��kl�k kazand�r�lmaktad�r.

��phesiz ki, varl�klar�n kay�tl� de�er �zerinden di�er �irketlere intikal ettirilmesi b�l�nen �irketin ortaklar�na varl�klar�n mukayyet de�eri kadar bir hisse verilmesini gerektirmemektedir. B�l�nen ve devralan �irketlerin kar��l�kl� olarak devre konu varl�klar�n de�erlerini belirlemek suretiyle b�l�nen �irketin ortaklar�n�n haklar�n� koruyacak bir de�i�im oran�n� tespit etmeleri gerekmektedir. De�i�tirme oran�n�n ise b�l�nen ve devralan �irketlerin hisselerinin ger�ek de�eri �zerinden belirlenece�i tabiidir.

Ayr�ca son f�kra ile de devir, b�l�nme ve hisse de�i�imi i�lemleri ile ilgili usulleri belirleme konusunda Maliye Bakanl��na yetki verilmektedir.

Madde 20.

Devir ve b�l�nmenin bu maddede belirtilen �artlar �er�evesinde yap�lmas� halinde, devrolunan veya b�l�nen kurumun sadece devir ve b�l�nme tarihine kadar elde etti�i kazan�lar vergilendirilecek olup, devir ve b�l�nmeden do�an kazan� hesaplanmayacak ve vergilendirilmeyecektir.

Buna g�re, Kanunun 19 uncu maddesine uygun olarak yap�lacak devirlerde;

�lgili hesap d�neminin ba�lang�c�ndan devir tarihine kadar olan d�neme ili�kin faaliyet sonu�lar�na ili�kin olarak haz�rlanarak m��tereken imzalanan m�nfesih kuruma ait k�st d�nem kurumlar vergisi beyannamesi ile
Devir i�leminin hesap d�neminin kapand�� aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i ay�n sonuna kadar ge�en s�re i�erisinde yap�lmas� halinde, m�nfesih kurumun �nceki hesap d�nemine ili�kin olarak haz�rlanarak m��tereken imzalanan m�nfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi,

bu madde uyar�nca birle�menin ticaret sicilinde ilan edildi�i tarihten itibaren otuz g�n i�inde m�nfesih kurum ve birle�ilen kurum taraf�ndan m�nfesih kurumun ba�l� bulundu�u vergi dairesine bildirilecektir.

Devir tarihine kadar olan kazan�, devir ile ilgili �irket yetkili kurul karar�n�n Ticaret Sicilinde tescil edildi�i tarih itibar�yla hesaplanacakt�r. Bu tarihten sonraki i�lemlerden do�an kazan�, devralan kuruma ait olacakt�r.

Kanunun 19 uncu maddesinin ��nc� f�kras�n�n (a) bendine g�re ger�ekle�tirilen tam b�l�nmelerde de b�l�nen kurumun, sadece b�l�nme tarihine kadar olan kazanc�n�n vergilenmesi ve b�l�nmeden do�an kar�n hesaplanmamas� ve vergilendirilmemesi i�in devir s�ras�nda yap�lan i�lemlerin, b�l�nme durumunda da ger�ekle�tirilmesi gerekmektedir.

19 uncu maddenin ��nc� f�kras�n�n (b) ve (c) bentlerinde belirtilen k�smi b�l�nme ve hisse de�i�imi i�lemlerinden do�an kazan�lar da hesaplanmayacak ve vergilendirme yap�lmayacakt�r. Di�er taraftan bu bentler �er�evesinde yap�lan k�smi b�l�nme ve hisse de�i�imi sonucunda b�l�nen veya hisseleri de�i�tirilen kurumlar�n t�zel ki�ili�i devam etti�inden b�l�nme veya hisse de�i�imi tarihine kadar olan k�st d�nem i�in beyanname verilmesi s�z konusu olmayacakt�r. Ancak, 19 uncu maddenin ��nc� f�kras�n�n (b) bendine g�re k�smi b�l�nme yapan kurumun b�l�nme tarihine kadar tahakkuk etmi� veya edecek vergi bor�lar�ndan bu kurumun varl�klar�n� devralan kurumlar�n devrald�klar� varl��n nispetine g�re m�teselsilen sorumlu olacaklar� madde metninde a��k bir �ekilde ifade edilmektedir.

Madde 21.

Madde, kurumlar vergisinin �deme s�resini hem genel h�k�mler itibar�yla, hem de tasfiye, birle�me, devir ve b�l�nme durumlar� ile muhtasar beyanname i�in ayr� ayr� d�zenlemektedir.

Kurumlar vergisi beyannamesi, Kanunun 14 �nc� maddesi uyar�nca hesap d�neminin kapand�� ay� takip eden d�rd�nc� ay�n birinci g�n�nden yirmibe�inci g�n� ak�am�na kadar m�kellefin ba�l� oldu�u vergi dairesine verilmektedir.

D�zenlenen bu madde ile kurumlar vergisinin, beyannamenin verildi�i ay�n sonuna kadar �denmesi sa�lanmaktad�r. Buna g�re beyannamenin verildi�i ayda, beyanname verildikten sonra ilgili ay�n sonuna kadar herhangi bir g�nde �deme yap�labilecektir.

Tasfiye ve birle�me hallerinde, tasfiye edilen veya birle�en kurumlara ait beyannameler tasfiyenin sona erdi�i tarihi takip eden otuz g�n i�inde kurumun ba�l� oldu�u vergi dairesine verilece�inden, bu beyannamelere g�re tahakkuk eden vergilerin de bu madde h�km�ne g�re beyanname verme s�resi i�inde �denmesi gerekmektedir.

�te yandan, tasfiyesi devam eden kurumlarda, tasfiye d�nemlerine ait beyannamelerin hesap d�nemini takip eden d�rd�nc� ay�n birinci g�n�nden yirmibe�inci g�n� ak�am�na kadar verilece�i ve tahakkuk eden vergilerin de bu ay�n sonuna kadar �denece�i tabiidir.

Kanunun 20 nci maddesinin birinci ve ikinci f�kra h�k�mleri �er�evesinde ger�ekle�tirilen devir ve tam b�l�nmelerde, m�nfesih kurum ad�na k�st d�neme ili�kin (hesap d�nemi ba��ndan devir veya b�l�nmenin ger�ekle�ti�i tarihe kadar ge�en s�reye ili�kin) tahakkuk eden vergilerin, devralan veya birle�ilen kurumun devir veya b�l�nmenin ger�ekle�ti�i hesap d�nemine ili�kin kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i ay�n sonuna kadar devralan veya birle�ilen kurumlarca �denmesi sa�lanmaktad�r.

Dolay�s�yla bu kurumlar, m�nfesih kurumlara ait vergileri de kendi vergileri ile birlikte ayn� s�rede �demeleri gerekmektedir. Kendilerine �zel hesap d�nemi tayin edilen kurumlar ise kurumlar vergisi beyannamelerini verdikleri ay�n sonuna kadar m�nfesih kuruma ait tahakkuk eden vergileri �demeleri gerekti�i tabiidir.

Ancak, devir veya b�l�nme i�lemlerinin hesap d�neminin kapand�� aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i ay�n sonuna kadar ge�en s�re i�erisinde yap�lmas� halinde, m�nfesih kurumun �nceki hesap d�nemine ili�kin kurumlar vergisi beyannamesinin verildi�i ve tasfiyenin sona erdi�i tarihi takip eden otuz g�n i�inde, tahakkuk eden vergilerin de �denmesi gerekmektedir.

Maddenin d�rd�nc� f�kras�nda, muhtasar beyanname ile beyan edilen vergilerin beyannamenin verildi�i ay�n yirmialt�nc� g�n� ak�am�na kadar �denmesi gerekti�i belirtilmektedir.

Madde 22.

Bu maddenin birinci f�kras�, dar m�kellefiyette safi kurum kazanc�n�n tespitine ili�kindir.

Kanunun 3 �nc� maddesine g�re; dar m�kellefiyet esas�nda vergilendirilecek kurumlar�n gelirlerine bak�ld��nda, Gelir Vergisi Kanunundaki kazan� ve iratlarla paralellik i�erdi�i g�r�lecektir. Tam m�kellefiyet ile dar m�kellefiyet aras�ndaki kazan� unsurlar� aras�ndaki paralellik vergileme ilkelerinin do�as� gere�i tespit a�amas�ndan sonra ayr�lmaktad�r. Tam m�kellefiyet esas�ndaki kurumlar T�rkiye i�inde ve d��nda elde ettikleri t�m gelirler �zerinden vergilendirilirken, dar m�kellefiyet esas�ndaki kurumlar sadece T�rkiye'de elde ettikleri kazan�lar �zerinden vergilendirilmektedirler.

Kurumlar Vergisi Kanununa g�re vergileme yap�labilmesi i�in safi kurum kazanc�n�n tespit edilmesi gerekmektedir. Safi kurum kazanc�, m�kelleflerin has�latlar�ndan bu Kanuna g�re indirebilecekleri gider veya maliyet unsurlar� ile di�er indirimleri d��meleri ve indirimi kabul edilmeyen giderleri ilave etmeleriyle bulunur.

Dar m�kellefiyet esas�nda vergilendirilen kurumlar�n i� yeri veya daimi temsilci vas�tas�yla elde ettikleri kazanca ili�kin safi kurum kazanc�n�n tespitinde, tam m�kellef kurumlar i�in ge�erli olan h�k�mler uygulan�r. Bu kazan�lar kurumlar vergisi uygulamas�nda ticari kazan� veya zirai kazan� olarak vergilendirilmektedir.

Dar m�kellef kurumlar�n elde ettikleri zirai kazan�lar�n vergilendirilmesinde de bu madde h�km� uygulanmaktad�r. ��nk� bir dar m�kellef kurumun T�rkiye'de zirai kazan� elde edebilmesi i�in zirai i�letmesinin T�rkiye'de bulunmas� gerekmektedir. Bu zirai i�letme de Vergi Usul Kanunu h�k�mlerine g�re i� yeri olu�turaca�� i�in belirtilen h�km�n uygulamas�, zirai kazan�lar i�in de ge�erlilik kazanacakt�r.

Dar m�kellef kurumlar�n ticari ve zirai kazan� d��ndaki kazan� ve iratlar� i�in Gelir Vergisi Kanununun bu kazan� ve iratlar�n tespitine ili�kin h�k�mleri uygulan�r. �rne�in dar m�kellef bir kurumun menkul sermaye irad� elde etmesi halinde, bu kazanca ili�kin safi kurum kazanc�n�n tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ilgili kazan� h�k�mleri uygulanacakt�r.

Ancak, bu kazan� ve iratlar�n T�rkiye'de yap�lmakta olan ticari veya zirai faaliyet kapsam�nda elde edilmesi halinde, kazanc�n tespitinde ticari veya zirai kazan� h�k�mleri ge�erli olur. �rne�in dar m�kellefiyet esas�nda vergilendirilen yabanc� bir kurumun T�rkiye'deki �ubesinin aktifine kay�tl� gayrimenkul�n vergilendirilmesinde ticari kazan� h�k�mleri ge�erli olacakt�r. S�z konusu gayrimenkul yabanc� kurumun ana merkezinin aktifine kay�tl� olsayd�, bu takdirde Gelir Vergisi Kanununun gayrimenkul sermaye irad�na ili�kin h�k�mler uygulanacakt�r.

Maddenin ��nc� f�kras�, dar m�kellefiyette safi kurum kazanc�n�n tespitinde kabul edilmeyen indirimleri d�zenlemektedir.

Dar m�kellef kurumun T�rkiye'de ticari veya zirai bir faaliyeti var ise, safi kurum kazanc�, ilke olarak tam m�kellefiyette uygulanan esaslara g�re hesaplan�r. Ancak dar m�kellefiyete tabi kurumlar�n, T�rkiye d��ndaki merkezleri ile olan ili�kileri, tam m�kellefiyettekinden farkl� baz� giderlerin ortaya ��kmas�na neden olur. Bu nedenle a�a��daki giderlerin indirimi, dar m�kellef kurumlar i�in kabul edilmemi�tir:

Ana merkezin veya T�rkiye d��ndaki �ubelerin T�rkiye'deki dar m�kellef kurumlar hesab�na yapt�klar� al�m-sat�mlar i�in, dar m�kellefin ana merkeze veya T�rkiye d��ndaki �ubelere verdi�i faizler, komisyonlar ve benzerleri kurum kazanc�n�n tespitinde indirilmez. Bu h�k�m ile T�rkiye'de olu�an kazanc�n, ana merkez veya di�er �ubelere aktar�lmas�n�n �nlenmesi ama�lanm��t�r.
Ana merkezin veya T�rkiye d��ndaki �ubelerin genel y�netim giderlerine veya zararlar�na kat�lmak �zere ayr�lan paylar kurum kazanc�n�n tespitinde indirilemez. Ancak, indirimlerden T�rkiye'deki kurumun kazanc�n�n elde edilmesi ve idamesi ile ilgili olan ve emsallere uygunluk ilkesi uyar�nca belirlenecek da��t�m anahtarlar�na g�re ayr�lan paylar ile T�rkiye'deki kurumun denetimi i�in yabanc� �lkelerden g�nderilen yetkili kimselerin seyahat giderlerinin indirimi kabul edilecektir. Ancak gider indirimi emsaline uygun belirli esaslara ba�l� kal�narak yap�lacakt�r. Buna g�re, s�z konusu giderler, T�rkiye'deki kazanc�n elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak zorundad�r. Ayr�ca s�z konusu giderlerin T�rkiye'deki kazanca isabet eden k�sm�n�n belirlenmesinde kullan�lan da��t�m anahtar�n�n emsallere uygunluk ilkesi �er�evesinde belirlenmesi gerekmektedir. Emsallere uygunluk ilkesi, bu Kanunun transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� kazan� da��t�m� maddesine uygun olarak belirlenecektir.

D�rd�nc� f�kra ile dar m�kellef kurumlar�n i�letmede kulland�klar� bor�lanmalar i�in �rt�l� sermaye h�k�mlerinin uygulanmas�nda, ortakla ili�kili ki�inin tespiti a��s�ndan % 10'luk sermaye pay� veya oy hakk� �art� aranmayaca�� belirtilmektedir. Dolay�s�yla dar m�kellef kurumlar�n ortaklar�ndan veya ortaklar�n�n ili�kili oldu�u ki�ilerden yap�lan bor�lanmalarda ortakl�k yap�s�na ili�kin herhangi bir oran dikkate al�nmaks�z�n �z sermayenin iki kat�n� a�an k�s�m �rt�l� sermaye say�lacakt�r.

Maddenin be�inci f�kras�nda, Kanunun tasfiyeye ili�kin h�k�mleri ile k�smi b�l�nme h�k�mlerinin dar m�kellef kurumlar i�in de ge�erli oldu�u belirtilmektedir.

Madde 23.

Maddede yabanc� ula�t�rma kurumlar�n�n kurum kazanc�n�n belirlenmesine ili�kin h�k�mler yer almaktad�r.

Yabanc� kurumlarca yap�lan ve bir b�l�m� T�rkiye s�n�rlar�n� da kapsayan ula�t�rma i�leri ticari bir faaliyettir.

�lkeler aras�nda yap�lan ula�t�rma i�lerinden dolay� T�rkiye'de olu�an safi kurum kazanc�n� kesin olarak tespit etmek m�mk�n olmad��ndan, bu kazanc�n tespitine ili�kin birk�s�m �l��lerin konulmas� gerekmektedir. Bu nedenle, f�kra ile yabanc� ula�t�rma kurumlar�n�n T�rkiye'de elde ettikleri has�lat�n kurumlar vergisi matrah�na esas al�nacak k�sm�n�n tespitine y�nelik oranlar getirilmektedir.

Buna g�re, T�rkiye'de daimi veya ar�zi olarak �al��an b�t�n kurumlar i�in a�a��da belirtilen ortalama emsal oranlar� uygulanacakt�r:

Kara ta��mac�l��nda % 12,
Deniz ta��mac�l��nda % 15,
Hava ta��mac�l��nda % 5.

T�rkiye'de elde edilen has�lat�n br�t tutar�na s�z konusu oranlar�n uygulanmas� suretiyle bulunacak tutar, yabanc� ula�t�rma kurumlar� i�in vergiye tabi kurum kazanc� olacakt�r.

Ayr�ca yabanc� ula�t�rma kurumlar�nda T�rkiye'de elde edilen has�lat�n hangi unsurlardan olu�tu�u konusuna a��kl�k getirilmektedir. Bu �ekilde tespit edilen has�lattan, ayr�ca herhangi bir indirim yap�lmas� s�z konusu de�ildir.

Madde 24.

Dar m�kellef kurumlar�n vergilendirilmesinde tam m�kellef kurumlar�n genel beyan esas�na paralel d�zenleme yap�lmaktad�r.

Madde 25.

Dar m�kellef kurumlar�n vergilendirilmesinde, vergilendirme d�nemi, beyannamenin verilme yeri, zaman� ve i�eri�i bu madde ile d�zenlenmekte; Maliye Bakanl��na, dar m�kellefler taraf�ndan verilecek beyannamenin �ekli, i�eri�i ve eklerini belirleme konusunda yetki verilmektedir.

Madde 26.

Dar m�kellef kurumlar�n, vergiye tabi kazanc�n�n Gelir Vergisi Kanununda yaz�l� telif, imtiyaz, ihtira, i�letme, ticaret unvan�, marka ve benzeri gayrimaddi haklar�n sat��, devir ve temliki kar��l��nda al�nan bedeller hari� olmak �zere di�er kazan� ve iratlardan ibaret olmas� halinde, bu kazan�lar�n yabanc� kurum veya T�rkiye'de bunlar ad�na hareket eden kimseler taraf�ndan kazanc�n elde edildi�i tarihten itibaren on be� g�n i�inde, Kanunun 27 nci maddesinde belirtilen vergi dairesine beyanname ile bildirilmesi �ng�r�lmektedir.

Di�er kazan� ve iratlar�n belirlenmesi konusunda Gelir Vergisi Kanununun ilgili h�k�mleri uygulanacakt�r. Ancak, di�er kazan� ve iratlara ili�kin h�k�mlerde yer alan vergilendirilmeme konusunda getirilen kay�t, �art ve s�reler ile istisnalar dar m�kellef kurumlarca elde edilen di�er kazan� ve iratlar�n belirlenmesinde dikkate al�nmayaca�� hususu da d�zenlenmektedir.

Bu prensibin tek istisnas�, T�rkiye'ye bizzat getirilen nakdi ve ayni sermaye kar��l��nda elde edilen menkul k�ymetler ile i�tirak hisselerinin elden ��kar�lmas� s�ras�nda kur fark� kazanc�na dair h�k�mlerdir. Gelir Vergisi Kanununda di�er kazan� ve iratlar�n tespitinde kur fark� kazanc� ile ilgili belirlemeler, dar m�kellef kurumlar i�in de ge�erli olacakt�r.

Madde 27.

Dar m�kellef kurumlar taraf�ndan elde edilen di�er kazan� ve iratlar�n t�r�ne g�re kurumlar vergisi beyannamesinin verilece�i vergi daireleri belirlenmektedir.

Madde 28.

Bu madde ile dar m�kellefiyete tabi yabanc� kurumlarda, tarhiyat�n muhatab�, tarh zaman� ve tarh yeri belirlenmektedir.

Kurumlar vergisinin, yabanc� kurum hesab�na T�rkiye'deki m�d�r veya temsilcileri, m�d�r veya temsilcileri mevcut de�il ise kazan� ve iratlar� yabanc� kuruma sa�layanlar ad�na tarh edilece�i hususu a��klanmaktad�r.

Ayr�ca, kurumlar vergisi, beyannamenin vergi dairesine verildi�i veya elektronik ortamda g�nderildi�i g�nde, posta ile g�nderilmi�se vergiyi tarh edecek dairesine geldi�i tarihi takip eden �� g�n i�inde tarh edilece�i belirtilmektedir.

Madde 29.

Bu madde ile dar m�kellefiyette kurumlar vergisinin �deme s�resi belirlenmektedir.

Buna g�re dar m�kellefiyette kurumlar vergisinin;

Y�ll�k beyanname ile bildirilen kurumlar vergisinin, beyannamenin verildi�i ay�n sonuna kadar,
Muhtasar beyanname ile bildirilen kurumlar vergisinin, beyannamenin verildi�i ay�n yirmialt�nc� g�n� ak�am�na kadar,
�zel beyannameyle bildirilen di�er kazan�lara ili�kin kurumlar vergisi ile dar m�kellefin T�rkiye'yi terk etmesi, tasfiye ve birle�me hallerinde verilecek beyannamelerde bildirilen kurumlar vergisinin, beyanname verme s�resi i�inde,

�denece�i a��kl��a kavu�turulmaktad�r.

Madde 30.

Dar m�kellefiyete tabi kurumlar�n T�rkiye'de elde etti�i kazan� ve iratlardan yap�lacak vergi kesintisi bu maddede d�zenlenmi� bulunmaktad�r.

Bu maddeye g�re vergi kesintisi, kazan� ve iratlar�n nakden veya hesaben �denmesi veya tahakkuk ettirilmesi a�amas�nda avanslar da dahil olmak �zere gayri safi tutar �zerinden % 15 oran�nda yap�lacakt�r.

Bu madde h�km� kapsam�nda kurumlar vergisi kesintisi, dar m�kellefiyete tabi kurumlar�n T�rkiye'de i� yeri veya daimi temsilci vas�tas�yla elde etmedi�i kazan� ve iratlara ili�kindir. Dar m�kellef kurumlar�n T�rkiye'deki i� yeri veya daimi temsilci vas�tas�yla elde etti�i kazan� ve iratlar ticari kazan� olarak de�erlendirilece�inden, bu madde h�km�ne g�re kesintiye tabi tutulmas� s�z konusu de�ildir.

Ancak, telif, imtiyaz, ihtira, i�letme, ticaret unvan�, marka ve benzeri gayri maddi haklar�n sat��, devir ve temliki kar��l��nda yap�lan �demeler �zerinden bu kazan� ve iratlar�n ticari veya zirai kazanca dahil olup olmad��na bak�lmaks�z�n sorumlularca % 15 oran�nda kurumlar vergisi kesintisi yap�lmas� �ng�r�lmektedir.

Maddenin ��nc� f�kras� ile tam m�kellef kurumlar taraf�ndan dar m�kellef kurumlara veya kurum stat�s�nde olup, bu Kanunla veya �zel kanunlarla kurumlar vergisinden muaf tutulmu� bulunan yabanc� kurumlara da��t�lan Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci f�kras�n�n (1), (2) ve (3) numaral� bentlerinde say�lan kar paylar� �zerinden % 15 oran�nda kurumlar vergisi kesintisi yap�lmas� �ng�r�lmektedir. T�rkiye'de bir i� yeri veya daimi temsilci arac�l��yla faaliyet g�steren dar m�kellef kurumlara da��t�lan kar paylar� �zerinden bu kesinti yap�lmayacakt�r.

D�rd�nc� f�kra ile Kanunun 5 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendindeki kurumlar vergisinden istisna edilen kazan�lar ile (c) bendinde belirtilen �irketlerin (b) bendindeki �artlar� ta��yan i�tirak kazan�lar�n�n anonim veya limited �irket niteli�indeki dar m�kellef kurumlara da��t�lan kar paylar�ndan yap�lacak kesinti oran�, bu maddenin ��nc� f�kras�nda yer alan oran�n (% 15) yar�s�n� a�amayacakt�r.

Be�inci f�kras� ile T�rkiye'de i� yeri ve daimi temsilcisi bulunmayan m�kelleflerin, h�k�metin izniyle a��lan sergi ve panay�rlarda yapt�klar� ticari faaliyetlerden elde ettikleri kazan�lar �zerinden, kurum b�nyesinde % 15 oran�nda kurumlar vergisi kesintisi yap�lmas� sa�lanmaktad�r.

Alt�nc� f�kra ile, y�ll�k veya �zel beyanname veren dar m�kellef kurumlar�n, indirim ve istisnalar d��lmeden �nceki kurum kazanc�ndan, hesaplanan kurumlar vergisi d��ld�kten sonra kalan k�s�mdan ana merkeze aktar�lan tutar �zerinden kurum b�nyesinde % 15 oran�nda kurumlar vergisi kesintisi yap�lmas� sa�lanmaktad�r.

Yedinci f�krada, vergi cennetleriyle m�cadele amac�yla getirilmi� �zel bir h�k�m yer almaktad�r. Buna g�re, zararl� vergi rekabeti uygulayan �lkelerde yerle�ik kurumlara yap�lan her t�rl� �demeler �zerinden, T�rkiye'deki kurum kazan�lar�n�n ta��d�� vergi y�k�ne yakla��k oranda bir vergi kesintisi yap�lmas� �ng�r�lm��t�r.

Zararl� vergi rekabeti uygulayan �lkelerde yerle�ik kurumlara veya bu �lkelerde bulunan tam m�kellef kurumlara ait i� yeri veya daimi temsilcilere yap�lacak her t�rl� �demeler bu kapsamdad�r. Ancak, transfer fiyatland�rmas� esaslar�na g�re emsaline uygun fiyatlarla sat�n al�nan mal ve i�tirak hisseleri i�in yap�lan �demelerle kredi ana para ve kar pay� �demeleri �zerinden bu f�kra uyar�nca vergi kesintisi yap�lmayacakt�r.

Yap�lan d�zenleme ile, vergi cenneti olarak nitelenen �lkelerde yerle�ik ger�ek veya t�zel ki�ilere �e�itli adlar alt�nda yap�lacak �demelerin, T�rkiye'deki vergi matrahlar�n� azaltmak amac�yla kullan�lmas�n�n �n�ne ge�ilmesi ama�lanmaktad�r. Bu haliyle s�z konusu h�k�m, kontrol edilen yabanc� kurumlarla ilgili d�zenlemeye de paraleldir. Ancak her iki d�zenlemenin ayn� yabanc� kuruma uyguland�� durumlarda m�kerrer vergilendirmeye yol a�mamak i�in, vergi mahsuplar�n� d�zenleyen maddede de �zel bir h�k�m sevk edilmi� bulunmaktad�r.

Maddenin sekizinci f�kras� ile Bakanlar Kuruluna yukar�daki f�kralarda belirtilen vergi kesintisi oranlar�n�, gelir unsurlar� veya faaliyet konular� itibar�yla ayr� ayr� belirlemeye, s�f�ra kadar indirmeye veya belirtilen oran� bir kat�na kadar art�rmaya yetki verilmi�tir.

Maddenin dokuzuncu f�kras� ile dar m�kellef kurumlara, bu maddeye g�re vergisi kesintisine tabi tutulan kazan� ve iratlar� i�in, bu Kanunun 24 veya 26 nc� maddelerine g�re beyanname verilmesi veya kesintiye tabi tutulmam�� kazan�lar� i�in verilecek beyannamelere dahil edilmesi konusunda m�kelleflere ihtiyarilik tan�nmaktad�r. Ancak, Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci f�kras�n�n (5), (7) ve (14) numaral� bentlerinde yer alan her nevi tahvil ve hazine bonosu faizleri, Toplu Konut �daresi ile �zelle�tirme �daresince ��kar�lan menkul k�ymetlerden sa�lanan gelirler, mevduat faizleri ile fonlar�n kat�lma belgelerinden ve yat�r�m ortakl�klar�n�n hisse senetlerinden elde edilen kar paylar�n�n verilecek beyannamelere dahil edilmesi konusunda zorunluluk getirilmi� bulunmaktad�r.

Maddenin on, onbir ve onikinci f�kralar�nda ise; maddede ge�en hesaben �deme deyiminin, kesintiye tabi kazan� ve iratlar� �deyenleri hak sahiplerine kar�� bor�lu durumda g�steren her t�rl� kay�t ve i�lemleri ifade edece�i, yap�lacak vergi kesintisinde kazan� ve iratlar�n gayrisafi tutarlar� �zerinden dikkate al�naca��; vergi kesintisi yapanlar�n, yapt�klar� vergi kesintisini kay�t ve hesaplar�nda ayr�ca g�sterecekleri h�kme ba�lanmaktad�r.

Madde 31.

Dar m�kellefiyete tabi kurumlardan yap�lacak vergi kesintilerinde uyulacak usullere dair h�k�mler i�ermektedir. Kesilen vergilerin beyan� konusunda temelde Gelir Vergisi Kanununda yer alan h�k�mlere uyulaca�� belirtilmektedir.

Madde 32.

Kurumlar vergisinin, kurum kazanc� �zerinden % 20 oran�nda al�naca�� belirlenmektedir.

�kinci f�krada, tam m�kellefler ile ticari ve zirai kazan�la s�n�rl� olarak dar m�kellef kurumlar�n cari vergilendirme d�neminin kurumlar vergisine mahsup edilmek �zere kurumlar vergisi oran�nda ge�ici vergi �demeleri �ng�r�lmektedir. Ayr�ca Kurumlar vergisi oran� ve ge�ici vergi oran� ile ilgili h�k�mlerin dar m�kellef kurumlar i�in de aynen ge�erli olaca�� hususuna yer verilmektedir.

��nc� f�kra ile Bakanlar Kuruluna, ge�ici vergi oran�n� 5 puana kadar indirmeye veya tekrar kanuni seviyesine kadar getirmeye yetki verilmektedir.

D�rd�nc� f�kra ile de, bu Kanunun 23 �nc� maddesine g�re vergilendirilen yabanc� ula�t�rma kurumlar�nda vergi oran�n� kar��l�kl� olmak �art�yla, �lkeler itibar�yla kara, deniz ve hava ula�t�rma kurumlar� i�in ayr� ayr� veya topluca s�f�ra kadar indirmeye veya bu maddede yaz�l� oran�n bir kat�n� ge�memek �zere yeni bir oran tespit etmeye Bakanlar Kuruluna yetki verilmektedir.

Madde 33.

Madde ile yurt d��nda elde edilip de T�rkiye'de vergilendirilecek kazan�lar i�in daha �nce mahallinde �denen vergilerin, T�rkiye'de bu kazan�lar nedeniyle hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilmesi olana�� verilmekte ve bu mahsubun y�ntem ve s�n�rlar� belirlenmektedir. Ayr�ca, s�z konusu s�n�rlamalar as�l olmak kayd�yla, yurt i�i faaliyetlerin mali zararla sonu�lanm�� olmas� sebebiyle T�rkiye'deki beyannamelere dahil edilen yurt d�� kazan�lar �zerinden mahallinde �denen vergilerin k�smen veya tamamen mahsubuna imkan bulunmazsa, bu mahsup hakk�n�n da izleyen ��nc� hesap d�nemi sonuna kadar kullan�labilece�ine dair bir h�kme yer verilmektedir.

Bir ba�ka d�zenleme de, tam m�kellefiyete tabi anonim �irketlerin yurt d�� i�tiraklerinden elde ettikleri ve T�rkiye'de vergilendirilecek olan kazan�lar i�in hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilecek yurt d�� vergilerin kapsam�n�n, mahallinde �denen kurumlar vergisinin bu kazan�lara isabet eden k�sm� ile s�n�rl� tutulmu� olmas�d�r. Kontrol edilen yabanc� kurumlar�n T�rkiye'de vergilendirilecek kazan�lar� i�in de ayn� uygulama s�z konusudur. Yurt d��nda �denen vergilerin T�rkiye'de hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilmesi istendi�inde, T�rkiye'deki vergi matrah�na dahil edilen yurt d�� kazan� tutar�n�n bu vergileri de i�erecek �ekilde br�tle�tirilmi� olmas� gerekti�i ise a��kt�r. F�kra ayr�ca ge�ici vergi d�nemleri a��s�ndan tan�nm�� bir mahsup olana��n� da i�ermektedir.

Yabanc� �lkelerde vergi �dendi�inin, yetkili makamlardan al�narak mahallindeki T�rk el�ilik veya konsolosluklar�, yoksa mahallinde T�rk menfaatlerini koruyan �lkenin ayn� nitelikteki temsilcileri taraf�ndan tasdik olunan belgelerle tevsik olunmad�k�a, yabanc� �lkede �denen vergiler T�rkiye'de tarh olunan vergiden indirilemeyece�i belirtilmektedir.

Kurumlar vergisinden indirim konusu yap�lan vergilerin yabanc� �lkelerde �dendi�ini g�sterir belgelerin, tarhiyat s�ras�nda m�kellef taraf�ndan ibraz edilememesi halinde, yabanc� �lkede �denen veya �denecek olan vergi, bu Kanunun 32 nci maddesindeki kurumlar vergisi oran�n� a�mamak �art�yla o memlekette cari oldu�u bilinen oran �zerinden hesaplanacakt�r. Tarhiyat�n bu suretle hesaplanan miktara isabet eden k�sm�n�n ertelenmesi, ibraz edilmesi gereken belgelerin tarh tarihinden itibaren en ge� bir y�l i�inde ilgili vergi dairesine ibraz edildi�i takdirde, bu belgelerde yaz�l� kesin tutara g�re tarhiyat�n d�zeltilmesi �ng�r�lmektedir.

Ayr�ca, m�cbir sebepler olmaks�z�n belgelerin bu s�re zarf�nda ibraz edilmemesi veya bu belgelerin ibraz�ndan sonra ertelenen vergi tutar�ndan daha d��k bir mahsup hakk� oldu�unun anla��lmas� halinde, ertelenen vergiler i�in 6183 say�l� Kanun h�k�mlerine uygun olarak gecikme zamm� hesaplanacakt�r.

Madde 34.

Madde ile, yurt i�inde kesilen vergilerin mahsubu d�zenlenmektedir. Kontrol edilen yabanc� kurumlar�n T�rkiye'de vergilendirilecek yurt d�� kazan�lar� �zerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden vergi cennetleri ile m�cadele amac�yla yap�lmas� �ng�r�len vergi kesintisinin mahsubu da bu f�krada yer almaktad�r.

Maddede yer alan esaslar �er�evesinde mahsup edilecek vergilerin beyanname �zerinden hesaplanan kurumlar vergisinden fazla olmas� halinde, fazla olan vergi tutar� m�kellefe yaz� ile bildirilecektir. M�kellefin s�z konusu yaz�y� tebell�� tarihinden itibaren bir y�l i�inde ba�vurmas� �art�yla kendisine iade edilece�i, bu s�re i�inde ba�vurmayanlar�n bu farktan do�an alacaklar�n�n d��ece�i belirtilmektedir.

Ayr�ca mahsup i�leminin hangi tarih itibar�yla yap�laca�� konusuna da a��kl�k kazand�r�lmaktad�r.

Maddede yer alan bir di�er d�zenleme de, yurt i�inde kesilen vergilerin, fon ve ortakl�k b�nyesinde yap�lan vergi kesintisine mahsup imkan� getirilmesine dair h�k�md�r.

Dar m�kellefiyete tabi kurumlar�n vergisi kesinti yoluyla al�nan ve kurumlar vergisi beyannamesine dahil edilmesi ihtiyari k�l�nan kazan�lar� i�in beyanname verilmesi halinde, bu kazan�lar �zerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden, evvelce kesinti yoluyla al�nan vergilerin genel h�k�mler �er�evesinde mahsup edilebilece�i de a��kt�r.

Madde 35.

Bu madde ile Kurumlar Vergisi Kanunu d��nda di�er kanunlarda yer alan muafiyet, istisna ve indirim h�k�mlerinin kurumlar vergisi bak�m�ndan ge�ersiz oldu�u; muafiyet, istisna ve kurum kazanc�n�n tespitinde indirimleri d�zenleyen h�k�mlerin, ancak bu Kanun, Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununa h�k�m eklenmek veya bu kanunlarda de�i�iklik yap�lmak suretiyle d�zenlenece�i ve uluslar aras� anla�ma h�k�mlerinin sakl� oldu�u belirtilmektedir.

Madde 36.

10.06.1949 tarih ve 7229 say�l� Resmi Gazete'de yay�mlanan, 03.06.1949 tarihli 5422 say�l� Kurumlar Vergisi Kanunu ile bu Kanunun ek ve de�i�iklikleri y�r�rl�kten kald�r�lm��t�r.

Ge�ici Madde 1.

Maddenin birinci ve ikinci f�kralar� ile bu Kanuna g�re vergi kesintisine tabi tutulmu� kazan� ve iratlar �zerinden ayr�ca Gelir Vergisi Kanununun 94 �nc� maddesi uyar�nca kesinti yap�lmayaca��; Gelir Vergisi Kanununun ge�ici 67 nci maddesi uyar�nca kesintiye tabi tutulmu� kazan� ve iratlar�n da bu Kanuna g�re ayr�ca vergi kesintisine tabi tutulmayaca�� a��k�a belirlenmektedir.

��nc� f�kra ile dar m�kellef kurumlar�n T�rkiye'deki i� yerlerine atfedilmeyen veya daimi temsilcileri arac�l�� olmaks�z�n elde ettikleri ve Gelir Vergisi Kanununun ge�ici 67 nci maddesi kapsam�nda kesinti yap�lm�� kazan�lar� ile bu kurumlar�n tam m�kellef kurumlara ait olup �stanbul Menkul K�ymetler Borsas�nda i�lem g�ren ve bir y�ldan fazla s�reyle elde tutulan hisse senetlerinin elden ��kar�lmas�ndan elde ettikleri ve ge�ici 67 nci maddenin (1) numaral� f�kras� kapsam�nda vergi kesintisine tabi tutulmayan kazan�lar� ve bu kurumlar�n daimi temsilcileri arac�l��yla elde ettikleri tamam� ge�ici 67 nci madde kapsam�nda vergi kesintisine tabi tutulmu� kazan�lar� i�in y�ll�k veya �zel beyanname verilmemesi �ng�r�lmektedir.

D�rd�nc� f�kra ile bu Kanunla tan�nan yetkiler �er�evesinde Bakanlar Kurulu taraf�ndan yeni kararlar al�n�ncaya kadar, daha �nceki tarihlerde yay�mlanan Bakanlar Kurulu kararlar�nda yer alan d�zenlemelerin, bu Kanunda belirlenen yasal s�n�rlar� a�mamak �zere ge�erli olmas� �ng�r�lmektedir.

Be�inci f�kra ile di�er Kanunlarla 5422 say�l� Kurumlar Vergisi Kanununa yap�lm�� olan at�flar�n, ilgili oldu�u maddeler itibar�yla bu Kanuna yap�lm�� say�laca�� belirtilmektedir.

Alt�nc� f�kra ile bu Kanunla getirilen yap� kooperatiflerinin kurumlar vergisinden muaf tutulmas�na ili�kin s�n�rlamalara uymalar� i�in kooperatiflere 2006 y�l� sonuna kadar bir s�re verilmektedir.

Yedinci f�krada, �retim ve istihdamda olan katk�s� artarak devam eden organize sanayi b�lgeleri ile k��k sanayi sitelerinin alt yap�lar�n� haz�rlamak ve buralarda faaliyette bulunanlar�n ortak ihtiya�lar�n� kar��lamak amac�yla, kamu kurumlar� ve kamu kurumu niteli�indeki meslek kurulu�lar� ile ger�ek ve t�zel ki�ilerce birlikte olu�turulan ve elde edilecek kazanc�n�n tamam�n� bu yerlerin ortak ihtiya�lar�n�n kar��lanmas�nda kullanan iktisadi i�letmeler i�in, Kanunun y�r�rl�k tarihinden itibaren on y�l s�reyle kurumlar vergisi muafiyeti getirilmektedir.

Sekizinci f�kra ile, bu Kanunun y�r�rl�k tarihinden �nce ba�ka kanunlarla tan�nm�� muafiyet, istisna ve indirimlerin ge�erli oldu�u ve Kanunun y�r�rl��nden �nceki d�nemler itibar�yla 5422 say�l� Kanun h�k�mlerinin uygulanmas�na devam olunaca�� hususu a��klanmaktad�r. �zellikle Kanunun 13 �nc� maddesinin 01.07.2006 tarihinden itibaren uygulanacak olmas� nedeniyle muhtemel bo�lu�un giderilmesi sa�lanmaktad�r.

Madde 37.

Y�r�rl�k maddesidir.

Madde 38.

Y�r�tme maddesidir.

Plan ve B�t�e Komisyonu Raporu

T.B.M.M. Plan ve B�t�e Komisyonu
Esas No	1/1170, 2/719
Karar No	92
31.05.2006

T�RK�YE B�Y�K M�LLET MECL�S� BA�KANLI�INA

Maliye Bakanl��nca haz�rlanarak Bakanlar Kurulunca 08.02.2006 tarihinde T�rkiye B�y�k Millet Meclisi Ba�kanl��na sunulan ve Ba�kanl�k�a 20.02.2006 tarihinde Komisyonumuza havale edilen (1/1170) esas numaral� "Kurumlar Vergisi Kanunu Tasar�s�", Komisyonumuzun 28.02.2006 tarihinde yapt�� 49 uncu Birle�iminde, H�k�meti temsilen Maliye Bakan� Kemal Unak�tan ile Maliye Bakanl��, Milli Savunma Bakanl��, Gelir �daresi Ba�kanl��, Devlet Planlama Te�kilat� M�ste�arl�� ve Vergi Konseyi temsilcilerinin kat�l�mlar�yla g�r��lmeye ba�lanm��t�r.

Bilindi�i gibi, 1949 y�l�nda ba�lat�lan b�y�k vergi reformunun asli unsurlar�ndan birisi olan 5422 say�l� Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK), onbir y�ll�k ilk uygulama d�neminin ard�ndan, �zellikle dar m�kellefiyete tabi kurumlar�n vergilendirilmesine y�nelik eksiklikler nedeniyle 1960 y�l�nda baz� �nemli de�i�ikliklere u�ram�� ve g�n�m�ze kadar da farkl� tarihlerde yap�lan de�i�ikliklerle g�ncel ekonomik ve sosyal ihtiya�lara yan�t vermeye �al��m��t�r.

1990'l� y�llar boyunca d�nya �l�e�inde ya�anan politik ve ekonomik d�n��mlerle beslenen k�reselle�me olgusuna paralel olarak T�rkiye'deki sosyal, siyasal ve ekonomik yap�n�n d�� d�nya ile giderek daha fazla etkile�im, hatta b�t�nle�me s�reci i�ine girmesi, yeni f�rsatlara ve buna paralel olarak yeni risklere de kap� aralam��t�r. Yak�n zamanda ya�anan �nemli krizlerin ard�ndan, krizlerin etkilerinin azalt�lmas�na ili�kin olarak al�nan �nlemler, yeterli altyap�yla desteklenebilirse, ba�ar�l� olacakt�r.

G�n�m�ze gelene kadar 5422 say�l� Kanun, 193 say�l� Gelir Vergisi Kanunu (GVK) gibi T�rk vergicili�inde �nemli bir k��e ta�� olmu�tur. Bu nedenle, bu alanda yap�lacak her t�rl� at�l�m�n bu birikimi bir kenara itmesi s�z konusu de�ildir. Dolay�s�yla, Kurumlar Vergisi Kanunu ile bu Kanunda yap�lacak de�i�iklikler aras�nda �ok yak�n bir ba��n ve �o�u konuda belirgin bir devaml�l�k ili�kisinin bulunmas� gerekir. Kurumlar Vergisi Kanununda da ekonomik ve ticari alanda ya�anan �a�da� geli�melere paralel olarak, gerekli de�i�ikliklerin yap�lmas� ihtiyac� s�z konusudur. Ancak, yap�lacak de�i�ikliklerin bu alandaki yenilikler ve ge�mi�ten gelen birikimlerin s�n�fland�r�l�p iyile�tirilmesine y�nelik d�zenlemelerle, hedeflenen iktisadi ve mali ama�lara ula�may� kolayla�t�racak nitelikte olmas� gerekir. Bu hususlar g�z �n�nde bulundurularak, 5422 say�l� Kurumlar Vergisi Kanununun ve az�msanmayacak bir vergicilik deneyiminin sa�lam temel ve birikimi �zerine in�a edilen; buna kar��l�k i�inde bulunulan yeni d�nemin ger�eklerine ve �lkemizin uzun d�nemli stratejik hedeflerinin gereklerine de s�rt �evirmeyen; t�m bu hususlar� sa�lam iktisadi, mali ve hukuki perspektifler i�inde harmanlay�p uyumlula�t�ran yeni bir Kanunun ��kar�lmas� ihtiyac� ortadad�r.

Tasar� ile;

M�kellef odakl� yakla��mla tam ve dar m�kellefiyet esas�na ili�kin h�k�mlerin kendi i�inde b�t�nl��n�n sa�lanmas�, tam ve dar m�kelleflere ili�kin hususlar�n ayr� b�l�mlerde d�zenlenmesi,
Kurum kazanc�na y�nelik h�k�mlerin m�mk�n oldu�unca Kurumlar Vergisi Kanunu Tasar�s�nda toplanmas�,
GVK ile KVK aras�ndaki referanslar�n azalt�lmas�, kurumlar vergisinin ilgili h�k�mlerinin ortak maddelerde toplanmas�, 5422 say�l� Kanundaki ge�ici ve uygulanmayan h�k�mlere ise yer verilmemesi,
Dilde sadele�tirmenin yap�lmas� ve metinde ifade birli�inin sa�lanmas�, belirsiz ve ihtilafl� konulara a��kl�k getirilmesi,
�rt�l� sermaye ve �rt�l� kazan� (transfer fiyatland�rmas�) konular�nda uluslararas� standartlara uygun objektif kriterlerin ve bu m�esseselere i�lerlik kazand�racak yeni h�k�mlerin getirilmesi,
Yurtd�� in�aat onar�m i�leri i�in zorunlu hallerde kurulan i�tiraklerin kazan�lar�n�n da istisna kapsam�na al�nmas�,
Kurumlar vergisi oran�n�n a�a��ya �ekilmesi, muafiyet ve istisnalar�n daralt�lmas� ve vergi g�venlik m�esseselerinin geli�tirilmesi,
�ktisadi nitelik ta��yan ve piyasa ekonomisinde rekabet e�itli�ini bozan muafiyetlere s�n�rlamalar getirilmesi,
Sistemde var olan uluslararas� yat�r�m �irketi modelinin aksayan y�nlerinin iyile�tirilerek, bu �irketlerin cazibesinin art�r�lmas� ve bunlara ili�kin h�k�mlerin uygulanabilir hale getirilmesine y�nelik d�zenlemeler yap�lmas�,
D�nyada kabul g�rm�� fiyatland�rma y�ntemlerinin tan�mlanmas� ve bu konuda OECD modeline uyum sa�lanmas�,
Bakanlar Kurulunca ilan edilecek ve "Vergi Cenneti" olarak bilinen �lke veya b�lgelere yap�lan �demelerde, baz� istisnalar hari� olmak �zere % 30 oran�nda vergi stopaj� getirilmesi,
Kurum kazanc�ndan indirilecek giderler ile zarar mahsubu ya da beyanname �zerinde g�sterilerek indirim konusu yap�lacak unsurlar�n ayr� maddelerde d�zenlenmesi,
Tasfiyeye ba�lama ve biti� tarihleri ile tasfiyeden vazge�ilmesi durumunda ortaya ��kabilecek hususlara ili�kin net belirlemeler yap�lmas�,

�ng�r�lmektedir.

Tasar�n�n geneli �zerindeki g�r��melere ge�ilmeden �nce verilen bir �nergenin kabul�yle konunun daha detayl� incelenebilmesini teminen bir alt komisyon kurulmas�na karar verilmi�tir.

Alt komisyon; 15.03.2006, 22.03.2006, 29.03.2006, 04.04.2006, 05.04.2006, 19.04.2006 ve 25.04.2006 tarihlerinde Maliye Bakanl�� ve ilgili di�er kamu kurum ve kurulu�lar� ile T�rkiye Sanayiciler ve ��adamlar� Derne�i, T�rkiye Odalar ve Borsalar Birli�i, T�rkiye Bankalar Birli�i, T�rkiye Serbest Muhasebeci Mali M��avirler ve Yeminli Mali M��avirler Odalar� Birli�i, Organize Sanayi B�lgeleri �st Kurulu�u, T�rkiye Milli Kooperatifler Birli�i ve Konut Yap� Kooperatifleri Birli�i temsilcilerinin de kat�l�mlar�yla yapm�� oldu�u kapsaml� �al��malar sonucunda, Komisyonda yap�lan de�erlendirmeleri de dikkate alarak �al��malar�n� tamamlam��t�r.

Alt Komisyonda, Tasar�n�n geneli �zerinde sivil toplum kurulu�lar� temsilcilerinin dinlenilmesine karar verilmi� ve yap�lan de�erlendirmelerde;

Tasar�da T�rk Vergi Sistemindeki temel ilkelerin korunmu� oldu�u ve Tasar�n�n sistemin eksikliklerini giderici nitelikte bulundu�u,
Dar m�kelleflere ili�kin sistemin do�ru bir �ekilde tedvin edildi�i ve bunlara ili�kin h�k�mlerin tutarl� hale getirildi�i,
Gelir Vergisi Kanununda d�zenlenen kurumlar vergisine ili�kin hususlar�n Tasar�n�n kapsam�na al�nd��, b�ylece kurumlar vergisine ili�kin d�zenlemelerin tek bir �at� alt�nda topland��, ancak stopaja tabi kurumlar�n Gelir Vergisi Kanununa at�f yap�lmadan bu Kanun Tasar�s� kapsam�nda d�zenlenmesinin uygulama a��s�ndan daha do�ru olaca��,
Kurumlar Vergisi Kanunu ile Gelir Vergisi Kanununun birlikte de�erlendirilmesi ve d�zenlemelerin e�g�d�m i�erisinde yap�lmas�n�n yerinde olaca��,
Kurumlar vergisinde bir yap�sal d�n��m�n s�z konusu oldu�u, ancak yat�r�mc�lar�n gelece�e ili�kin uzun vadeli planlar �ng�rd�kleri, bu nedenle meri mevzuat kapsam�nda istisna veya muafiyetlerden yararlanan m�kelleflerin korunmas�na ili�kin h�k�mlerin Tasar�ya eklenmesi gerekti�i, aksi taktirde hukuk g�venli�i ilkesinin gere�i olarak Anayasaya ayk�r� bir d�zenlemenin ortaya ��kabilece�i,
Yat�r�m indirimi, Gelir Vergisi Kanununda d�zenlenmekle beraber kurumlar vergisi m�kelleflerinin de bu indirimden yararland��, ancak yat�r�m indiriminin Gelir Vergisi Kanununda yap�lan son de�i�ikliklerle y�r�rl�kten kald�r�ld��; yat�r�m indiriminin, yat�r�m ve istihdam art��n� sa�layan bir modelinin yeniden getirilmesi gerekti�i,
Kanun Tasar�s�n�n y�r�rl�k maddesindeki h�k�mlerin, kazan�lm�� haklar�n ihlaline yol a�abilece�i ve bu hususun anayasaya ayk�r�l�k te�kil edebilece�i, bu sak�ncalar�n giderilmesi gerekti�i,
Organize sanayi b�lgeleri ile k��k sanayi sitelerinin alt yap�lar�n� haz�rlamak gibi bir �ok faaliyette bulunan iktisadi i�letmelere ili�kin muafiyetin, bu b�lgelerin geli�imi a��s�ndan s�resiz olmas�n�n yararl� olaca��,
Ge�ici vergi oran�n�n kurumlar vergisi oran�n�n y�zde 80'ine tekab�l edecek �ekilde d�zenlenmesinin daha uygun olaca��,
Kurumlar�n en az iki tam y�l s�reyle aktiflerinde bulunan gayrimenkul ve i�tirak hisseleri ile ayn� s�reyle sahip olduklar� kurucu senetleri, intifa senetleri ve r��han haklar�n�n sat��ndan do�an kazan�lara ili�kin istisnan�n tam istisna olmas� gerekti�i,
Ceza ve infaz kurumlar� ile tutukevlerine ait i� yurtlar�na tan�nan muafiyetin "sadece mahkumlar ve tutuklular taraf�ndan �retim yap�lan ceza ve infaz kurumlar� ile tutukevleri" �eklinde de�i�tirilmesinin rekabetin korunmas� ad�na �nemli oldu�u,
Yurtd�� in�aat ve onar�m i�leri ile ilgili istisnan�n mevcut �irketlere de tan�nmas� ve gerekli �artlar� yerine getirmeleri i�in bu �irketlere ek s�re verilmesi y�n�nde d�zenleme yap�lmas�n�n kurumlar aras�nda rekabet e�itli�ini sa�layaca��,
T�rk Uluslararas� Gemi Siciline kay�tl� gemilerin ve yatlar�n i�letilmesinden ve devrinden elde edilen kazan�lar�n istisna kapsam�na al�nmas�n�n deniz ticaretinin geli�mesine imkan sa�layaca��,
Maliye Bakanl�� ile �irketler aras�nda devaml� uyu�mazl�k konusu olan �rt�l� sermaye ile transfer fiyatland�rmas� konular�na ili�kin olarak, Tasar�da getirilen objektif kriterlerin bu alanlarda ortaya ��kan ihtilaflar� ortadan kald�rabilecek nitelikte oldu�u,
Gayrimenkul ve i�tiraklerin, kurumlar�n aktiflerinde en az iki tam y�l yer almas� ko�uluyla sat�lmas� sonucu elde edilen kazan�lar�n istisnadan yararlanabilmesine ili�kin h�km�n y�r�rl�k tarihinin ileriye al�nmas� hususunun Tasar�ya eklenmesinin yararl� olaca��,
Kontrol edilen yabanc� kurumlara ili�kin d�zenlemenin olumlu bir geli�me oldu�u, ancak bu h�k�mlerin uygulanmas� i�in bir ge�i� d�neminin �ng�r�lmesi gerekti�i,
Banka ve kat�l�m bankalar�n�n, ili�kili ki�i veya kurumlardan ald�klar� kredilere y�nelik bir s�n�rlama getirilmesinin do�ru olmad��, Bankac�l�k Kanununda bu konuyla ilgili d�zenlemelerin bulundu�u,
�zel hesap d�nemi olan kurumlar�n, 2006 y�l� i�in y�zde 30 kurumlar vergisine tabi olmalar� y�n�ndeki d�zenlemenin do�ru olmad��, hesap d�neminin ba�lang�� tarihi yerine biti� tarihinin vergilendirme a��s�ndan g�z �n�nde bulundurulmas� gerekti�i,
Dar m�kelleflerin ula�t�rma sekt�r� ile ilgili kazan�lar�n�n y�zde 30 vergi stopaj�na tabi tutulmas�n�n bu kurumlarda b�y�k s�k�nt�lara yol a�aca��,
Kooperatifler i�in muafiyetten yararlanma ko�ullar� aras�nda �st birli�e �ye olma �art�n�n kald�r�lmas�n�n, vergiyi tabana yayma ve vergiyi art�rma y�n�nde bir fayda sa�lamayaca��,

belirtilmi�tir.

Alt Komisyonumuzda Tasar�n�n geneli �zerinde yap�lan g�r��mede;
- Tasar�n�n kimi maddelerinde yer alan h�k�mler ile madde gerek�eleri aras�nda baz� tutars�zl�klar�n oldu�u, gerek�elerin ayr� idari d�zenlemelerin konusu olabilecek konular� bar�nd�rmas�n�n do�ru olmad��,
- Tasar�n�n �ok �nemli de�i�iklikler yan�nda, uygulamada ortaya ��kan sorunlar� ��zmeye y�nelik d�zenlemeleri de i�erdi�i ve konular�n b�t�nc�l bir bak�� a��s�yla ele al�nd��,
- �rt�l� sermaye ve �rt�l� kazanca ili�kin h�k�mlerin uluslararas� standartlara uygun olarak haz�rlanmas�n�n yerinde oldu�u,
- Kurumlarla ilgili vergi stopaj�na ili�kin h�k�mlerin bu Kanun Tasar�s�nda d�zenlendi�i, ancak kurumlar�n vergi tevkifat� yapmakla m�kellef olup olmad�klar� y�n�nde Gelir Vergisi Kanununa at�f yap�lmas�n�n do�ru olmad��,
- Sivil toplum kurulu�lar�n�n ve ilgili kurumlar�n kat�l�m�n�n, Tasar�n�n haz�rlanmas�na y�nelik olarak �nemli katk�lar sa�lad��,
- Tasar�daki en �nemli d�zenlemenin kurumlar vergisi oran�ndaki 10 puanl�k indirim oldu�u,
ifade edilmi�tir.
Tasar�n�n geneli �zerindeki g�r��meler tamamland�ktan sonra, Tasar�n�n maddelerine ge�ilmesine karar verilmi�tir.
Tasar�n�n;
- 1 inci maddesi; aynen,
- 2 nci maddesi; alt�nc� f�kras�n�n konu bak�m�ndan be�inci f�kran�n devam� niteli�inde olmas� nedeniyle be�inci f�kran�n son c�mlesi �eklinde d�zenlenmesi, di�er f�kralar�n buna g�re tesels�l ettirilmesi; anlama a��kl�k kazand�r�lmas� ve uygulamada ortaya ��kabilecek teredd�tlerin giderilmesi amac�yla maddenin tamam�n�n redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
- 3 �nc� maddesi; birinci f�krada yer alan "tam m�kellefiyet esas�nda" ve ikinci f�krada yer alan "dar m�kellefiyet esas�nda" ibarelerinin, hangi esasta vergilendirilece�i hususu a��k oldu�u ve bu ibarelere gerek bulunmad�� gerek�esiyle metinden ��kar�lmas�; ��nc� f�kran�n (�) bendinde yer alan "ta��n�r mallar" ibaresinin Medeni Kanuna uygun olarak "ta��n�rlar" �eklinde de�i�tirilerek redaksiyona tabi tutulmas�, d�rd�nc� f�kran�n sonunda yer alan "ge�erlidir" ibaresinin daha do�ru bir ifade bi�imi olaca�� gerek�esiyle "uygulan�r" �eklinde de�i�tirilmesi; be� ve alt�nc� f�kralar�n dil bilgisi kurallar�na uygun olarak tan�m c�mlesi �eklinde d�zenlenmesi i�in redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
- 4 �nc� maddesi; kamu idareleri aras�nda e�itli�in sa�lanmas� amac�yla birinci f�kran�n (d) bendinde belirtilen muafiyetten il �zel idareleri, belediyeler ve sosyal g�venlik kurumlar�n�n da yararlanmas� i�in "Merkezi y�netim" ifadesinin "Genel y�netim" �eklinde de�i�tirilmesi; konut yap� kooperatiflerinin konut edindirmek amac�yla, m�teahhitlerle yapm�� olduklar� kat kar��l�� in�aat s�zle�melerinin, kurumlar vergisi uygulamalar� bak�m�ndan ortak d�� i�lem say�lmas�n�n uygun olmad��, kooperatiflerin ortaklar�na konut sa�layabilmesi i�in d��ar�dan m�teahhitlik hizmeti sat�n almas�n�n i�in gere�i oldu�u, kooperatiflerin m�teahhide yapt�rd�� i� kar��l�� arsa vermesinin gelir getirici ortak d�� muamele olarak d��n�lemeyece�i gerek�esiyle birinci f�kran�n (l) bendinde yer alan "sadece ortaklarla i� g�r�lmesine" ibaresinden sonra gelmek �zere parantez i�inde "(Konut yap� kooperatiflerinin, kat kar��l�� in�aat s�zle�mesiyle ger�ek veya t�zel ki�ilere in�aat yapt�rarak in�a edilecek konutlar�n bir k�sm�n� ve/veya bir k�s�m arsa ve/veya arsa pay�n� m�teahhitlik giderlerini kar��lamak �zere bu ger�ek ve/veya t�zel ki�ilere vermesi ortak d�� i�lem say�lmaz.)" c�mlesinin eklenmesi; (n) bendinde belirtilen bilimsel ara�t�rma ve geli�tirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kurulu�lar�n, kurumlar vergisine ili�kin muafiyetten yararlanmalar� i�in yaln�zca bu alanda faaliyet g�sterme ko�ulunun getirilmesi gerekti�inden bendin ba��na "M�nhas�ran" ibaresinin eklenmesi ve kurum ve kurulu�lar�n bu muafiyetten yararlanma ve muafiyeti kaybetme ko�ullar�n�n uygulamada ortaya ��kabilecek teredd�tlerin giderilmesi amac�yla Maliye Bakanl��nca d�zenlenmesi i�in bendin devam�na "(Bunlar�n vergi muafiyetinden yararlanma ve muafiyetlerinin kaybedilmesine ili�kin �artlar Maliye Bakanl��nca belirlenir.)" ifadesinin eklenmesi; organize sanayi b�lgelerinin geli�tirilmesi i�in modern, teknolojik ve ekonomik yat�r�mlar�n yap�lmas�n�n sa�lanmas�na y�nelik olarak organize sanayi b�lgeleri ile k��k sanayi sitelerinin alt yap�lar�n� haz�rlamak ve buralarda faaliyette bulunanlar�n arsa, elektrik, gaz, buhar ve su gibi ortak ihtiya�lar�n� kar��lamak amac�yla, kamu kurumlar� ve kamu kurumu niteli�indeki meslek kurulu�lar� ile ger�ek ve t�zel ki�ilerce birlikte olu�turulan ve kazanc�n�n tamam�n� bu yerlerin ortak ihtiya�lar�n�n kar��lanmas�nda kullanan iktisadi i�letmelere ili�kin bu Kanunun ge�ici 1 inci maddesinin yedinci f�kras�nda belirtilen 10 y�ll�k ge�ici muafiyetin s�resiz hale getirilerek maddeye yeni (n) bendi olarak eklenmesi ve bent numaralar� ile madde metninin redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
- 5 inci maddesi; alt�n�n �lkemizde �ok �nemli bir tasarruf arac� oldu�u, bir �ok �lkede bu tasarruflar�n yat�r�mlara y�nlendirilmesi amac�yla alt�n yat�r�m fonlar�n�n kuruldu�u, bu tasarruflar�n ekonomiye kazand�r�lmas� amac�yla �lkemizde de alt�n yat�r�m fonlar�n�n kurulaca��, bu nedenle kurulacak bu fonlar�n kurumlar vergisinden istisna edilmesi amac�yla birinci f�kran�n (d) bendine 2 numaral� alt bent olarak "Alt�n ve k�ymetli madenlere dayal� borsa yat�r�m fonlar� veya ortakl�klar�n�n portf�y i�letmecili�inden do�an kazan�lar�," ifadesinin eklenmesi ve di�er alt bentlerin buna g�re tesels�l ettirilmesi; Bankalara olan bor�lar� nedeniyle kanuni takibe al�nm�� veya Tasarruf Mevduat� Sigorta Fonuna bor�lu durumda olan kurumlar ve bunlar�n kefillerinin sahip oldu�u ta��nmazlar ile birlikte bu kurumlara ipotek veren ��nc� ki�ilerin ta��nmazlar�n�n da irade d�� sat�m�n�n s�z konusu olmas� nedeniyle elde edilen kazanc�n tamam�n�n kurumlar vergisinden istisna edilmesinin hakkaniyete daha uygun olaca�� d��ncesiyle birinci f�kran�n (f) bendindeki "kefillerinin" ifadesinden sonra gelmek �zere "ve ipotek veren ��nc� ki�ilerin" ifadesinin eklenmesi, maddenin tamam�n�n redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
- 6 nc� ve 7 nci maddeleri; yaz�m yanl��lar�n�n d�zeltilmesi amac�yla redaksiyona tabi tutulmalar� suretiyle,
- 8 inci maddesi; 19.10.2005 tarihli ve 5411 say�l� Bankac�l�k Kanununa g�re kat�l�m bankalar�n�n da banka olarak kabul edildi�i, bu nedenle "kar ve zara kat�lma hesab�" ibaresi yerine "kat�lma hesab�" ibaresinin kullan�lmas� gerekti�inden (d) bendinin an�lan Kanuna uygun olarak de�i�tirilmesi; d�nemsellik ilkesi ve Avrupa Birli�i uygulamalar�na paralel olarak, herhangi bir ihbar s�resi s�n�rlamas� s�z konusu olmaks�z�n, Hazine M�ste�arl�� taraf�ndan belirlenen istatistiki y�ntemler esas al�narak hesaplanan, ger�ekle�mi� ancak rapor edilmemi� hasar ve tazminat bedellerinin tamam�n�n vergi matrah�ndan indirimini teminen (e) bendinin 1 numaral� alt bendinin de�i�tirilmesi; yang�n ve m�hendislik sigorta bran�lar�nda verilen deprem teminat� kar��l��nda elde edilen ve �irketlerin kendi saklama paylar�nda kalan primlerin 1/3'� d��ld�kten sonra kalan tutar�n Sigorta Murakabe Kanununun 25 inci maddesi uyar�nca hesaplanan k�sm�n�n indirimine imkan tan�nmakta oldu�u, ancak bu indirimin an�lan Kanunun 25 inci maddesi taraf�ndan verilen yetki ile Hazine M�ste�arl�� taraf�ndan belirlendi�i, bu Kanun Tasar�s�nda da 1/3 indirim yap�lmas� hususu ayr�ca d�zenlendi�inden iki defa indirim yap�lmas� y�n�nde yorumlara neden olunabilece�i, dolay�s�yla, uygulamada ortaya ��kabilecek teredd�tlerin giderilmesi amac�yla (e) bendinin 4 numaral� alt bendindeki "1/3'� d��ld�kten sonra kalan tutar�n" ifadesinin ��kar�lmas�; ikinci f�kran�n maddenin kodifikasyonu a��s�ndan (e) bendinin 5 numaral� alt bendi olacak �ekilde d�zenlenmesi suretiyle,
- 9 uncu maddesi; aynen,
- 10 uncu ve 11 inci maddeleri; kanun tekni�ine uygunlu�un sa�lanmas�n� teminen metin i�indeki kanunlar�n numaralar�n�n yaz�lmas� �eklinde redaksiyona tabi tutulmalar� suretiyle,
- 12 nci maddesi; Kurumlar�n, ortaklar�ndan veya ortaklarla ili�kili olan ki�ilerden do�rudan veya dolayl� bir �ekilde temin ederek i�letmede kulland�klar� bor�lar�n, hesap d�nemi i�inde herhangi bir tarihte kurumun �z sermayesinin iki kat�n� a�an k�sm�n�n �rt�l� sermaye say�lmas�n�n �z kaynak yetersizli�i nedeniyle d�� kaynaklara y�nelmek zorunda kalan kurumlar aleyhine bir y�k olu�turaca��, kurumlar�n sermaye temininde b�y�k g��l�kler ya�amas�na ve ticari hayat�n olumsuz y�nde etkilenmesine neden olunaca��ndan birinci f�kradaki "iki kat�" ibaresinin "�� kat�" �eklinde de�i�tirilmesi; finansal sekt�r�n, mali kaynaklar� reel sekt�r�n ihtiya� duydu�u alanlara y�nlendiren, sermaye birikimini sa�layan ve ekonomik b�y�me s�recini do�rudan etkileyen �nemli sekt�rlerden biri olmas� nedeniyle; ekonominin b�t�n� a��s�ndan hayati �nemi haiz olan g�ven ve istikrar�n sa�lanmas� ve sa�l�kl� bir finansal alt yap�n�n olu�turulmas� amac�yla, b�t�n finansman kurulu�lar�n�n daha fazla fon elde etme y�n�nde desteklenmesi gerekti�i; bankac�l�k sisteminin fon ihtiyac�n�n s�z konusu oldu�u ve bu ihtiya�lar�n da yurt d��ndan kar��lanaca��, bankac�l�k sekt�r�n�n bu �ekilde b�y�yece�i, bankalar taraf�ndan al�nan kredilere ili�kin olarak Bankac�l�k Kanununda gerekli d�zenlemelerin yer ald��; bu nedenle Kurumlar Vergisi Kanununda ayr�ca d�zenleme yap�lmas�na gerek olmad��, bu de�erlendirmeler ��nda, bankalar�n �z sermayelerini art�rmalar� i�in ald�klar� kredilere veya yapt�klar� bor�lanmalara belirli bir s�n�rlaman�n getirilmemesini temin etmeye y�nelik bir h�km�n alt�nc� f�kraya (c) bendi olarak eklenmesi; "leasing" ve "factoring" �irketlerinin esas ama�lar�n�n bankalar gibi sermaye temini ve kulland�r�lmas� oldu�u, bunlar�n fon al�m sat�m� esas�na g�re faaliyet g�sterdikleri, bu nedenle bu kurumlar�n da �ah�s ortak d��nda yapt�klar� bor�lanmalarda �z sermayenin 6 kat�n�n a��lmas� durumunda �rt�l� sermaye say�lmamas�n�; ipotek finansman kurulu�lar�n�n Konut Finansman� Kanununun y�r�rl��e girmesiyle b�y�k oranda fona ihtiya�lar�n�n olaca�� ve bu fonlar�n da yurt d��ndan kar��lanaca��, t�ketici finansman kurulu�lar�n�n yap� olarak factoring �irketlerine benzemesi nedeniyle benzer i�i yapan kurulu�lar�n benzer h�k�mlere tabi olmalar� gerekti�i, ayr�ca t�ketici finansman kurulu�lar�n�n da Konut Finansman� Kanununun kabul�n�n ard�ndan konut kredisi verecek olmalar� nedeniyle b�y�k miktarda sermaye-fona ihtiya�lar�n�n olaca��, bu nedenle bu kurumlar�n banka ve finansman kurulu�lar�ndan yapacaklar� bor�lanmalara ili�kin bir s�n�rlaman�n olmamas�n� temine y�nelik bir h�km�n alt�nc� f�kraya (d) bendi olarak eklenmesi; kur fark�n�n, �rt�l� sermaye �zerinden yap�lan �demeler ve hesaplanan tutarlardan istisna edilmesini teminen yedinci f�kran�n de�i�tirilmesi suretiyle,
- 13 �nc� maddesi; transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� kazan� da��t�m� konusunda Bakanlar Kurulunca �lkeler veya b�lgeler ilan edilirken bu �lkelerle bilgi de�i�iminin s�z konusu olup olmad�� hususunun da g�z �n�nde bulundurulmas�n� teminen d�rd�nc� f�kraya "sa�lay�p sa�lamad��" ibaresinden sonra gelmek �zere "ve bilgi de�i�imi" ibaresinin eklenmesi; anlama a��kl�k kazand�r�lmas� ve kanunlar�n haz�rlanmas�nda uygulanan esas ve usuller do�rultusunda birbirleriyle ba�lant�l� olan birinci ve ikinci f�kralar�n birinci f�kra; ��nc� ve d�rd�nc� f�kralar�n ikinci f�kra; be�inci ve yedinci f�kralar�n ��nc� f�kra olarak birle�tirilmesi ve di�er f�kralar�n buna g�re tesels�l ettirilmesi suretiyle,
- 14 �nc� maddesi; dil bilgisi kurallar�na uygunlu�un sa�lanmas� amac�yla redaksiyon tabi tutulmas� suretiyle,
- 15 inci maddesi; Gelir Vergisi Kanununun 94 �nc� maddesinde belirtilen vergi kesintisi yapmakla sorumlu olan kurumlar�n Gelir Vergisi Kanununa yap�lan at�flar�n en aza indirilmesi anlay��ndan hareketle birinci f�krada tek tek say�lmas�; Bankac�l�k Kanununda yap�lan de�i�ikli�e paralel olarak "kar ve zara kat�lma hesab�" ibaresi yerine, "kat�lma hesab�" ibaresinin kullan�lmas�n�n gerekmesi nedeniyle, (d) bendinin 3 numaral� alt bendinin (d) bendinin devam� �eklinde d�zenlenmesi; vergi kanunlar�ndaki d�zenlemelere paralel olarak faizsiz olarak kredi verenlere �denen kar paylar�n�n baz� islam �lkeleri finans kurulu�lar�ndan al�nan kredi kar��l��nda bu kurulu�lara yap�lan �demeler bak�m�ndan bir anlam ifade etti�i ve dar m�kellefiyet esas�nda vergi kesintisi ile ilgili oldu�undan bir h�k�m ifade etmeyece�i, bu nedenle (d) bendinin 1 numaral� alt bendinin maddeden ��kar�lmas�; ayr�ca kar ve zarar ortakl�� belgelerinin T�rk Hukukuna 1983 y�l�nda girdi�i ve Sermaye Piyasas� Kurulunun 2003 y�l�nda yapt�� d�zenlemelerle menkul k�ymet al�m sat�m� ile u�ra�an ortakl�klar d��ndaki anonim ortakl�klar�n da kar ve zarar ortakl�� belgesi ad� alt�nda menkul k�ymet ihra� edebilecekleri, bunlar�n sadece kat�l�m bankalar� ile ili�kilendirilmesinin do�ru bir yakla��m olmad��, bu nedenle birinci f�kran�n (d) bendinin (2) numaral� alt bendinin (e) bendi �eklinde ba��ms�z olarak d�zenlenmesi suretiyle,
- 16 nc� maddesi; vergilerle alakal� beyannamelere ili�kin t�m hususlar�n genel bir kanun olan Vergi Usul Kanununda d�zenlenmesi nedeniyle burada ayr�ca d�zenlenmesinin tekrara yol a�aca�� gerek�esiyle, "veya elektronik ortamda g�nderildi�i" ibaresinin be�inci f�kradan ��kar�lmas� suretiyle,
- 17 nci maddesi; anlama a��kl�k kazand�r�lmas� ve uygulay�c�lara kolayl�k sa�lanmas� amac�yla bir ila alt�nc� f�kralar�n birinci f�kra; dokuz ila onikinci f�kralar�n d�rd�nc�; onbe� ila onyedinci f�kralar�n yedinci f�kra olarak birle�tirilmesi, di�er f�kralar�n buna g�re tesels�l ettirilmesi ve baz� f�kralara ba�l�k konulmas� suretiyle,
- 18 inci maddesi; aynen,
- 19 uncu maddesi; anlama a��kl�k kazand�r�lmas� ve uygulay�c�lara da kolayl�k sa�lanmas� amac�yla maddenin kodifikasyonunun yeniden yap�lmas� suretiyle,
- 20 nci, 21 inci ve 22 nci maddeleri; aynen,
- 23 �nc� maddesi; ��nc� f�kras�nda yer alan "kapsam�na al�nan" ibaresinin anlat�ma a��kl�k kazand�r�lmas� amac�yla "kapsam�nda vergilendirilen" �eklinde redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
- 24 �nc� maddesi; ��nc� f�kras�nda yer alan "ajanl�klar�" ibaresinin T�rk�e'ye uygun olarak "ajanslar�" �eklinde redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
- 25 inci ve 26 nc� maddeleri; aynen,
- 27 nci maddesi; (b) bendinde yer alan "Ta��n�r mallar�n" ibaresinin Medeni Kanuna uygun olarak "Ta��n�rlar�n" �eklinde redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
- 28 inci maddesi; vergilerle alakal� beyannamelere ili�kin t�m hususlar�n genel bir kanun olan Vergi Usul Kanununda d�zenlenmesi nedeniyle burada ayr�ca d�zenlenmesinin tekerr�re yol a�aca�� gerek�esiyle, "veya elektronik ortamda g�nderildi�i" ibaresinin ikinci f�kradan ��kar�lmas� suretiyle,
- 29 uncu maddesi; aynen,
- 30 uncu maddesi; fonlar�n bu Kanun Tasar�s�n�n 15 inci maddesinin ��nc� f�kras� uyar�nca vergilendirildi�i ve ayr�ca tasar�n�n mevcut haline g�re hem fonun kendisinin hem de fonun da��t�m�n�n vergilendirilebilece�ine dikkat �ekilerek �ifte vergilemeye neden olunabilece�i, bu anlamda uygulamada ortaya ��kabilecek teredd�tlerin giderilmesi amac�yla ��nc� f�krada yer alan "bentlerinde say�lan kar" ifadesinden sonra gelmek �zere "paylar� �zerinden bu Kanunun 15 inci maddesinin ��nc� f�kras� uyar�nca vergi kesintisine tabi tutulan kazan�lar hari� olmak �zere" ifadesinin eklenmesi; transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� kazan� da��t�m� konusunda Bakanlar Kurulunca �lkeler veya b�lgeler ilan edilirken bu �lkelerle bilgi de�i�iminin s�z konusu olup olmad�� hususunun g�z �n�nde bulundurulmas�n� teminen yedinci f�kraya "sa�lay�p sa�lamad��" ibaresinden sonra gelmek �zere "ve bilgi de�i�imi" ibaresinin eklenmesi; d�rd�nc� f�kras�n�n redaksiyona tabi tutulmas�; vergi cenneti olarak nitelendirilen �lkelerde yerle�ik ger�ek ve t�zel ki�ilere �e�itli adlar alt�nda yap�lacak �demelerin T�rkiye'deki vergi matrahlar�n� azaltmak amac�yla kullan�lmas�n�n �n�ne ge�ilmesini teminen bu �lkelerde faaliyet g�steren kurumlara herhangi bir �deme yap�lmas� durumunda % 30 oran�nda vergi kesintisine tabi tutulmas�na; ancak bu vergilendirmenin yap�labilmesi amac�yla Bakanlar Kurulunun s�z konusu �lkeleri bilgi de�i�imi esas� g�z �n�nde bulundurularak belirlemesi ve emsaline uygun fiyatlarla sat�n al�nan mal ve i�tirak hisseleri i�in yap�lan �demeler, emsaline uygun fiyatlarla deniz ve hava ula�t�rma ara�lar�n�n kiralanmas� i�in yap�lan �demeler ile yap�lan i�in tamamlanabilmesi bak�m�ndan zorunluluk arz eden �demeler �zerinden yap�lacak kesinti oran�n�, her bir �deme t�r�, faaliyet konusu ya da sekt�r itibariyle ayr� ayr� belirlemeye, s�f�ra kadar indirmeye veya kanuni seviyesine kadar getirmeye Bakanlar Kurulunun yetkili k�l�nmas�na y�nelik bir h�km�n yedinci f�kraya (a) bendi olarak eklenmesi; yurt d��ndaki finans kurulu�lar�ndan temin edilen bor�lanmalara ili�kin ana para, faiz ve kar pay� �demeleri ile sigorta ve reas�rans �demelerinin de tamamen istisna edilmesine y�nelik bir h�km�n yedinci f�kraya (b) bendi olarak eklenmesi suretiyle,
- 31 inci ve 32 nci maddeleri; aynen,
- 33 �nc� maddesi; yedinci f�kras�nda yer alan "�lkede ge�erli oldu�u bilinen oran" ibaresinin "�lkede ge�erli olan oran" �eklinde redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
- 34 �nc� maddesi; be�inci f�krada yer alan "Bu f�krada" ibaresinin "Bu maddede" �eklinde redaksiyona tutulmas� suretiyle,
- 35 inci ve 36 nc� maddeleri; aynen,
- Ge�ici 1 inci maddesi; organize sanayi b�lgeleri ile k��k sanayi sitelerinin alt yap�lar�n� haz�rlamak ve buralarda faaliyette bulunanlara ili�kin on y�ll�k ge�ici muafiyetin s�rekli hale getirilmesini sa�lamak amac�yla, buna ili�kin h�km�n ge�ici 1 inci maddeden ��kar�larak Tasar�n�n 4 �nc� maddesine (n) bendi olarak eklenmesi ve f�kra numaralar�n�n tesels�l ettirilmesi; anlama a��kl�k kazand�r�lmas� amac�yla sekizinci f�kras�n�n redaksiyona tabi tutularak, yedinci ve sekizinci f�kralar �eklinde d�zenlenmesi suretiyle,
- 37 nci maddesi; y�r�rl�kteki Kurumlar Vergisi Kanununa g�re Kurumlar�n, en az iki tam y�l s�reyle aktiflerinde yer alan ta��nmazlar ve i�tirak hisseleri ile ayn� s�reyle sahip olduklar� kurucu senetleri, intifa senetleri ve r��han haklar�n�n sat��ndan do�an kazan�lara ili�kin istisnan�n tam istisna oldu�u, ancak Kanun Tasar�s�nda bu istisnan�n k�smi istisna olarak d�zenlendi�i, bu nedenle bu h�km�n Kanunun yay�m�ndan �nce y�r�rl��e girmesinin kazan�lm�� haklar�n ihlal edilmesine neden olaca��ndan, Kanunun yay�m� tarihinde y�r�rl��e girmesini teminen (a) bendi olarak; transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� sermayeye ili�kin h�k�mlerin uygulanmas� amac�yla �dareye, gerekli idari d�zenlemelerin yap�lmas� i�in uygun bir s�renin tan�nmas�n� teminen 13 �nc� maddenin 01.01.2007 tarihinde y�r�rl��e girmesini �ng�ren d�zenlemenin (b) bendi olarak; yeni kurumlar vergisi oran�n� y�zde 20 olarak �ng�ren 32 nci maddenin birinci f�kras�n�n 01.01.2006 tarihinden itibaren ba�layan vergilendirme d�nemlerine uygulanmas�n� teminen (c) bendi olarak; di�er h�k�mlerin ise 01.01.2006 tarihinden ge�erli olmak �zere yay�m� tarihinde y�r�rl��e girmesini teminen (�) bendi olarak maddeye eklenmesi suretiyle,
- 38 inci maddesi; aynen,
kabul edilmi�tir.

Alt Komisyon, Tasar�n�n madde gerek�elerine ili�kin olarak a�a��da belirtilen hususlar� Plan ve B�t�e Komisyonunun bilgisine sunmu�tur:

Tasar�daki gerek�elerin yap�s�, gerek�elerin yasama i�inde �zellikle vergi hukukundaki durumunun tart��lmas� gere�ini do�urmu�tur. Anayasa Mahkemesi bir karar�nda hukuk devleti ve vergi �devi ile ilgili olarak �u g�r��e yer vermi�tir: "Hukuk devleti, insan haklar�na sayg�l� ve bu haklar� koruyan, toplum ya�am�nda adalete ve e�itli�e uygun bir hukuk d�zeni kuran ve bu d�zeni s�rd�rmekle kendini y�k�ml� sayan, b�t�n davran��lar�nda hukuk kurallar�na ve Anayasa'ya uyan, i�lem ve eylemleri yarg� denetimine ba�l� olan devlettir.
Vergi, devletin egemenlik g�c�ne dayanarak tek tarafl� irade ile kamu hizmetlerinin bir gere�i olarak belirli kurallara g�re ki�i ve kurumlardan ald�� iktisadi de�erdir. Anayasa ve yasalarla kamu giderlerinin kar��lanabilmesi i�in herkese �dev olarak �ng�r�len vergi �deme y�k�ml�l��n�n, zaman�nda ve eksiksiz yerine getirilmesi durumunda kanunlarla idareye y�klenen kamu hizmetlerinin aksat�lmadan s�rd�r�lmesi m�mk�n olacakt�r." Bu �er�evede, Anayasan�n 73 �nc� maddesine g�re, vergi ve benzeri mali y�k�ml�l�kler kanunla konulup, de�i�tirilmekte veya kald�r�lmaktad�r. Normatif vergilendirmenin en temel ilkelerinden biri olan verginin kanunili�i ilkesi Anayasam�z�n bu maddesinde yer almaktad�r. Vergilerin yasall��n�n sa�lanmas�nda ge�irilen s�re�ler b�y�k �nem arz etmektedir. Bu s�recin bir par�as� da kanun gerek�eleridir.
Vergilendirme s�recinde Kanun gerek�eleri, vergi ve benzeri mali y�k�ml�l�kler ile ilgili olarak gerek idari i�lemler gerekse yarg� organlar�nca ne derece hukuki norm niteli�indedir? Bu �er�evede gerek�e a�a��daki gibi tan�mlanmaktad�r:
Vergi kanunlar�n�n uygulanmas� ve ispat h�k�mlerini d�zenleyen Vergi Usul Kanununun (VUK) 3 �nc� maddesine g�re, vergi kanunlar� lafz� ve ruhu ile h�k�m ifade eder. Ancak lafz�n a��k olmad�� hallerde vergi kanunlar�n�n h�k�mleri, konulu�undaki maksat, h�k�mlerin kanunun yap�s�ndaki yeri ve di�er maddelerle olan ba�lant�s� g�z �n�nde tutularak uygulan�r. Bu maddeden de anla��laca�� zere, vergi kanunlar�n�n uygulanmas�nda lafz�n a��k olmad�� durumlarda k�yas yapmadan yorum yap�labilmektedir. Vergi hukukunda yorum sayesinde, anlam� sarih olmayan h�k�mlerle neyin kastedildi�i anla��lmaya �al��lmaktad�r. B�ylece yap�lan yorum ile kanun koyucunun madde h�km�ndeki getirme iradesi ve amac� tespit edilerek uygulamaya y�n verilmektedir.
Vergi hukukunda kanunlar�n yorumlanmas�, vergilerin kanunili�i ilkesi gere�i �ncelikle ortada yorumlanmas� gerekli bir kanun metni olmal�d�r. Bundan sonra, s�z konusu madde belirli bir sistematik i�erisinde, ilgili maddenin yer ald�� kanunun di�er kanunlar kar��s�ndaki durumu ve yorumlanacak h�km�n ilgili kanun i�indeki yerini ifade eder.
Vergi hukukunda yorum, ilgili kanunun haz�rlanmas� ve kabul�ne kadar ge�en s�re� ile bu s�re�te ald�� hali izlemeyi gerektirir. Bu �er�evede, vergi hukukunda kanunlar�n yorumlanmas�na ili�kin h�k�mler esas itibariyle VUK'un vergi kanunlar�n�n uygulanmas� ve ispat� d�zenleyen 3 �nc� maddesine dayanmaktad�r. Genel olarak, hukuk literat�r�nde lafzi yorum, tarihi yorum, amaca y�nelik yorum y�ntemleri mevcuttur. Vergi hukukunda s�z konusu y�ntemler birbirini tamamlay�c� niteliktedir.
Yukar�da belirtildi�i �zere; VUK �ncelikle lafzi yorum yap�lmas�n�, kanun metninin (lafz�n) yeterli olmad�� durumlarda ise di�er y�ntemlerin kullan�lmas�n� esas almaktad�r. Bu �er�evede laf�zdan hareketle yap�lan yorum ilk olarak ba�vurulan bir yorumlama y�ntemi olarak kullan�lmaktad�r. S�z konusu y�ntemin sak�ncas� Kanun koyucunun amac�na n�fuz etmeye her zaman imkan vermemesidir.

Lafzi yorumdan beklenen ama� has�l olmad��nda tarihi yorum y�ntemi kullan�larak, madde metninin kanun koyucunun amac�na uygun sonu� vermesine �al��lmaktad�r. Bu a�amada, en �ok kullan�lan ara�lar; yasama s�recinde d�zenlenen komisyon raporu ve tutanaklar�, tart��ma notlar�, tasar� ve teklifler, TBMM g�r��me tutanaklar�, haz�rlanan kanun gerek�eleridir. Tarihi yorum tekni�inin tek ba��na ve etkin bir �ekilde kullan�lmas� kanun h�km�n� durgun ve i�levsiz bir pozisyona itebilecek ve bunun sonucunda kanunlar�n yetersiz kalmas�yla hukuk devleti prensibi zay�flayacakt�r.

Bu y�ntemin en �nemli sak�ncas�, Kanun maddesinin yeterince a��k olmad�� durumlarda, kanunun genel veya madde gerek�elerinde yer alan ve kanun lafz�n� a�an a��klamalar, �rnekler ve benzeri ifadeler i�ermesidir. Ancak, yasa gerek�esi lafz�n amac�n� a�an bir �ekilde yaz�l�r ise bu durumda sadece gerek�eden hareketle yorum yapmak, Anayasada yer alan vergilerin kanunili�i ilkesine ayk�r�l�k te�kil edecektir. Bunun nedeni, yasama organ�n�n madde metninin �ng�rmedi�i bir durumu yasa gerek�esine koyarak gerek�eye yasa h�km� niteli�i kazand�rmas�d�r.

Bir di�er y�ntem ise amaca y�nelik yorum olarak, kanun h�km�n�n konulu� amac�n� sa�layacak �ekilde anlamland�r�lmas�d�r. Kanun h�k�mleri bir ihtiyac� kar��lamak veya yeni ortaya ��kan bir sistemin i�leyi�ini belli kurallara ba�lamak �zere ��kart�ld��ndan, kanun koyucunun kanunun tedvinindeki bu amac� dikkate al�nmak suretiyle kanun h�km�n�n bu amac� sa�layacak �eklinde yorumlanmas� amaca y�nelik yorumdur. Bu yorum y�nteminin kullan�labilmesi i�in yorum makam�n�n yorumlama yetkisinin geni� olmas�, kanun h�km�n�n de buna imkan verecek �ekilde esnek (genel) d�zenlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle, Kanun gerek�eleri a�a��daki ama�lar� sa�lamal�, bunlar�n aksine vergilerin kanunili�i ilkesini zedeleyecek nitelikte olmamal�d�r: Gerek�eler;
Kanun maddesi ile �eli�memeli, kanun maddesinin �ng�rmedi�i d�zenlemeler i�ermemeli; vergi, resim, har� ve benzeri mali y�k�ml�l�klerin kanunla konulup, de�i�tirildi�i veya kald�r�ld�� ilkesi ile tezat te�kil etmemeli,
Gelecekte yasaman�n yerini alacak �ekilde hukuk kayna�� olmamal�, gerek�e idare ve yarg� organlar�n�n yan�lmas�n� �nleyici bir ara� olarak Kanun koyucunun amac�n� i�erecek nitelikte olmal�,
K�yas yolu ile vergileme arac�na d�n��memelidir.
Yukar�da a��kland�� zere, kanun gerek�elerinin madde metinlerinin bir par�as� olmamalar� nedeniyle kanunlar�n sahip oldu�u hukuk g�c�ne sahip olmad�klar� kabul edilmelidir. Aksi takdirde, s�z konusu gerek�elerin kanunun madde metinleri ile �eli�en veya madde metinlerindeki amac� a�an d�zenlemelerin yap�lmas�na imkan verecek nitelikte olmalar�, ilgili Kanunun bu gerek�elerle y�r�rl��e girmesi durumunda, asl�nda yasalar� y�r�tmekle m�kellef olan �darenin Kanun koyucunun yerini almas�na neden olacakt�r. Di�er bir deyi�le, bu gerek�eler nedeniyle yasa koyucunun devredilemez asli d�zenleme yetkisi, idare taraf�ndan kullan�lacak ve bunun neticesinde de hukuk d�zeninde tam bir karma�a olu�acakt�r. Bu karma�an�n �n�ne ge�mek; kanun maddelerinin metinlerinde herhangi bir de�i�iklik yap�lmadan madde gerek�elerinde de�i�iklik yap�lmas� m�mk�n olmad��ndan, bundan sonraki herhangi bir a�amada kanun maddelerinde ufak da olsa yap�lacak baz� de�i�ikliklerle m�mk�n olabilecektir.
Gerek�elerin bahsedildi�i �ekilde haz�rlanmas�, idarenin kanun koyucunun yerini almas� hususuna ilave olarak, bu gerek�elere dayan�larak haz�rlanacak d�zenlemeler sonras�nda olu�abilecek uyu�mazl�klarda, idarenin yarg� mercilerinde yapaca�� savunmalarda bu gerek�eleri yasama organ�n�n iradesi olarak kullanmas� ile yarg� organlar�n�n yanl�� y�nlendirilmesine neden olabilecektir.

Bu �er�evede Kanun Tasar�s�n�n gerek�eleri, gerek detayland�rma gerekse kanun metninde bulunmayan unsurlar� i�ermesi nedeniyle, yasaman�n �n�ne ge�me sak�ncas�n� ta��maktad�r.

Alt Komisyon, Tasar� �zerinde yap�lan g�r��meler sonucunda, ayr�ca;

Kanun Tasar�s�n�n 4 �nc� maddesinin birinci f�kras�n�n (l) bendinde d�zenlenen "t�ketim ve ta��ma kooperatiflerinin" muafiyet kapsam� d��nda tutulup tutulamamas� ve ayr�ca an�lan kooperatiflerin 4 �nc� maddede belirtilen muafiyetten yararlanma ko�ullar� aras�na, bu kooperatiflerin faaliyet alanlar�yla ilgili �st birliklere �ye olma ko�ulunun eklenip eklenmemesi,

hususunu Komisyonun dikkatine sunmu�tur.

Bu defa, Komisyonumuzun 18.05.2006 ve 25.05.2006 tarihlerinde Maliye Bakan� Kemal Unak�tan ile Maliye Bakanl��, Milli Savunma Bakanl��, Adalet Bakanl��, Sanayi ve Ticaret Bakanl��, Gelir �daresi Ba�kanl��, Devlet Planlama Te�kilat� M�ste�arl��, Hazine M�ste�arl��, Vergi Konseyi, T�rkiye Sanayiciler ve ��adamlar� Derne�i, T�rkiye Odalar ve Borsalar Birli�i, T�rkiye Bankalar Birli�i ve Ankobirlik temsilcilerinin de kat�l�mlar�yla yapm�� oldu�u 66 nc� ve 69 uncu birle�imlerinde, verilen bir �nerge ile Komisyonumuz portf�y�nde bulunan 2/719 esas numaral� Kanun Teklifinin, Tasar� ile ilgili olmas� nedeniyle ��t�z��n 35 inci maddesine g�re birle�tirilerek g�r��lmesine, g�r��melerde (1/1170) esas numaral� Kanun Tasar�s�n�n esas al�nmas�na karar verilmi� ve g�r��meler Alt Komisyon taraf�ndan haz�rlanan metin esas al�nmak suretiyle tamamlanm��t�r.

Tasar�n�n geneli �zerinde Alt Komisyon metni de dikkate al�narak yap�lan m�zakerelerde;

�rt�l� sermaye ve �rt�l� kazan� gibi vergi hukukunda tart��mal� olan hususlara objektif kriterler getirilerek konunun a��kl��a kavu�turuldu�u,
Reel sekt�r�n sermaye teminine ili�kin olarak rahatlat�c� h�k�mler getirildi�i, finans sekt�r�n�n kredi almas�n�n �n�ndeki engellerin kald�r�ld��,
Organize sanayi b�lgelerine ili�kin ge�ici muafiyetin, bu b�lgelerin geli�tirilmesi i�in s�rekli muafiyetler aras�na al�nd��,
Bir �ok �lkede �nemli bir yat�r�m arac� olan ve �lkemizde de kurulmas� ama�lanan alt�n ve k�ymetli madenlere dayal� yat�r�m fonlar� veya bunlar�n ortakl�klar�n�n portf�y i�letmecili�inden do�an kazan�lar�n�n istisnalar�n kapsam�na al�nd��,
Kanun Tasar�s�n�n y�r�rl�k maddesinin kazan�lm�� haklar�n ihlaline neden olmayacak �ekilde yeniden d�zenlendi�i,
Sigorta sekt�r�n� ilgilendiren baz� eksikliklerin giderilmesi amac�yla Alt Komisyonda baz� yeni d�zenlemelerin yap�ld��,
Tasar�n�n ana hedefinin kurumlar vergisi oran�n� indirmek oldu�u, �ok fazla yenili�e yer vermeden 5422 say�l� Kanunun kodifikasyonunun yap�ld��,
Kurumlar vergisi oran�n�n d��r�lmesinin yabanc� �lkelerle yap�lan rekabetin bir neticesi oldu�u, ancak bunun sonucu olarak vergi has�lat�n�n d��ece�i, Tasar�da bu konuya ili�kin olarak herhangi bir �nlemin yer almad��,
Sermaye hareketleri serbestisinin firmalar a��s�ndan uygun yat�r�m ortam� aray��n� ba�latt��, bunun neticesinde �lkelerin kurumlar vergisi oranlar�nda indirime gitti�i, bu ana e�ilimin yerinde oldu�u, ancak 2000 y�l�na kadar OECD ve Avrupa Birli�i �lkelerinin �ok b�y�k bir b�l�m�nde vergi oranlar� d��r�lmekle beraber vergi has�lat� ve vergi y�k�nde herhangi bir d��n s�z konusu olmad��, bunun nedeninin vergi oran� d��r�l�rken istisna ve muafiyetlerin daralt�lmas� yoluna gidilerek vergi taban�n�n geni�letildi�i, ancak Tasar�da vergi has�lat�n�n d��mesinin �n�ne ge�ilmesi ve vergi taban�n geni�letilmesi anlam�nda herhangi bir d�zenlemeye yer verilmedi�i,
Tasar�n�n genel gerek�esi ve baz� madde gerek�elerinde, �ng�r�len amac� a�an hususlara yer verildi�i,
Transfer fiyatland�rmas�na ili�kin d�zenlemenin yerinde oldu�u, ancak uygulamaya ili�kin olarak d�zenlemelerin teredd�tlere yol a�mayacak �ekilde haz�rlanmas� gerekti�i,
Transfer fiyatland�rmas�na ili�kin olarak, kurumlar�n ili�kili ki�ilerle yapt�� i�lemlerde uygulanacak emsallere uygun fiyat veya bedelin tespitinde kullan�lacak y�ntemler do�ru olmakla beraber, bu y�ntemlerden biri ile emsallere uygun fiyata ula�ma olana�� bulunmad��nda m�kellefe istedi�i y�ntemi belirleme imkan�n�n tan�nmas�n�n do�ru olmad��,
Kurumlar Vergisi Kanununun b�y�k �l��de Gelir Vergisi Kanunu �zerine in�a edildi�i, bu nedenle �nce Gelir Vergisi Kanununun haz�rlan�p Kurumlar Vergisi Kanununun bu Kanun �zerine bina edilmesinin yerinde olaca��,

�eklindeki g�r�� ve ele�tirileri m�teakip, H�k�met ad�na yap�lan tamamlay�c� a��klamalarda ise;

Kanun Tasar�s�n�n madde gerek�elerinin ayr�nt�l� d�zenlenmesinin temel amac�n�n, uygulamada ortaya ��kan sorunlar�n giderilmesi y�n�nde baz� tart��mal� hususlara madde gerek�elerinde yer verilmek suretiyle m�mk�n oldu�unca konular�n a��kl��a kavu�turulmas� oldu�u; idare taraf�ndan ��kar�lan tebli�lerde d�zenleme konusu olan hususlar�n madde gerek�elerinde yer verilmesi suretiyle uygulamada ortaya ��kabilecek teredd�tlerin giderilmesinin ama�land��,
Ekonomideki iyile�meye paralel olarak piyasada g�vensizli�e neden olan unsurlar�n da elimine edilip bir uzla�ma ortam� sa�land�ktan sonra vergi sisteminin yeniden yap�land�r�lmas� �al��malar�n�n ba�lat�ld�� ve bu �al��malar�n belirli bir strateji �er�evesinde y�r�t�ld��,
5422 say�l� Kanunda yer alan istisna ve muafiyet maddeleri g�zden ge�irilerek, bir k�sm�n�n g�n�m�z ekonomik ve sosyal �artlar�na g�re yeniden d�zenlendi�i, bir k�sm�n�n ise tamamen kald�r�ld��,
Kurum kazanc�n�n tespitinde indirilecek giderler ba�ta olmak �zere zarar mahsubu, matrah�n tespiti, yurtd�� ve yurt i�erisinde �denen vergilerin mahsubu ile tasfiye, devir ve birle�me ile ilgili m�esseselerin i�leyi�inde ortaya ��kan sorunlar�n ve teredd�tl� konulardaki net olmayan durumlar�n a��kl��a kavu�turulmas�n�n ama�land��,
Zararl� vergi rekabeti yapmak suretiyle vergi kayb�na neden olan ve "Vergi Cenneti" olarak bilinen yerlerde kurulu firmalarla m�cadele etmek i�in, T�rkiye'deki firmalar�n bu b�lgelere kar transfer etmelerinin �n�ne ge�ilmesinin ama�land��, ayr�ca, bu b�lgelerde kurulu firmalar taraf�ndan d�zenlenerek T�rkiye'deki vergi m�kelleflerinin hesaplar�na gider olarak intikal ettirilecek faturalar �zerinden vergi kesintisi yap�lmas�na y�nelik h�k�mlerin getirildi�i,
M�kellefler ile idare aras�nda s�rekli uyu�mazl�k konusu olan �rt�l� sermaye ve �rt�l� kazan� da��t�m� gibi m�esseselerin, g�n�n ko�ullar� ve geli�mi� �lke �rnekleri de dikkate al�narak objektif kriterlere uygun hale getirildi�i,
Kurumlar vergisi oran�nda yap�lan indirim nedeniyle �lkemizin, kendisine kom�u olan ve Avrupa Birli�ine tam �ye olmu� ya da olacak �lkeler ile yabanc� sermaye yat�r�mlar� y�n�nden rekabet etme kapasitesinin b�y�k �l��de artaca��,
Kurumlar vergisi oran�n�n % 20'ye indirilmesiyle, m�kelleflerin vergi oranlar�n�n y�ksekli�ini gerek�e g�stererek kay�t d��na y�nelmelerinin engellenmesinin ama�land��,
Toplumsal mutabakata dayal� ve geni� kat�l�mla haz�rlanm�� olmas�n�n, Tasar�n�n temel �zelliklerinden biri oldu�u,

ifade edilmi�tir.

Tasar�n�n geneli �zerindeki g�r��meleri m�teakip, Tasar� ve gerek�esi Komisyonumuzca da benimsenerek maddelerinin g�r��lmesine ge�ilmi�tir.

Alt Komisyon metninin;

1 inci ve 2 nci maddeleri; aynen,
3 �nc� maddesi; ��nc� f�kras�n�n (a) bendinin birinci c�mlesinin, ifadenin d�zeltilmesi i�in redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
4 �nc� maddesi; yap� kooperatiflerinin arsalar�n� kat kar��l�� vererek konut veya i�yeri elde etmeleri halinde yap� kooperatiflerinin her hisse i�in bir i� yeri veya konut elde etmelerinin ortak d�� i�lem say�lmamas�n� teminen birinci f�kran�n (k) bendinin de�i�tirilmesi suretiyle,
5 inci maddesi; sermaye piyasas� mevzuat�na g�re alt�n ve k�ymetli madenlere dayal� yat�r�m fonlar�n�n, ulusal ve uluslararas� borsalarda i�lem g�ren alt�n ve k�ymetli madenler ile bu madenlere dayal� sermaye piyasas� ara�lar�na yat�r�m yapabildi�i, bu nedenle sadece portf�y� T�rkiye'de kurulu borsalarda i�lem g�ren alt�n ve k�ymetli madenlere dayal� yat�r�m fonlar� ve ortakl�l�klar�n�n portf�y i�letmecili�inden do�an kazan�lar�n�n kurumlar vergisinden istisna edilmesini teminen birinci f�kran�n (d) bendinin 2 numaral� alt bendinin yeniden d�zenlenmesi; yanl�� anlamalar�n �nlenmesi ve anlama a��kl�k kazand�r�lmas� amac�yla birinci f�kran�n (f) bendinde yer alan "ipotek veren ��nc� ki�ilerin" ibaresinin, "ipotek verenlerin" �eklinde de�i�tirilmesi; i�tirak hisseleri al�m�yla ilgili finansman giderleri hari� olmak �zere kurumlar vergisinden istisna edilen kazan�lara ili�kin giderlerin istisna d�� kurum kazanc�ndan indirilmesi imkan�n�n tan�nmas�, kurumlar vergisinden istisna edilen kazan�lar�n elde edilmesi s�ras�nda zarar do�mas� halinde bu zararlar�n gider fazlal��ndan kaynaklanmas�ndan dolay� istisna kapsam�ndaki faaliyetlerden do�an zararlar�n da giderlerde oldu�u gibi kurum kazanc�ndan indirilmemesi gerekti�inden ��nc� f�kran�n de�i�tirilmesi ve maddenin redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
6 nc� ,7 nci, 8 inci, 9 uncu ve 10 uncu maddeleri; aynen,
11 inci maddesi; kanun tekni�ine uygunlu�un sa�lanmas� amac�yla "i" bendinin "�" �eklinde redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
12 nci maddesi; kanun tekni�ine uygunlu�un sa�lanmas� amac�yla "d" bendinin "�" �eklinde redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
13 �nc�, 14 �nc�, 15 inci, 16 nc�,17 nci ve 18 inci maddeleri; aynen,
19 uncu maddesi; k�smi b�l�nmeye konu olacak varl�klar�n mevcut veya yeni kurulacak tam m�kellef bir sermaye �irketine ayni sermaye olarak devredilmesi hususuna a��kl�k getirilmesi ve anlama a��kl�k kazand�r�lmas� amac�yla ��nc� f�kras�n�n (b) bendinde yer alan "bir veya birka��n� kay�tl� de�erleri �zerinden" ibaresinden sonra gelmek �zere "ayni sermaye olarak" ibaresinin eklenmesi suretiyle,
20 nci maddesi; yaz�m yanl��lar�n�n giderilmesi amac�yla redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
21 inci, 22 nci, 23 �nc�, 24 �nc�, 25 inci, 26 nc�, 27 nci, 28 inci ve 29 uncu maddeleri; aynen,
30 uncu maddesi; kanunlar�n haz�rlanmas�nda uygulanan esas ve usuller do�rultusunda birinci f�kran�n (d) bendinin (�) bendi �eklinde de�i�tirilmesi; zorunluluk arz eden �demeler konusuna a��kl�k kazand�r�lmas� ve bu �demelerin kapsam�n�n belirlenmesini teminen yedinci f�kran�n (a) bendine "yap�lan i�in tamamlanabilmesi bak�m�ndan zorunluluk arz eden" ibaresinden sonra gelmek �zere "ge�i� �creti, liman �creti gibi" ibaresinin eklenmesi suretiyle,
31 inci ve 32 nci maddeleri; aynen,
33 �nc� maddesi; tam m�kellef kurumlar�n do�rudan veya dolayl� olarak sermayesi veya oy hakk�n�n %25'ine sahip oldu�u yurt d�� i�tiraklerinden elde ettikleri kar paylar�n�n br�t tutar�n�n T�rkiye'de beyan edilecek kazanca dahil edilmesi, i�tiraklerin bulundu�u �lkelerdeki kar pay� da��t�m�na kaynak olu�turan kazan�lar �zerinden �denen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergilerin de T�rkiye'de beyan edilecek kazanca dahil edilen kar pay� tutar�na isabet eden k�sm�n�n T�rkiye'de �denecek kurumlar vergisinden mahsup edilebilmesine imkan tan�nmas�; b�ylelikle, T�rkiye'de genel sonu� hesaplar�na intikal ettirilen kazan�lara ili�kin yurt d��nda �denen vergilerin mahsubu i�lemlerinde �imdiye kadar �ube kazan�lar� ile kar paylar�na ili�kin kurumlar vergisi ve benzeri vergilerin mahsup edilebilme imkan� s�z konusu iken, kar pay� da��t�m�na kaynak te�kil eden belirli nitelikteki (%25) yurt d�� i�tirakin kazan�lar� �zerinden �denen gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergilerin de mahsubuna imkan tan�nmas� ve bu sistem ile yurt d�� i�tiraklerin kazan�lar�n�n vergilendirilmesinde istisna uygulamas� yan�nda vergi mahsubu imkan�n�n da tan�narak yurt d�� kazan�lar�n�n T�rkiye'ye getirilmesinin sa�lanmas� amac�yla ��nc� f�kran�n yeniden d�zenlenmesi; 34 �nc� maddenin dokuzuncu f�kras�n�n yurt d��nda �denen vergilerle ilgili olmas� nedeniyle dokuzuncu f�kra olarak maddeye eklenmesi suretiyle,
34 �nc� maddesi; dokuzuncu f�kran�n, yurt d��nda �denen vergilerle ilgili olmas�ndan dolay�, konuyla ilgili 33 �nc� maddeye dokuzuncu f�kra olarak eklenmesi nedeniyle maddeden ��kar�lmas� suretiyle,
35 inci ve 36 nc� maddeleri; aynen,
Ge�ici 1 nci maddesi; kurumlar vergisi oran�n�n % 20'ye indirilmesine paralel olarak kendilerine �zel hesap d�nemi tayin edilen kurumlar vergisi m�kelleflerinin 01.01.2006 tarihinden �nce ba�layan ve bu tarihten sonraki bir tarihte sona eren �zel hesap d�nemlerine ait kazan�lar�n�n vergilendirilmesinde uygulanacak kurumlar vergisi oran�na a��kl�k getirilmesi, b�ylece m�kellefin �zel hesap d�neminin vergilendirilmesinde, hesaplanan aritmetik ortalaman�n oran kesirleri dikkate al�nmaks�z�n kurumlar vergisi oran�n�n uygulanmas� suretiyle vergilendirilmesi ve hesap d�nemi takvim y�l� olan m�kelleflerle paralellik sa�lanmas�n� teminen alt�nc� f�kra olarak; k�smi b�l�nme h�k�mlerinin 01.01.2006 tarihinden itibaren ge�erli olmak �zere yay�m� tarihi itibar�yla y�r�rl��e girece�inden, Kanunun yay�m� tarihinden �nce ba�lamakla birlikte yay�m� tarihine kadar tamamlanamayan i�lemlerin hangi h�k�mlere tabi olaca�� konusuna a��kl�k getirilerek isteyen m�kelleflerin 5422 say�l� Kanun h�k�mlerinden yararlanabilmesine imkan sa�lamaya y�nelik bir d�zenlemenin yedinci f�kra olarak maddeye eklenmesi ve di�er f�kralar�n tesels�l ettirilmesi; alt�nc� f�kradaki "l bendi" �eklindeki atf�n metin i�indeki tesels�ller nedeniyle "k bendi" �eklinde redaksiyona tabi tutulmas� suretiyle,
37 nci maddesi; kontrol edilen yabanc� kurumlarla ilgili olan 7 nci maddenin 01.01.2006 tarihinden itibaren elde edilen kazan�lara uygulanmak ve 01.01.2006 tarihinden itibaren ge�erli olmak �zere yay�m� tarihinde y�r�rl��e girmesine y�nelik bir h�km�n maddeye (b) bendi olarak; �rt�l� sermayeye ili�kin olan 12 nci maddenin 01.01.2006 tarihinden sonraya sarkan �d�n� i�lemlerine de uygulanmak ve 01.01.2006 tarihinden itibaren ge�erli olmak �zere yay�m� tarihinde y�r�rl��e girmesine ili�kin bir h�km�n maddeye (c) bendi olarak eklenmesi ve di�er bentlerin tesels�l ettirilmesi suretiyle,
38 inci maddesi; aynen,

kabul edilmi�tir.

Raporumuz, Genel Kurulun onay�na sunulmak �zere Y�ksek Ba�kanl��a sayg� ile arz olunur.

AYRI�IK OY

K�reselle�me; tarihi s�re� i�erisinde meydana gelmi� bir olu�umu de�i�ime u�ratmaktad�r. K�reselle�menin de�i�ime u�ratt�� bu olu�um; devlet, toplum ve ekonominin ayn� s�n�rlar i�erisinde geli�mesi olmu�tur. Uluslararas� ekonomide ticari ili�kileri i� ve d�� ticaret diye ay�ran s�n�rlar� devletler belirler. Pazarlar�n k�reselle�mesiyle birlikte bu uluslararas� sistem art�k uluslar�st� ekonomiye d�n��meye ba�lam��t�r. Bu de�i�imin belirgin �zelli�i sermaye hareketlerinin serbestle�mesidir.

Sermaye hareketlerinin serbestle�mesi, �lkeleri yat�r�mlar� kendilerine �ekebilmek i�in daha iyi bir yat�r�m ortam� haz�rlamaya ve bu �er�evede kazan� �zerinden al�nan vergilerin oranlar�n� indirmeye y�neltmi�tir. "Vergi rekabeti" dedi�imiz bu kavram �lkelerin vergi politikalar�n� belirlemede �ok �nemli olmaktad�r. Art�k devletler vergi politikalar�n� belirlerken salt h�k�mranl�k haklar�na dayanarak ve kamu maliyesinin ihtiya�lar�n� dikkate alarak de�il, uluslararas� geli�meleri de g�zeterek karar alma durumuna gelmi�lerdir.

Vergi oranlar�ndaki d�� e�ilimi kendisini �zellikle kurumlar vegisi ve kar pay� vergilemesinde g�stermektedir. Avrupa Birli�i (AB) nin katma de�er vergisi ile �zel t�ketim vergilerinde �ye �lkelerin vergi sistemlerini uyumla�t�rma y�n�nde bir politikas� olmas�na ra�men dolays�z vergilerde b�yle bir politikas� yoktur. Bu durum k�reselle�me kar��s�nda �lkelerin vergi sistemlerini korunmas�z b�rakmakta ve vergi rekabeti vergi gelirlerinin kompozisyonunu de�i�tirmek ve giderek vergi gelirlerinde azalmaya yol a�mak suretiyle kamu maliyesinde �nemli olumsuz etkilerde bulunmaktad�r.

Kurumlar Vergisinin kapsam�, matrah� ve oranlar� aras�nda farkl�l�klar bulunmas� kurumlar �zerinde az ya da �ok vergi y�k� olu�mas�na yol a�ar. Bu durum �irketlerin kurulu� ve yat�r�m yeri tercihini etkiler ve daha az vergi y�k� �stlenecekleri yerleri tercih etmelerine neden olur. B�ylece sermayenin daha avantajl� g�r�nen �lke veya b�lgelerde toplanmas� durumu ortaya ��kmaktad�r. Bunun vergi gelirlerinde azalma veya vergi y�k�n�n �e�itli toplum kesimleri aras�ndaki da��l�m�nda de�i�iklik pahas�na yap�ld�� a��kt�r.

AB ve OECD �lkelerinin bu konuda yapt�klar�na bak�ld��nda ��yle bir durumun ortaya ��kt�� g�r�lmektedir:

Kurumlar Vergisi oranlar�nda 1980'li y�llar�n ikinci yar�s�ndan ba�layarak ciddi bir d�� e�ilimi ya�anmaktad�r. Ayn� s�re�te gelir vergisi tarifeleri de de�i�mi�tir. Bu �er�evede bir yandan tarifelerdeki dilim say�s� azalt�l�rken di�er yandan oranlarda da d��e gidilmi�tir. Ancak b�t�n bunlara ra�men gerek "gelir ve karlar �zerinden al�nan vergiler", gerekse "kurum gelirleri �zerinden al�nan vergiler"in GSY�H'ya oranlar�nda bir d�� olmam�� tam tersine 2000 y�l�na kadar art�� olmu�tur. Bu oranlarda 2000 y�l� sonras�nda d��ler ba�lam��t�r. Ancak 2001 y�l�ndan itibaren meydana gelen d��lere ra�men mevcut oranlar hala 90'l� y�llar�n (�rne�in 1990 ve 1995 y�llar�) oranlar�n�n �zerindedir. Bunun anlam� �lkeler vergi oranlar�n� indirirken, vergi gelirlerinde kar��la�acaklar� kay�plar� o verginin taban�n� geni�letmek suretiyle telafi etmi�ler ve bu nedenle vergi gelirlerinin reel d�zeyinde bir gerileme olmam��t�r. ��phesiz genel e�ilim bu olmamakla birlikte her iki organizasyona da �ye �lkelerin k��k bir k�sm�nda farkl� e�ilimlerin olmas� m�mk�nd�r.

Tasar�y� yukar�da belirtilen uluslararas� geli�meleri de dikkate alarak de�erlendirdi�imizde �unlar ortaya ��kmaktad�r.

Genel Gerek�e Do�ru Haz�rlanmam��t�r
Tasar�n�n genel gerek�esi kurumlar vergisine ili�kin de�i�ikli�in teknik gerek�elerini a��klaman�n �tesinde h�k�metin vergi d��nda di�er alanlarda yapt�klar�na da vurgu yapan c�mleler ta��maktad�r. "Genel gerek�e"ler tasar� ile yap�lmak istenilenlerin genel olarak gerek�elerini a��klayan teknik metinlerdir. "Genel gerek�e"ler h�k�metlerin icraatlar�n� anlatt�klar� dok�manlar de�ildir. Bu ifadeler vergi kanunlar�nda bir "ilk"i temsil etmektedir. Yap�lan do�ru olmam��, bir vergi yasas�na uygun d��memi�tir.
Ayr�ca genel gerek�ede d�z oranl� vergilemenin bir�ok merkezi ve Do�u Avrupa �lkesinde uyguland��n� s�yleyerek do�ru bilgi vermemektedir. Bu c�mleler vergilemede genel bir e�ilimi ifade etmek amac�yla kullan�lmaktad�r. Oysa d�z oranl� vergi (flat tax) s�n�rl� say�da �lkede uygulanmakta olup vergilemede b�yle bir genel e�ilim oldu�unu s�ylemek i�in hen�z vakit �ok erkendir. Ayr�ca bu �lkeler de eskiden do�u blokuna mensup olan yani daha �ncesinde bir vergi sisteminin bulunmad�� lkelerdir.
Tasar�n�n Yasala�ma S�reci Gecikmi�tir
Tasar�n�n yasala�ma s�reci �ok gecikmi�tir. Tasar�n�n kurumlarda ge�ici vergi d�nemi ge�tikten sonra yasala�acak olmas� bu gecikmenin belirgin �rne�idir. Vergi oran� d��l�rken 2006 y�l�n�n birinci ge�ici vergi d�neminde eski oranla vergileme yapmak hukuka ayk�r�d�r. Bu sorunun daha sonra mahsup yoluyla ��z�lebilir olmas� gecikmeyi hakl� k�lmaz.
Kurumlar Vergisi Oranlar� �ndirilirken Vergi Taban� Geni�letilememi�tir. Vergi Has�lat�nda Meydana Gelecek Azal��n Nas�l Telafi Edilece�i Ortaya Konulmam��t�r
Uluslararas� vergi rekabeti gerek�esiyle kurumlar vergisi oran� y�zde 30 dan y�zde 20 ye indirilirken kurumlar vergisi taban�n� geni�letici bir d�zenleme bulunmamaktad�r. Vergi taban�n� geni�letici d�zenlemeler mevcut istisna ve muafiyetlerin kapsam�n�n daralt�lmas� suretiyle yap�labilir. Tasar�n�n bu anlamda ele al�nabilecek iki d�zenlemesi vard�r:
1. Bunlardan biri TESK b�nyesindeki �of�rler ve Otomobilciler Federasyonu'nun 2918 say�l� Karayollar� Trafik Kanunu'nun 131 inci maddesinde yer alan bas�l� ka��t ve plakalar�n sat��ndan elde etti�i gelire y�nelik kurumlar vergisi muafiyetinin kald�r�lmas�d�r. Sistemde halen var olan bir�ok muafiyet ve istisnan�n devam� kabul edilirken bunun kald�r�lmas� d�zenlemenin teknik olmaktan �ok siyasi (TESK se�imleri) oldu�u izlenimini vermektedir.
2. Bu konudaki ikinci d�zenleme ta��mac�l�k ve t�ketim kooperatiflerine y�nelik kurumlar vergisi muafiyetinin kald�r�lmas�d�r. Tasar�n�n 4/k maddesiyle yap�lan bu d�zenlemeyi do�ru bulmuyoruz.
Sistemde hemen hemen b�t�n istisna ve muafiyetler aynen korunurken sadece TESK ile ta��mac�l�k ve t�ketim kooperatiflerine y�nelik istisnalar�n kald�r�lmas� Tasar�n�n vergi taban�n� geni�letmek gibi bir amac� bulunmad��n� g�stermektedir.
�te yandan mevcut yasan�n 7/16 maddesinde yer alan kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilmeleri amac�yla "faaliyet konular� ile ilgili olarak kurulmu� bulunan �st kurulu�a �ye olmalar�" zorunlulu�unun Tasar� ile kald�r�lm�� olmas� kooperatif�ili�in g��l� olmas�n� engelleyecektir.
Kurumlar vergisi oran�n�n 1/3 oran�nda azalt�lmas� ve vergi taban�n� geni�letecek d�zenlemelerin de olmamas� nedeniyle kurumlar vergisi has�lat�nda meydana gelecek azalman�n hangi �nlemlerle telafi edilece�i, bu y�k�n toplum kesimlerine nas�l da��t�laca�� belli de�ildir. H�k�metin bunu "mali saydaml�k" gere�i a��klamas� gerekir.
Transfer Fiyatland�rma Y�ntemi Baz� Zaaflara Sahiptir
"Transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� kazan� da��t�m�" ba�l�kl� 13 �nc� madde Tasar�n�n �nemli bir maddesidir.
Transfer fiyatland�rmas� uygulamas�nda kurumlar�n ili�kili ki�ilerle yapt�� i�lemlerde uygulayaca�� fiyat ve bedellerin tespiti y�ntemleri olarak OECD'nin �� adet geleneksel i�lem y�ntemi belirlenmi�tir. Ancak bu y�ntemler belirtilirken kar payla��m y�ntemlerinin belirtilmemi� olmas� �nemli bir eksikliktir. Kar payla��m� y�ntemleri OECD'nin bu konudaki rehberinde en son �are olarak ba�vurulmas� gereken y�ntemler olarak belirtilse de geli�mi� �lkeler bu y�ntemleri yayg�n bir �ekilde kullanmaya ba�lam��lard�r. ��nk�, bu y�ntemler bilgiye ula��m�n m�mk�n olmamas� halinde uygulanabilecek y�ntemler olup i�lemi yapan ba��ml� her iki taraf�n da analiz edilmesini gerektirir. �rne�in ana �irketin veya i�lem yapan b�y�k grup �irketinin �lkemizde bulundu�u bu yavru �irketin yabanc� bir �lkede bulundu�u ve ba��ml� �irketin bulundu�u �lkenin vergisel avantajlar nedeniyle kar�n bu �lkeye aktar�lmas� durumunda hangi y�ntemin uygulanaca�� sorusunun cevaplanmas� gerekir. Geleneksel y�ntemler bu konudaki incelemelere yeterli cevap veremez. Kar payla��m� y�ntemlerinin uygulanmas� bu hallerde hem �ok kolay hem de k�sa zamanda yap�labilir. ��nk�, ana merkez ve yavru �irketin fonksiyon ve katk� analizleri ile kar payla��m� ger�e�e daha uygun olarak tespit edilebilir.
Y�ntemler konusundaki bu eksiklik maddenin �) bendinde "Emsallere uygun fiyata yukar�daki y�ntemlerden herhangi birisi ile ula�ma olana�� yoksa m�kellef, i�lemlerin mahiyetine uygun olarak kendi belirleyece�i di�er y�ntemleri kullanabilir." h�km�yle giderilmeye �al��lm��t�r. Ancak maddedeki �� y�nteme k�yasla alternatifi belirleme se�ene�ini m�kellefe b�rakan bu d�zenleme maddenin t�m�n� tehlikeye atmaktad�r. Bu konuda ayr�nt�l� d�zenleme yapan �lkelerde de bu bende benzer h�k�mler olmakla birlikte bu y�ntem �ok �zel durumlarda kullan�lmaktad�r. Bu �lkeler d�zenlemelerini ayr�nt�l� a��klamalarla yapm��t�r.
Ayr�ca maddedeki transfer fiyatland�rmas� ile ilgili usullerin Bakanlar Kurulunca belirlenece�i �eklindeki h�k�m yeteri kadar a��k de�ildir. �fade, maddenin uygulanmas�ndan �ok transfer fiyatland�rma y�ntemleri hakk�nda Bakanlar Kuruluna yetki verici mahiyettedir. Oysa ama�lanan bu de�ildir.
Vergi Cennetlerine Y�nelik D�zenlemeler
Tasar�n�n 30 uncu maddesinin (7) numaral� f�kras�n�n (b) bendinde yer alan "yurt d��ndaki finans kurulu�lar�ndan temin edilen bor�lanmalara ili�kin ana para, faiz, kar pay� �demeleri ile sigorta ve reas�rans �demeleri �zerinden vergi kesintisi yap�lmayaca��" h�km� vergi cennetlerine y�nelik olarak bir �nceki (a) bendinde al�nan �nlemle �eli�mektedir. Do�ru olan (a) bendinde oldu�u gibi bu �demeler konusunda da Bakanlar Kurulu'nu yetkili k�lmakt�r. B�ylece Bakanlar Kurulu �lkenin �zelli�ine ve gerekti�inde �demenin niteli�ine g�re yetkisini farkl� �ekilde kullanabilecektir.
Madde Gerek�eleri ile Madde Metinlerinin Anlamlar� Aras�nda Uyumsuzluk Vard�r
Tasar�n�n baz� maddelerinin anlam� ile gerek�ede yap�lan a��klamalar birbirleriyle uyumlu de�ildir. Gerek�eler zaman zaman madde metnini a��klaman�n �tesine ge�erek maliye (gelir) idaresinin konuya ili�kin detayl� a��klamalar�n� kapsayan bir tebli� veya sirk�ler mahiyetini alm��t�r. ��phesiz kapsaml� a��klama yap�lmas�nda tek ba��na bir mahzur g�r�lmeyebilir. Ancak yap�lan a��klamalar madde metninin ta��d�� anlama ayk�r� olursa bu gerek�eleri kanun koyucunun (yani yasama organ�n�n) gerek�eleri olarak de�il sadece h�k�met tasar�s�n�n gerek�eleri olarak kabul etmek gerekir. Komisyonda k�smen d�zeltilmi� olmakla birlikte Tasar�n�n 5 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (e) bendi ve ��nc� f�kras� ile 8 inci maddesinin birinci f�kras�n�n (c) bendi, 13 ve 19 uncu maddelerinin gerek�eleri buna �rnek verilebilir.

Alt komisyon raporunda bu konuya ili�kin olarak yap�lm�� olan a��klamalara kat�l�yoruz.

AYRI�IK OY YAZISI

D�nya ekonomisini alt�na alarak y�nlendiren k�reselle�me sonucu �lkeler aras�ndaki fizik s�n�rlar kalkm��, uluslararas� sermaye ak��kan duruma gelerek serbest�e dola�maya ba�lam��t�r.

K�resel sermayenin tek amac�, gitti�i �lkede kar�n� maksimize ederek d�vize d�n��t�kten sonra o �lkeyi en k�sa s�rede terk etmektir. K�resel sermayenin yat�r�m, �retim, istihdam ve ihracat� destekleme ve art�rma gibi bir amac� yoktur. Onun as�l amac� sermaye gelirlerini nas�l ve nerede en k�sa s�rede katlamas�d�r.

Uluslararas� sermaye bunu yaparken k�yas�ya rekabet etmekte ve rekabet ko�ullar�n� kay�ts�z �arts�z yerine getiren �lkeleri tercih etmektedir.

Bu nedenle, k�reselle�mede Vergi Rekabeti Vergi Adaletinin �n�ne ge�mektedir. Ulusal �lkeler, kendi halklar�n�n s�m�r�lmesi pahas�na da olsa vergi adaletinden �d�n vermek zorunda kalmaktad�r. ��nk� �zellikle bizim gibi geli�mekte olan, �demeler dengesi sorunu olan, yat�r�m, �retim ve istihdam sorunu olan yani yabanc� sermayeye acil ihtiya� duyan �lkelerin buna dayanma g��leri de pek yoktur.

Bu nedenle geli�mekte olan �lkeler, fon yat�r�m ve yabanc� sermayeyi kendi �lkelerine �ekebilmek i�in daha iyi yat�r�m iklimi haz�rlamaya ve sermaye gelirleri �zerinden, kar paylar� �zerinden hesaplanan kurum kazan�lar�n� daha az vergilemek amac�yla vergi oranlar�n� d��rmek zorunda kalmaktad�r.

Bu bak�mdan sermaye hareketlerinin serbestle�mesiyle sermaye ak��kanl��n�n artmas�yla birlikte, k�reselle�me kar��s�nda fazlaca direnemeyen geli�mekte olan �lkeler tek �areyi kendi ulusal vergi sistemlerini k�resel sermayenin istedi�i gibi dizayn etmekte bulmu�tur. Bunun sonucunda bir yandan vergi dilim tarifelerini bir yandan da vergi oranlar�n� d��rmek suretiyle, s�rece uyum sa�lamaktad�r.

Tasar�ya ili�kin de�erlendirmelerimiz a�a��da belirtilmi�tir.

Vergi Kanunlar�n�n Yeniden Yaz�lmas� Bir �htiya�t�r:
Ekonominin �e�itli dalgalanmalara maruz kalmas� ekonomik krizler ve d��ar�dan yap�lan m�dahaleler sonucu vergi yasalar�n�n lafz� ve sistemati�i bozulmu�tur. Bozulan sadece kurumlar vergisi de�il, t�m vergi sistemidir. Bu nedenle, t�m vergi sisteminin yeniden �slaha ihtiyac� vard�r. Ancak, �ncelikle vergi felsefesinin ve modelinin yeniden belirlenmesi gerekmektedir. Bu yap�lmam��t�r. Yani iyi �eye, yanl�� yerden ba�lanm��t�r. �nce Gelir Vergisi Yasas� ��kart�l�p, sonra Kurumlar Vergisi Yasas� ��kart�lmas� daha do�ru olurdu.
Tasar� bu haliyle ne tam bir "yeniden yaz�m" ve ne de "yeni h�k�mler getirmedir". Eski model esas al�nmak suretiyle baz� yeni h�k�mler eklenerek adeta bir yamal� kurumlar vergisi yasas� haz�rlanm��t�r. Asl�nda, mevcut yasan�n "ek", "ge�ici" ve "m�kerrer" maddeleri gibi yamalar� kald�r�larak sadece metni yeniden yaz�lsayd� daha do�ru olurdu.
Tasar� Yeni Bir Kurumlar Vergisi Yasas�ndan �ok T�m Uygulamay� Anlatan Genel Bir Tebli� Niteli�i Ta��maktad�r;
Tasar� ekonomi-maliye model ve felsefesine dayanmamakta olup daha �ok Maliye Bakanl��n�n ihtiya�lar� do�rultusunda haz�rlanm��t�r.
Yaz�m ekibi, bu konuda a��k bir politika ve model olmad�� i�in d�zenledi�i maddelerde, "prensipleri" h�kme ba�lamak yerine �e�itli konulardaki tercihlerini s�ralam��t�r. Bu nedenle maddeler h�k�m ifade etmek yerine uzun listeler �eklinde d�zenlenmi�tir. Temel h�k�mleri ta��mayan sadece baz� �eyleri, "tadad" eden yani sayan maddelerin ekonominin geli�im s�recinde de�i�ikli�e u�ramas� do�al olarak ka��n�lmazd�r.
Kurumlar Vergisi Yasa Tasar�s�n�n Gerek�esi ile �lgili Madde Metnindeki H�k�m Birbiriyle �eli�mekte Olup Uyumlu De�ildir.
Kurumlar Vergisi Yasa Tasar�s�n�n 5/3. maddesiyle ilgili genel gerek�esinde yap�lan a��klamada, bir �irketin, bir ba�ka �irketin hislerini almas� yani i�tirak etmesi halinde, bu hisselerin al�m�nda kullan�lan faiz, kur fark�, komisyon ve benzeri giderlerinin kurum ihtiyac�n�n indirilemeyece�i belirtilmi�tir.
Bunun anlam�, �zelle�tirme ihalesine kat�lan ve ald�� hisseler nedeniyle �rne�in 100 milyon dolar kredi kullanan bir �irket, al�nan bu 100 milyon dolarl�k kredi i�in �dedi�i 6 milyon dolarl�k y�ll�k faizi gider yazamayacakt�r. Daha do�rusu bu tutar gider yaz�lacak ama "kanunen kabul edilmeyen gider" olarak yaz�l�p kurum kazanc�n�n hesaplanmas� s�ras�nda kurum kazanc�na ilave edilerek bunun �zerinden Kurumlar Vergisi �denecektir.
Bu uygulama normal hisse al�m� yani i�tirak i�in de ge�erlidir.
Yani tasar�n�n ilgili madde metninde yaz�l� olmayan bu a��klama, o madde metniyle ilgili gerek�ede yer almaktad�r.
Bilindi�i �zere 213 say�l� Vergi Usul Kanununun hisse senetlerinin de�erlenmesine ili�kin 279. maddesinde; hisse senetlerinin al�� bedeli ile de�erlendirilece�i belirtilmektedir. Bu a��kl�k bedelinin i�ine o hisse senedinin al�� nedeniyle �denen tutarlar ile bu al�� sistemine, yap�lan �demelere ili�kin katlan�lan faiz, kur fark�, komisyon ve benzeri giderler de girmektedir.
Nitekim Maliye Bakanl��n�n 13.3.1998 tarih ve 2948-279-15 �zelgesinde ve Dan��tay 4. Daire 23.11.1994 tarih ve E.1994/4050 K. 1994/557 say�l� kararlar�nda, "i�tirak al�m� ile ilgili finansman giderleri ve kur farklar�n�n, Kurumlar Vergisi matrah�n�n tespitinde, genel gider olarak kabul edilece�i" belirtilmi�tir.
Ayr�ca, "Gerek�ede verilen �rnek, i�tirak hissesi yat�r�m�n�n getirisini sadece, i�tirak hissesinden gelecek kar pay� ile s�n�rlamaktad�r. Oysa s�z konusu i�tirak hissesi iki y�l ge�meden sat�labilir ve sat�� nedeniyle, KurumlarVergisine tabi kazan� olu�abilir. Bu durumda hisse senedinin elde edilmesi i�in kullan�lan kredi nedeniyle y�klenen faiz ile vergiye tabi hisse sat�� kazanc� aras�nda, ili�kili olmad�� iddia edilemeyecek ve masraf yaz�lmas� gerekti�i kabul edilecektir. Ancak, herhangi bir i�tirak hissesinin al�nd�� y�ldan iki y�l sonra sat�l�p-sat�lmayaca�� veya temett� geliri elde edilip-edilmeyece�inin bilinmesi m�mk�n de�ildir. Yap�lan bu a��klamalar�n ��nda i�tirak hissesi al�m�nda kullan�lan kredilere ili�kin finansman giderlerinin masraf yaz�lmas� g�r��ndeyiz. Bu nedenle yasa tasar�s�n�n gerek�esiyle, madde metnindeki �eli�kinin ortadan kald�r�larak genel hukuk ilkesi �er�evesinde uyumun sa�lanmas� gerekti�ine inanmaktay�z.
Gerek�edeki hatal� a��klaman�n d�zeltilmesi i�in Maliye Bakanl�� madde h�km� ile gerek�eyi, birbirine uyumlu hale getirmek �zere gerekli �al��malar� yapmal�d�r.
Gerekli d�zeltme yap�lmazsa, tebli� ile vergi al�nmas� yoluna gidilmi� olur ki, bu da Anayasaya ayk�r�d�r. Yarg� a�amas�nda Anayasa Mahkemesi taraf�ndan do�al olarak iptal edilir.
Kurumlar Vergisi Oran� Belirtildi�i Gibi Zaman�nda �ndirilmemi�, �ndirimin Neden Olaca�� Vergi Kayb�n�n Nas�l ve Nereden Kar��lanaca�� A��klanmam�� ve Kurumlar Vergisi Oran�n�n D��r�lmesi Nedeniyle Kald�r�lan Yat�r�m �ndirimi Yerine Yeni Bir D�zenleme Yap�lmam��t�r.
Kurumlar Vergisi Kanununun yerine yeniden yaz�lan Kurumlar Vergisi Yasa Tasar�s�ndaki en �nemli de�i�iklik hi� ku�kusuz 1.1.2006 tarihinden ba�layan vergilendirme d�nemlerinde uygulanmak suretiyle vergi oran�n�n 10 puan d��r�lerek % 30'dan % 20'ye indirilmesidir. Kurumlar Vergisi oran�n�n indirilmesi elbette iyidir. Sevindiricidir. Ancak, daha da iyi olan� oran indirimi nedeniyle ortaya ��kacak vergi kayb�n�n nas�l ve nerelerden telafi edilece�idir. Tasar�n�n gerek�esinden bu y�nde bir a��klama mevcut de�ildir.
Kurumlar Vergisi oran�n�n d��r�lmesiyle meydana gelecek vergi kayb�n�n telafisi i�in k�sa ve uzun d�nemde al�nmas� gereken �nlemler vard�r. �ncelikle 2006 b�t�esi yap�l�rken % 30 Kurumlar Vergisi oran� esas al�nmak suretiyle vergi geliri tahmini yap�lm��t�r. 2006 y�l� vergi gelirleri buna g�re belirlenmi�tir.
Devlet, giderlerini yapmak zorundad�r. Bu nedenle b�t�ede tahmin edilen t�m gelirlerin toplanmas� gerekmektedir. Kurumlar Vergisi oran indirimi 2006 y�l� b�t�esinde yakla��k 3 milyar YTL gelir azal��na neden olacakt�r. Bu gelir kayb�n�n nereden al�naca�� a��klanmad��na g�re, b�y�k bir olas�l�kla ekme�e, s�te, mazota, g�breye ve telefon konu�ma bedelleri �zerine zam yap�larak bunlar�n �zerinden al�nan Katma De�er Vergisi, �zel �leti�im Vergisi ve �zel T�ketim Vergisi gibi dolayl� vergilerden kar��lanaca��d�r. Bir ba�ka anlat�mla holdinglere, vars�llara yap�lan vergi indiriminin bedeli dolayl� vergi ad� alt�nda yoksullara, fakirlere ve s�k�nt� �eken geni� halk y��nlar�na y�klenen vergilerden kar��lanacakt�r.
Burada �zerinde durulmas� gereken en �nemli konu, T�rk Vergi Sisteminin verimlili�ini yitirmi� olmas�d�r. Bunun sonucunda vergi yetersizli�i dolayl� vergilerin art�r�lmas� suretiyle giderilmeye �al��lmakta ve vergi gelirleri ithalat �zerinde yo�unla�arak riske neden olmaktad�r. Yap�lan yeni d�zenlemede "vergi y�k�n�n adaletli ve dengeli" da��t�lmas� ilkesinden vazge�ilmektedir.
Dolayl� vergilerin toplam vergi gelirleri i�erisindeki pay�n�n giderek artmas� nedeniyle i� piyasada �retim a�amas�ndan t�ketim a�amas�na kadar bir dizi ekonomik sorunlar ortaya ��kmak suretiyle kay�t d��l�� zendirmekle �lkemize de�i�ik y�ntem ve yollarla ka�ak mal giri�ine neden olmaktad�r. Bunun en a��k �rne�i, ara� say�s�n�n artmas�na kar��n akaryak�t t�ketiminin artmamas� yani ka�ak akaryak�t t�ketimidir.
K�reselle�me sonucu uluslararas� vergi rekabeti nedeniyle ak��kan sermayeyi �lkemize �ekebilmek i�in Kurumlar Vergisi oran�n�n % 30'dan % 20'ye indirilmesinin neden olaca�� vergi kayb�n�n uzun vadede telafisi i�in verginin tabana yay�lmas�n� �nlemek i�in ba�l�ca iki d�zenleme vard�r.
1. �of�rler ve Otomobilciler Federasyonunun 2918 say�l� Karayollar� Trafik Kanununun 131. maddesinde yer alan "Bas�l� Ka��t ve Plakalar�n" sat��ndan elde edilen gelirlere y�nelik kurumlar vergisi muafiyetinin kald�r�lmas�d�r.
  Yeni Kurumlar Vergisi Yasa Tasar�s�nda ekonomik, sosyal, k�lt�rel, teknik ve bilimsel nedenlerle t�m muafiyetler korunurken geni� bir sosyal kesime ait bu muafiyetin kald�r�lmas�n�n gerek�esi anla��lamam��t�r. E�er bu bir toplumsal ve siyasal bir bask� unsuru olarak getirilmemi�se bu do�ru ve hakl� de�ildir. Bu nedenle kabul edilemez.
2. Tasar�n�n muafiyetlere ili�kin 4/k maddesinde T�ketim ve Ta��mac�l�k Kooperatifleri hari� olmak �zere muafiyet sadece ko�ullar� yerine getiren Yap� Kooperatiflerine uygulanaca�� h�kme ba�lanm��t�r. Bu d�zenlemeyi do�ru ve yeterli bulmuyoruz. Buna g�re t�ketim ve ta��mac�l�k kooperatiflerine y�nelik vergi muafiyeti kald�r�lm��t�r. Bilindi�i gibi ekonominin tekelle�mesiyle birlikte b�y�k gross marketler t�ketime y�nelik t�m ticareti b�nyesinde toplamaktad�r. Bunlarla ba� edemeyen t�ketim kooperatifleri can �eki�irken adeta bir darbe de bunlara y�nelik kurumlar vergisi muafiyetinin kald�r�lmas�yla vurulmaktad�r. Bunun anlam� t�ketim kooperatiflerinin yok olup ticaret alan�ndan �ekilmesidir.
Yine ayn� �ekilde b�y�k bir sosyal kesim i�sizlik nedeniyle kendileri kooperatifle�erek ta��mac�l�k faaliyetlerinde bulunmaktad�rlar. �zellikle bir yandan ta��mac�l�k girdi maliyetlerinden en �nemlisini olu�turan mazota b�y�k oranlarda zam gelmesi bir yandan da bunlara y�nelik Kurumlar Vergisi muafiyetinin kald�r�lmas� bu sekt�r�n yok olmas�na neden olacakt�r.
Y�r�rl�kte bulunan Kurumlar Vergisi Yasas�na g�re kooperatiflerin muafiyetten yararlanabilmesi i�in "faaliyet konular�yla ilgili olarak kurulmu� bulunan �st kurulu�lara �ye olmalar" ko�ulu getirilmi� bulunmaktayd�. Ancak, bu yasa tasar�s�yla bu zorunluluk kald�r�lmaktad�r.
Oysa, kooperatiflerin temel kanunu olan 1163 say�l� Kooperatifler Kanununun muafl�klar�n� d�zenleyen 93 �nc� maddesinin 4 �nc� f�kras�nda, muafl�klardan yararlanabilmesi �st kurulu�a girme ko�uluna ba�lanm��, 1581 say�l� Tar�m Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununun 9 uncu maddesinde de, Kooperatiflerin �st kurulu�lara girmek zorunda olduklar� h�kme ba�lanm��t�r.
Kooperatiflerin �st kurulu�lara �ye olarak girme ifadesi, Kurumlar Vergisi m�kellef say�s�n� ve vergi gelirlerini art�r�c� bir d�zenleme de�ildir. Tam tersine Kooperatiflerin, �st Birli�inin e�itim ve denetiminden ka�arak, devletin di�er vergi gelirlerini (Katma De�er Vergisi, Gelir Vergisi, Stopaj gibi) azaltarak belgesiz ve kay�td�� i�lem yapmalar�n�n �n�n� a�acakt�r.
Ayr�ca, �st Birli�e �ye olma ko�ulunun kald�r�lmas�, vergiyi tabana yayma ve vergi gelirlerini art�r�c� hi�bir fayda sa�lamayaca�� gibi, bu durum kooperatiflerin dikey �rg�tlenmesini zay�flatarak kooperatif�ili�in geli�mesini engelleyecektir.
Tasar�n�n 5/1-e maddesinde kurumlar�n, en az 2 tam y�l s�re ile aktiflerinde yer alan ta��nmazlar ve i�tirak hisselerinin sat��ndan do�an kazan�lar�n�n tamam� yerine % 75'lik k�sm�n�n istisna edilmek suretiyle yat�r�mc�lara belli bir ge�i� s�resi verilmemi�tir.
Bilindi�e gibi �irketler gelece�i y�nelik i� ve yat�r�m planlar�n� en az 5 y�ll�k bir s�reyi esas almak suretiyle yapmaktad�rlar. Yat�r�m plan ve projeleri ya�ama ge�irilirken mevcut vergiler de yat�r�m maliyetinin bir unsuru olarak dikkate al�nmaktad�r.
�irketler mevcut yat�r�mlar�n�n ileri bir tarihte elden ��kar�lmas� halinde buradan elde edecekleri kazan�lar�n herhangi bir vergiye tabi olup- olmayaca��n� da hesaba katmaktad�r. Yani �irket sat�n alma, satma ve devirlerinde de vergi fiyatlamas� �nemli bir rol oynamaktad�r.
�stisnan�n % 100'l�k yerine % 75'lik kazanca uygulanmas� s�ras�nda �irketlere belli bir ge�i� s�resi �rne�in 3 y�l ya da 5 y�l gibi bir s�re verilmesi ve bu ge�i� s�resi i�erisinde elden ��karmalardan elde edilen kazanca % 75 yerine 5422 say�l� Kurumlar Vergisi Kanununun 8/12 nci maddesinde oldu�u gibi % 100 istisnan�n uygulanmas� gerekti�i g�r��ndeyiz. Bu ayn� zamanda genel hukuk ilkelerine de uygun olacakt�r.
Transfer Fiyatland�rmas� Y�netimi ile �rt�l� Kazan� Da��t�m�;
Transfer fiyatland�rmas� yoluyla �rt�l� kazan� da��t�m� tasar�n�n 13 �nc� maddesinde d�zenlenmi�tir.
Transfer fiyatland�rmas� uygulamas�nda kurumlar�n ili�kili ki�ilerle yapt�� i�lemlerde uygulayaca�� fiyat ve bedellerin tespiti y�ntemi olarak 3 de�i�ik y�ntem belirlenmi�tir.
Bunlar;
- Kar��la�t�r�labilir fiyat y�ntemi,
- Maliyet art� y�ntemi ve
- Yeniden sat�� y�ntemidir.
Bu �� y�ntemin ortak yan� mutlaka karl� bir sat�� olmas� yani maliyet art� ortalama kar haddini i�ermesidir. Bir ba�ka deyi�le maliyetine ve hatta zarar�na sat��a yer verilmemesidir.
Oysa, kurumlar piyasalar�n� kapt�rmamak, a��lan yeni piyasalara girebilmek, �retimlerini s�rd�rebilmek ve i��isine yol vermemek gibi �e�itli nedenlerle d�� ticaret fiyatlar�nda de�i�ik politikalar uygulayabilirler. Bu ticarette bir mal�n zarar�na sat�lmas� da do�ru bir tercih olabilir. �rne�in bir fabrika kapanma tehlikesi i�indeyse ya da yurt d��nda �nemli bir piyasa yakalanm��sa bunlar�n kapanmamas� ve kaybedilmemesi i�in belli bir s�re maliyetine ya da zarar�na sat�� yap�labilir. Tasar�n�n 13 �nc� maddesinde buna ili�kin bir d�zenlemeye yer verilmemi�tir.
Tasar�da bankalar kollanm�� ihracat�� k�steklenmi�tir. ��nk� tasar�n�n 13 �nc� maddesinde emsaline g�re d��k maliyetle mal satana "vergi ka��rd�n" derken, 12 nci maddesinde, emsaline g�re d��k fiyatla para al�p satan banka ve finans kurumlar�na % 50 farkl� fiyat uygulama olana�� vermektedir.
Yani mal ihra� ederken emsallere % 100 uyum aran�rken, banka ve finans kurumlar�na % 50 oran�nda farkl� bir fiyat uygulama olana�� tan�nmaktad�r. Emsallere uyumsuzluk bir vergi kayb� yarat�yor ise banka ve finans kurumlar�na bu imkan neden verilmektedir. Oysa, b�yle bir farkl�l�k yarat�lacaksa tam tersi olmal�d�r. ��nk� emtian�n emsal bedelini belirlemek zor, paran�n emsal faizini belirlemek ise kolayd�r.
Kurumlar Vergisi Oran�n�n % 30'dan % 20'ye �ndirilmesi Sonucu Olu�acak Vergi Kayb�n�n Bir B�l�m�n�n "Yat�r�m �ndirimi �stisnas�" n�n Kald�r�lmas� Suretiyle Telafi Edilmesi Do�ru Bir Yakla��m �ekli De�ildir.
H�k�met, Kurumlar Vergisi oran�n�n 10 puan d��r�lmesi ve bunun sonucunda olu�acak vergi kayb�n�n bir b�l�m�n� yat�r�m indiriminin istisnas�n�n kald�r�lmas� suretiyle telafi etmeyi ama�lamaktad�r. ��nk�, h�k�mete g�re, mevcut yat�r�m indirimi istisnas� uygulamas�, vergi planlamas� ve verimsiz yat�r�mlar� te�vik etti�i gerek�esiyle etkinli�ini kaybetti�i d��n�lmektedir.
Oysa, durum hi� de �yle de�ildir. Bug�n T�rk ekonomisinin i�inde bulundu�u en �nemli sorun, yat�r�m, �retim ve ihracat eksikli�i ile i�sizliktir. Bu sorunlar�n ��z�m� ise reel ekonomiye yat�r�m yapmaktan ge�er.
Yat�r�m istisnas� do�rudan reel sekt�re yap�lan yat�r�mlara y�nelik oldu�u halde, Kurumlar Vergisi oran�n�n 10 puan indirilerek % 30'dan % 20'ye d��r�lmesi yat�r�m yaps�n-yapmas�n t�m m�kelleflere y�neliktir.
Yani, yat�r�m indirimi do�rudan reel sekt�re y�nelik bir uygulama oldu�u halde, oran indirimi reel sekt�r d��nda finans ve portf�y sekt�r�ne yap�lan yat�r�mlara da uygulanmaktad�r.
Oysa, �lkemizin sorunu finans sekt�r�ne de�il ancak, reel sekt�re yat�r�m yapmakla ��z�lebilir.
Yat�r�m yaps�n-yapmas�n t�m m�kelleflere e�it ko�ullarda uygulanacak olan Gelir ve Kurumlar Vergisi oranlar�ndaki indirim nedeniyle, vergi y�kleri azalacak yat�r�mc�lar�n sermaye birikimi yoluyla daha fazla yat�r�ma y�nelecekleri sav� bilimsel dayanaktan yoksun bulunmaktad�r.
��nk�, sermayenin amac� kard�r ve karl� oldu�u alanlarda, riskli olmayan alanlarda yat�r�m yapmak ister. Sermayenin ve �zellikle yabanc� sermayenin bir �lkenin ekonomik ve sosyal kalk�nmas�na yard�m etme gibi bir amac� yoktur. Onun tek amac� kar�n� m�mk�n olan en k�sa s�rede maksimize ederek, d�vize d�n��p �lkeyi terk etmektir. Bu �er�evede sermaye risk almayarak reel sekt�r yerine finans sekt�r�ne yat�r�m yapacakt�r.
Yine reel sekt�re yat�r�m yapan yat�r�mc� "yat�r�m indirimi istisnas�" nedeniyle indirim tutar� bitinceye de�in icab�nda 5-10 y�l s�reyle hi� vergi �demedi�i halde, oran indiriminde, yat�r�mc� daha az ancak hemen vergi �demeye devam edecektir.
T�m yukar�da a��klanan nedenlerle "Yat�r�m �ndirimi �stisnas�" �slah edilerek b�lgesel ve sekt�rel bazda, yat�r�m tutar�, niteli�i ve indirim oranlar�nda farkl�l�klar yarat�lmak suretiyle verimli yat�r�mlar�, �retimi ve istihdam� te�vik edecek �ekilde yeniden d�zenlenerek vergi sistemimizdeki yerini almal�d�r.
An�lan nedenlerle teklife kat�lm�yoruz.

Arz olunur.

�sminiz :

Kime :

Gönder