|
0193 Gelir Vergisi Kanunu
(GVK.)
|

06.01.1961 10700
|
|
Kabul Tarihi |
31.12.1960 |
İKİNCİ KISIM
MUAFLIK VE İSTİSNALAR
ALTINCI BÖLÜM
MÜTEFERRİK İSTİSNALAR
Madde 0023: Ücretlerde
(2361 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle değişen şekli.) Aşağıda yazılı ücretler Gelir Vergisinden istisna edilmiştir;
- Köylerde veya son nüfus sayımına göre belediye içi nüfusu 5.000'i aşmayan yerlerde faaliyet gösteren ve münhasıran el ile dokunan halı ve kilim imal eden işletmelerde çalışan işçilerin ücretleri;
(22.07.1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 28 inci maddesiyle değişen ve 29.07.1998 tarihinden geçerli olarak yürürlüğe giren şekli.) Gelir Vergisinden muaf olanların veya gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin yanında çalışan işçilerin ücretleri;
- Toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili diğer bütün işlerde çalışanların münhasıran yer altında çalıştıkları zamanlara ait ücretleri;
(22.07.1998 gün ve 4369 sayılı Kanunun 82 nci maddesiyle ve 29.07.1998 tarihinden geçerli olarak yürürlükten kaldırılmıştır.)
- Köy muhtarları ile köylerin katip, korucu, imam, bekçi ve benzeri hizmetlilerine köy bütçesinden ödenen ücretler ile çiftçi mallarını koruma bekçilerinin ücretleri;
- Hizmetçilerin ücretleri (Hizmetçiler özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlardır.) (Mürebbiyelere ödenen ücretler istisna kapsamına dahil değildir);
- Sanat okulları ile bu mahiyetteki enstitülerde, ceza ve ıslah evlerinde, darülacezelerin atölyelerinde çalışan öğrencilere, hükümlü ve tutuklulara ve düşkünlere verilen ücretler;
- (4108 sayılı kanunun 16 ncı maddesiyle değişen ve 01.07.1995 tarihinden geçerli olarak yürürlüğe giren şekli.) Hizmet erbabına işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler
(Parantez içi hüküm 09.11.2022 tarih ve 32008 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7420 Sayılı Kanunun 2. Maddesi ile 1/12/2022 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde Değişmiştir.) (işverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 51 Türk lirasını (01.07.2022 - 31.12.2022: 51.00 TL - 2023: 110.00 TL - 2024: 170,00 TL - 2025: 240,00 TL) aşmayan kısmı istisna kapsamındadır. Ödemenin bu tutarı aşması halinde aşan kısım ile bu amaçla sağlanan diğer menfaatler ücret olarak vergilendirilir.)
- (3239 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle değişen ve 01.01.1986 tarihinden itibaren yürürlüğe giren şekli.) Genel olarak maden işletmelerinde ve fabrikalarda çalışan işçilere ve özel kanunlarına göre barındırılması gereken memurlarla müstahdemlere konut tedariki ve bunların aydınlatılması, ısıtılması ve suyunun temini sağlanan menfaatler ile mülkiyeti işverene ait brüt alanı 100 m2'yi aşmayan konutların hizmet erbabına mesken olarak tahsisi suretiyle sağlanan menfaatler (Bu konutların 100 m2'yi aşması halinde, aşan kısma isabet eden menfaat için bu istisna hükmü uygulanmaz);
- Hizmet erbabının toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerini sağlamak maksadıyla işverenler tarafından yapılan taşıma giderleri (İşverenlerce taşıma hizmeti verilmeyen durumlarda, çalışılan günlere ait bir günlük ulaşım bedelinin 10 Türk lirasını (2020: 12.00 TL - 2021: 13.00 TL - {01.01.2022 - 30.06.2022: 17.00 TL} - {01.07.2022 - 31.12.2022: 25.50 TL} - 2023: 56.00 TL - 2024: 88,00 TL - 2025: 126,00 TL) aşmaması ve buna ilişkin ödemenin toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini şeklinde yapılması şarttır. Ödemenin bu tutarı aşması hâlinde aşan kısım ile hizmet erbabına ulaşım bedeli olarak nakden yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir. Bu istisnanın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir. (4);
(28.06.2001 tarih ve 4697 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle değişen ve 07.10.2001 tarihinden geçerli olarak yürürlüğe giren şekli.) Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sandıklar tarafından ödenen emekli, malüliyet, dul ve yetim aylıkları (506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sandıklar tarafından ödenen aylıkların toplamı, en yüksek Devlet memuruna çalışılan süreye bağlı olarak ödenen tutardan (2) fazla ise aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.) (Genel, katma ve özel bütçelerden ödenen bu nevi aylıklar dahil);
- 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanununa tabi çırakların (1) asgari ücreti aşmayan ücretleri;
- (3239 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle eklenmiştir.) Yabancı ülkelerde bulunan sosyal güvenlik kurumları tarafından ödenen emekli, maluliyet, dul ve yetim aylıkları;
(Bent 09.08.2016 tarih ve 29796 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6728 Sayılı Kanunla Değişmiştir.) a) Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler;
b) Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin, Ekonomi Bakanlığından alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezlerinde münhasıran merkezin faaliyet izni kapsamında istihdam ettikleri hizmet erbabına Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler;
- (3239 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle eklenmiştir.) Yüz ve daha aşağı sayıda işçi çalıştıran işyerlerinde bir, yüzden fazla işçi çalıştıran işyerlerinde iki, amatör sporcu çalıştıranların, her yıl milli müsabakalara iştirak ettiklerinin belgelenmesi ve bu amatör sporculara ödenen ücretler. (Asgari ücretin iki katını aşmamak kaydıyla)
- (*) (Bent 27.03.2018 tarih ve 30373 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7103 Sayılı Kanunun 4. Maddesi ile eklenmiştir.) İşverenlerce, kadın hizmet erbabına kreş ve gündüz bakımevi hizmeti verilmek suretiyle sağlanan menfaatler (İşverenlerce bu hizmetlerin verilmediği durumlarda, ödemenin doğrudan bu hizmetleri sağlayan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerine yapılması şartıyla, her bir çocuk için aylık, asgarî ücretin aylık brüt tutarının %15’ini aşmamak üzere bu istisnadan yararlanılır. Kreş ve gündüz bakımevi hizmetini sağlayanlara yapılan ödemelerin belirlenen istisna tutarını aşan kısmı ile hizmet erbabına bu amaçla nakden yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir. Bu bentte yer alan %15 oranını, asgarî ücretin aylık brüt tutarının %50’sine kadar artırmaya ve kanuni seviyesine getirmeye Cumhurbaşkanı (3), bu istisnanın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.).
- (Bent 18.01.2019 tarih ve 30659 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7161 Sayılı Kanunun 3. Maddesi ile Eklenmiştir) Kamu kurum ve kuruluşları hariç Türk Hava Kurumu veya kanuni veya iş merkezi Türkiye'de bulunan müesseselerde uçuş maksadıyla görevlendirilen, hava aracının sevk ve idaresiyle görevli pilotlar ile uçuş esnasında uçak içinde hizmet veren yetkili sivil havacılık otoritesince sertifikalandırılmış kabin memurlarına ödenen aylık ücretin gerçek safı değerinin %70'i (Cumhurbaşkanı, bu oranı %100'e kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye yetkilidir.).
- (Bent 25.12.2021 tarih ve 31700 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7349 Sayılı Kanunun 2. Maddesi ile 1/1/2022 tarihinden itibaren yapılan ücret ödemelerine uygulanmak üzere yayımı tarihinde Eklenmiştir) Hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri (Şu kadar ki, istisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenir. Ödenecek vergi tutarı, bu suretle bulunan vergi tutarının içinde istisna tutara isabet eden kısım düşülmek suretiyle hesaplanır. İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşamaz. Birden fazla işverenden ücret alanlarda bu istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanır.).
- (Bent 09.11.2022 tarih ve 32008 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7420 Sayılı Kanunun 2. Maddesi ile 1/12/2022 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde Eklenmiştir) Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerde çalışan hizmet erbabına, fiilen yurt dışındaki çalışmaları karşılığı işverenin yurt dışı kazançlarından karşılanarak yapılan ücret ödemeleri.
(*) (5/5/2018 tarihli ve 30142 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan, 30/4/2018 tarihli ve 2018/11674 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Karar ile, bu bent kapsamında yararlanılacak istisna tutarının hesabında dikkate alınacak oran %50 olarak tespit edilmiştir.)
(1) (Bu kısımlarda yer alan "2089 sayılı Çırak, Kalfa ve Ustalık Kanununa tabi çırakların" ibaresi; 31.07.2004 tarih ve 25539 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5228 sayılı Kanunun 60/3-b maddesiyle metinde görüldüğü şekilde değiştirilmiştir.)
(2) ("ödenen en yüksek ödeme tutarından" İbaresi 09.08.2016 Tarih ve 29796 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 6728 sayılı Kanun İle "çalışılan süreye bağlı olarak ödenen tutardan" olarak değişmiştir.)
(3) "Bakanlar Kurulu" İbaresi 07.07.2018 Tarih ve 30471 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 0700 Sayılı KHK'ın 45. Maddesi ile "Cumhurbaşkanı" şeklinde değişmiştir.
(4) Altı Çizili Parantez içi hüküm 07.12.2019 Tarih ve 30971 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 7194 Sayılı Kanunun 11. Maddesi ile (1/1/2020 Tarihinde yürürlüğe girecek şekilde) eklenmiştir.