|
0193 Gelir Vergisi Kanunu
(GVK.)
|

06.01.1961 10700
|
|
Kabul Tarihi |
31.12.1960 |
ÜÇÜNCÜ KISIM
GELİR UNSURLARININ TESPİTİ
BİRİNCİ BÖLÜM
TİCARİ KAZANÇ
Madde 0046: Basit usulde ticari kazancın tespiti
(2) (3. Cümlenin 26.10.2021 tarih ve 31640 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7338 Sayılı Kanunun 4. Maddesi ile 1/1/2021 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde Yürürlükten Kaldırılmadan önceki şekli) Bu suretle tespit ve beyan olunan kazanç vergi tarhına esas alınır.
Madde 0046: Basit usulde ticari kazancın tespiti
(Fıkranın 15.06.2012 tarih ve 28324 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6322 Sayılı Kanunla Değişmeden önceki şekli)
Basit usule tabi olmanın şartlarından herhangi birini takvim yılı içinde kaybedenler, ertesi takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirilirler. Basit usulün şartlarına haiz olanlardan, bu usulden yararlanmak istemediklerini yazı ile bildirenler, bu talepleri doğrultusunda takip eden ay başından veya izleyen takvim yılı başından, yeni ile başlayanlar ise işe başlama tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilirler. Herhangi bir şekilde gerçek usulde vergilendirilecek olanlar ve gerçek usulde vergilendirilen mükellefler, bir daha hiçbir şekilde basit usule dönemezler. Bu kişilerin aynı türden iş yapan eş ve çocukları da bu faaliyetleri nedeniyle basit usulden yararlanamazlar.
Madde 0046: Götürü usulde ticari kazancın tespiti
(22.07.1998 tarih ve 4369 sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle başlığı ile birlikte değişen ve 01.01.1999 tarihinden geçerli olarak yürürlüğe girmeden önceki şekli.) (3946 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle değişen ve 1.1.1994 tarihinden itibaren yürürlüğe giren şekli) 47 ve 48'inci maddelerde yazılı şartları topluca haiz olanların ticari ve sınai işlerinden sağladıkları safi kazançlar, Maliye Bakanlığınca tanzim edilecek cetvellerde belirtilen iş nevilerine göre götürü olarak tespit olunur.
Bu suretle tespit olunacak safi kazanç asgari ücretin yıllık brüt tutarının;
Birinci fıkrada yazılı safi kazanç tutarları, mükelleflerin götürü matrahları addolunur.
Götürü safi kazanç tutarlarının tespitinde, takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarı esas alınır. Asgari ücrette artış yapılmayan yıllarda, takvim yılı başında geçerli olan safi kazanç tutarları, o yıla ilişkin olarak Vergi usul kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak , ertesi takvim yılında uygulanacak götürü safi kazanç tutarları hesaplanır.
Safi kazanç tutarlarının hesaplanmasında 100.000 liraya kadar olan tutarlar dikkate alınmaz.
Aynı işte ortak olarak çalışanlar hakkında 47'nci maddede yazılı emlak vergisi tarhına esas olan vergi değerleri toplamı (vergi değeri bilinmeyen hallerde yıllık kira bedeli, her ikisinin de belli olmaması halinde, takdir komisyonlarınca takdir edilecek kira bedeli toplamı) ve 48'inci maddede yazılı iş hacmi ölçüleri toplu olarak, diğer şartlar ortakların her biri için ayrı ayrı aranır.
Ortaklardan birisi gerçek usule göre gelir vergisine tabi bulunan ortaklıklarda, diğer ortakların ticari kazancı da gerçek usulde tespit olunur.
Adi ortaklık halinde çalışanlardan aynı zamanda diğer şahsi bir işle de iştigal edenlerin gerçek veya götürü usullerden hangisine göre vergilendirileceği, 47'nci maddenin 2 numaralı bendi ile 48'inci maddede yer alan ölçülerden şahsi işine ait olanlara ortaklıklardan hissesine düşen miktarların eklenmesi suretiyle tespit olunur. Şahsi işin mevcut olmaması halinde bu ölçülerden muhtelif ortaklıklardaki hisselerin toplanması ile yetinilir.
Adi ortaklıklarda ortakların götürü kazanç hissesi, ortaklığın girdiği sınıf ve dereceye göre bulunan kazancın her ortak için %50 nispetinde bir zam yapıldıktan sonra bulunan miktar, ortaklık mukavelesinde yazılı hisse nispetlerine, böyle bir mukavele mevcut değilse eşit olarak ortak sayısına bölünmek suretiyle tespit olunur.
Mükelleflerin birinci fıkrada yazılı derecelerden hangisine gireceği, vergi dairesi tarafından tayin edilir. Ancak, vergi dairesi ilgili meslek kuruluşunun görüşünü isteyebilir.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tayin ve tespite Maliye Bakanlığı yetkilidir.