|
5271 Ceza Muhakemesi Kanunu |

17.12.2004 25673
|
|
Kabul Tarihi |
04.12.2004 |
|
5271 Ceza Muhakemesi Kanunu |
|
BEŞİNCİ KİTAP
Özel Yargılama Usulleri
İKİNCİ KISIM
Uzlaşma ve Müsadere
BİRİNCİ BÖLÜM
Uzlaşma
Madde 0253: Uzlaştırma(*)
(Madde 19.12.2006 tarih ve 26381 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kanun ile Değişmiştir.)
(1) Aşağıdaki suçlarda, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar gören gerçek veya özel hukuk tüzel kişisinin uzlaştırılması girişiminde bulunulur:
a) Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlar.
b) Şikayete bağlı olup olmadığına bakılmaksızın, Türk Ceza Kanununda yer alan;
1. Kasten yaralama (üçüncü fıkra hariç, madde 86; madde 88),
2. Taksirle yaralama (madde 89),
3. (Bent 02.12.2016 tarih ve 29906 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6763 Sayılı Kanun ile Eklenmiş ve diğer bentler teselsül ettirilmiştir) Tehdit (madde 106, birinci fıkra),
4. Konut dokunulmazlığının ihlali (madde 116) (Cümle 09.07.2009 tarih ve 27283 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kanun ile Eklenmiştir) Uzlaştırma kapsamına giren bir suçun, bu kapsama girmeyen bir başka suçla birlikte işlenmiş olması hâlinde de uzlaşma hükümleri uygulanmaz.,
5. (Bent 24.10.2019 Tarih ve 30928 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7188 Sayılı Kanunun 26. Maddesi ile Eklenmiş ve diğer bentler teselsül ettirilmiştir) İş ve çalışma hürriyetinin ihlali (madde 117, birinci fıkra; madde 119, birinci fıkra (c) bendi),
6. (Bent 02.12.2016 tarih ve 29906 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6763 Sayılı Kanun ile Eklenmiş ve diğer bentler teselsül ettirilmiştir) Hırsızlık (madde 141),
7. (Bent 24.10.2019 Tarih ve 30928 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7188 Sayılı Kanunun 26. Maddesi ile Eklenmiş ve diğer bentler teselsül ettirilmiştir) Güveni kötüye kullanma (madde 155),
8. (Bent 02.12.2016 tarih ve 29906 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6763 Sayılı Kanun ile Eklenmiş ve diğer bentler teselsül ettirilmiştir) Dolandırıcılık (madde 157),
9. (Bent 24.10.2019 Tarih ve 30928 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7188 Sayılı Kanunun 26. Maddesi ile Eklenmiş ve diğer bentler teselsül ettirilmiştir) Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi (madde 165),
10. Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması (madde 234),
11. Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (dördüncü fıkra hariç, madde 239),
suçları.
c) (Bent 02.12.2016 tarih ve 29906 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6763 Sayılı Kanun ile Eklenmiştir) Mağdurun veya suçtan zarar görenin gerçek veya özel hukuk tüzel kişisi olması koşuluyla, suça sürüklenen çocuklar bakımından ayrıca, üst sınırı üç yılı geçmeyen hapis veya adli para cezasını gerektiren suçlar.
(2) Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olanlar hariç olmak üzere; diğer kanunlarda yer alan suçlarla ilgili olarak uzlaştırma yoluna gidilebilmesi için, kanunda açık hüküm bulunması gerekir.
(3) Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olsa bile, etkin pişmanlık hükümlerine yer verilen suçlar ile (1) cinsel dokunulmazlığa karşı suçlarda, ısrarlı takip suçunda (madde 123/A) ve hakaret suçunda (125 inci maddenin ikinci fıkrası), uzlaştırma (3)(4) yoluna gidilemez. (Cümle 09.07.2009 tarih ve 27283 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5918 Sayılı Sayılı Kanun ile Eklenmiştir) Uzlaştırma kapsamına giren bir suçun, bu kapsama girmeyen bir başka suçla aynı mağdura karşı (2) işlenmiş olması hâlinde de uzlaşma hükümleri uygulanmaz.
(4) Soruşturma konusu suçun uzlaşmaya tabi olması ve kamu davası açılması için yeterli şüphenin bulunması hâlinde, dosya uzlaştırma bürosuna gönderilir. Büro tarafından görevlendirilen uzlaştırmacı (1), şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunur. Şüphelinin, mağdurun veya suçtan zarar görenin reşit olmaması halinde, uzlaşma teklifi kanuni temsilcilerine yapılır. Uzlaştırmacı, (1) uzlaşma teklifini açıklamalı tebligat veya istinabe yoluyla da yapabilir. Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar gören, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan itibaren yedi gün (4) içinde kararını bildirmediği takdirde, teklifi reddetmiş sayılır.
(5) Uzlaşma teklifinde bulunulması halinde, kişiye uzlaşmanın mahiyeti ve uzlaşmayı kabul veya reddetmesinin hukuki sonuçları anlatılır.
(6) Resmi mercilere beyan edilmiş olup da soruşturma dosyasında yer alan adreste bulunmama veya yurt dışında olma ya da başka bir nedenle mağdura, suçtan zarar görene, şüpheliye veya bunların kanuni temsilcisine ulaşılamaması halinde, uzlaştırma yoluna gidilmeksizin soruşturma sonuçlandırılır.
(7) Birden fazla kişinin mağduriyetine veya zarar görmesine sebebiyet veren bir suçtan dolayı uzlaştırma yoluna gidilebilmesi için, mağdur veya suçtan zarar görenlerin hepsinin uzlaşmayı kabul etmesi gerekir.
(8) Uzlaşma teklifinde bulunulması veya teklifin kabul edilmesi, soruşturma konusu suça ilişkin delillerin toplanmasına ve koruma tedbirlerinin uygulanmasına engel değildir.
(9)
(Fıkra 02.12.2016 tarih ve 29906 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6763 Sayılı Kanun ile Yürürlükten Kaldırılmıştır.)
(10) Bu Kanunda belirlenen hakimin davaya bakamayacağı haller ile reddi sebepleri, uzlaştırmacı görevlendirilmesi ile ilgili olarak göz önünde bulundurulur.
(11) Görevlendirilen uzlaştırmacıya soruşturma dosyasında yer alan ve Cumhuriyet savcısınca uygun görülen belgelerin birer örneği verilir. Uzlaştırma bürosu (1) uzlaştırmacıya, soruşturmanın gizliliği ilkesine uygun davranmakla yükümlü olduğunu hatırlatır.
(12) Uzlaştırmacı, dosya içindeki belgelerin birer örneği kendisine verildikten itibaren en geç otuz gün içinde uzlaştırma işlemlerini sonuçlandırır. Uzlaştırma bürosu (1) bu süreyi her defasında yirmi günü geçmemek üzere en fazla iki kez (2) uzatabilir.
(13) Uzlaştırma müzakereleri gizli olarak yürütülür. Uzlaştırma müzakerelerine şüpheli, mağdur, suçtan zarar gören, kanuni temsilci, müdafi ve vekil katılabilir. Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar görenin kendisi veya kanuni temsilcisi ya da vekilinin müzakerelere katılmaktan imtina etmesi halinde, uzlaşmayı kabul etmemiş sayılır.
(14) Uzlaştırmacı, müzakereler sırasında izlenmesi gereken yöntemle ilgili olarak Cumhuriyet savcısıyla görüşebilir; Cumhuriyet savcısı, uzlaştırmacıya talimat verebilir.
(15) Uzlaşma müzakereleri sonunda uzlaştırmacı, bir rapor hazırlayarak kendisine verilen belge örnekleriyle birlikte Uzlaştırma bürosuna (1) verir. Uzlaşmanın gerçekleşmesi halinde, tarafların imzalarını da içeren raporda, ne suretle uzlaşıldığı ayrıntılı olarak açıklanır. (Cümle 02.12.2016 tarih ve 29906 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6763 Sayılı Kanun ile Eklenmiştir) Uzlaştırma bürosu soruşturma dosyasını, raporu ve varsa yazılı anlaşmayı Cumhuriyet savcısına gönderir.
(16) Uzlaşma teklifinin reddedilmesine rağmen, şüpheli ile mağdur veya suçtan zarar gören uzlaştıklarını gösteren belge ile en geç iddianamenin düzenlendiği tarihe kadar Cumhuriyet savcısına başvurarak uzlaştıklarını beyan edebilirler.
(17) Cumhuriyet savcısı, uzlaşmanın, tarafların özgür iradelerine dayandığını ve edimin hukuka uygun olduğunu belirlerse raporu veya belgeyi mühür ve imza altına alarak soruşturma dosyasında muhafaza eder.
(18) Uzlaştırmanın sonuçsuz kalması halinde tekrar uzlaştırma yoluna gidilemez.
(19) Uzlaşma sonucunda şüphelinin edimini def'aten yerine getirmesi halinde, hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir. Edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması veya süreklilik arzetmesi halinde, 171 inci maddedeki şartlar aranmaksızın, şüpheli hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilir. Erteleme süresince zamanaşımı işlemez. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararından sonra, uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi halinde, 171 inci maddenin dördüncü fıkrasındaki şart aranmaksızın, kamu davası açılır. Uzlaşmanın sağlanması halinde, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamaz; (**) açılmış olan davadan feragat edilmiş sayılır. Uzlaşmanın sağlanması halinde, uzlaşma anında tespit edilemeyen veya uzlaşmadan sonra ortaya çıkan zararlar hariç, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamaz; (4) Şüphelinin, edimini yerine getirmemesi halinde uzlaşma raporu veya belgesi, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 38 inci maddesinde yazılı ilam mahiyetini haiz belgelerden sayılır.
(20) Uzlaştırma müzakereleri sırasında yapılan açıklamalar, herhangi bir soruşturma ve kovuşturmada ya da davada delil olarak kullanılamaz.
(21) Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar görenden birine ilk uzlaşma teklifinde bulunulduğu tarihten itibaren, uzlaştırma girişiminin sonuçsuz kaldığı ve en geç, uzlaştırmacının raporunu düzenleyerek Uzlaştırma bürosuna (1) verdiği tarihe kadar dava zamanaşımı ile kovuşturma koşulu olan dava süresi işlemez.
(22)
(1. Cümle 02.12.2016 tarih ve 29906 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6763 Sayılı Kanun ile Değişmiştir.) Uzlaştırmacıya Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen tarifeye göre ücret ödenir. Uzlaştırmacı ücreti ve diğer uzlaştırma giderleri, yargılama giderlerinden sayılır. Uzlaşmanın gerçekleşmesi halinde bu giderler Devlet Hazinesi tarafından karşılanır.
(23) Uzlaşma sonucunda verilecek kararlarla ilgili olarak bu Kanunda öngörülen kanun yollarına başvurulabilir.
(24)
(Fıkra 02.12.2016 tarih ve 29906 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6763 Sayılı Kanun ile Değişmiştir.) Her Cumhuriyet başsavcılığı bünyesinde uzlaştırma bürosu kurulur ve yeteri kadar Cumhuriyet savcısı ile personel görevlendirilir. Uzlaştırmacılar, hukuk fakültesi mezunlarının (4) yer aldığı, Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen uzlaştırmacı listelerinden görevlendirilir. Uzlaştırmacı, hazırladığı raporu, tutanakları ve varsa yazılı anlaşmayı büroya gönderir. Uzlaştırma süreci sonunda soruşturma dosyaları, uzlaştırma bürosunda görevli Cumhuriyet savcıları tarafından sonuçlandırılır.
(25) (Fıkra 02.12.2016 tarih ve 29906 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6763 Sayılı Kanun ile Eklenmiştir) Uzlaştırmacıların nitelikleri, eğitimi, sınavı, görev ve sorumlulukları, denetimi, eğitim verecek kişi, kurum ve kuruluşların nitelikleri ve denetimleri ile uzlaştırmacı sicili, uzlaştırmacılar ve eğitim kurumlarının listelerinin düzenlenmesi, Cumhuriyet başsavcılığı bünyesinde kurulan uzlaştırma bürolarının çalışma usul ve esasları, uzlaştırma teklifi ile müzakere usulü, uzlaştırma anlaşması ve raporda yer alacak konular ile uygulamaya dair diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar, Adalet Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
(*) ("Uzlaşma" Şeklinde ki Madde Başlığı 02.12.2016 Tarih ve 29906 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 6763 sayılı Kanun ile Görüldüğü şekilde değişmiştir.)
(1) (02.12.2016 Tarih ve 29906 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 6763 sayılı Kanun ile üçüncü fıkrasında yer alan “etkin pişmanlık hükümlerine yer verilen suçlar ile” ibaresi madde metninden çıkarılmış; dördüncü fıkrasında yer alan “hâlinde, Cumhuriyet savcısı veya talimatı üzerine adlî kolluk görevlisi” ibaresi “ve kamu davası açılması için yeterli şüphenin bulunması hâlinde, dosya uzlaştırma bürosuna gönderilir. Büro tarafından görevlendirilen uzlaştırmacı” şeklinde ve “Cumhuriyet savcısı” ibaresi “Uzlaştırmacı,” şeklinde değiştirilmiş; onbirinci ve onikinci fıkralarında yer alan “Cumhuriyet savcısı” ibaresi “Uzlaştırma bürosu” şeklinde değiştirilmiş; onbeşinci ve yirmibirinci fıkralarında yer alan “Cumhuriyet savcısına” ibareleri “uzlaştırma bürosuna” şeklinde değiştirilmiştir. )
(2) Altı Çizili İbare 24.10.2019 Tarih ve 30928 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 7188 Sayılı Kanunun 26. Maddesi ile eklenmiş ve "en çok yirmi gün daha" İbaresi "her defasında yirmi günü geçmemek üzere en fazla iki kez" şeklinde değişmiştir.
(3) "suçlarda," İbaresi 27.05.2022 Tarih ve 31848 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 7406 Sayılı Kanunun 12. Maddesi ile "suçlarda ve ısrarlı takip suçunda (madde 123/A)," şeklinde değişmiştir.
(**) (Üstü Çizili İbare, Anayasa Mahkemesinin 18.10.2023 tarih ve 32343 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 26.07.2023 tarihli ve E:2023/43; K:2023/141 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.)
(4) 14.11.2024 tarih ve 32722 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7531 Sayılı Kanunun 16. Maddesi ile üçüncü fıkrada yer alan "suçlarda ve ısrarlı takip suçunda (madde 123/A), uzlaştırma" ibaresi "suçlarda, ısrarlı takip suçunda (madde 123/A) ve hakaret suçunda (125 inci maddenin ikinci fıkrası), uzlaştırma" şeklinde ve dördüncü fıkrada yer alan "üç gün" ibaresi "yedi gün" şeklinde değiştirilmiş, ondokuzuncu fıkrasının beşinci cümlesinin başına "Uzlaşmanın sağlanması halinde, uzlaşma anında tespit edilemeyen veya uzlaşmadan sonra ortaya çıkan zararlar hariç, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamaz;" ibaresi eklenmiş ve yirmidördüncü fıkrada yer alan "avukatların veya hukuk öğrenimi görmüş kişilerin" ibaresi "hukuk fakültesi mezunlarının" şeklinde değiştirilmiştir.