Belgenin tamam� i�in program� sat�n alman�z gerekmektedir.

+90 (555) 801 30 49

+90 (242) 248 23 55

+90 (212) 654 88 15

+90 (312) 231 81 36

+90 (242) 248 23 32

	Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebli�i Maliye Bakanl��ndan		19.02.1999 23616
	Seri No	221

Gelir Vergisi Kanununun serbest meslek kazan�lar�n�n vergilendirilmesine y�nelik h�k�mlerine ili�kin olarak a�a��daki a��klamalar�n yap�lmas� gerekli g�r�lm��t�r.
1. SERBEST MESLEK FAAL�YET� - SERBEST MESLEK ERBABI
1.1. Serbest Meslek Faaliyeti
Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesinde her t�rl� serbest meslek faaliyetinden do�an kazan�lar serbest meslek kazanc� olarak belirlenmi� ve serbest meslek faaliyeti de "sermayeden ziyade �ahsi mesaiye ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan i�lem i�verene tabi olmaks�z�n, �ahsi sorumluluk alt�nda kendi nam ve hesab�na yap�lmas�d�r" �eklinde tan�mlanm��t�r.
Bu tan�mdan anla��laca�� zere bir faaliyetin serbest meslek faaliyeti olup olmad�� faaliyetin;
- sermayeden ziyade �ahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanmas�,
- bir i�verene ba�l� olmaks�z�n �ahsi sorumluluk alt�nda kendi nam ve hesab�na yap�lmas�,
- devaml� olmas�
unsurlar�n� ta��y�p ta��mad��na ba�l� bulunmaktad�r.
Bu unsurlar, bir taraftan serbest meslek kazanc� ile ticari kazan�, �te yandan serbest meslek kazanc� ile �cret ili�kisinin s�n�rlar�n� belirlemektedir. Ayr�ca faaliyetin. devaml� olmas� �zelli�i de serbest meslek faaliyetini, ar�zi olarak yap�lan serbest meslek faaliyetinden ay�rmaktad�r.
Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde, "�cret, i�verene tabi ve belirli bir i�yerine ba�l� olarak �al��anlara hizmet kar��l�� verilen para ve ay�nlar ile sa�lanan ve. para ile temsil edilebilen menfaatlerdir." �eklinde tan�mlanm��t�r.
Bu a��klamalardan anla��laca�� zere gerek �cret gerek serbest meslek kazanc� eme�e dayanan gelir unsurlar�d�r. Serbest meslek kazan�lar�nda emek; bir i�verene tabi olmaks�z�n, �ahsi sorumluluk alt�nda kendi nam ve hesab�na de�erlendirilmektedir. Bir i�verene tabi ve belirli bir i�yerine ba�l� olarak �al��lmas� halinde ise elde edilen gelir �crettir.
Uygulamada baz� durumlarda �cret ile serbest meslek kazanc�n�n ay�r�m�nda zorluklarla kar��la��lmaktad�r. Bu durumda yukar�da da belirtildi�i gibi esas al�nacak en �nemli �l��t; i� yerine ba�l�l�k ve i�verene tabiliktir. �� yerine ba�l�l�ktan maksat; kendisine ait olmayan bir organizasyonun i�yerinde �al��lmas�d�r. ��verene tabilikten maksat ise; i�verenin hizmetli �zerinde hiyerar�ik bir kontrol ve yapt�r�m uygulama hakk�n�n bulunup bulunmamas�d�r. Bu unsurlar�n bulunmamas� halinde, gelir vergisi a��s�ndan i�verene tabi olarak i�veren-hizmetli ili�kisinden bahsedilemez.
�cret-serbest meslek kazanc� ay�r�m�n�n �nemi, vergilendirme ile ilgili �devlerin yerine getirilmesinde ortaya ��kmaktad�r. Zira, serbest meslek faaliyetinin bir hizmet akdi kapsam�nda bir i�verene tabi ve bir i�yerine ba�l� olarak s�rd�r�lmesi halinde elde edilen gelir �cret olarak vergilendirilece�inden bu durumdaki bir m�kellefin defter tutma, makbuz d�zenleme katma de�er vergisi ve ge�ici vergi y�k�ml�l�kleri s�z konusu olmayacakt�r. Gelir vergisi beyannamesi verme y�k�ml�l�� ise Gelir Ver isi Kanununun �cretlerin vergilendirilmesine ili�kin h�k�mlerinin gerektirdi�i ko�ullarda do�abilecektir.
Ayn� �ekilde, serbest meslek faaliyetinin ar�zi olarak yap�lmas� halinde de, m�kellefin katma de�er vergisi ve ge�ici vergi y�k�ml�l�� bulunmad�� gibi defter tutma ve makbuz d�zenleme zorunlulu�u da s�z konusu de�ildir. Faaliyetin s�rekli olmas� halinde ise, izleyen b�l�mlerde de a��klanaca�� zere b�t�n bu y�k�ml�l�klerin yerine getirilmesi gerekmektedir.
1.2. Serbest Meslek Erbab�
Gelir Vergisi Kanununun 66 nc� maddesinde serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler serbest meslek erbab� olarak tan�mlanm��t�r. Buna g�re, bir kimsenin serbest meslek erbab� olabilmesi i�in hem serbest meslek faaliyetinde bulunmas� hem de bu faaliyeti mutad meslek halinde yapmas� gerekmektedir.
Di�er taraftan s�z konusu maddede serbest meslek faaliyetinin yan�nda ba�ka bir i� veya g�rev ile devaml� olarak u�ra��lmas�n�n bu vasf� de�i�tirmeyece�i belirlenmi�tir. Dolay�s�yla serbest meslek erbab� olan bir kimse ayn� zamanda ticari kazan� sahibi veya �cretli de olabilir. Bu durum onun serbest meslek erbab� olma niteli�ini de�i�tirmez.
2. VERG�DEN MUAF SERBEST MESLEK ERBABI
Gelir Vergisi Kanununun 66 nc� maddesine 4369 say�l� Kanunun 36 nc� maddesiyle eklenen bent ile belirli �artlar� ta��malar� halinde; ebe, s�nnet�i, sa�l�k memuru, arzuhalci, rehber gibi mesleki faaliyette bulunanlar bu faali etlerine ili�kin kazan�lar nedeniyle gelir vergisinden muaf tutulmu�lard�r. S�z konusu �artlar bir taraftan Vergi Usul Kanununun 155 inci maddesinde say�lan serbest meslek erbab�nda ise ba�laman�n belirtilerine , di�er taraftan faaliyet sonucu elde edilen kazanc�n elde edildi�i yere ba�lanm��t�r. Buna g�re yukar�da say�lan serbest meslek erbab� Vergi Usul Kanununun 155 inci maddesindeki �artlardan birden fazlas�n� ta��mamalar� veya bu �artlar� ta��makla beraber k�ylerde veya son n�fus say�m�na g�re belediye i�i n�fusu 5.000'i a�mayan yerlerde faaliyet g�stermeleri halinde gelir vergisinden muaf tutulmu�tur.
3. SERBEST MESLEK KAZAN�LARININ VERG�LEND�R�LMES�
3.1. Serbest Meslek Kazan�lar�n�n Tespiti
Serbest meslek kazan�lar�n�n vergilendirilmesi ile ilgili d�zenlemeler Gelir Vergisi Kanununun 67 ve 68 inc� maddelerinde yap�lm��t�r. Serbest meslek kazanc�n�n tespitini d�zenleyen 67 nci maddede; serbest meslek kazanc�n�n, bir hesap d�nemi i�inde serbest meslek faaliyeti kar��l�� olarak tahsil edilen para ve ay�nlar ile di�er suretlerle sa�lanan ve para �le temsil edilebilen menfaatlerden, bu faaliyet dolay�s�yla yap�lan giderler indirildikten sonra kalan fark oldu�u h�kme ba�lanm�� ve kazanc�n Vergi Usul Kanunu h�k�mlerine g�re tutulan serbest meslek kazan� defterine istinaden tespit edilece�i belirlenmi�tir. Serbest meslek kazanc�n�n tespitinde has�lattan indirilecek giderler ise 68 inci maddede say�lm��t�r.
4369 say�l� Kanun ile serbest meslek kazan�lar�n�n g�t�r� usulde vergilendirilmesini d�zenleyen 69 uncu madde y�r�rl�kten kald�r�lm��t�r. Bu nedenle gelir vergisinden muaf tutulanlar d��nda kalan b�t�n serbest meslek erbab�n�n kazanc�, 1.1.1999 tarihinden itibaren yukar�da a��kland�� ekilde ger�ek usulde tespit edilecektir.
3.2. Tevkifat Uygulamas�
Gelir Vergisi Kanununun 94 �nc� maddesinin birinci f�kras�nda vergi tevkifat� yapmak zorunda olanlar belirtilmi�; ayn� f�kran�n 2 numaral� bendinde yapt�klar� serbest meslek i�leri dolay�s�yla bu i�leri icra edenlere yap�lan �demelerden gelir vergisi tevkifat� yap�laca�� h�kme ba�lanm��t�r. Tevkifat oran� 18 inci madde kapsam�na giren serbest meslek i�lerinde %10 di�erlerinde %20 olarak belirlenmi�tir . Tevkifat uygulamas�nda serbest meslek kazanc�n�n devaml� veya ar�zi nitelikte olmas�n�n herhangi bir �nemi bulunmamaktad�r.
3.3. Tevkif Suretiyle �denen Vergilerin Beyannamede Mahsup Edilmesi
Gelir Vergisi Kanununun 85 inci maddesine g�re serbest meslek erbab� (serbest meslek faaliyetini mutad meslek olarak ifa edenler) mesleki faaliyetlerinden kazan� temin etmemi� olsalar dahi y�ll�k beyanname vereceklerdir.
Bu durumda 18 inci madde kapsam�na giren serbest meslek faaliyetlerinin mutad olarak s�rd�r�lmesi halinde, bu faaliyetlerden elde edilen has�lat�n istisna edilen tutar� a��p a�mad��na bak�lmaks�z�n y�ll�k gelir vergisi beyannamesi verilecektir. Has�lat�n istisna tutar�n� a�mas� halinde, istisna tutar� y�ll�k gelir vergisi matrah�n�n hesaplanmas�nda gayri safi has�lat tutar�ndan indirilecektir. Di�er yandan bu m�kelleflerin vergiden istisna edilen k�s�na isabet eden giderleri has�latlar�ndan indirmeleri m�mk�n bulunmamaktad�r. �stisnaya isabet eden gider; [(�stisna Tutar� / Toplam Has�lat) x Toplam Gider] form�l�ne g�re hesaplanacakt�r.
Gelir Vergisi Kanununun 86 nc� maddesinin 1/f bendinde, vergiye tabi gelirin sadece kazan� ve iratlar�n istisna hadleri i�inde kalan k�s�mlar�ndan ibaret olmas� halinde beyanname verilmeyece�i h�k�m alt�na al�nd��ndan, Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsam�ndaki faaliyetleri ar�zi olarak yapanlar�n bu faaliyetlerinden elde etti�i has�lat�n istisna edilen tutar� a�mamas� halinde y�ll�k gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir. Bu durumda yap�lan verg� tevkifat� nihai vergileme olacakt�r. An�lan faaliyetlere ili�kin has�lat tutar�n�n istisna tutar�n� ge�mesi ve elde edilen kazanc�n Gelir Vergisi Kanununun 80 inci maddesinde yer alan di�er kazan� ve iratlarda vergilendirme yapabilme s�n�r�na ili�kin tutar� a�mas� halinde a�an k�s�m i�in beyanname verilecektir. Ba�ka bir anlat�mla, �rne�in 1999 y�l�nda 18 inci madde kapsam�nda de�erlendirilen ar�zi serbest meslek faaliyetinden elde edilen has�lat�n 7 milyar liral�k istisna s�n�r�n� a�mas�ndan sonra ayn� y�l i�inde elde edilen kazanc�n Gelir Vergisi Kanununun 80 inci maddesindeki 3 milyar 500 milyon liral�k haddi de a�mas� halinde a�an k�s�m i�in beyanname verilecektir.
Di�er taraftan Gelir Vergisi Kanununun 121 inci maddesinde "Y�ll�k beyanname ile g�sterilen gelire dahil kazan� ve iratlardan bu Kanuna g�re kesilmi� bulunan vergiler, beyanname �zerinden hesaplanan gelir vergisine mahsup edilir." h�km� yer almaktad�r. Bu h�k�m uyar�nca y�l�k getir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gereken 18 inci madde kapsam�ndaki serbest meslek kazan�lar� �zerinden hesaplanan gelir vergisinden, istisna tutar�na isabet eden k�s�m hari� tevkif edilen vergiler mahsup edilecektir. Has�lat tutar�n�n bir k�sm�ndan tevkifat yap�lmam�� olmas� halinde, istisnaya isabet eden tevkifat tutar� [(�stisna Tutar� / Toplam Has�lat) x Toplam Tevkifat] form�l�ne g�re hesaplanacakt�r.
3.4. Ge�ici Vergi Uygulamas�
Gel�r Vergisi Kanununun m�kerrer 120 nci maddesinde yap�lan de�i�iklikleri ticari kazan� sahipleri ile serbest meslek erbab�n�n cari vergilendirme d�neminin �� ayl�k d�nemleri itibariyle ge�ici vergi �deyecekleri h�kme ba�lanm��t�r.
Bu h�k�m uyar�nca Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde belirtilen serbest meslek faaliyetlerini ar�zi olarak yapanlar�n ge�ici vergi �deme m�kellefiyeti bulunmamaktad�r. Bu faaliyetleri s�rekli olarak yapanlar ise ge�ici vergi m�kellefiyetiyle ilgili i�lemleri yerine getireceklerdir.
Ayr�ca s�z konusu faaliyetleri mutad olarak y�r�tenler elde ettikleri has�lat tutar�na bak�lmaks�z�n ge�ici vergi beyannamesi verecekler, ge�ici vergi matrah�n�n tespitinde istisna tutar�n� dikkate alacaklard�r Tevkifat yoluyla kesilen vergilerden istisnaya isabet eden k�s�m d��ld�kten sonra kalan tutar hesaplanan ge�ici vergiden mahsup edilecektir �stisnaya isabet eden tevkifat tutar� 19 no'lu paragrafta belirtilen �ekilde hesaplanacakt�r.
3.5. Katma De�er Vergisi Uygulamas�
Katma De�er Vergisi Kanununun 1/1 maddesine g�re serbest meslek faaliyeti kapsam�nda yap�lan teslim ve hizmetler katma de�er vergisine tabidir. Buna g�re s�z� edilen faaliyetleri s�rekli bir �ekilde yapanlar ger�ek usulde katma de�er vergisine tabi olacak, ar�zi nitelik ta��yan serbest meslek faaliyetleri ise vergiye tabi olmayacakt�r.
Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesine giren faaliyetlerde de yukar�daki h�k�m ge�erlidir. S�z� edilen madde kapsam�na giren faaliyetlerin mutad meslek olarak yap�lmas� durumunda Katma De�er Vergisi Kanununun genel h�k�mleri �er�evesinde ger�ek usulde katma de�er vergisi m�kellefiyeti do�acakt�r.
Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde say�lan faaliyetleri mutad meslek olarak yapanlar�n katma de�er vergisi y�k�ml�l�klerine ili�kin olarak, 19 Seri No'lu Katma De�er Vergisi Genel Tebli�inde yap�lan d�zenleme 31 Mart 1999 tarihi itibariyle y�r�rl�kten kald�r�lm��t�r. Bu kapsamdaki m�kelleflerin 1 Nisan 1999 tarihinden itibaren katma de�er vergisi y�k�ml�l�klerini Katma De�er Vergisi Kanununun genel h�k�mleri �er�evesinde yerine getirmeleri gerekmektedir.
3.6. Serbest Meslek Kazan�lar�nda �stisna ve �stisna Kapsam�ndaki Kazan�lar�n Vergilendirilmesi
Serbest meslek kazan�lar�nda istisna Gelir Vergisi Kanununun 18 ve 4369 say�l� Kanunun ge�ici 7 nci maddesinde d�zenlenmi�tir.
3.6. 1. �stisnan�n Kapsam�
Gelir Vergisi Kanununun 1.8 inci maddesinde yer alan d�zenlemeye g�re;
- �stisnadan yararlanma hakk�; m�ellif, m�tercim, heykelt�ra�, hattat, ressam, bestekar ve mucitlerin kendileri ile bunlar�n kanuni miras��lar�na tan�nm��t�r.
- �stisna kapsam�na; �iir, hikaye, roman, makale, bilimsel ara�t�rma ve inceleme, r�portaj, karikat�r, foto�raf, film, video bant, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserler ve ihtira berat� girmektedir.
- Has�lat�n, eserlerin; gazete, dergi, radyo, televizyon ve videoda yay�nlanmas�, kitap, resim, heykel ve nota halindeki eserler ile ihtira beratlar�n�n sat�lmas� veya bunlar �zerindeki mevcut haklar�n devir ve temlik edilmesi veya kiralanmas� kar��l��nda elde edilmesi gerekmektedir.
4369 say�l� Kanunla, serbest meslek kazan�lar�na tan�nan istisna Gelir Vergisi Kanununun 103 �nc� maddesinde yaz�l� tarifenin birinci ve ikinci dilimleri toplam� tutar� ile s�n�rland�r�lm��t�r. Bu tutar 1/1/1999 tarihinden itibaren uygulanacak vergi tarifesine g�re (2.000.000 000 + 5.000.000.000 =) 7.000.000.000 TL.dir. �stisna tutar�, yukar�da belirtildi�i �zere vergi tarifesine ba�land��ndan, daha sonraki y�llarda vergi tarifesinde yap�lacak de�i�ikli�e paralel olarak de�i�ecektir. �te yandan, serbest meslek kazan�lar�na tan�nan bu istisnan�n, Gelir Vergisi Kanununun 94 �nc� maddesi uyar�nca tevkif suretiyle �denecek vergiyi kapsamad�� gerek 18 inci maddede gerekse ge�ici 7 nci maddede a��k�a belirtilmi�tir.
Maddede istisna uygulamas�na ili�kin olarak serbest meslek faaliyetinin devaml�l�� a��s�ndan herhangi bir s�n�rlama getirilmemi�tir. Bu nedenle Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsam�ndaki kazan�lar�n devaml� veya ar�zi olarak elde edilmesi istisnan�n uygulanmas�na engel te�kil etmeyecektir.
4. D�GER HUSUSLAR
4.1. Defter Tutma ve Belge D�zeni
Vergi Usul Kanununun 172 nci maddesi ile serbest meslek erbab�na defter tutma mecburiyeti getirilmi�, ayn� Kanunun 210 uncu maddesinde ise serbest meslek erbab�n�n serbest meslek kazan� defteri tutaca�� h�k�m alt�na al�nm��t�r. Yine ayn� Kanunun 236 nc� maddesinde de serbest meslek erbab�n�n has�latlar� i�in serbest meslek makbuzu d�zenlemek mecburiyetinde oldu�u belirtilmi�tir. Bu h�k�mlere g�re serbest meslek erbab�n�n elde etti�i has�lat�n tutar�na ve istisna olup olmad��na bak�lmaks�z�n defter tutma ve belge d�zenleme mecburiyeti bulunmaktad�r.
Serbest meslek faaliyetini ar�zi olarak yapanlar�n defter tutma ve belge d�zenleme zorunluluklar� bulunmamaktad�r. Ancak, bu kimselerin yapt�klar� hizmetler kar��l��nda kendilerine yap ilan �demelerin Vergi Usul Kanununun m�kerrer 257 nci maddesinin Bakanl��m�za verdi�i yetkiye istinaden ayn� Kanunun 234 �nc� maddesi h�km� �er�evesinde "Gider Pusulas�" ile tevsik edilmesi uygun bulunmu�tur. Di�er yandan, Vergi Usul Kanununun 242 nci maddesi uyar�nca, ar�z� olarak yap�lan serbest meslek faaliyeti ile ilgili giderleri ispat edecek belgelerin muhafaza edilmesi gerekmektedir.
Vergi Usul Kanununun 211 inci maddesi uyar�nca serbest meslek erbab�, i�lerinde bir y�ldan fazla kulland�klar� ve amortismana tabi tuttuklar� tesisat ve demirba� e�yan�n k�ymetleri ile amortismanlar�n� 189 uncu maddede yaz�l� �ekilde amortisman kay�tlar�nda g�sterirler. An�lan Kanunun 189 uncu maddesinde; �zerinden amortisman ayr�lan k�ymetler ve bunlar�n amortismanlar�n�n a�a��da yaz�l� �ekillerden herhangi biri ile g�sterilece�i belirtilmi�tir.
- Envanter defterinin ayr� bir yerinde,
- �zel bir amortisman defterinde,
- Amortisman listelerinde.
Serbest meslek erbab�n�n, yukar�da belirtilen k�ymetler ile bunlar�n amortismanlar�n� serbest meslek kazan� defterinin ayr� bir yerine yazmalar� da m�mk�nd�r.
Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde say�lan faaliyetleri mutad meslek olarak yapanlar�n defter tutma ve belge d�zenleme y�k�ml�l�klerine ili�kin olarak 19 Seri No'lu Katma De�er Vergisi Genel Tebli�inde yap�lan d�zenleme y�r�rl�kten kald�r�lm��t�r. Bu kapsamdaki m�kelleflerin 1999 y�l� i�lemlerini kaydedecekleri yasal defterlerini 31 Mart 1999 tarihine kadar tasdik ettirerek 1 Ocak 1999 tarihinden sonraki i�lemlerini kaydetmeleri gerekmektedir.
4.2. Binek Otomobillerinin Amortismanlar� ve Giderleri
Gelir Vergisi Kanununun 68 inci maddesinin 10 numaral� bendinde yap�lan de�i�iklik ile 1.1.1999 tarihinden itibaren serbest meslek erbab�, envantere dahil olan binek otomobillerinin giderlerini ve Vergi Usul Kanunu h�k�mlerine g�re ayr�lan amortismanlar�n� gider olarak has�lattan indirebileceklerdir. Bu nevi giderlerin has�lattan indirilebilmesi i�in s�z konusu binek otomobillerin envantere dahil edilmesi �artt�r.
�teden beri faaliyette bulunan serbest meslek erbab�, i�lerinde kulland�klar� halde envanterlerine dahil etmedikleri binek otomobillerini maliyet bedeli ile envanterlerine dahil edebileceklerdir. Maliyet bedelinin tespit edilememesi veya bilinmemesi halinde binek otomobilleri, m�kellefler taraf�ndan al�� tarihindeki rayice g�re tahinin olunacak bedeli ile envantere dahil edilecektir.
Bu �ekilde envantere dahil edilecek binek otomobillerin maliyet bedeli veya al�� tarihindeki rayice g�re tahmin olunacak bedelinden, otomobilin iktisap tarihinden envantere al�nma tarihine kadar ayr�lmas� gereken amortisman tutarlar�n�n indirilmesi gerekmektedir. Dolay�s�yla amortisman s�resinin ba�lang�c� binek otomobilinin iktisap edildi�i tarih olacakt�r. Amortisman s�resi dolmam�� ise kalan s�re i�in amortisman ayr�labilecektir.
Serbest meslek erbab� taraf�ndan 1.1.1999 tarihinden sonra iktisap edilecek binek otomobilleri maliyet bedeli �zerinden envantere al�nacak ve bu bedel �zerinden amortisman ayr�lacakt�r.
Serbest meslek erbab�n�n binek otomobillerini yeniden de�erlemeye tabi tutmalar� ve azalan bakiyeler usul�nde amortisman ay�rmalar� m�mk�n de�ildir. �te yandan binek otomobillerinin envantere dahil edildi�i hesap d�nemi i�in ay kesri tam say�lmak suretiyle kalan ay s�resi kadar amortisman ayr�lacakt�r.
Yap�lan d�zenleme sonucu serbest meslek erbab� binek otomobillerinin amortismanlar�n�n yan� s�ra bu ara�lar�n akaryak�t, bak�m, onar�m ve sigorta gibi giderlerini has�latlar�ndan gider olarak indirebileceklerdir. Ancak bu ta��tlar�n motorlu ta��tlar vergisi, gider olarak dikkate al�nmayacakt�r.

�te yandan kazanc�n tespitinde, serbest meslek erbab�n�n i�le ilgili �ehir i�i ula��m posta, telefon .ve odaba�� creti gibi m�teferrik giderleri 1.1.1999 tarihinden itibaren Vergi Usul Kanununda yaz�l� tevsik edici belgelere dayan�larak ger�ek tutarlar� �zerlerinden gider yaz�labilecektir.

5. KONU �LE �LG�L� �RNEKLER

�RNEK 1:
�niversitede kadrolu ��retim g�revlisi olarak �al��an Bay (A) 1999 y�l�nda ayn� zamanda bir heykelt�ra� arkada��n�n sahip oldu�u at�lyede zaman zaman heykel yapm�� ve bunlar� satm��t�r.

Bay (A)'n�n ar�zi olarak ger�ekle�tirdi�i heykeltra�l�k faaliyeti Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde say�lan faaliyetlerden oldu�undan, bu faaliyetinden elde etti�i has�lata maddede belirtilen istisna uygulanacakt�r. Bay (A)'n�n bir y�l boyunca ar�zi serbest meslek faaliyetinden elde etti�i has�lat 7 milyar liradan fazla ise 7 milyar liral�k istisna ve giderlerin indirilmesiyle hesaplanan (istisnaya isabet eden giderler indirilmez) kazan� tutar�n�n 3 milyar 500 milyon liray� a��nas� halinde, a�an k�s�m i�in y�ll�k gelir vergisi beyannamesi verilecektir.

Bay (A) bu i�i mutad meslek olarak yapmad��ndan;

Defter tutmayacak ancak yapm�� oldu�u giderleri i�in belge alacak ve muhafaza edecektir.
Serbest meslek makbuzu d�zenlemeyecek ancak has�lat�na ili�kin ald�� belgeleri muhafaza edecektir.
Ge�ici vergi ve katma de�er vergisi beyannamesi vermeyecektir.

Bay (A)'n�n �niversiteden elde etti�i gelir tek i�verenden elde edilen �cret niteli�inde oldu�undan ve tevkifat suretiyle vergilendirildi�inden bu geliri i�in y�ll�k beyanname verilmeyecek ve di�er gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de verilecek beyannameye dahil edilmeyecektir.

Bay (A)'n�n heykellerinin Gelir Vergisi Kanununun 94 �nc� maddesinde say�lanlar taraf�ndan sat�n al�nmas� halinde, yap�lan �demelerden %10 oran�nda gelir vergisi tevkifat� yap�lacak, y�ll�k gelir vergisi beyannamesi verilmesi halinde beyan edilen gelire isabet eden tevkifat tutar� beyannamede hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.

Has�lat�n istisna haddinin alt�nda kalmas� halinde beyanname verilmeyece�i, di�er gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de bu kazanc�n beyannameye dahil edilmeyece�i tabiidir.

�RNEK 2
Bay (B) s�zle�me ile i�verene tabi olarak g�nl�k bir gazetede makaleler yazmakta ve ayr� bir i�verene ait televizyon kanal�nda da yine i�verene tabi olarak g�n�n yorumunu yapmaktad�r.

Bay (B)'n�n;

Faaliyetinden elde etti�i gelir �cret olarak vergiye tabi tutulacak, serbest meslek kazanc� ile ilgili herhangi bir y�k�ml�l�� olmayacakt�r.
Elde etti�i �cret geliri Gelir Vergisi Kanununun �cretlerin vergilendirilmesiyle ilgili h�k�mleri �er�evesinde vergilendirilecektir.
Faaliyeti sermayeden ziyade �ahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye ve ihtisasa dayanan bir faaliyet olmas�na ra�men, i�verene tabi ve i�yerine ba�l� olarak yap�lmas� nedeniyle �cret olarak kabul edildi�inden, Bay (B)'nin serbest meslek erbab� i�in var olan; defter tutma, serbest meslek makbuzu d�zenleme, ge�ici vergi ve katma de�er vergisi beyannamesi verine y�k�ml�l�kleri bulunmayacakt�r.

�RNEK 3:
Bay (C), bir televizyon kanal�nda i�verene ba�l� olarak g�n�n yorumunu yapmakta, ayr�ca �� ayr� gazetede i�verene tabi olmaks�z�n, �ahsi sorumlulu�u alt�nda kendi nam ve hesab�na haftal�k k��e yaz�lar� yazmaktad�r.

Bay (C)'nin televizyon kanal�ndan elde etti�i gelir �cret niteli�inde oldu�undan Gelir Vergisi Kanununun �cretlerin vergilendirilmesiyle ilgili h�k�mleri �er�evesinde vergilendirilecektir.

Bay (C), gazetelerdeki s�z konusu yaz� yazma faaliyeti mutad serbest meslek faaliyeti oldu�undan, serbest meslek erbab�n�n yerine getirmesi gereken y�k�ml�l�kleri yerine getirecektir. Bununla birlikte Bay (C), s�z konusu faaliyeti Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsam�nda bulundu�undan, istisnadan yararlanacakt�r.

�RNEK 4:
Roman, Hikaye, makale, senaryo yazar� Bay (D) bir televizyon kanal�nda haftal�k olarak yay�nlanan bir dizinin senaryosunu yazmaktad�r.

Bu durumda Bay (D);

��verene tabi olmaks�z�n faaliyet g�sterdi�inden, bu faaliyeti Gelir Vergisi Kanununun 65 nci maddesi �er�evesinde serbest meslek faaliyetidir.
Gelir Vergisi Kanununun 66 nc� maddesi uyar�nca serbest meslek erbab�d�r.
Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde say�lan bu eserinden elde etti�i gelir i�in istisnadan yararlanacakt�r.
Vergi kanunlar�n�n serbest meslek erbab� i�in zorunlu k�ld�� serbest meslek defteri tutma, serbest meslek makbuzu d�zenleme, ge�ici vergi, katma de�er vergisi ve y�ll�k gelir vergisi beyannamesi verme y�k�ml�l�klerini yerine getirmek zorundad�r. Verilecek ge�ici vergi beyannamesi ve y�ll�k gelir vergisi beyannamesinde istisna tutar� matrah�n tespitinde indirim olarak dikkate al�nacakt�r.

�RNEK 5
Devlet memuru olarak �al��an Bay (F), amat�r olarak �ekti�i foto�raflar� gazete ve dergilere g�ndermektedir. Gazete ve dergiler de bunlardan baz�lar�n� yay�nlamakta ve yay�nlanan foto�raflar kar��l��nda da, Bay (F)'ye �deme yapmaktad�rlar.

Bay (F)'nin foto�raflardan elde etti�i gelir serbest meslek kazanc� olup, "foto�raf" Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde say�lan eserlerden oldu�undan bu gelire istisna uygulanacakt�r. Faaliyet mutad meslek olarak ifa edilmedi�inden, Bay (F)'nin defter tutma ve belge d�zenleme gibi y�k�ml�l�kleri yoktur.

�RNEK 6:
M�tercim Bayan (M) T�rk�eye �evirdi�i bir kitabin yay�mlanmas� amac�yla bir gazete ile anla�m��t�r.

Bu durumda, Bayan (M)'nin elde etti�i gelir serbest meslek kazanc� olacak, kazan� sahibi ve eseri 18 inci maddede say�lm�� oldu�undan istisna uygulanacakt�r. F

Faaliyet mutad olarak yap�ld��ndan Bayan (M) serbest meslek erbab�n�n y�k�ml�l�klerini yerine getirecektir.

�RNEK 7:
Yazar Bayan (S)'nin 1999 y�l�nda telif hakk� sat��lar�ndan elde etti�i has�lat� 30.000.000.000 lira, bu faaliyeti nedeniyle yapt�� gider tutar� ise 6.000.000.000 lirad�r. Bu has�latlar �zerinden 3.000.000.000 lira gelir vergisi tevkifat� yap�lm��t�r.

1999 y�l�nda elde etti�i geliri telif hakk� sat��lar�ndan ibaret olan Bayan (S)'nin vergiye tabi kazanc� a�a��daki gibi hesaplanacakt�r:

Yap�lan hesaplamada;

Gider tutar�n�n istisnaya isabet eden [(7.000.000.000 / 30.000.000.000) x 6.000.000.000 =] 1.400.000.000 liral�k k�sm� indirilemeyece�inden, indirilecek gider (6.000.000.000 - 1.400.000.000 =) 4.600.000.000 Iira,
Tevkif edilen verginin istisnaya isabet eden [(7.000.000.000 / 30.000.000.000) x 3.000.000.000 =] 700.000.000 liral�k k�sm� indirilemeyece�inden, mahsup edilecek tevkifat tutar� (3.000.000.000 - 700.000.000 =) 2.300.000.000 lira,

olarak dikkate al�nacakt�r.

Has�lat	30.000.000.000.- TL
�stisna Tutar�	-7.000.000.000.- TL
Kalan Has�lat	23.000.000.000.- TL
�ndirilecek Gider	4.600.000.000.- TL
Beyan Edilecek Safi Kazan�	18.400.000.000.- TL
Hesaplanan Gelir Vergisi	4.670.000.000.- TL
Mahsup Edilecek Gelir Vergisi	2.300.000.000.- TL
�denecek Gelir Vergisi	2.370.000.000.- TL

Tebli� olunur.

�sminiz :

Kime :

Gönder