6183 Tahsilat Genel Tebliği	15/6/1955
	Sıra No: 253

Ödeme müddeti içerisinde ödenmeyen Amme alacaklarına 6183 sayılı kanun hükümleri dairesinde tatbik edilen gecikme zammının ayrı ayrı tarihlerde hesaplanarak, borçlunun rızasıyla yapılan ödemelerin vergi aslına veya gecikme zammına mahsubu bakımından tatbikatta çeşitli hareket edildiği Vekalete intikal eden hadiselerden ve Müfettiş Raporlarından anlaşıldığından keyfiyetin açıklanmasına lüzum görülmüştür.

Zamanında ödenmeyen amme alacaklarına 6183 sayılı kanun hükümleri gereğince gecikme zammının ne şekilde tatbik edileceği tahsilat 238 ve 240 seri numaralı genel yazılarda etraflıca açıklanmıştır.

Sözü geçen tamimlerde belirtildiği şekilde tatbik edilecek olan gecikme zamlarının ne zaman hesaplanarak borçlunun rızası ile yapılan ödemelerin asıl veya ferilerine mahsup edileceğine gelince :

Cebren vuku bulacak tahsilatta gecikme zammının mahsup sırası 6183 sayılı kanunun 47 nci maddesinin 1 inci fıkrasında gösterilmiştir. Rızaen yapılan ödemelerin mahsup sırası aynı maddenin ikinci fıkrasında zaman aşımının daha evvel veya sonra nihayetlenmesi ve alacağın teminatlı olup olmaması bakımından mütalaa edilmiş, rızaen yapılan ödemelerde fer'i bir alacak olan gecikme zamlarının alacak aslından evvel veya sonra borca mahsup edileceği hakkında açık bir hüküm sevk edilmemiştir. Gecikme zammının da bir amme alacağı olduğu, bu sebeple rızaen yapılan ödemelerin de maddenin ikinci fıkrasında mevzu bahis zaman aşımı müddetinin sona erme tarihi ve teminat ölçülerine göre mahsup edileceği düşünülebilirse de, bu takdirde aynı madde içindeki hükümlerle cebren tahsilat, borçlunun lehine olarak, evvela alacak aslına mahsup edildiği halde, borçlunun rızasıyla yaptığı ödemenin onun aleyhine olarak evvela gecikme zammına mahsubu gibi kanun vazıının kastedemeyeceği neticeler doğacaktır. Kaldı ki, 47 nci maddenin rızaen ödemelerde mahsup sırasını tayin eden hükümleri ayrı ayrı alacak asıllarını ifade etmektedir. Mahsup sırasını tayinde zaman aşımı ve teminat ölçülerinin alınmış olması da buna delildir. Filhakika gecikme zammı fer'i bir alacak olduğundan (Madde: 1) ve tahakkuku için ayrıca tebliği de icap etmediğinden (Madde 51) zaman aşımı bakımından tamamen alacak aslına tabidir. Bu kanuna göre teminat da asli ve fer'i alacaklarını karşılayacak miktarda olur. (Madde 48). Görülüyor ki gecikme zammı gibi fer'i bir alacak tamamen alacak aslına tabi bulunması bakımından alacak aslından ayrı bir alacak gibi mütalaa edilerek daha evvel veya sonra zaman aşımına uğramak, teminatlı veya teminatsız olmak gibi ölçülerle müstakil birer alacak gibi ifada edilemez. Çünkü fer'i alacaklar zaman aşımı bakımından hukuken alacak aslına tabi olduğu gibi teminat bakımından da bu kanunda yukarıda işaret edildiği gibi alacak aslına tabi tutulmuştur. Şu halde 47 nci maddenin ikinci fıkrasında rızaen yapılan ödemelerin mahsup sırası tayin edilirken bahis mevzuu edilen alacaklar asli alacaklardır. Binaenaleyh bu düşüncelerle rızaen yapılan ödemelerde gecikme zamlarının hangi sıraya göre mahsup edileceği hakkında kanunda sarih bir hüküm olmadığı neticesine varılmaktadır.

Bu itibarla ve yukarıda da işaret edildiği gibi ayni madde içinde cebren tahsilat dahi borçlunun lehine olarak alacak aslına mahsup edilirken, rızaen yapılan ödemelerin borçlunun aleyhine olarak evvela gecikme zammına mahsubunu kanun vazıının kastedemeyeceği mülahazasıyla, borçlunun rızasıyla yaptığı ödemelerde de gecikme zamlarının 47 nci maddenin cebren tahsilatta takip ettiği sıraya göre mahsubu uygun görülmüştür. Bu esasa göre rızaen yapılan ödemelerde de gecikme zamları ödeme tarihlerine göre hesap edilmekle beraber ödemeler cebren tahsilatta olduğu gibi evvela alacak aslına mahsup edilecek ve gecikme zamları da 47 nci maddenin birinci fıkrasındaki sıra içerisinde (zam) kelimesi ile ifada edilen sırasını alacak şekilde borca mahsup edilecektir.

Diğer fer'i alacaklar için de ayni düşünceler varid olduğundan, rızaen yapılan ödemelerin gecikme zammından başka diğer fer'i alacaklara mahsubunda da ayni şekilde 47 nci maddenin birinci fıkrasındaki sıraya riayet edilecektir.

Bilgi edinilmesi ve kafi miktarda gönderilen bu genel yazının süratle ilgililere duyurulması rica olunur.