8 Şubat 1984 gün ve 18306 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve 1/3/1984 tarihinde yürürlüğe girecek olan 31/1/1984 tarihli ve 2975 Sayılı Kanun ile 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda yapılan değişiklikler aşağıda açıklanmıştır.
- Anılan Kanunun 41 inci maddesine eklenen birinci fıkra hükmü uyarınca, amme alacaklarının tahsili konusunda Bakanlığımızca yetkili kılınacak olan bankaların tahsil ettikleri paraları, tahsil ettikleri tarihten itibaren azami 7 gün içerisinde Merkez Bankasına aktarmaları zorunlu bulunmaktadır. Bakanlığımız bu süreyi aşmamak üzere bankalar itibariyle farklı süreler tayin etmeye de yetkilidir.
- Amme alacaklarının tahsiline yetkili kılınan bankalar, tahsil ettikleri paraları Bakanlığımızca belirlenecek sürede Merkez Bankasına aktarmadıkları takdirde söz konusu Kamu Alacağı ilgili bankadan 6183 Sayılı Kanunun 51 inci maddesi hükümlerine göre gecikme zammı tatbik edilmek suretiyle tahsil olunacaktır. Ayrıca, bu görevi süresinde yerine getirmeyen banka şube müdürlerinden aktarılmayan amme alacağının % 10'u nispetinde ceza tahsil edilecektir.
- Kanunun 43 ve 44 üncü maddelerinde yapılan değişiklik uyarınca, mükellefler borçlarını Bakanlığımızın tahsile yetkili kılacağı bankalara çek ile ödeyebileceklerdir.
Bu takdirde, çekin bankaya verildiği gün ödeme yapılmış kabul edilecektir. Ancak çekin, bankaya verildiği tarihle veya en çok bir gün evvelki tarihle tanzim edilmiş olması gerekmektedir.
- Kanunun 45 inci maddesinde yapılan değişiklikle vergi, resim gibi belli bir amme alacağı ile devamlı surette mükellef tutulanlar adına tahakkuk ettirilen amme alacakları ile bunlardan yapılan tahsilatı göstermek üzere vergi cüzdanları düzenlenmesi mecburi hale getirilmiştir. Ancak, vergi cüzdanlarının fiyatını; ihtiva edeceği bilgileri, cüzdan almaya ilişkin şekil ve esasları, hangi vergiler hakkında uygulanacağını, kimlere verileceğini ve uygulama zamanını tespite Bakanlığımız yetkili kılınmış olup, bu konudaki uygulamaya Bakanlığımızca sürdürülen hazırlık çalışmalarının tamamlanmasını müteakip yayınlanacak bir tebliğle geçilecektir.
- Kanunun 51 inci maddesinde yapılan değişiklik uyarınca, vadesinde ödenmeyen amme alacaklarına vade gününü takip eden günden itibaren ilk bir aylık müddet için % 10 müteakip her ay için % 4 oranında gecikme zammı tatbik edilecektir. Gecikme zammının miktarı 500 liradan az olamayacaktır.
Ayrıca, bu maddede yapılan diğer bir değişiklikle, "gecikme zammı, bu zammın tatbik olunduğu amme alacağının bir mislini geçemez" hükmü madde metninden çıkarılmış bulunduğundan, 1/3/1984 tarihinden itibaren uygulanacak gecikme zammının hesabında üst sınır dikkate alınmayacaktır.
Öte yandan, kanuna eklenen geçici 6 ncı madde hükmü uyarınca, vadesi 1/3/1984 tarihinden önce geldiği halde vadesinde ödenmemiş bulunan amme alacaklarına da değişik 51 inci madde hükümleri uygulanacaktır. Diğer bir anlatımla, vadesi 1/3/1984 tarihinden fince geldiği halde, vadesinde ödenmemiş olması nedeniyle söz konusu amme alacağına uygulanacak gecikme zammı, alacağın aslını bulmuş olsa dahi, bu tarihten itibaren amme alacağının ödeneceği tarihe kadar her ay ve kesri için % 4 oranında gecikme zammı tatbikine devam edilecektir.
Bu değişikliklere ilişkin örnekler aşağıda açıklanmıştır.
Örnek I:
1 Aralık 1983 vadeli 100.000 lira tutarındaki bir alacak aslının 30 Mayıs 1984 tarihinde ödenmesi halinde bu alacağa vade tarihinden ödendiği tarihe kadar geçen süre için % 28 oranında gecikme zammı tatbik edilecektir.
1983 Aralık Ayı için
1984 Ocak
1984 Şubat
1984 Mart
1984 Nisan
1984 Mayıs
|
% 10
% 3
% 3
% 4
% 4
% 4
|
| Toplam |
% 28 |
Buna göre, mükelleften 28.000 lira gecikme zammı alınacaktır.
Örnek II:
31 Mart 1984 vadeli 50.000 lira tutarındaki bir alacak aslının 20 Ağustos 1986 tarihinde ödenmiş olması halinde, bu alacağa vade gününü takip eden günden itibaren ilk bir aylık müddet için % 10, müteakip her ay için % 4 olarak, gecikilen süre için toplam yüzde yüz yirmi iki (% 122) oranında gecikme zammı tat6ik edilecektir.
Bu durumda, gecikme zammının üst sınırı kaldırılmış olduğundan mükelleften alacağın aslı 50.000 lira olmasına rağmen 50.000 X % 122 = 61.000 lira tutarında gecikme zammı alınacaktır.
Örnek III:
31 Mart 1984 vadeli 400 lira tutarındaki bir alacak aslının 20 Mayıs 1984 tarihinde tahsil edilmiş olması halinde bu alacağa vade tarihinden ödendiği tarihe kadar geçen süre için % 14 oranında gecikme zammı tatbik edilecektir. Ancak, bu şekilde hesaplanacak gecikme zammının miktarı 140 lira olup asgari haddin altında kalmaktadır. Kanunda gecikme zammının 500 liradan az olamayacağı mutlak olarak ifade edildiğinden bu durumda mükelleften aranacak gecikme zammı miktarı 500 lira olacaktır.
- Mükelleflerin mal varlıklarına haciz tatbik edilmesi veya mükelleflerden teminat alınması sonucu gecikme zammının tatbik müddeti durdurulduğundan, mükellefler bu gibi hallerde vergilerini ödemeyerek artan kredi maliyetleri karşısında finansman kaynağı olarak kullanmakta idiler.
Bu nedenle, Kanunun 52 nci maddesinde yapılan değişiklikle amme alacağının korunması veya tahsili için mükellefin mal varlığının haczedilmesi veya mükelleften teminat alınması 1/3/1984 tarihinden itibaren gecikme zammının tatbik müddetini durduran nedenler arasından çıkarılmıştır.
Bu sebeple, vadesinde ödenmeyen amme alacağının korunması veya tahsili için mükellefin mal varlığı haczedilmiş veya mükelleften teminat alınmış olunsa dahi, 1/3/1984 tarihinden itibaren amme alacağına gecikme zammı tatbik edilmesine devam olunacaktır. Diğer taraftan, vadesi 1/3/1984 tarihinden önce geldiği halde vadesinde ödenmediği için bu tarihten önce mükellefin mal varlığının haczedilmiş veya mükelleften teminat alınmış olunması nedeniyle gecikme zammı tatbik müddeti durdurulmuş bulunan amme alacaklarına da, geçici 6 ncı madde hükmü uyarınca 1/3/1984 tarihinden itibaren gecikme zammı tatbik edilecektir.
Bu değişikliklere ilişkin örnekler aşağıda açıklanmıştır.
Örnek I:
21 Ekim 1983 vadeli olup bu tarihte ödenmeyen 1.000.000 lira tutarındaki amme alacağını takip ve tahsili için mükellefin gayrimenkullerinin veya menkullerinin 29. Kasım 1983 tarihinde haczedilmesi nedeniyle anılan tarihte gecikme zammı tatbik müddeti durdurulan amme alacağının 5 Temmuz 1984 tarihinde tahsil edilmesi halinde gecikme zammı şu şekilde hesaplanacaktır.
Süz konusu amme alacağına vade tarihi olan 21 Ekim 1983 tarihinden haczin tatbik edildiği 29 Kasım 1983 tarihine kadar geçen süre için % 13 (ilk ay için % 10, müteakip her ay için % 3) 1 Mart 1984 tarihinden alacağın tahsil edildiği 5 Temmuz 1984 tarihine kadar geçen süre için % 20, (her ay için % 4) olmak üzere toplam % 33 oranında gecikme zammı tatbik edilecektir. Buna göre mükelleften 330.000 lira gecikme zammı aranacaktır.
Örnek II:
20 Kasım 1983 vadeli 500.000 lira tutarında bir amme alacağını karşılayacak değerde mükelleften vade tarihinden önce teminat alınmış ve söz konusu alacak 26 Nisan 1984 tarihinde ödenmiş ise gecikme zammı şu şekilde hesaplanacaktır.
Amme alacağına 1 Mart 1984 tarihinden ödendiği tarihe kadar geçen süre için % 14 oranında gecikme zammı tatbik edilecektir. (ilk ay için % 10, müteakip her ay için % 4)
Bu durumda, mükelleften 70.000 lira gecikme zammı aranması gerekmektedir.
Diğer taraftan örnekte de olduğu gibi, vadesi 1 Mart 1984 tarihinden önce olup da alacağın vadesinden önce mükellefin mal varlığının haczedilmiş veya mükelleften teminat alınmış olunması nedeniyle, anılan tarihten önce hiçbir şekilde gecikme zammı tat6ik edilmemiş alacaklara 1 Mart 1984 tarihinden tahsil edildikleri tarihe kadar ilk ay için % 10, müteakip her ay için % 4 oranında gecikme zammı tatbik olunacaktır.